• ۷ متر شیل خاکستری تیره تا سیاه رنگ، نازک لایه.

• ۱ متر ماسه سنگ خاکستری رنگ که در بعضی مناطق به رنگ سبز نیز دیده میشود، متوسط لایه می باشد .

• ۱۲ متر شیل خاکستری تا قهوه ای رنگ ، حاوی ماکروفسیل های گیاهی ، متوسط لایه.

• ۲ متر ماسه سنگ خاکستری رنگ ، با جورشدگی متوسط ولایه بندی متوسط .

• ۴ متر شیل خاکستری تیره رنگ تا سبز رنگ ، نازک لایه.

• ۲ مترشیل زغالی که خاکستری تیره رنگ تا سیاه میباشد و برخی از ماکرو فسیل های گیاهی جمع آوری شده متعلق به این لایه می باشند.

• ۷ متر شیل که با رنگ خاکستری تیره قابل تشخیص است .

• ۱۲متر ماسه سنگ آرکوزی خاکستری رنگ با جورشدگی خوب ، ضخیم لایه .

• ۸ متر شیل خاکستری تیره رنگ با لایه بندی متوسط .

• ۴ متر شیل زغالی که سیاه رنگ میباشد و حاوی ماکروفسیل های گیاهی می باشد .

• ۱۵ مترشیل خاکستری رنگ ، نازک لایه که حاوی ماکروفسیل های گیاهی هستند.

شکل (۳- ۱) ستون چینه شناسی برش گل توت
تصویری از برش گل توت
فصل چهارم
بررسی سیستماتیک ماکروفسیل های گیاهی
۴-۱- مقدمه :
در این فصل ابتدا سیستماتیک نمونه های مورد مطالعه آورده شده و سپس ویژگی های نمونه دستی از قبیل میزان حفظ شدگی، تعداد و ابعاد و سایر خصوصیات به همراه کد آورده شده است. در ادامه به توصیف و بیان خصوصیات نمونه های مورد نظر پرداخته شده است.
Class: Filicopsida
Order: Filicales
Family: Shizaceae
Genus Klukia Raciborski, 1890
Klukia exilis (Phillips) Raciborski, 1890
(Pl. 1, figs. 1, 2, 3, 4, 5, Pl. 2, figs. 1, 2, 3, 4, 5)
در نمونه های جمع آوری شده از منطقه ۹ نمونه زغالی از جنس مورد نظر شناسایی شده است که با کدهای ICST(101,102,103,104,105,106,107,108,109)نگهداری می شوند.
خصوصیات کلی برای تشخیص گونه کلوکیا اگزیلیس:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پینول ها مثلثی و از نوع پکوپتریس هستند که در نمونه زایا تعداد اسپورانژ ها معمولا بین ۵ تا ۷ عدد است و رگبرگ ها اغلب ساده و در پینول های بزرگ تر دیکوتومی می شوند فروند تری پنه می باشد.
در نمونه های یافت شده از منطقه که برای دقت بیشتر در شناسایی توسط میکروسکوپ باینیکولار مطالعه شده اند خصوصیات زیر مشاهده شده است : پهنای راشیز اصلی۱-۳ میلی متر است در حالی که راشیز فرعی پهنایی در حدود ۵/۰ میلی متردارد و شکل پینول های نازا و زایا تا حدودی باهم متفاوت است .
به طوری که پینول های نازا (استریل) مثلثی با راس اغلب نوک تیز و به ندرت نوک ساییده هستند . شکل پینول زایا (فرتیل) مثلثی- خطی است (دربخش میانی کناره ها تا حدودی موازی) و راس آنها اغلب گرد و به ندرت نوک ساییده می باشد به طور کلی پینول فرتیل باریک ترمیباشد و پن ها بصورت متقابل نسبت به راشیز قرار دارند در نمونه یافت شده رگبرگ ها اغلب ساده و در پینول های بزرگ تر دیکوتومی میشود زاویه خروج رگبرگ های کناری از رگبرگ های اصلی ۵۵- ۶۵ درجه است .
در نمونه های جمع آوری شده ازمنطقه مورد مطالعه هر دو نوع زایا و نازا ازنمونه یافت شده است .
ویژگی های بارز نوع زایا این جنس :
اسپورانژیوم ها (محل تجمع اسپورانژ) که درسطح زیرین پینول های زایا بر روی رگبرگ های جانبی قرار دارند تخم مرغی شکل و یا بیضی شکل هستند ممکن است از پهلو به هم متصل باشند در بخش خارجی هر کپسول هاگدان یک ردیف سلول مخصوص به نام آنالوس وجود دارد که هنگام پاره شدن دیواره هاگدان اهمیت زیادی دارد (قویدل، ۱۳۷۸).
تعداد اسپورانژها معمولا بین ۵ تا ۷ عدد درهر طرف رگبرگ میانی میباشد پینول های جوان فاقد اسپورانژ هستند و کمی نوک تیز و حالت مثلثی دارند و معمولا پن ها فشردگی ندارند و با فاصله ثابت حدود یک سانتی متری از هم قرار دارند که در قسمت پائین راشیز اصلی تمامی پن ها تا نوک پن دارای اسپورانژیوم هستند و زاویه پن نسبت به راشیز حدود ۶۰- ۶۵ درجه است طول هر پن بالغ درحدود ۵/۳- ۵/۴ سانتی متر است در حالی که پن های نابالغ طولی حدود ۳ میلی متر دارند و در نمونه های زایا پن ها فشردگی ندارند و با فواصل منظم ۱ سانتی متری از هم قرار دارند.
در نمونه های نازا :
هر پن بین ۱۵ تا ۱۷ پینول دارد که پینول ها به صورت فشرده و نزدیک به هم و مماس با یکدیگر هستند، هر پینول دارای پهنایی حدود ۵/۱ میلی متر و طولی حدود ۴ میلی متر می باشد که فاصله برگ های مرکب در راس کم است و به طرف پائین راشیز اصلی این فواصل بیشتر میشود و رگبرگ جانبی پینول ها ساده است و رگبرگ میانی تا انتهای پن ادامه پیدا میکند و زاویه اتصال دومین راشیز به راشیز اصلی در حدود ۶۰ درجه است در حالی که زاویه اتصال راشیز سوم به دومین راشیز حدود ۷۵ درجه است .
این جنس خاص محیط های ساحلی مرطوب است .فریزی در کوه های بینالود (فخر، ۱۹۷۵) و دوگر پیشین پابدانا و معدن هشونی در حوضه کرمان (واعظ جوادی و میرزایی، ۲۰۰۶) گزارش شده است.
جنس کلوکیا شاخص ژوراسیک میانی (باژوسین- باتونین) است (واعظ جوادی، میرزایی عطا آبادی، ۱۳۸۵، - خلیلی زاده، ۱۳۸۹).
Class: Filicopsida
Order Filicales
Family Osmundaceae
Genus Todites Seward, 1900
Todites princeps (Presl in Sternberg 1838) Gothan, 1914

• Todites princeps (Presl in Sternberg 1838) Gothan, 1914

(Pl. 3, figs. 1, 2, 3, 4)
در نمونه های جمع آوری شده از منطقه ۴ نمونه شیل زغالی از جنس مورد نظر شناسایی شده که باکدهای ICST(201,202,203,204) نگهداری میشوند .
خصوصیات کلی نمونه:
در این نمونه فروند نازا و بی پنه و شکل پینول تخم مرغی وکشیده است در حالی که حاشیه پینول کامل یا لبه لبه (کنگره دار) و لبه ها پهنایی در حدود ۱میلی متر دارند . طول هر پینول بین۶ تا ۹ میلی مترو پهنای آن حداکثر ۵/۰ میلی متر است در این نمونه رگبرگ ها میانی موجی و رگبرگ های جانبی آنادرمیک هستند که تا یک بار دیکوتومی شده اند و سیستم اسفنوپتروئیدی دارند .
این جنس دارای سن لیاس است (Barbacka and Bodor ,2008).

با توجه به گستردگي مفاهيم و مدل هاي ارائه شده در موضوع انتخاب پروژه و مديريت سبد پروژه، ليكن مدل هاي موجود عمدتا به صورت تئوري و کلی بوده و چندان به مرحله عملياتي وارد نشده اند به طوریکه با توجه به تفاوت ماهیت رشته فعالیت های مختلف، اساسا ارائه یک چارچوب کلی برای همه سازمان ها از کارایی کافی برخودار نخواهد بود. همچنین در مفاهیم مدیریت سبد پروژه ها، تطابق اهداف و استراتژي هاي پروژه با اهداف و استراتژي هاي سازمان مطلبي به مراتب مهم تر از سود پروژه ها بوده است كه بايستي به آن توجه ويژه اي داشت. برگزیدن روش های مورد استفاده یکی از حساس ترین مراحل در پروسه انتخاب پروژه می باشد. انتخاب نامناسب روش باعث اتلاف هزینه و وقت و در پاره ای از موارد سبب از بین رفتن فرصت انتخاب می گردد. آگاهانه انتخاب کردن روش بایستی با توجه به در نظر گرفتن تمامی روابط و ارزیابی دقیق انجام گردد(روانشادنیا و عباسیان جهرمی، 1391).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در اين تحقيق سعي بر آن است با ارائه يك چارچوب مفهومي و معرفي ابزار­ها و تكنيك هاي مفيد در هر مرحله، مدلي مناسب براي تسهيل در مديريت پروژه­هاي سرمايه گذاري در سازمان­هایی با یک نوع کسب و کار و سرمایه گذاری بدست آيد. موضوع انتخابی در این تحقیق ” ارزیابی، رتبه بندی و انتخاب پروژه­ های سرمایه گذاری با رویکرد شاخص های چند گانه (مورد مطالعه منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس)” می باشد. در تحقيق مذكور سعي شده است جنبه­هاي كاربردي مدل­هاي معرفي شده در ساير مقالات با در نظر گرفتن ابزار­ها و تكنيك هاي رايج براي پياده اين چارچوب در يك سازمان، مرحله به مرحله تشـريح شود به طوریکه سـازمان مربوطه بتواند با پیاده سازی و اجرای چارچــوب پیشــنهادی، یک گــام به اهـداف کـلان خود نزدیــک­تر شود.
1-1 بیان مسئله:
امروزه رشد پایدار و توسعه اقتصادی کشورها بدون توجه به بخش تولیدی و صنعت امکان پذیر نیست. با توجه به نقش کلیدی صنعت در رشد و توسعه اقتصادی و تدوین برنامه های توسعه ملی و اقتصادی، شناسایی و آگاهی از توانمندی ها و استعدادهای بالقوه بخش های مختلف کشور ضروری می باشد. اتخاذ سیاست های توسعه مناسب در مناطق مختلف می تواند ضامن توسعه تجارت و گسترش بازارهای تجاری برای تولیدات هر منطقه باشد تا بر مبنای آن توسعه پایدار اقتصادی کشور هموار گردد.
دستیابی به اهدافی چون ایجاد اشتغال، کاهش فشار تحریم ها، رفع محرومیت، افزایش ارزش افزوده، ارتقاء تراز تجاری و تولید ناخالص داخلی یک بخش و … همه و همه در گرو سرمایه گذاری مناسب در بخش های سودآور (بازدهی بالاتر) می باشد و اگر این بخش ها به طور مناسبی شناسایی نشوند ممکن است سرمایه های موجود هر استان یا منطقه در جاهایی هزینه شود که بازدهی مناسبی نداشته و منابع مالی و انسانی فراوانی، بیهوده، تلف شود.
از آنجا که شرایط آب و هوایی، تسهیلات حمل و نقل، امکانات ، قوانین مالیاتی، استعدادها و… در نقاط مختلف کشور متفاوت می باشد، به تبع هر استان و منطقه ای از کشور دارای پتانسیل ها و استعدادهای بالقوه ای است که بایستی سرمایه گذاری های مربوطه به آن سمت و سو سوق داده شود.
منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس با برخورداری از معافیات های مالیاتی و گمرکی،دوری از قوانین بازدارنده، برخورداری از امکانات زیر بنایی مناسب و سازمان های اجرایی کارآمد و مزیت نسبی ارزانی نیروی کار و مواد اولیه ،امنیت بالای سرمایه گذاری و نزدیکی به بازار های مصرف و… و همچنین با توجه به موقعیت ویژه ژئوپلتیکی در دسترسی به بازار های جهانی ، قرار گیری در مسیر کریدور های بین المللی و دارا بودن زیر ساخت های منحصر به فرد در زمینه حمل و نقل و انرژی، از پتانسیل و ظرفیت های بالقوه ای برای فعالیت سرمایه گذاران داخلی و خارجی و بهره گیری آنان ازاین مزیت ها به شمار می آید(فرصت­های سرمایه گذاری منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس، 1392).
منطقه آزاد ارس با محدوده ای قریب به 51,000 هکتار دارای مزایای رقابتی زیر می باشد:
الف) مزایای منطقه ای

• • موقعیت ژئواستراتژیک

• • همسایگی با کشور های حوزه CIS و در نتیجه همجواری با بازار 300 میلیونی این کشورها

• • قرار گیری در کریدور های بین المللی حمل و نقل (6 کریدور) و قرار گیری در مسیر جاده ابریشم

• • نزدیکی به ترکیه به عنوان مهم ترین شریک تجاری منطقه و دروازه مبادلات تجاری با کشورهای اروپایی

• • قابلیت ایجاد ارتباط جاده ای و ریلی بین کشور های شمال غربی ایران با کشورای حوزه خلیج فارس در کوتاه ترین مسیر

• • وجود رودخانه ارس به عنوان عامل پیوند دهنده طبیعی و منبع آب کافی

• • برخورداری از پشتیبانی مادر شهر تبریز

• • موقیت ژئواکونومیک

• • وجود پتانسیل های اکوتوریسم و توریسم فرهنگی

• • وجود منابع غنی معدنی در جوار منطقه و …

ب) مزایای قانونی

• • معافیت مالیاتی 20 ساله از تاریخ بهره برداری برای انواع فعالیت های اقتصادی

• • معافیت از عوارض بازرگانی و سود بازرگانی برای واردات مواد اولیه و ماشین آلات

• • ترانزیت و صادرات مجدد کالاهای خارجی با کمترین تشریفات

• • امکان سرمایه گذاری 100% خارجی بدون مشارکت ایرانی

• • عدم نیاز به روادید برای ورود و خروج اتباع خارجی

• • برخورداری از مزیت"قانون ارزش افزوده”

در بخش تولیدی در یک منطقه جهت تداوم روند رو به رشد وضعیت اقتصادی و سودآوری فعایت های اقتصادی، قبل از هر گونه هزینه سرمایه گذاری، لازم است با تکنیک های اقتصاد مهندسی، از امکان سنجی و توجیه پذیری اقتصادی آن فعالیت اطمینان حاصل نمائیم.
همان گونه که بیان گردید سازمان­ها می­بایست علاوه بر تخصیص بهینه منابع با توجه به منابع محدود به یکی از نکات مهم در فرایند انتخاب پروژه، یعنی انطباق و سازگاری پروژه با اهداف و ماموریت های استراتژیک سازمان توجه داشته باشند. از طرفی همواره ریسک و عدم قطعیت موجب به خطر افتادن منابع و سلامت پروژه­ های انتخابی می­گردد. همچنین بین عوامل مذکور تضاد دیده می­ شود و بهبود یک هدف موجب کاهش هدف دیگر می­گردد. هر چه فرصت سرمایه گذاری دارای بازده بالاتری باشد ریسک زیادتری را با خود به همراه داشته و بالعکس. همچنین پروژه ­هایی با عدم قطعیت بالا ریسک قابل توجهی را برای سازمان­ها با آستانه تحمل ریسک پایین تحمیل می­ کنند و شکست چندین مورد از این پروژ­ها می ­تواند برای آینده شرکت خطرناک باشد. بنابراین انتخاب پروژه­ ها با رویکرد مدیریت ریسک یکی از ابزارهایی است که می ­تواند مدیریت سازمان را در جهت نیل به اهداف فوق یاری رساند. از طرفی یک الگوی کلی برای انتخاب پروژه به صورت عام وجود ندارد. شرکت شهرک­های صنعتی در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس با آگاهی از پیچیدگی، تنوع و مشکلات موجود در زمینه سرمایه گذاری و با عنایت به این موضوع که رشد پایدار و توسعه اقتصادی کشورها بدون توجه به بخش تولیدی و صنعت امکان پذیر نیست به دنبال طراحی مدل انتخاب پروژه با رویکردی کاربردی در جهت کمک به سرمایه ­گذاران و همچنین شرکت­های سرمایه گذار دارای سبد پروژه­ های مختلف می­باشد تا از این طریق بتواند شناسایی و آگاهی از توانمندی های سرمایه گذاری را برای آنان تسهیل کرده و منابع مالی محدود را در جهت بیشینه سازی منافع آنان و منطقه مورد نظر سوق دهد.
در زمینه علم اقتصاد مهندسی و ارزیابی مالی تکنیک ها و معیار های زیادی برای تصمیم گیری و مقایسه پروژه­ ها صنعتی می تواند مورد استفاده قرار گیرد که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود می باشند. در این تحقیق فرایند تصمیم گیری مبتنی بر سه جزء اصلی فرایند، معیار و ابزار، و در سه فاز ارزیابی و غربالگری پروژه­ ها، رتبه بندی پروژه­ ها و انتخاب پروژه­ های برتر طراحی و پیاده سازی شده است. بنابراین در این تحقیق تلاش می شود تا با مروری جامع به ادبیات موضوع و نظرخواهی از مدیران موفق بنگاه های اقتصادی، صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی و مالی منطقه مورد نظر، به شناسایی معیار­ها و روش­های مناسب در ارزیابی و رتبه بندی طرح­های سرمایه گذاری بر اساس منافع مالی و استراتژیک و میزان ریسک پرداخته و با توجه به وجود اهداف مختلف و بعضاً متناقص در فرایند انتخاب پروژه نهایتاً طرح­های رتبه بندی شده را با بهره گرفتن از متدهای پیـشرفته ریاضی از جمله مدل های تصمیم گیری گیری چند هدفه با در نظر گرفتن محدودیت­های مدل تعیین نمود. در ادامه نیز مدل طراحی شده در یک مورد مطالعه در منطقه مورد نظر به کار گرفته می­ شود تا مناسب­ترین پروژه­ ها برای سرمایه گذاری رتبه بندی و انتخاب شوند. در نهایت مدل کاربردی طراحی شده را به عنوان یک ابزار کمی در اختیار صاحبان سرمایه علاقه مند به سرمایه گذاری در منطقه آزاد ارس قرار می­دهیم.
2-1 اهمیت و ضرورت موضوع:
در سراسر دنیا مدیران ارشد دائما با مسائل متفاوتی مواجه اند که از آن جمله می توان به چگونگی انتخاب مناسب ترین پروژه ها از بین پروژه های مختلف در دست بررسی، یا چگونگی بهره گیری از علوم و دانش موجود برای پیش بینی شکست یا عدم شکست پروژه های تحت بررسی و به عبارت بهتر چگونگی انتخاب پروژه های تحت بررسی خود به منظور ممانعت از سوء مصرف منابع اشاره کرد.
در مفهوم کلی، پروژه می تواند به عنوان یک فعالیت بزرگ که از چند فعالیت به هم مرتبط تشکیل شده است و به وسیله سازمان های مختلف انجام می گیرد و دارای اهداف، برنامه و بودجه مشخصی است تعریف شود. یک فعالیت کوتاه مدت، اقدامی کوتاه مدت است که توسط یک سازمان انجام می پذیرد و ممکن است با فعالیت های دیگر ترکیب شود و یک پروژه را به وجود آورد (آرچی بالد، 1992)^[4].
یکی از وظایف مهم مدیران پروژه، انتخاب پروژه ها برای اجرا در سازمان ها می باشد. انتخاب پروژه، فرایند ارزیابی منحصر بفرد پروژه و یا گروهی از پروژه ها برای اجرا می باشد. یکی از نکات مهم در فرایند انتخاب پروژه، انطباق و سازگاری پروژه با اهداف و ماموریت های استراتژیک سازمان می باشد.
هر سازمانی که برای بهبود و یا افزایش سود سرمایه گذاری می کند یک پورتفولیو سرمایه گذاری دارد. یک پورتفولیو از پروژه ها، یک گروه از پروژه هاست (شامل صدها پروژه و یا فقط تعدادی محدودی پروژه )و این پورتفولیو می تواند پروژه هایی در یک یا چند برنامه باشد که تحت رهبری و مدیریت یک سازمان انجام می شود. از سوی دیگر به ندرت پیش می آید که منابع کافی برای انجام هر پروژه ای که پیشنهاد می شود وجود داشته باشد . از این رو این پروژه ها بایستی برای منابع کمیاب که از طرف حامی مالی پروژه مشخص می شود با یکدیگر رقابت کنند به همین دلیل نیاز است تا از بین پروژه های موجود به منظور پاسخ گویی اهداف سازمان، از طرقی بهترین پروژه ها انتخاب شود. انتخاب ترکیب مناسب از پروژه های سودرآور بالقوه فعالیت های مهمی در بسیاری از سازمان ها هستند (مردیچ و منتال، 1995؛ کوپر،1993؛ مارتینو، 1995)^[5].
اكثر شركتها در ايجاد، حفظ و تنظيم پروژه­ ها دچار مشكل مي شوند. غالباً شركت ها پروژه هايي را انجام مي دهند و از آنها حمايت مي كنند كه با اهداف بلند مدت و استراتژيكشان همراستايي کامل نداشته و يا كلاً با آن متضاد است. دليل آن را مي توان در نظر نگرفتن عوامل كليدي موثر در ايجاد و تنظيم اين سبد و نيز در نظر نگرفتن محدوديت هاي موجود درون و برون سازماني دانست. عدم وجود فرآيند نظام مند انتخاب و حذف پروژه ها در شركت ها و سازمان ها موجب مي شود پروژه ها به صورت غير تخصصي و سليقه اي انتخاب شوند. در نتیجه در نظر نگرفتن توان داخلي شركت ها هنگام انتخاب و تنظيم سبد پروژه باعث شده است شركتها در انجام تعهدات زماني و جريان نقدي حاكم بر شركتها دچار مشكل شوند و قادر به تامين هزينه هاي جاري خود نباشند و تا مرز ورشكستگي نيز پيش روند.
مديريت سبد پروژه فرايند تصميم گيري پويايي را مهيا مي سازد كه مي توان در آن ارزش ها را مورد سنجش قرار داد پروژه هاي سازمان را اولويت بندي كرد و در نهايت منابع محدود سازماني را براي دستيابي به اهداف كلان سازمان به درستي بين پروژه ها تخصيص داد (بهزاد ابونيا عمران، 1387). نحوه اجرای این مدیریت پورتفولیو، بین سازمان ها متفاوت است و می تواند شامل استفاده از فرایند های صریح و تکنیک هایی برای ساده سازی باشد (کوپر و همکاران، 1998)^[6].
با توجه به گستردگي مفاهيم و مدل هاي ارائه شده در موضوع انتخاب پروژه و مديريت سبد پروژه، ليكن مدل هاي موجود عمدتا به صورت تئوري و کلی بوده و چندان به مرحله عملياتي وارد نشده اند به طوریکه با توجه به تفاوت ماهیت رشته فعالیت های مختلف، اساسا ارائه یک چارچوب کلی برای همه سازمان ها از کارایی کافی برخودار نخواهد بود. همچنین در مفاهیم مدیریت سبد پروژه ها، تطابق اهداف و استراتژي هاي پروژه با اهداف و استراتژي هاي سازمان مطلبي به مراتب مهم تر از سود پروژه ها بوده است كه بايستي به آن توجه ويژه اي داشت. در اين تحقيق سعي بر آن است با ارائه يك چارچوب مفهومي و معرفي ابزار­ها و تكنيك هاي مفيد در هر مرحله، مدلي مناسب براي تسهيل در مديريت پروژه هاي سرمايه گذاري برای سازمان­های پروژه محور بدست آيد. در نهایت مدل طراحی شده را در یک مورد مطالعه در منطقه آزاد ارس برای انتخاب طرح سرمایه گذاری بهینه به کار می­گیریم.
3-1 پرسش های اصلی:

1. 1. یک چارچوب مناسب برای کمک به سرمایه گذاران در منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس برای انتخاب مناسب ترين پروژه­هاي سرمايه اي جهت تخصيص منابع مالي کمياب دارای چه ویژگی هایی است؟

1. 1. فرآيند انتخاب پروژه­ در چارچوب مورد نظر شامل چه مراحلي است؟

1. 1. ابزارها و تكنيك هاي رايج مورد استفاده در هر مرحله از چارچوب مورد نظر چيست؟

1. 1. در چارچوب مورد نظر چگونه مي توان منابع مالي را در جهت اهداف استراتژيک بصورت بهينه تخصيص داد؟

4-1 پرسش های فرعی:

5. 5. سبب سعادت و دوری از شقاوت ۱۲۶

۲-۴-۲- محور دوم: کارکردهای فردی و اجتماعی عقل عملی از دیدگاه روایات ۱۲۷
بخش اول : کارکردهای فردی عقل عملی ۱۲۷

1. 1. صدق و راستگویی درگفتار و شکر منعم ۱۲۷

1. 1. عامل حیا از ذات پروردگار هنگام عمل ۱۲۷

1. 1. عقل عملی راهنمای انسان در مقام تردد و تحیر ۱۲۸

1. 1. عقل عملی ارزش اعمال انسان را بالا می برد ۱۲۸

1. 1. 1. 1. سبب تلاش و کوشش بیش از بیش برای حصول علم و دانش ۱۲۹

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. سبب ایمان و دوری از کفر ۱۲۹

1. 1. خشنود بودن به مقدرات الهی و پرهیز ازخشم و نارضایتی خداوند ۱۳۰

1. 1. سکوت به جا و دوری از سخن گفتن بی جا ۱۳۰

1. 1. عامل کنترل بر نفس ۱۳۱

1. 1. پرهیز از شتابزدگی در امور ۱۳۳

1. 1. پندگیری از تجربه ها ۱۳۴

بخش دوم : کارکردهای اجتماعی عقل عملی ۱۳۴

1. 1. حلم و بردباری و تواضع ۱۳۵

1. 1. مدارا با دشمنان و همدلی با دوستان ۱۳۶

1. 1. روش درست برخودر با جاهلان……………………………………………………………………۱۳۷

1. 1. عامل سخاوت و بخشش ۱۳۷

1. 1. نصیحت خالصانه ۱۳۷

1. 1. محبت و الفت نسبت به مردم ۱۳۸

1. 1. مدارا کردن با مردم ۱۳۸

جمع بندی ۱۳۸
خاتمه: خلاصه و جمع بندی مطلب ۱۴۰
فهرست منابع ۱۴۴

فصل اول

کلیات و مفاهیم

۱-۱-گفتار اول: کلیات

۱-۱-۱- مقدمه

خدای متعال حکیم مطلق است و هیچ یک از کارهای او از حکمت خالی نیست. از این رو خدای متعال انسان را برای یک هدف مشخص آفریده است و آن هدف سعادت و کمال نهایی انسان است. از این رو خلاف حکمت است که وسیله­ای برای رسیدن به آن هدف برای انسان فراهم نیاورد. لذا است که خدای متعال هر چیزی که برای هدایت بشر لازم بود، در این دنیا برای او فراهم آورده است. عقل نیز یکی از آن موهبت­های الهی است که خدای متعال آن را در وجود انسان قرار داده است و بوسیله آن به انسان، امکان شناسایی حق و باطل، خوب و بد را به انسان عطا کرده است. لذا است که عقل نیز مانند سایر منابع دینی، منبع معارف دینی و حجت قرار داده شده است.در آیات و روایات درباره اهمیت و حجیّت فراوان تاکید شده است.
تمام اندیشمندان جز گروهی از اخباریین(آنها نیز در عمل به داده ­های عقل عمل می کنند اگر چه در سخنان­شان با عقل به مخالفت می پردازند)، اهمیت و حجیّت عقل را بطور اجمالی پذیرفته اند اگرچه در اقسام آن اختلاف نظر دارند. اندیشمندان علوم مختلف برای عقل تقسیماتی قائل شده اند و آن را به اقسام گوناگون تقسیم کرده اند. یکی از آن تقسیمات، تقسیم عقل به عقل نظری و عقل عملی است که اندیشمندان آن را با تعبیرات گوناگون بیان کرده اند.
نگارنده در این نگارش پاسخ این سوال را دنبال می کند که نگاه روایات اسلامی به عقل عملی چگونه است؟
و برای رسیدن به پاسخ این سوال چند چیز باید به عنوان مقدمه بررسی شود که بعضی از آنها برخی از سوال­های فرعی پژوهش را تشکیل می دهد مانند اینکه حقیقت عقل چیست؟ اقسام عقل از نظر فلاسفه کدامند؟ بعد از رسیدن به پاسخ این سوال­ها دو سوال فرعی دیگر در این پژوهش بررسی می شود که در واقع ما را به پاسخ سوال اصلی رهنمون می شود. یکی جایگاه عقل عملی در روایات چگونه بیان شده است؟ دوم اینکه کارکرد و حدود فعالیت عقل عملی در روایات چگونه بیان شده است؟

۱-۱-۲- بیان مسئله

عقل یکی از با ارزش ترین نعمت های الهی است که حق تعالی آن را به بشر ارزانی داشته، او را از سایر موجودات ممتاز ساخته است.چون عقل یکی از مهمترین ابزار شناخت است، اندیشمندان برای این نعمت الهی اهمیت ویژه قایل شده از آن از جهات مختلف بحث کرده اند و برای آن تقسیماتی مطرح کرده اند.یکی از تقسیمات عقل از لحاظ شناختاری آن است که از این جهت برای عقل دو قسم بیان کرده اند که عبارت اند از عقل عملی و عقل نظری.
عقل با علوم زیادی در ارتباط است لذا می توان عقل را در علوم متعدد بحث کرد. وقتی با توجه به این موضوع به آیات قرآن نگاه می کنیم، می بینیم که آیات فراوانی درباره تعقل و تفکر آمده است لذا از نظر قرآن این موضوع جای بحث دارد. همچنین عقل با علم کلام هم رابطه تنگاتنگ
ی دارد. چون اندیشمندان کلامی برای اثبات مدعایشان با عقل استدلال می کنند لذا می توان نقش عقل در اثبات عقاید را بحث کرد. علم عرفان نیز از سیر و سلوک بحث می کند و عقل عملی نیز در شناخت رفتار شایسته و ناشایسته نقش اساسی را ایفا می کند لذا می توان از نگاه عرفانی هم به این بحث پرداخت. هم چنین در علوم دیگر مانند علم فقه، علم اصول، علم تفسیر وغیره هم از آن بحث کرد.
عقل عملی یکی از اقسام عقل و قسیم عقل نظری است. همانطور که عقل نظری انسان را به واقعیات این عالم می رساند، عقل عملی برای او باید و نبایدهای رفتاری را نشان می دهد. کارکردهای عقل در زندگی انسان بر کسی مخفی نیست و عقل مهمترین ابزار شناخت است که خدا آن را در اختیار انسان قرار داده است. اهمیت عقل و نقش آن در شکل گیری ایدؤلوژی و رفتار یک انسان ناقابل انکار است لذا اندیشمندان علوم مختلف از آن بحث کرده اند.از طرفی وقتی ما به ریشه علوم نگاه می کنیم، می بینیم که سرچشمه تمام علوم در روایات محمد و آل محمد-صلوات الله علیهم- یافت می شود. نقش فرامین آن حضرات-صلوات الله علیهم- در شکوفایی علوم بر کسی پوشیده نیست. وقتی اهمیت این دو مطلب برای ما روشن شد این سؤال مطرح می شود که نگاه روایات اسلامی به عقل عملی چیست؟

۱-۱-۳- ضرورت و اهمیت تحقیق

عقل مهمترین موهبت الهی است که خدای متعال به انسان عطا کرده و آن را حجت باطنی انسان قرار داده است و یکی از مهترین شرایط تکلیف هم سالم بودن عقل است. به خصوص عقل عملی در تشکیل رفتار انسان بسیار حائز اهمیت است پس شناخت عقل و اقسام آن برای همه انسان یک امری ضروری است. از طرفی علم تمام اشیاء و حقایق آنها را خدای متعال به پیامبر گرامی صلی­الله­علیه­وآله­وسلم و اهل بیت آنحضرت(ع) عطا کرده است لذا می توان شناخت عقل و کارکرد های آن را از طریق ارشادات آنها حاصل کرد.

• • • • 1. 1. اطلاعات و اهمیت آن در زنجیره تامین

         

     

اطلاعات نقشی کلیدی در موفقیت ساختکارهای زنجیره تامین بر عهده دارد، زیرا مدیریت را قادر به تصمیم گیری بر روی گستره وسیعی از وظایف و کارکردها، می سازد. در این شرایط مدیر سازمان قادر خواهد بود که استراتژی های هوشمندانه ای که تمام فاکتورهای زنجیره تامین را در نظر گرفته، اتخاذ نماید. برای داشتن دامنه سراسری زنجیره تامین، مدیر نیازمند این است که به اطلاعات صحیح و بهنگام روی تمام وظایف سازمان و شرکای زنجیره تامین ، دسترسی داشته باشد. تعیـین تعـداد تامین کنندگان و نیز یافتن روشی برای بهترین رابطه با تامین کنندگان، از مهمترین مطالب مطرح شده در زنجیره تـامین در تحقیقـات و مطالعـات سالیان اخیر است. مدیریت زنجیره تامین کنندگان، یک رویکرد سیستمی فراگیر برای اداره جریان کامل اطلاعات، مواد و خدمات از تامین کنندگان مواد اولیه، کارخانه ها و انبارها بـه مشـتریان و مصـرف کننـدگان اسـت و مدیریت زنجیره تامین کنندگان را استفاده از انواع رویکردها برای انسجام و یکپارچگی مفیـد و مـوثر (تـامین کننـدگان، تولیدکننـدگان، انباردارهـا و مشتریان ) به گونه ای که فرآورده ما را به؛ میـزان مناسـب، مکـان مناسـب، زمان مناسب، هزینه مناسب، خـدمات مناسـب و رضـایت بخـش تولیـد و توزیــع شــوند، بیــان مــی نماینــد و عوامــل کلیــدی مــدیریت زنجیــره تامین کنندگان شـامل؛ اطلاعـات، ارتباطـات، همکـاری، قابلیـت اطمینـان، برنامه ریزی تقاضا، برنامه ریزی عرضـه، تولیـد، انبـارداری، حمـل و نقـل و بهینه سازی شبکه زنجیره تامین می باشند(Zhang, Jiao, & Ma, 2010).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • • 1. 1. عوامل موثر بر اتخاذ فناوری اطلاعات در زنجیره تامین

       

   

جلالــی و همکــاران (١٣٨۶) بــا بررســی مطالعــات گذشته در این ارتباط، عوامل موثر اتخـاذ فنـاوری هـای اطلاعاتی در زنجیره تامین را به شـرح زیـر دسـته بنـدی نموده اند:

• وسعت سازمانی: سـازمان هـایی کـه وسـعت زیـادی دارنـد بـه لحـاظ داشتن منـابع مـالی تمایـل بیشـتری بـه پـذیرش فنـاوری اطلاعات دارند و در این راستا ریسک مرتبط با این مهم را بیشتر پذیرا هستند. بنـابراین یـک همبسـتگی مثبـت و معنــی داری بــین وســعت یــا انــدازه ســازمانی و اتخــاذ فناوری اطلاعات وجود دارد.

• میزان موفقیت سازمانی: سـازمانها بـا توجـه بـه عملکردهـای موفقیـت آمیـز گذشته در مقابل تغییر استراتژی تمایـل بـه ثبـات دارنـد بنـابراین احتمـال انجـام تغییـر در سـازمان هـایی کـه در سال های گذشته دارای عملکرد بهتری بوده انـد، بسـیار کم است .

• تاثیر شرکای موجود در زنجیره: یکی از فاکتورهای محیطـی کـه بـر تصـمیم گیـری سازمان ها در پذیرش فناوری اطلاعات اثـر مـی گذارنـد تاثیر شـرکای تجـاری موجـود در زنجیـره اسـت. فشـار وارده از طــرف شــرکای موجــود در زنجیــره تــامین می تواند بر پذیرش فناوری اطلاعات موثر باشد.

• عدم اطمینان: عدم اطمینان در مدیریت زنجیره تـامین از مهمتـرین موضوعاتی است که عامل اصلی بوجود آورنده ی آن، عدم وجـود اطلاعـات درسـت و کـاملی بـرای تصـمیم گیری است. بنابراین احتمـال اتخـاذ و پـذیرش فنـاوری اطلاعات در سازمان هایی که بـا عـدم اطمینـان بیشـتری مواجه اند بیشتر است.

• حمایت مدیریت ارشد: نقش مدیریت ارشد سازمان در اجرا و به کـارگیری فناوری اطلاعات در سازمان ها بسـیار بـا اهمیـت اسـت. حمایت مدیریت ارشد سازمان می تواند تـاثیر مثبتـی بـر پـذیرش فنـاوری اطلاعـات در سـازمان هـا داشـته باشـد (صالحی، ١٣٩٠).

۲-۲-۱۱) زنجیره تأمین چابک

یکی از مفاهیم یا پارادیم هایی که کمتر از دو دهه از عمر آن می گذرد ادامه تکامل رویکردهای پیشین مانند تولید دستی، تولید انبوه، تولید ناب است که اخیراً پا به عرصه وجود نهاده است. از طرف دیگر در طی دو دهه اخیر مدیریت زنجیره تأمین به عنوان یکی از کلیدی ترین عوامل رقابت و موفقیت سازمانها مطرح گشته و مورد توجه بسیاری از محققین و صاحب نظران مدیریت تولید و عملیات بوده است. زمانی که چابکی به عنوان یک استراتژی برنده برای رشد و حتی شاخص حیات برخی سازمان ها مطرح است، انتخاب رویکرد چابکی در زنجیره تأمین یک گام منطقی به نظر می رسد. توسعه های موازی در حیطه های چابکی و SCM به معرفی مفهوم زنجیره تأمین چابک منجر گردید. از نظر وی که یکی از اولین مروجین مفهوم چابکی در زنجیره تأمین است، یک زنجیره تأمین برای آنکه واقعا چابک باشد بایستی دارای چهار ویژگی باشد: اول حساس به بازار: توانایی زنجیره تأمین به درک و پاسخگویی به تقاضای واقعی در بازار. دوم ؛ فضای مجازی : استفاده از فناوری اطلاعات برای تسهیم و تشریک اطلاعات بین خریداران و تأمین کنندگان زنجیره تأمین مجازی با بهره گرفتن از ابزارهای پیشرفته الکترونیکی مانند تبادل الکترونیکی داده (EDI) و مانند آن ، به سرعت و شفافیت اطلاعات مورد مبادله کمک می کند. سوم؛ یکپارچگی فرایند: همکاری بین خریداران و تأمین کنندگان، توسعه اصول مشترک، سیستم های مشترک و اطلاعات مشترک و درنهایت شبکه مند بودن: درک این نکته که شرکت به تنهایی نمی تواند موفق باشد و زنجیره تأمین را بایستی به صورت یک شبکه در نظر بگیرد. سوافورد (٢٠٠٣)، چارچوبی برای چابکی زنجیره تأمین مبتنی بر انعطاف پذیری ارائه کرده و بیان می دارد، چابکی بسیار متاثر از انعطاف پذیری در بخش های مختلف زنجیره تأمین شامل توسعه محصول جدید، تدارکات و منبع یابی، ساخت و توزیع است. با مطرح ساختن مفهوم زنجیره تأمین پاسخگو^[۴۵]، (RSC) به عنوان استراتژی رقابتی دراقتصاد شبکه مند سعی می کنند ابعاد تازه ای از پاسخگویی، سرعت و انعطاف پذیری را در زنجیره تأمین مورد واکاوی و تشریح قرار دهند. اقدامات زنجیره تأمین چابک را شامل موارد زیر می دانند: همکاری با رقبا، همکاری بلندمدت با مشتریان و تأمین کنندگان، اهرمی کردن اثر منابع اساسی به وسیله تشکیل شبکه با دیگر شرکت ها، شرایط سخت عملیاتی که همکاری با دیگر شرکت ها را ناگزیر می سازد، ائتلاف با همتاهای کسب وکار، یکپارچه نمودن اطلاعات با دیگر شرکت ها برمبنای سیستم های رایانه ای، اعطای اولویت بالاتر به ائتلاف نسبت به نفوذ به بازار می باشد(رزمی، اکبری جوکار و کرباسیان، ۱۳۹۱).
۲-۲-۱۱-۱) لجستیک چابک
هدف تولید چابک کسب چابکی لازم جهت تشکیل سریع شرکتهای مجازی است به طوری که بتواند از تغییر بـازار و فرصـتهای ایجاد شده بهره ور گردد. این رویکرد نشان می دهد که نقش لجستیک به تدریج از یک مأموریت پشتیبانی صرف به یک مأموریـت تجاری محور در حال تغییر است. اما، برای همخوانی با سرعت بازار و پاسخ گویی سـریع و منعطـف بـه تقاضـای مـشتری محـیط لجستیکی جدیدی لازم است . لجستیک تجاری سه خصوصیت اصلی زیر را دارد:
الف) قابلیت تحویل سالم وبه موقع کالاها؛
ب) قابلیت پیگیری کالاها در هنگام حمل؛
ج) قابلیت تنظیم قرارداد حمل کالا مطابق با تقاضای مشتری(Jacobs & Chase, 2008).
لجستیک چابک با خدمات کنترل شده (SCAL)، را به عنوان الگویی نوین برای سیستم نظارتی لجستیک توسعه داده شده است. این مدل هدف گرا است و بر دستاوردهای فناوری های هدف گرای توزیع مبتنی است. در سیستمی مبتنی بر این الگو، هر یک از خدمات درخواست شده به عنوان ماهیتی مجـزا درنظـر گرفتـه مـی شـود و بـرای آن مسیری موقت در شبکۀ لجستیکی طراحی و تدارک دیده شده و با حمایت یک عامل اختصاصی در حین اجـرا پویـایی آن حفـظ می گردد. جهت بررسی امکان سنجی این روش از شبیه سازی استفاده می شود. سیستم لجستیک چابک با خدمات کنترل شده (Scal) مبتنی بر مدل هدف گرای شکل زیر است (پیکانها بر مهم تـرین روابـط اشاره دارند). در این شکل، ستون خدمات بیانگر شبکۀ اطلاعاتی و ستون منابع نماینده شبکۀ لجستیکی است(Harrison Jeffry & Caron, 2008).

شکل ۲-۷ : مدل شیئی (Harrison Jeffry & Caron, 2008)
مشتری با خواسته اش موجب شروع خدمات (به عنوان یک رخداد) می گردد. او نیازهای خدماتی را مشخص می کنـد (بـر اسـاس مکان ، زمان و نیاز خاص مورد نظر) تا در رخداد مذکور منظور شوند. اما خدمات موجـب طراحـی مـسیری در شـبکۀ لجـستیکی مطابق با نیازهای درخواستی مشتری می شود. در این حالت، نیازهای درخواستی، همان فعالیتهایی هستند که خدمات را تـشکیل می دهند. پس از آغاز عملیات، طراح چگونگی پیشرفت اجرای خدمات را دنبال می کند. به مجرد این که شرایط خاص اجرایی مانع اجـرای دقیق طرح شد، طراح سعی می کند تعدیلات لازم را در طرح اعمال کند. او با بـازبینی قـسمت تحقـق نیافتـه در صـورت امکـان طرحی نو ابداع می کند و بدین ترتیب، تا حدامکان به واقعیت نزدیک می گردد(Haas & Hansen, 2010).
۲-۲-۱۱-۲) ریسک ‌زنجیره ‌تأمین:
‌قبل از آنکه سازمان ها روش های مؤثری برای کاهش ریسک های زنجیره تأمین به کار گیرند، باید مدیران دسته بندی های ریسک ها و شرایط ایجادکننده آن ها را شناسایی کنند. شناسایی انواع ریسک های زنجیره تأمین این امکان را فراهم می کند که مدیران بهتر بتوانند رویکردهای کاهش ریسک را برای سازمان خود به کار گیرند. همان طور که میچلی و همکاران (۲۰۰۸) مطرح می کنند، موضوع ریسک در زنجیره تأمین بنا بر دلایلی مانند؛ عدم اطمینان در عرضه و تقاضا، جهانی شدن بازارها، کوتاه شدن چرخه حیات تکنولوژی و محصول و استفاده فزاینده از برون سپاری بسیار مهم است. طبق پژوهش ترکمن و مک کورمک (۲۰۰۹)، ممکن است ریسک ها در درون زنجیره تأمین باشند و به تغییر ارتباطات میان شرکت و عرضه کنندگان منجر شوند (تحویل با تأخیر، ریسک های تسهیم اطل عات تولیدی یا فروشندگان) یا اینکه ریشه آن ها خارج از زنجیره تأمین باشد (نرخ تورم، حمله تروریستی، بیماری های واگیردار و اعتصابات کارگری). تانگ (۲۰۰۶)، نیز ریسک های زنجیره تأمین را به دو بعد تقسیم می کند: ریسک های عملیاتی( عدم اطمینان تقاضای مشتری، عدم اطمینان عرضه و عدم اطمینان در هزینه ) و ریسک های اختلال که شامل اختلالات عمده ای می شوند که به وسیله بلایای طبیعی و انسانی (زلزله ها، سیل ها، طوفان ها و حملات تروریستی و یا بحران های اقتصادی مانند ارزیابی ارز یا اعتصابات ) ایجاد می شوند. یوتنر (٢٠٠۵)، نیز عوامل ریسک زنجیره تأمین را متغیرهای محیطی، سازمانی و یا وابسته به زنجیره تأمین می داند که پیش بینی آن ها به طور قطعی امکان پذیر نیست و بر متغیرهای خروجی زنجیره تأمین تأثیر می گذارند. ریچی و بریندلی (٢٠٠٧)، عوامل مربوط به ریسک زنجیره تأمین را به ۶ دسته تقسیم می کند که عبارت اند از: اعضای زنجیره تأمین، محیط زنجیره تأمین، متغیرهای مربوط به صنعت، استراتژی صنعت، متغیرهای خاص مربوط به مسئله و متغیرهای مربوط به تصمیم گیرنده. چوپرا و سودهی (٢٠٠۴)، نیز عوامل ریسک موجود در زنجیره تأمین را به ٩ دسته تقسیم کردند که عبارت اند از: اختلالات، تأخیرات، از کار افتادگی های سیستم های اطلاعات، پیش بینی، دارایی های ذهنی، تدارکات، مشتریان، موجودی و ظرفیت. به طور کلی، ریسک ها با توجه به تأثیراتشان بر زنجیره تأمین تحلیل می شوند. محقق باید داده ها را ارائه کند و بحث را به سوی کلی نگری پیش ببرد. درنهایت اجماع پیرامون ریسک ها، طبقه بندی و تأثیرات آن ایجاد می شود. مدیریت کردن ریسک زنجیره تأمین دشوار است؛ زیرا ریسک های انفرادی بیشتر با یکدیگر مرتبط هستند و اقدام برای کاهش یک ریسک به افزایش دیگری منجر می شود(kathawala & Abdou, 2013, Stadtler, & Kilger, 2005).

۲-۲-۱۲) فرایندهای اصلی یک زنجیره تامین

فرایندهای اصلی یک زنجیره تامین به چهار بخش اساسی قابل تقسیم می باشند:

روستایی را دستخوش تغییرات قرار داده و چنانچه با ضعف مدیریت نیز همراه شود این توسعه ناپایدار و بافت تاریخی و سنتی روستا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به منظور رشد و توسعه پایدار در روستا و ارزیابی کاربری های مورد نیاز به برنامه ریزی در تعیین و میزان کاربری های اراضی روستایی باید با دقت بیشتری همراه گردد.
این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و با توجه به سرانه و استانداردهای کاربری های روستایی و در تحلیل کیفی کاربری اراضی با بهره گرفتن از نرم افزار Expert choise پرداخته و با تحلیل شاخص های ارزیابی(مطلوبیت، ظرفیت، سازگاری) در نرم افزار Arc GIS به تحلیل داده ها و نقشه نهایی توسعه بدست آمد، نتایج حاصل بیانگر آن است که پهنه بندی کاربری ها در روستای چاشم با توجه به رشد روستا در آینده با جهت توسعه همسو خواهد بود.
واژگان کلیدی : کاربری اراضی، روستای چاشم، AHP, GIS ،
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱ مقدمه
توزیع متناسب خدمات نقش موثری در جابه جایی فضایی جمعیت و تغیرات جمعیتی در مناطق شهری و روستایی را دارا می باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعه ی پایدار توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات باید عدالت را برقرار نماید. توسعه شهرنشینی و افزایش روز افزون جمعیت در جهان امروز سبب گشته تا فضاهای شهری به شکل نامتعارف و بدون توجه به ابعاد و اصول انسانی شهری شکل گیرند و رشد نمایند و به همین جهت روز به روز شاهد گسستگی در فضاهای شهرها و محیطهای شهری هستیم و این روند منجر به خالی شدن روستاها از سکنه و هجوم به شهر ها شده است. در واقع با رشد سریع شهرنشینی و شهرها مسائلی نظیر توزیع نامتعادل خدمات و امکانات ، تفاوت‌های شرایط زیستی و در نهایت اختلافات طبقاتی و جدایی گزینی اجتماعی و اقتصادی نمود بیشتری یافته است. که می‌توان در ویژگیهای جمعیتی، درصد کاربریها و آمار مراکز و امکانات خدماتی در مناطق و حوزه‌های شهری دید. آخرین راهبرد برای این مسائل ناشی از رشد و توسعه درهمه سطوح ارائه راهبرد جدید توسعه پایدار می‌باشد. در این رویکرد هر توسعه‌ای باید ضمن رفع نیازهای کنونی، متضمن حق آیندگان برای تامین نیازهایشان نیز باشد. ویژگیهای این نوع توسعه در سطح شهرها و روستاها عبارتند از: برابری بین نسلها، برابری درون نسلها (شامل، برابری اجتماعی، برابری جغرافیایی و برابری در حکومت )، حفاظت از محیط طبیعی (و زندگی در چارچوب ظرفیت تحمل آن)، استفاده حداقل از منابع غیرقابل تجدید، بقای اقتصادی و تنوع، جامعه خوداتکا، رفاه فردی و رفع نیازهای اساسی افراد جامعه.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در واقع رشد مناطق جمعیتی به نوبه خود در شکل گیری فرم شهر و روستا و توسعه و تحول آن به صورت فرم‌های مختلف استقرار جمعیت بسیار موثر بوده است. در توسعه پایدار به شاخص های مختلفی پرداخته می شود که میزان دسترسی به خدمات از جمله مهمترین آنها می باشد.یکی از روش های بهینه ارائه خدمات برای تحقق این امر ،تقسیم آن به عنوان یک سیستم به مناطق مختلف وارائه خدمات متناسب با ویژگی جمعیتی است.
بررسی برابری در توزیع فضایی خدمات و امکانات از مهم‎ترین عناوین در مطالعات و پژوهشها به‎شمار می‎آید. روش مطالعه، تحلیلی و توصیفی است و روش‎های گردآوری داده‎های پژوهش، ترکیبی از روش‎های اسنادی و میدانی است. برای تحلیل کمی، از روش‎های آماری استفاده شده است تا چگونگی توزیع فضایی خدمات و امکانات در روستاها بررسی و مورد تجزیه ‎و تحلیل قرار گرفته است.
۲-۱ بیان مسأله
تقاضا برای توسعه پایدار، مهمترین چالش فراروی بشریت در قرن بیست و یکم می‌باشد. همچنین بشر همیشه در جستجو برای یافتن مکان ایده‌آل است که بتواند روحیه سالم زندگی شهری و روستایی را بر اساس ایده‌های روشنگرانه عدالت اجتماعی بیان کند و توسعه و تحول آن نیز به صورت فرم‌های مختلف در استقرار جمعیت (شهری و روستایی) تبلور یافته است. در توسعه پایدار اهمیت و توجه به شاخص‌هایی است که میزان دسترسی به خدمات در آن بالا باشد. و تحقق این امر باید متناسب با ویژگی جمعیتی باشد. این پژوهش، با هدف شناخت کاربری های موجود در روستای چاشم در شهرستان مهدیشهر و نحوه دسترسی به این کاربریها با استخراج آمارهای موجود و انجام مطالعات میدانی، به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده می پردازد. به طور کلی تاثیرات توزیع کاربریها در ارزش افزوده زمین و توسعه پایدار و دسترسی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در نهایت راهکارهایی جهت دستیابی به توسعه پایدار برنامه ریزی روستایی و رهایی از برخی چالشهای بازدارنده در پهنه بندی اراضی، ارائه گردد.
در واقع «مولفه‌های توسعه روستایی در دو گروه عمده قرار میگیرند: گروه اول، شامل منابع توسعه اعم از منابع طبیعی و انسانی است. و گروه دوم، شامل فضاهای توسعه و ساختار آن فضاها است، مانند شرایط جغرافیایی و اقلیمی، که طرح‌های عمران روستایی شکل دهنده فضاها و کالبدهای محل زیست و فعالیت در محیط روستایی است. بدیهی است که منابع طبیعی و انسانی بدون تجهیز لازم و فراهم کردن بسترها و زیرساختهای ضروری جهت استفاده از آنها، نمی‌توانند عاملی در فرایند توسعه باشند و یا در فرایند توسعه روستایی مورد استفاده قرار گیرند. برای اینکه بتوان این منابع را تجهیز نمود و به کار گرفت، ضرورت دارد زیرساختهای فیزیکی لازم برای این کار به عنوان بسترهای توسعه، مهیا گردد.
به لحاظ اهمیت موضوع، در سالهای اخیر در مناطق روستایی کشور طرحهای متعددی در ابعاد زیرساختی به ویژه در حوزه نوسازی و بهسازی روستاها طراحی و اجرا شده است که بدون تردید، یکی از مهمترین آنها طرح هادی روستایی بوده است که به منظور ایجاد تغییر و دستیابی به شرایط مطلوب زیستی در سکونتگاه‌های انسانی در نواحی روستایی به اجرا در آمده است .
با توجه به اینکه امروزه رشد و توسعه کالبدی روستاها اجتناب ناپذیر است و این توسعه کالبدی با برنامه ریزی صحیح و در قالب طرحهای توسعه کالبدی و طرح هادی انجام می شود این طرح ها در راستای فراهم سازی زمینه توسعه و عمران نقاط روستایی تهیه و اجرا می شوند . تجدید حیات و هدایت روستاها از ابعاد کالبدی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی از جمله ، اهداف مورد نظر در طرحهای مذکور می باشد. این طرحها ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری و کشاورزی، تأسیسات و تجهیزات و نیازمندیهای عمومی روستایی را حسب مورد، در قالب طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی تعیین می نماید.
یکی از ضعفهای عمده عدم دسترسی به استانداردهای کاربری زمین منطبق بر شرایط اقلیمی هر روستا می باشد. با بررسیهای بعمل آمده از متون علمی و دستورالعمل های ملاک عمل، آنچه که مشخص است تاکنون تحقیق علمی جامعی نسبت به تدوین این استاندردها در ارتباط با سکونتگاه های روستایی و با لحاظ شرایط اقلیمی صورت نگرفته است.
در این راستا نگارنده با مطالعه روستای چاشم ازتوابع شهرستان مهدیشهر به بررسی کاربری های اراضی روستا و پیرامون آن اقدام نموده باشد که زمینه ای برای توسعه روستا باشد.
درواقع روستای چاشم به دلیل قرار گرفتن در مسیر خطیرکوه به دوآب و قرارگیری در ارتفاعات البرز مرکزی با روستاهای دیگر شهرستان متفاوت است این روستا نه تنها از جمعیت خالی نشده بلکه با جمعیت پذیری زمینه توسعه آتی روستا را بعمل آورده و باید با برنامه ریزی صحیح توسعه هدفمند را در نظر گرفت. کاربری اراضی در روستای مورد مطالعه به دلیل وجود اراضی کشاورزی و باغی و حفظ این کاربریها بسیار حائز اهمیت است که باید این کاربریها حفظ و موانع توسعه برچیده شود تا روستا توسعه یابد اما کاربری های روستا نیز حفظ شده تا توسعه پایدار روستا شکل گیرد.
در این رابطه مطالعات تأثیر شرایط و عوامل طبیعی زمین های اطراف روسـتا و تـأثیر عوارض طبیعی، وضع خاک، شیب زمین، پوشـش گیاهی و عوامـل اقلیمـی در مسـایل زیسـت محیطـی در قالـب الگوهایی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و کاربرد آنها درجهت تکامل زیست محیطـی انسـان مشـخص و ارائه می گردد. ضمناً در رابطه با وضعیت کالبدی روستا، بازتاب فعالیت های انسانی در محدوده حوزه آبخیـز و منـابع طبیعی روستا (کشاورزی-باغداری، دامداری) و فعالیت های معدنی و صنعتی (معادن و کارگاه های صنعتی کوچـک و بزرگ) نیز فعل و انفعالات شکل گیری اماکن در آبادی (نظیر واحدهای مسکونی، باغات درون آبادی اماکن اجتمـاعی مذهبی بهداشتی، آموزشی، تجاری، خدماتی، و راه های ارتباطی) برروی شرایط کالبدی روستا و حوزه ی نفوذ آن بـه منظور تکامل بخشی و فراهم نمودن شرایط مناسبتر زیستی مورد مطالعه قرار گیرد.
با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد اراضی تحت تصرف و دست اندر کاری مردم روستاها و عشایر قـرار دارد. و این اراضی در کلیه مناطق کشور در محدوده های ثبتی و عرفی روستا قرار داشته، به صورتی از مقیاس های مختلف در قالب انواع مختلف کشت و کار، مرتع، جنگل، بهره گیری از منابع معدنی سطحی بـه وسـیله روستانشـینان مـورد بهره برداری قرار می‌گیرد که البته به دلیل کامل نبودن نقشه تفکیکی کاربری اراضی در سطح کشـور، ارقـام مربـوط به کاربری اراضی عمده تخمینی اعلام شده است. اما در مجموع کاربری اراضی روستایی کشور مـی توانـد در اشـکال زیر مورد بهره برداری قرار می گیرد و حد فاصل نقاط روستایی مختلف تحت قراردادهای عرفی و سینه بـه سـینه یـا ثبتی بین نقاط همجوار به نوعی تقسیم شده است که به صورت تصـرف مسـتقیم (کاشـت ) و یـا مرتعـی بـین اهـالی تقسیم می‍شود.(Roostanet.ir/uploads/3_25_1-1.pdf)
دسترسی عادلانه به کاربریها و استفاده بهینه از آنها یکی از مؤلفه های اساسـی در توسـعه پایـدار و عدالت اجتماعی است. امروزه مفهوم زمین و فضـای روستایی و شهری هـم بـه لحـاظ طبیعـی و کالبـدی و هـم بـه لحـاظ اقتصادی - اجتماعی تغییر کیفی پیدا کرده و در نتیجه ابعاد و اهداف کاربری اراضی نیز وسیع و غنی شـده اسـت. بنابراین، استفاده از زمین و فضا به عنوان یک منبع عمومی، حیاتی و ثروت همگانی، باید با برنامـه ریـزی اصـولی انجام پذیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این پژوهش به بررسی و تحلیـل کـاربری اراضـی روسـتا چاشم و شناسایی پتانسیل های کاربری و برنامه ریزی برای پهنه بندی کار بری با توجه به دیدگاه های کمی و کیفی پرداخته شده است. همچنین مسایل و کمبودهای کاربریها به طور جداگانه به صورت کمی و کیفی، با لحاظ کـردن شـرایط اجتمـاعی، اقتصادی و کالبدی روستا بررسی و با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از AHP به تجزیـه و تحلیـل کـاربری هـا پرداخته شده است . نتایج حاصل از این مطالعه نشان دهنده آن است که گسترش کالبدی این روستا در دهه اخیـر و افزایش جمعیت آن، باعث عدم تعادل در کاربری اراضی آن گردیده است، بنابراین، تعادل بخشـی بـه آن و ایجـاد تمهیدات و تعیین راهکارهای مناسب به منظور جلوگیری از گسترش بی رویه روستا و تخریب منابع طبیعی و حفظ اراضـی کشـاورزی و منابع طبیعی پیرامون روستا را ضروری میسازد. ارزیابی کمی کاربری اراضی روستا با توجه به سرانه ها و معیارهـا وهمچنین ارزیابی کیفی آن با توجه به ماتریسهای سازگاری، ظرفیت، مطلوبیت و وابستگی و تحلیل علمـی آن در این پژوهش، نشان دهنده آنست که بسیاری ازکاربریهای موجود از نظر کمی و کیفـی بـا اسـتانداردها و ضـوابط علمی منطبق نبوده و نامتعادل است. این پژوهش بر آن است تا با ارزیابی کاربری اراضی در روستا نسبت به شناسایی ظرفیتهای کاربری و پهنه بندی کاربری های اراضی در روستای چاشم و شناسایی تهدیدها و فرصتها و نقاط ضعف و قوت به ارائه راهبردی برای دستیابی به توسعه پایدار دست یابد.
۳-۱ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
یکی از مهمترین اسناد طرح های توسعه روستایی، نقشه کاربری اراضی است. تجارب بدست آمده از بیش از سه دهه فعالیت‌های مرتبط با تهیه طرحهای توسعه وعمران روستایی در سطح کشور در کنار تحولات صورت گرفته در زمینه تهیه طرحهای توسعه وعمران در سطح جهانی، ضرورت اصلاح در شیوه تهیه طرح‌های هادی روستایی و مهمترین سند آن، نقشه کاربری اراضی را اجتناب ناپذیر نموده است.
در روند فعلی تعیین کاربری اراضی، اراضی پیشنهادی با کاربری انتفاعی مانند مسکونی، از ارزش افزوده بالایی برخوردار میشوند بدون آنکه هزینه یا عوارضی بابت این ارزش افزوده پرداخت نمایند. از سوی دیگر اراضی با کاربری‌های غیرانتفاعی مانند فضای سبز دچار ارزش کاهنده میشوند درحالیکه هیچ مکانیسم مدون و عامی برای جبران این کاهش ارزش وجود ندارد.
این پژوهش به بررسی و تحلیل کاربری اراضی و پهنه بندی کاربری در روستای مورد مطالعه اشاره دارد تا اراضی واقع در محدوده طرح با تهیه طرح هادی روستایی و کاربری های پیشنهادی برای دستیابی به توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته و برای محدوده موجود روستا با رویکرد حداقل مداخله، نسبت به ساماندهی شبکه معابر و کاربریها اقدام گردد و در محدوده اراضی پیشنهادی اراضی اضافه شده به بافت موجود روستا ضمن مشخص کردن ساختار شبکه ارتباطی پیشنهادی، کاربری های پیشنهادی به صورت پهنه بندی و در قالب سه پهنه اصلی سکونت وخدمات، سکونت و فعالیت و خدمات و فعالیت ارائه خواهند شد و از تعیین قطعی کاربری در این محدوده پرهیز خواهد شد.
یکی از اهداف اصلی و مهم در فرایند برنامه ریزی کاربری زمین روستایی مدیریت صحیح استفاده از زمین برای کاربری های مختلف می باشد.
با توجه به محدودیت عرضه زمین و نیز اهمیت اراضی کشاورزی در روستاها، استفاده از ساز و کارهایی مناسب برای توزیع بهینه زمین بین کاربری های مختلف ضروری به نظر می رسد. استفاده از سرانه استانداردهای فضایی یکی از ابزارهای اصلی توزیع بهینه زمین بین کاربری های مختلف می باشد. استانداردهای فضایی شامل مواردی مانند استاندارد تراکم جمعیتی، استاندارد سرانه زمین و استاندارد سرانه کاربری های مختلف می باشد. با بهره گرفتن از این استانداردها امکان برآورد زمین مورد نیاز برای جمعیت برآورد شده افق طرح فراهم می شود. لذا ضرورت مطالعه و بررسی استانداردهای متناسب با روستاها و کاربری های مورد نیاز روستاها جهت نیل به هدف توسعه پایدار روستایی اهمیت این پژوهش را بیش از بیش آشکار می گردد.
در روستای چاشم با توجه به اهمیت اراضی موجود و نیز توسعه اجتناب ناپذیر در روستا و با وجود منابع محدود آب و خاک، ضرورت حفظ کاربری اراضی با برنامه ریزی صحیح نسبت به پهنه بندی کاربری اقدام نمود و زمینه توسعه آتی روستا نیز فراهم گردد.
مهمترین استانداردهای فضایی در برنامه ریزی کاربری اراضی توجه به شاخص جمعیت و سرانه و استاندارد می باشد که در این پژوهش به دلیل نبود مطالعات و پژوهشهای کافی در زمینه کاربری های روستایی با تعمیم داده ها و مطالعات کاربری اراضی شهری با هدف توسعه پایدار در روستاها سعی بر ارائه الگوی مناسب در پهنه بندی کاربری اراضی روستایی انجام می شود.
در رابطه با وضعیت کالبدی روستا، بازتاب فعالیت های انسانی در محدوده حوزه آبخیـز و منـابع طبیعی روستا (کشاورزی-باغداری، دامداری) فعل و انفعالات شکل گیری اماکن در آبادی (نظیر واحدهای مسکونی، باغات درون آبادی اماکن اجتمـاعی مذهبی بهداشتی، آموزشی، تجاری، خدماتی، و راه های ارتباطی) برروی شرایط کالبدی روستا تاثیرگذار است.
گستردگی اراضی تحت تصرف مردم در روستاها و عشایر در سطح کشور و قرارگیری این اراضی در محدوده های ثبتی و عرفی روستاها در قالب انواع مختلف کشت و کار، مرتع، جنگل، بهره گیری از منابع معدنی سطحی بیانگر این واقعیت است که بهره برداران اصلی اراضی در کشور روستانشـینان هستند.
دسترسی عادلانه به کاربریها و استفاده بهینه از آنها یکی از مؤلفه های اساسـی در توسـعه پایـدار و عدالت اجتماعی است. امروزه مفهوم زمین و فضـای روستایی و شهری هـم بـه لحـاظ طبیعـی و کالبـدی و هـم بـه لحـاظ اقتصادی - اجتماعی تغییر کیفی پیدا کرده و در نتیجه ابعاد و اهداف استفاده از کاربری اراضی نیز وسیع و غنی شـده اسـت. بنابراین، استفاده از زمین و فضا به عنوان یک منبع عمومی، حیاتی و ثروت همگانی، باید با برنامـه ریـزی اصـولی انجام پذیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این پژوهش به بررسی و تحلیـل کـاربری اراضـی روسـتای چاشم و شناسایی پتانسیل های موجود کاربری و برنامه ریزی برای پهنه بندی کاربری با توجه به دیدگاه های کمی و کیفی پرداخته شده است .
. نتایج حاصل از این مطالعه نشان دهنده آن است که گسترش کالبدی این روستا در دهه اخیـر با افزایش جمعیت ارتباط مستقیم داشته و عدم کنترل آن باعث عدم تعادل در کاربری اراضی خواهد شد. بنابراین، تعادل بخشـی و ایجـاد تمهیدات و تعیین راهکارهای مناسب به منظور جلوگیری از گسترش بی رویه روستا و تخریب منابع طبیعی و حفظ اراضـی کشـاورزی و منابع طبیعی پیرامون روستا را ضروری میسازد.
روستای چاشم مرکز دهستان چاشم از توابع بخش شهمیرزاد از شهرستان مهدیشهر می باشد که در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال مرکز شهرستان و در مسیر جاده سمنان به دوآب قراردارد. این روستا با ۱۱۲۵ متر ارتفاع ازسطح دریا در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۵۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴ دقیقه در دامنه ارتفاعات البرز واقع شده است. روستای چاشم در میانه کوههای نیزوا ، چپرد، گرم در، بردر، ارم و سفیدکوه قرار گرفته است از نظر توپوگرافی روستای مذکور در منطقه کوهستانی قراردارد که شیب عمومی آن از شمال به سمت جنوب می باشد . با توجه به اینکه روستای چاشم به عنوان مرکز دهستان چاشم و از روستاهای مرکزی شناخته می شود سایر روستاهای دهستان وابستگی نسبی به آن داشته و در عمل نقش مرکزیت را ایفا می کند و مردم روستاهای اقماری معمولاً نیازهای خود را از این روستا تهیه می نمایند لذا این موضوع موقعیت و نقش آفرینی آن را مضاعف کرده است.
بر اساس آخرین سرشماری در روستای چاشم قریب به ۷۲۵ نفر جمعیت سکونت دائم و رقمی نزدیک به ۶۰۰ نفر نیز خوش نشین دارد که در ایام مختلف سال در روستا حضور دارند که اکثریت این گروه نیز دارای واحدهای مسکونی شخصی در سطح روستا می باشند که بر این اساس تعداد واحدهای مسکونی موجود در روستا که مورد استفاده ساکنین می‌باشد بیش از ۳۲۵ واحد مسکونی است.
با بررسی بعمل آمده مشخص گردیده که اراضی کشاورزی روستای چاشم در پیرامون آن واقع شده است از منابع طبیعی موجود در روستا می توان به اراضی حاصلخیز ، منابع آبی (چشمه) و مراتع طبیعی اشاره کرد که نقش مهمی را در توسعه اقتصادی روستا ایفا می کند.
براساس طرح هادی کل اراضی کشاورزی روستا ۲۱۲ هکتار می باشد که ۶۰ هکتار آن را باغات و بقیه را اراضی زراعی تشکیل می دهد.
با توجه به اینکه در سطح روستاهای کشور استانداردهای کاربری اراضی به صورت مدون وجود ندارد لذا با توجه به جمعیت روستا و تعمیم استانداردهای شهری با روستای مورد نظر استانداردهای کاربری برای شهرهای ۵۰۰۰ تا ۱۰ هزار نفر انتخاب شده است.
در این پژوهش برآنیم تا با شناخت کاربری در وضع موجود و شناسایی کمبودهای آن ومقایسه با استانداردها در کاربری های پیشنهادی در طرح بر اساس پهنه بندی کاربری های مورد نیاز روستا شناسایی و اضافه گردد
۴-۱ مرور ادبیات­و سوابق پژوهش
پیشینه ی برنامه ریزی کاربری اراضی
در انگلستان نخستین مقررات قانونی مربوط به نحوه ی استفاده از اراضی، با تصویب قانون بهداشت عمومی در سال ۱۸۷۶ میلادی مطرح شد که طی آن مالکان زمین ملزم به رعایت مواردی در جهت حفظ منابع آب، دفع فاضلاب و سنگفرش معابر می شدند. در ایالات متحده ی امریکا، اولین قانون مربوط به نحوه ی تفکیک اراضی در سال ۱۸۸۵ به تصویب رسید. (رضویان، ۱۳۸۱: ۴۷)
در دهه ی ۱۹۵۰ تدوین طرح های کلی (General Plan) برای کاربری زمین های شهری رواج یافت. در آن زمان این طرح ها به موضوعاتی چون توسعه ی کالبدی شهرها، برنامه های توسعه ی شهری، معیارهای مدیریت شهری و ضوابطی برای کنترل توسعه ی شهرها اختصاص می یافت. این طرح ها در واقع نسل اول طرح های جامع یا هادی شهری بودند. از اوایل دهه ی ۱۹۶۰ نحوه ی استفاده از اراضی شهری در مفهوم خاص آن (برنامه ریزی کاربری زمین) به طور جدی شکل گرفت. (رضویان، ۱۳۸۱: ۴۵)
طرح کاربری زمین (Land Use Design) در دهه ی۱۹۶۰ مطرح شد که در آن آینده ی بلند مدت شکل شهر در الگوی کاربری های متنوع زمین و خط مشی های لازم در جهت ایجاد زیرساخت ها و خدمات را منعکس می کرد. در همین دهه، طرح طبقه بندی زمین که نمایش گر نواحی توسعه نیافته ی شهر بود مطرح گردید. این طرح نسل سوم طرحهای کاربری زمین به شمار می آید که حفاظت از محیط زیست به شکل تعیین اولویت های توسعه، از جمله ویژگیهای این طرح محسوب می گردد.
چهارمین شکل طرحهای کاربری زمین، طرح های سیاست گذاری شهری (Urban Policy Plan) بودند که در دهه ۱۹۷۰ مطرح شدند. این طرح ها در افق زمانی میان مدت، سیاست های گوناگون توسعه ای را برای شهر بیان می کردند که البته فاقد نقشه ی کلی یا تفصیلی شهری بودند.
طرح های مدیریت توسعه ی شهری در دهه ی ۱۹۸۰ بیان شدند و در آن ها اقدامات ویژه برای مدیریت رشد شهر به صورت کوتاه مدت انعکاس می یافت.