روایی^۱ :روایی این پرسشنامه با دو شیوه روایی صوری^۲ ومحتوی^۳ مورد بررسی قرار گرفت.در مرحله نخست تعداد ۱۸۰ سوال با هدف سنجش توانمندی افراد در مهارت های زندگی طراحی شد.سوال های تهیه شده به منظور تعیین روایی محتوی به ده تن از افراد صاحب نظر در رشته روانشناسی با حداقل مدرک کارشناسی ارشد،ارائه و از آنان خواسته شد نظرات خود را درباره مناسب یا نامناسب بودن سوال ها اعلام نمایند. سپس تمامی پیشنهادهای کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت وتعداد۵۱ سوال که ضعیف یا نامناسب تشخیص داده شده بودند حذف شد وتعدادسوالات به ۱۲۹ مورد کاهش یافت.سوالات آماده شده جهت تعیین روایی صوری به تعدادی از دانش آموزان ارائه شد واز قابل فهم بودن آن ها اطمینان حاصل شد.

پایایی^۴:برای بررسی پایایی این پرسشنامه از دو روش محاسبه آلفای کرونباخ و باز آزمایی^۵ استفاده شده است.در ابتدا به منظور محاسبه آلفای کرونباخ،پرسشنامه بر روی ۶۰ نفر از دانش آموزان دختر وپسر اجرا ونتایج آن مورد بررسی قرار گرفت.‌بر اساس نتایج به دست آمده ،تعداد ۲۹ سوال از پرسشنامه به دلیل ضعف در همسانی درونی حذف وتعدادسوالات نهایی پرسشننامه به صد سوال کاهش یافت.به منظور محاسبه پایایی از طریق باز آزمایی نیز پرسشنامه در دو نوبت با فاصله یک هفته بر روی همان جمعیت اجرا ونتایج مورد بررسی قرار گرفت.نتایج محاسبه آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه ،خرده مقیاس ها ونیز ضرایب همبستگی حاصل از دو بار اجرا (باز آزمایی)در جدول شماره ۱ آمده است.

جدول شماره۳-۱ضرایب همسانی درونی وباز آزمایی زیر مقیاس های پرسشنامه مهارت های زندگی

زیر مقیاس ها

تعداد عبارات

ضرایب همسانی درونی

(آلفای کرونباخ)

ضراب همبستگی

(باز آزمایی)

مهارت تصمیم گیری

۱۰

۵۹/۰

۶۶/۰

مهارت ارتباط مؤثر

۱۰

۵۷/۰

۷۲/۰

مهارت مدیریت استرس

۱۰

۸۱/۰

۷۹/۰

مهارت همدلی

۱۰

۶۷/۰

۵۶/۰

مهارت حل مسئله

۱۰

۵۹/۰

۶۶/۰

مهارت روابط بین فردی

۱۰

۷۲/۰

۷۷/۰

مهارت تفکر نقاد

۱۰

۴۹/۰

۴۴/۰

مهارت خلاقیت

۱۰

۴۸/۰

۶۷/۰

مهارت مدیریت هیجانات

۱۰

۵۴/۰

۷۷/۰

مهارت خود آگاهی هیجانی

۱۰

۷۳/۰

۶۸/۰

کل

۱۰۰

۹۰/۰

۸۱/۰

برای محاسبه نهایی آلفای کرونباخ پس از حذف سوالات ضعیف ،فرم نهایی پرسشنامه ،شامل صد سوال بر روی جکعیت ۳۶۰ نفره دانش آموزان دختر(۱۸۰)وپسر(۱۸۰)اجرا شد که نتیجه آن در جدول شماره ۲ گزارش شده است.

جدول شماره۳-۲ ضرایب همسانی درونی زیر مقیاس های پرسشنامه مهارت های زندگی

زیر مقیاس ها

تعداد عبارات

ضرایب همسانی درونی

(آلفای کرونباخ)

مهارت تصمیم گیری

۱۰

۵۹/۰

مهارت ارتباط مؤثر

۱۰

۵۳/۰

مهارت مدیریت استرس

۱۰

۶۵/۰

مهارت همدلی

۱۰

۶۱/۰

مهارت حل مسئله

۱۰

۶۲/۰

مهارت روابط بین فردی

۱۰

۶۵/۰

مهارت تفکر نقاد

۱۰

۳۳/۰

مهارت خلاقیت

۱۰

۴۵/۰

مهارت مدیریت هیجانات

۱۰

۵۶/۰

مهارت خود آگاهی هیجانی

۱۰

۶۵/۰

کل

۱۰۰

۹۰/۰

همچنین پایایی پرسشنامه با روش تنصیف (زوج وفرد)برای کل پرسشنامه محاسبه شد وضریب همبستگی ۸۳/۰به دست آمد.ضمنا کلیه مقادیر در سطح ۰۰۱/۰معنا دار بود.

ب)پرسشنامه حل مسئله: هپنر وکراسکوف(۱۹۸۷،به نقل از لارسون،پنتزا ونستد،۱۹۹۵)حل مسئله را شامل یک رشته پاسخ های رفتاری ،شناختی وعاطفی می دانند که منظور سازگاری با چالش های درونی وبیرونی ابراز گردیده اند.هپنر(۱۹۸۸)وجود سه ساختار را در فرایند حل مسئله مطرح ساخته است عبارتند از:احساس کفایت در حل مسئله،کنترل شخصی بر هیجان هاورفتارها وسبک گرایشی- اجتنابی.در این زمینه نیز شواهد پژوهشی و نظری گوناگونی درباره متغیرهای فراشناختی به ویژه ارزیابی خود به عنوان یک متغیر مؤثر در حل مسئله ارائه گردیده است.

پرسشنامه حل مسئله توسط هپنر ‌و پترسن (۱۹۸۲)برای سنجش درک پاسخ دهنده از رفتارهای حل مسئله شان تهیه شده است.(PSI)35 ماده داردکه برای اندازه گیری وچگونگی واکنش افراد به مسایل روزانه شان طراحی شده است.۳عبارت از پرسشنامه برای اهداف پژوهشی بوده ونمره گذاری نمی شود.

مسئله ها شامل به تفاهم رسیدن با دوستان،احساس افسردگی،انتخاب شغل،یا تصمیم به طلاق گرفتن است.( PSI)در واقع مهارت‌های حل مسئله را اندازه گیری نمی کندبلکه آن آگاهی از سبک یا توانایی‌های حل مسئله شخص را اندازه گیری می‌کند.

پرسشنامه حل مسئله ‌بر مبنای‌ چرخش تحلیل عاملی دارای ۳زیر مقیاس مجزا است:

۱-اعتماد به حل مسائل( PSI):با ۱۱عبارت میزان اعتماد به خود فرد در زمینه فعالیت‌های حل مسئله را ارزیابی می‌کند،نمره پایین در این زیر مقیاس اطمینان فرد به باورها و توانمندی های خود نسبت به حل مسائل وخود کارآمدی فرد در حل مسائل را نشان می‌دهد.

۲-سبک گرایش –اجتناب(AA):با ۱۶ عبارت ،تمایلات یا اجتناب های پاسخ دهنده را در فعالیت‌های مختلف حل مسئله اندازه گیری می‌کند.اینکه فرد تمایل به حل مسئله داشته باشدیا اینکه از آن اجتناب کند،نقش بسیار مهمی در رفتارهای بعدی فرد در تعریف مسئله وتلاش برای حل آن دارد.(هپنر وبیکر،۱۹۹۷).

۳-کنترل شخصی(PC):با ۵عبارت ،نشانگرباور فرد به میزان کنترل خود برهیجانات ورفتار شخصی در هنگام پرداختن به حل مسائل است.نمره بالا بیانگربیشتر بودن میزان کنترل فرد برهیجانات ورفتار شخصی است.

زیر مقیاس ها عبارتند از:

۱-اعتماد به حل مسائل( PSI):با ۱۱عبارت=۵-۱۰-۱۱^*-۱۲-۱۹-۲۳-۲۴-۲۷-۳۳-۳۴^*-۳۵

۲- سبک گرایش –اجتناب(AA):با ۱۶ عبارت=۱^*-۲^*-۴^*-۶-۷-۸-۱۳^*-۱۵^*-۱۶-۱۷^*-۱۸-۲۰-۲۱^*-۲۸-۳۰^*-۳۱٫

۳-کنترل شخصی(PC):با ۵عبارت:۳^*-۱۴^*-۲۵^*-۲۶^*-۳۲٫^*

۴-عبارات اضافی=۹-۲۲-۲۹

توجه:شماره عبارات ستاره دار به طور معکوس نمره گذاری می‌شوند.

جدول شماره۳-۳)زیر مقیاس های پرسشنامه حل مسئله

زیر مقیاس

تعدادعبارات

دامنه نمرات

اعتماد به حل مسائل

۱۱

۱۱-۶۶

سبک گرایش –اجتناب

۱۶

۱۶-۹۶

کنترل شخصی

۵

۵-۳۰

نمره کل

۳۲

۳۲-۱۹۲

ویژگی های روان سنجی: