فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱-مقدمه

محقق می بایست پس ازتعلیم و تنظیم موضوع پژوهش،در فکر انتخاب روش تحقیق خود باشد.منظور از انتخاب روش انجام پژوهش آن است که مشخص نماییم چه نوع روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر ما مناسب است، انتخاب روش انجام شده تا حدود زیادی بستگی به اهداف و ماهیت موضوع مورد بررسی و امکانات اجرایی و فرضیه‌ها دارد.به بیان دیگر هدف از انتخاب این روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید که چه شیوه ای اتخاذ نماید تا او را هرچه دقیق تر و سریعتر و ارزانتر در دستیابی به پاسخ، یا پاسخهایی برای پرسش یا پرسش­های پژوهش مورد نظر کمک کند. (نادری و نراقی ،۱۳۸۹)

۳-۲- روش تحقیق:

این امر به هدف­ها، ماهیت های موضوعات پژوهش و امکانات اجرایی محقق بستگی دارد .پژوهشگر در این تحقیق به دنبال توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت با یک موضوع می‌باشد یا به عبارتی سعی دارد که به کشف عقاید، ادراکات و تجربیات افراد بپردازد و آنچه را که هست بدون هیچ گونه دخالت و استنتاج عینی گزارش کنند و نتایج عینی را از موفقیت اخذ نمایند .(دلاور، ۱۳۸۸). در این مطالعه، روش تحقیق از نوع توصیفی و زمینه یابی می‌ باشد.این روش برای مطالعه موضوعاتی به کار می‌رود که محقق قصد تغییر یا دستکاری متغیرها را ندارد و اطلاعات را به همان صورتی که هستند به دست می‌آورد. برای مطالعه نگرش‌ها و نظرات آزمودنی‌ها با ابزار مصاحبه و پرسشنامه از روش زمینه‌یابی استفاده می‌شود (اسماعیلی و گودرزی، ۱۳۸۸)

۳-۳- جامعه ی آماری :

جامعه در هرتحقیق عبارت است ازهمه ی اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته های پژوهش را به آن ها تعمیم دهیم.(دلاور،۱۳۸۸) جامعه ی آماری عبارت است از مجموعه ای ازافراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند معمولاً در هرپژوهش،جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره ی صفت متغیر و واحدهای آن به مطالعه بپردازد.جامعه آماری در این تحقیق،عبارت است از کلیه دانشجویان وکارکنان دانشگاه آزاد واسلامی‌ شهرستان دره شهراز هردو جنس ولی بدون توجه به وضعیت تاهل وزمان ورود به دانشگاه در تمام سطح‌های تحصیلی ،مطالعه حاضر به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۳خورشیدی انجام گرفت.

۳-۴- نمونه ی آماری و روش نمونه گیری:

نمونه ی آماری عبارت است از مجموعه ای ازنشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شود،به طوری که این مجموعه معرف کیفیات و ویژگی‌های آن قسمت،گروه یا جامعه بزرگتر باشد.( نادری و نراقی، ۱۳۸۹) نمونه این پژوهش با بهره گرفتن از جدول مورگان در سطح دقت ۵/.سطح اطمینان ۹۵/.ونسبت تغییرپذیری۵/.به میزان ۱۲۰ نفر محاسبه گردید که با در نظر گرفتن ۳۶/. برای پاسخهای نامطلوب مقدار آن به ۱۹۰ نفر افزایش یافت، ضمنا اطلاعات حاصله ‌بر اساس روش نمونه گیری ساده جمع‌ آوری گردید .

۳-۵- نحوه اجرای پرسشنامه:

پس از تهیه پرسشنامه، وتعیین آزمودنی ها پرسشگر به دانشگاه آزاد دره شهر رجوع کرده وپس از طی مراحل اداری وهماهنگی‌های صورت گرفته ‌و تشریح اهداف تحقیق از آزمودنی ها خواسته شد، ضمن مطالعه پرسشنامه را تکمیل نمایند.

۳-۶- ابزار جمع‌ آوری اطللاعات:

۳-۶-۱- پرسشنامه سبک زندگی lsq

این پرسشنامه در سال ۱۳۹۱ توسط گروهی از محققین شامل محسن لعلی ، احمد عابدی و محمد باقر کج بافت در دانشگاه اصفهان ساخته شد. ابزارهای مورد استفاده عبارتند از پرسشنامه سبک زندگی ‌و مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف .در زمینه ارزیابی سبک زندگی افراد آزمون‌های مختلفی طراحی شده است که بین آن ها می‌ توان به پرسشنامه سبک زندگی وشخصیت که بیشتر به جنبه‌های آدلری سبک زندگی می‌ پردازد ،پرسشنامه سبک زندگی فرهنگی ،پرسشنامه سبک زندگی کودکان ،وپرسشنامه سبک زندگی وسلامتی اشاره کرد .(سازمان جهانی بهداشت ۲۰۰۷،کوکر هام ^[۸۰]۲۰۰۷،هاریسون^[۸۱] و همکاران ۲۰۱۰)در هریک از پرسشنامه‌های که پژوهش‌های فوق به کار رفت به یک یا چند جنبه از مؤلفه‌‌های سبک زندگی همچون تندرستی ،تغذیه ‌و ورزش ،تفریح ،اجتناب از داروها وسلامت روان پرداخته است .این پرسشنامه شامل ۱۰عامل که به ترتیب درصد واریانس وارزش ویژه عباتند از: سلامت جسمانی ،ورزش ‌و تندرستی ،کنترل وزن ‌و تغذیه ،پیشگیری از بیماری‌ها ،سلامت روانشناختی ،سلامت معنوی ،سلامت اجتماعی ،اجتناب از داروها مواد مخدر والکل ،پیشگیری از حوادث ، وسلامت محیطی که شامل ۶۶سوال در طیف لیکرت که به صورت همیشه (۳) معمولا (۲) گاهی اوقات (۱) ‌و هرگز (۰)نمره گذاری می شود. نمره بالا در هرکدام از مؤلفه‌ ها و در کل پرسشنامه نشان دهنده سبک زندگی مناسب است .‌بر اساس فرم روانشناختی ردیف ضریب پایایی به روش محاسبه آلفای کرونباخ بین ۷۳/.تا ۷۸/.به دست آمد، یعنی این پرسشنامه دارای پایایی مطلوبی می‌ باشد. از لحاظ اطلاعات مربوط به میانگین وانحراف معیار در این پرسشنامه بالاترین میانگین مربوط به پیشگیری از بیماری ها ‌و کم‌ترین مربوط به سلامت اجتماعی است وهمچنین برای تعیین روایی واعتبار محتوایی،این پرسشنامه در اختیار ۱۰ متخصص قرار گرفت که نهایتاً پس از بررسی اعتبار آن مورد تأیید قرار گرفت .

۳-۶-۲- پرسشنامه هویت (isi- 6g)

پرسشنامه سبک هویت (برزونسکی^[۸۲] ،۱۹۹۲) یک مقیاس ۳۹سوالی که ۱۱سوال آن مربوط به مقیاس اطلاعاتی ، ۸ سوال آن مربوط مقیاس هنجاری ، ۱۰سوال آن مربوط به مقیاس سردرگم یا اجتنابی و۱۰سوال آن مربوط به مقیاس تعهد می‌ باشد که برای تحلیل ثانویه می‌ باشد ویک سبک هویت محسوب نمی‌ شود .پاسخ آزمودنی ها به سوالات به شکل طیف لیکرت ۵درجه ای می‌باشد که شامل کاملا مخالف (۱)تاحدودی مخالف (۲) مطمئن نیستم (۳)تاحدودی موافق(۴) کاملا موافق (۵) می‌ باشد .این پرسشنامه توسط احمد غضنفری به وسیله اجرای همزمان آن با مقیاس سلامت عمومی‌ گلدبرگ سنجیده شد، که نتایج ذیل به دست آمد:درمقیاس برزونسکی پایایی درونی(ضریب آلفا) مقیاس اطلاعاتی را ۶۲آلفا، مقیاس هنجاری۶۶/آلفا، و مقیاس سردرگم یا اجتنابی را۷۳ /آلفا گزارش ‌کرده‌است .

در این پژوهش با بهره گرفتن از روش تحلیل عاملی اعتباز سازه وپایایی پرسشنامه سبک هویت بررسی شد ونتایج نشان داد که پرسشنامه مذکور از ضرایب وپایایی وهمسانی درونی مناسبی برخوردار می‌ باشد ونتایج تحقیق حاضر با نتایج تحقیق برزونسکی (۱۹۹۲)وهمکارانش شباهت دارد .بررسی دقیق این پرسشنامه نشان داد که ماده هایی از این پرسشنامه با ابعاد ووجوه مختلف سبک‌های هویت مرتبط است ولذا انتظار می‌ رود که این پرسشنامه سبک‌های هویت را در آزمودنی‌های حداقل دارای سواد پنجم ابتدایی مورد سنجش قرار دهد نتایج این مطالعه نشان داد. که پرسشنامه فوق از اعتبار بالایی برخوردار است و در نتیجه میتوان ابزاز مناسبی برای تحقیق وپژوهش در حوزه شکل گیری هویت ‌و پردازش اطلاعات مربوط به خویشتن باشد .در مجموع ضرایب همبستگی بین نمره‌های آزمودنی ها در پرسشنامه سبک زندگی هویت وسلامت عمومی‌ گلدبرگ ‌و خرده مقیاس‌های آن معنی دار است ودرنتیجه پرسشنامه از اعتبار وپایایی مطلوبی برخوردار می‌ باشد (غضنفری،۱۳۸۹).

۳-۶-۳- پرسشنامه اداراک از خدا

۳- آلمان

دادگاه تجدید نظر ایالتی در آلمان از لحاظ حکمی وموضوعی به آرای صادره رسیدگی می‌کند و آرای صادره از دادگاه تجدید نظر ایالتی، قابل تجدید نظر در دادگاه عالی عدالت فدرال است (شیروی۱۳۸۷، ۲۴۷). به عنوان مثال:در آلمان، زنی که متهم به قتل دو فرزندش بود در دادگاه مرکب از قاضی و هیئت منصفه ، ‌به این دلیل که (دادگاه) نتوانست مطمئن شود که کودکان پیش از ظهر (توسط مادرشان) یا شب هنگام ( توسط پدرشان) کشته شده اند و به خصوص اینکه انگیزه ای برای قتل فرزندان توسط مادرشان در میان نبوده است اتهام را ثابت ندانسته….؛ ‌به این نحو استدلال نموده که: رسیدگی به شبهات موضوعی، یعنی آنچه مربوط به حقایق و واقعیات دعوی است در صلاحیت دادگاه های تالی است نه دیوانعالی کشور و این دیوانعالی کشور به شبهات حکمی رسیدگی و معلوم می‌کند که آیا در ارزیابی دلایل تخلفی از قانون رخ داده است یا خیر؟ (بوشهری،۱۳۸۹ ، ۲۷۸)در نتیجه مرجع عالی در سایر کشورها نیز ، شرایط مشابهی با دیوانعالی کشورمان دارد .

بخش سوم :علم قاضی

جوهره قانون، پاسداری از عدالت است و جوهره دلیل ، ایجاد علم در وجدان قاضی.بحث پیرامون ادله اثبات دعاوی کیفری دامنه گسترده ای دارد . قانون مدنی در جلد سوم در بخش‌های مختلف ، اقرار ، سند ، شهادت و قسم را جزء ادله اثبات دعاوی حقوقی خوانده است. قانون مجازات اسلامی در بحث حدود ، قصاص و دیات به تبعیت از روش متداول فقه امامیه ، ادله اثبات هر جرم را در ذیل آن قید ‌کرده‌است . موضوع بحث در میان ادله اثبات دعوی در اینجا علم قاضی است که به تشریح آن می پردازیم.

گفتار اول :علم قاضی به ‌عنوان دلیل اثبات جرم

تعریف دلیل در دانشنامه حقوق خصوصی :« به معنای هادی و کاشف از مدلول » آمده است (انصاری و طاهری ، ۱۳۸۸ ، ۹۸۶)و در اصطلاح وقایعی است که به ذهن کسی متبادر می شود . در حقوق انگلیس و آمریکا برای اثبات مدعا از دو واژه Proof , evidence استفاده می شود (آشوری ۱۳۸۸ ، ۲۹۷). یکی از حقوق ‌دانان تعریف مناسبی از دلیل ارائه نموده است :«دلیل هر وسیله قانونی است که مقامات قضایی را در کشف حقیقت و حصول اقناع وجدانی و اتخاذ تصمیم عادلانه و نیز متهم را در اثبات بیگناهی خود یاری بخشد» (آشوری ، ۱۳۸۸ ، ۲۹۸) ؛ به هر حال آنچه محرز است اینکه ، دلیل وسیله اثبات حقیقت و کشف واقعیت است. در دعاوی حقوقی استناد به دلیل و ارائه آن به عهده اصحاب دعوی است ( ماده ۱۹۴ ق.ا.د.م ،۲۱/۱/۷۹) ؛ اما در دعاوی کیفری که هدف اصلی «کشف حقیقت » است ، علاوه بر شاکی و مقامات تحقیق و تعقیب ، قاضی نیز می‌تواند دست به تحصیل دلیل بزند که این مسئله با حفظ نظم عمومی و امنیت جامعه ارتباط تنگاتنگی دارد ؛ هرچند که در مواردی نیز باعث اطاله داردسی و در مظان اتهام واقع شدن قاضی و در مواردی نیز باعث تحت تاثیر قرار گرفتن قاضی می شود .

۱-نظام ادله قانونی و معنوی

در جهت کشف حقیقت ، دو شیوه در ادله اثبات دعوی وجود دارد .

الف) نظام ادله قانونی :

این نظام بر این باور است که ادله اثبات دعوی باید محصور در قانون بوده و حدود اعتبار آن ها را قانون معین می‌کند و قاضی حق عدول از این چارچوب را ندارد . این روش در امپراتوری روم قدیم متداول و در اروپای غربی از اوایل قرن ۱۲ م . با احیای حقوق روم ، بر رسیدگی های کیفری حاکم شد . برخی از حقوق ‌دانان فلسفه وجودی این نظام را «محدود ساختن اختیارات قضات » دادگاه های انگیزیسیون^[۱۰] می دانند . به هر حال در این نظام ، ادله از پیش تعیین شده و قاضی صرفنظر از وجدان و اعتقاد باطنی خود مکلف به صدور رأی بر اساس آن ها‌ است (شفیعی خورشیدی ۱۳۹۲ ، ۲۳۵). در این نظام ، اقرار ، ملکه دلایل می‌باشد و متهم بر اثر اقرار به ارتکاب بزه ، دلایل علیه خود را تکمیل نموده و قضات با آرامش خاطر اقدام به صدور حکم می نمایند.

ب) نظام ادله معنوی (اقناع وجدانی)

این نظام خود را در حصارهای قانونی محدود نمی داند و قاضی را در جهت رسیدن به حقیقت آزاد گذارده است که بر مبنای «علم و وجدان» خود اقدام به صدور رأی کند . این نظام نخست در فرانسه و سپس در آلمان و ایتالیا و بلژیک مورد قبول واقع شد . در این نوع نظام ، همه دلایل «طریقیت» دارند و هر دلیلی ارزشی برابر با سایر ادله داشته و اقرار ، ملکه دلایل محسوب نمی شود .( گروه پژوهش حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ۱۳۸۶ ، ۲۳۱ – ۲۳۸)

مطابق با ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی کیفری ایتالیا « قاضی می‌تواند هر دلیلی را که از سوی مقنن ممنوع اعلام نشده است را پذیرا گردد …» ؛ قانون فرانسه در موراد سکوت قانون ، توسل به هر دلیل را برای اثبات ، قانونی می‌داند .(ماده ۴۲۷ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه) . در آمریکای لاتین از زمان تصویب قانون فدرال مکزیک کاربرد این نظام روز به روز توسعه بیشتری یافته است و قاضی در هر مورد می‌تواند نسبت به پذیرش هر ابزار اثبات و دلیل ، راساً تصمیم بگیرد و در کشور آلمان نیز طبق قانون دادگاه مکلف به ارائه تلخیصی از دلایلی شده که موجب اقناع وجدانی قاضی می شود . (بوشهری ، ۱۳۸۹، ۳۴۴) مشخص است که در قوانین کشورهای دیگر ، نظام ادله معنوی جایگاه ویژه ای دارد.

۲- محدودیت های نظام ادله معنوی

هر علمی تابع اصول و قواعد خاص خود است. در حقوق کیفری نیز رعایت اصول و قواعد و حقوق افراد موجب آن می‌گردد که نظام ادله معنوی با محدودیت هایی روبرو شود ؛ به طور مثال :فرض برائت متهم و آثار ناشی از آن محدویت های فراوانی را در این راه ایجاد می‌کند ، همچنین است محدویت هایی که در مسیر تحصیل دلایل وجود دارد و از طرف دیگر شیوه های تحصیل دلیل ، که باید مبتنی بر قانون باشد . قاضی مجاز نیست اعتقاد و وجدان خود را بر دلایلی که از طریق غیر قانونی تحصیل شده مستند سازد. نکته مهم اینکه ؛ اقناع وجدانی باید از طریق دلایل ارائه شده ای که مورد بحث واقع شده ، ایجاد شده باشد نه شایعات و علم قاضی . (بوشهری ، ۱۳۸۹ ، ۳۴۱) با این وجود ، محدودیت های ذکر شده نتوانسته است بر امتیازات نظام ادله معنوی چیره گردد و این مسئله باعث تفوق این نظام نسبت به نظام ادله قانونی شده است.

۳-ایران ، نظام ادله قانونی یا معنوی ؟

از بررسی دقیق متون فقهی و حدیث اسلامی دانسته می شود که نظام قضایی اسلام طرفدار نظام ادله قانونی است و فلسفه وجود قضات اسلامی ، در چارچوب نظام دلایل قانونی بهتر محقق می‌گردد ؛ البته ناگفته نماند این نظام نیم نگاهی هم به امتیازات دلایل معنوی دارد. (گروه پژوهش حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ۱۳۸۶ ،۳۴۱)

۲-۱۰ ادبیات و پیشینه پژوهش:

۲-۱۰-۱ پیشینه داخلی :

1. 1. 1. در پژوهشی مرتبط با بازارگرایی و عملکرد کسب و کار توسط آقای حسین رضایی دولت آبادی در سال ۱۳۸۴ انجام شده است که در آن به بررسی اثر بازارگرایی(فرهنگ بازارگرایی و هوشمندی بازار) بر عملکرد کسب و کار از طریق قابلیت های بازاریابی پرداخته شده است. در این رساله، ابتدا به بررسی نظریه ها، دیدگاه ها، مدل های مختلف بازارگرایی و تأثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار با توجه به قابلیت های بازاریابی می پردازد. سپس روابط علّی میان فرهنگ بازارگرایی، هوشمندی بازار، قابلیت های بازاریابی و عملکرد کسب و کار مورد بررسی قرار می‌گیرد و با بهره گرفتن از مدل سازی معادلات ساختاری و بر اساس داده های حاصل از محیط صنعت،مدلی مفهومی و تصمیم ساز برای تبیین پیوند های علّی مؤثر بر عملکرد کسب و کار پیشنهاد و مورد آزمون قرار گرفته است .نتایج پژوهش نشان داد که عملکرد کسب و کار در فضای رقابتی کنونی تحت تأثیر یکپارچگی بازارگرایی و قابلیت های بازاریابی قرار دارد. همچنین فرهنگ بازارگرایی و هوشمندی بازار بر قابلیت های بازاریابی اثر می‌گذارد و قابلیت های بازاریابی بر عملکرد کسب و کار مؤثر است. تحلیل های آماری نشان می‌دهد که تأثیر غیر مستقیم فرهنگ بازارگرایی و هوشمندی بازار بر عملکرد کسب و کار به مراتب بیشتر از تأثیر مستقیم آن است. این موضوع نشان می‌دهد که قابلیت های بازاریابی نقش مهمی در رابطه بازارگرایی با عملکرد کسب و کار ایفا می‌کند.

      

   

1. 1. در پژوهشی که توسط سمانه اخوان فومنی که در سال ۲۰۱۲ انجام شده به رابطه بین بازاریابی صادراتی بر عملکرد صادرات شرکت ها پرداخته شده ، ایشان به طور عمده دوره های فروش ، سهم بازار و سودآوری را مورد اندازه گیری قرار می‌دهند.این مطالعه همچنین به وضوح نشان می‌دهد که جمع‌ آوری اطلاعات از بازار و ایجاد یک کمپین بازاریابی بر مبنای ویژگی های بازار هدف و تطبیق محصول و تاکتیک های بازاریابی تاثیرات متفاوتی در عملکرد صادراتشان دارد.

1. 1. در پژوهشی که با عنوان بررسی تاثیر بازارگرایی صادرات و مزیت رقابتی بر عملکرد صادرات که توسط مصطفی الله وردی در سال ۱۳۹۱ انجام شده است. بر اساس تاثیر بالقوه بازارگرایی صادرکنندگان برروی عملکرد صادرکنندگان می باشدجامعه در نظر گرفته شده برای این پژوهش صادرکنندگان نمونه سال ۱۳۹۰ می‌باشد، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بازارگرایی صادرات بر عملکرد صادرات و مزیت رقابتی تاثیر دارد

1. 1. در پژوهشی با عنوان بررسی تاثیر استراتژی آمیخته بازار یابی صادراتی بر عملکرد صادرات که توسط احسان جلالی در سال ۱۳۹۰ انجام گرفته است در نتیجه تحلیل داده های به دست آمده از پرسشنامه , تمامی چهار فرضیه پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند. به عبارت دیگر رابطه بین استراتژی آمیخته بازاریابی صادراتی با عملکرد صادرات شرکت‌های صادر کننده مواد غذایی تأیید و تاثیر مستقیم این عوامل بر عملکرد صادرات به اثبات رسید.

1. در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین بازارگرایی و استراتژی همگون سازی محصول با عملکرد صادرات در شرکت های صادراتی فعال در ایران و با توجه ویژه به صنعت شکلات و شیرینی که در سال ۱۳۸۷ توسط خانم مرضیه رییسی انجام گردیده است سعی گردیده است تا به رابطه بین بازارگرایی و استراتژی همگون سازی محصول با عملکرد صادرات پرداخته شود تحلیل داده ها نشان می‌دهد بین بازارگرایی و عملکرد صادرات و همچنین استراتژی همگون سازی محصول و عملکرد صادرات رابطه معنا داری وجود دارد، از اینرو شرکت‌ها بر ای موفقیت در بازارهای خارجی باید به ویژگی‌های بازار توجه نموده و محصولات و خدمات خود را با توجه به ویژگی‌های بازار و مشتریان تنظیم نموده و برای بازارهای مختلف از آمیخته های بازاریابی متفاوتی استفاده نمایند.

۲-۱۰- ۲پیشینه خارجی :

1. 1. کاتسیکاس و همکاران (۲۰۰۰) در پژوهش خود عنوان کردند که عملکرد صادرات باید شامل رضایت و خواست و هدف گیری مدیران عالی باشد زیرا یک ابزار اندازه گیری عملکرد صادراتی را در برابر انتظارات سازمانی را فراهم می‌کند در واقع ، بررسی گردیده است که با اشباع بازار داخلی و هدف گیری مدیران بر گسترش بازار های هدف خارجی شرکت ها عملکرد صادراتی بهتری داشته اند.

1. 1. مورگان و همکاران ایشان در سال ۲۰۰۴ پژوهشی را انجام داده‌اند که تمرکز بر بازار خارجی می‌تواند ریسک زا بوده و تلاش شرکت ها باید تولید کالا با مزیت بالای رقابتی در داخل کشور باشد چون رشد سریع صادرات جهانی و کاهش محدودیت های تجارت جهانی باعث گردیده که حتی بازار های داخلی هم بازیگران و رقبای داشته باشند که خود باعث توسعه دسته جمعی کارایی و بهبود عملکرد کلی شرکت‌ها شده و به طبع آن عملکرد صادراتی شرکت ها را بهبود می بخشد.

1. 1. مدسن (۱۹۹۸) عملکرد صادرات به عنوان اساسی ترین جنبه برای تصمیم گیری در تجارت بین‌المللی را در نظر می‌گیرد. ولی پژوهشگران در تعریف مفهومی و عملیاتی خود از عملکرد صادرات دارای اختلاف می‌باشند که غالبا منجر به نتیج غیر جامع و متنوع می شود.ئیکی از دلایل اصلی در این مورد، نبود یک روش اندازه گیری مورد توافق برای اندازه گیری متغیر ها است ( اوسلند و همکاران )

1. 1. در مقاله ای که توسط ناوارا و همکارانشان در سال ۲۰۰۹ ارائه گردیده است و هدف از آن اکتشافی است برای پر کردن شکاف مهمی در ادبیات بازاریابی بین‌المللی و بررسی تاثیر رفتار شرکت در بازارهای خارجی. با بهره گرفتن از یک نمونه از ۱۵۰ شرکت صادرات اسپانیایی، مطالعه نشان داد که شرکت هایی که تعهد بیشتری به بازارهای خارجی خود هستند تمایل بیشتری برای انطباق عناصر برنامه بازاریابی است. این شرکت همچنین در بازار های خارجی بهتر رفتار کرده‌اند. علاوه بر این، نتایج همچنین اشاره کرد که تطبیق تاکتیک های بازاریابی اثرات مستقیم بر عملکرد صادرات دارند ، هر چند دارا بودن مزیت های رقابتی در بازارهای خارجی به طور قوی تری عملکرد صادرات شرکت ها را تحت تاثیر قرار داده‌اند.

هم­چنین در این دوره حدود ۱۰ سال بعد از کنفرانس استکهلم در ۱۹۸۲ منشور جهانی طبیعت^[۹۰] نیز که توسط گروه کارشناسان «اتحادیۀ بین ­المللی برای حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی آن» تهیه و تصویب مجمع عمومی رسید. در مقدمه‌این منشور آمده که بشریت جزئی از طبیعت است و تمدن ریشه در طبیعت دارد. بقای ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تمدن و نهایتاًً حفاظت از صلح به حفاظت از طبیعت و منابع آن بستگی دارد. لذا هر گونه عمل انسان که بر طبیعت اثر بگذارد باید بر اساس اصول این منشور هدایت و مورد قضاوت قرار گیرد. فصل اول این منشور به اصول کلی اختصاص یافته است. در بخش دوم(کارایی­ها)، آمده که توسعه اقتصادی – اجتماعی متضمن حفاظت از طبیعت بوده، با اتلاف منابع طبیعی باید مبارزه شود و اثرات ناشی از فعالیت­های مختلف انسان بر طبیعت مورد ارزیابی قرار گیرد. در بخش سوم تحت عنوان (کاربست) یا اجرا مقرر می­ شود که قواعد مذکور در این منشور در قوانین و عملکرد دولت­ها وارد شده و در همکاری­های بین ­المللی مورد عمل قرار گیرد. اصل ۲۱ راه‌اینده را نشان می­دهد و چنین مقرر می­دارد: «کشورها و تا حدّ امکان، سایر مقامات دولتی، سازمان­ های بین ­المللی، افراد گروه­ ها و شرکت‌ها باید در کار حفاظت از طبیعت از طریق فعالیت­های مشترک و سایر اقدامات مقتضی از جمله تبادل اطلاعات و مشاوره به همکاری بپردازند». این منشور هم مثل بیانیه ۱۹۷۲ استکهلم اولاً غیرالزام­آور است و ثانیاًً بیانگر و ارائه­کننده برخی از عرف­های پراکنده در حقوق بین ­الملل محیط زیست ‌می‌باشد. مشابه‌این متن را در حقوق بین ­الملل عمومی به شکل بیانیه حقوق بشر ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸^[۹۱] می­بینیم. همان گونه که بیانیه جهانی حقوق بشر یکی از متون مهم و مؤثر در حقوق بین ­الملل بشر است، لذا گر چه‌این بیانیه به عنوان یک متن حقوق غیرالزام­آور است ولی تاثیرات اساسی و بنیادی در حقوق بین ­الملل محیط زیست گذاشته است. از این رو منشور جهانی طبیعت در سال ۱۹۸۵ در بسیاری از کنوانسیون­های بین ­المللی زیست محیطی از قبیل کنوانسیون «حمایت و حفاظت از منابع طبیعی آسیای جنوب شرقی» و کنوانسیون­های بین‌المللی مثل کنوانسیون «حقوق دریاها» ۱۹۸۲^[۹۲] مواد ۱۹۱ و ۱۹۲ وارد شده و الزام­آور گردید. تأثیر منشور جهانی طبیعت بدین صورت بود که اصول حقوقی مندرج در آن که یک متن حقوقی غیر الزام­آور است در کنوانسیون­های بین ­المللی متعددی تصریح گردید.

در سال ۱۹۸۳ مجمع عمومی طی قطعنامه­ای بنای کمیسیون جهانی برای محیط زیست و توسعه را پایه‌گذاری کرد.^[۹۳] و پس از انجام کارهای مقدماتی مفصل، مجمع طی قطعنامه­ای در سال ۱۹۸۹ تصمیم گرفت^[۹۴] که «کنفرانس جهانی محیط زیست و توسعه» را در ۱۹۹۲ در «ریو دوژانیرو» یکی از شهرهای برزیل برگزار کند. این کنفرانس در ۳ ژوئن کنفرانس سازمان ملل متحد برای محیط زیست و توسعه^[۹۵] (که اجلاس کره زمین لقب گرفت) پس از دو سال تدارک جدی از اول تا ۱۲ ژوئن ۱۹۹۲ در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار گردید.^[۹۶]

۲-۶-۲- از اجلاس ریو ۱۹۹۲ تا اجلاس کیوتو

مجمع عمومی در تاریخ ۲۲ دسامبر ۱۹۸۹ طی قطعنامه شماره ۲۲۸/۴۴، تشکیل کنفرانس ملل متّحد درباره محیط زیست و توسعه را در سال ۱۹۹۲ در برزیل تصویب کرد. این اجلاس در شهر ریودوژانیرو برزیل در جهت همکاری‏های بین ‏المللی، در سال ۱۹۹۲ که به «اجلاس زمین» معروف گردید با شرکت هیئت‏های نمایندگی از ۸۰ کشور جهان تشکیل شد. هدف اصلی این اجلاس رسیدن به توسعه پایدار در زمینه‌های حفاظت از جو زمین، مبارزه با نابودی جنگل­ها، نابودی خاک و بیابان‏زدایی، پیشگیری از آلودگی آب و هوا، جلوگیری از کاهش ذخایر ماهی‏ها و حمایت از مدیریت بی‏خطر مواد سمی زائد بود.^[۹۷] اجلاس ریو در کنار بیانیه پایانی­اش اسناد ذیل رابه همراه داشت:^[۹۸]

1. 1. سند ریو؛

1. 1. کنوانسیون تغییرات آب و هوایی؛

1. 1. دستور کار؛

1. بیانیه حفاظت از جنگل­ها.

در این اجلاس بیانیه‏ای با عنوان بیانیه ریو در ۲۷ اصل به تصویب رسید، که تاثیر بسزایی در توسعه مفهومی حقوق بین ­المللی محیط زیست داشته است، یعنی اگر بتوانیم دوره اوّل از حقوق محیط زیست را «دوره­ مقدماتی» یا «بسترسازی حقوق محیط زیست» بدانیم و دوره دوّم را در دوره­ «توسعه حقوقی» و توسعه سازمان محیط زیست بدانیم، دوره سوّم «دوره توسعه مفهومی حقوق بین ­الملل محیط زیست» می‌باشد. صریح‏ترین بخش مربوط به بیانیه ریو، اصل دوازدهم ان است: «دولت­ها باید با یکدیگر همکاری کنند تا یک نظام آزاد اقتصادی حمایت شود و تکامل و رونق اقتصادی و توسعه مستمر برای همه کشورها فراهم گردد تا بدین ترتیب بتوانند مشکلات محیط زیست را بهتر حل کنند. برنامه‏ ریزی سیاست بازرگانی در قلمرو محیط زیست نباید وسیله‏ای برای اعمال و اقدامات خودسرانه یا غیرعادلانه برای استثمار دیگران باشد یا سبب محدودیت­های ناروشنی در زمینه تجارت بین ‏المللی شود. اقدامات یک‌جانبه که مشکلات محیط زیست را به طور ناعادلانه به کشورهای دیگر تحمیل کند، باید متوقف شود. تدوین ضوابطی برای محیط زیست که از مرز کشوری تجاوز کند یا مسائل محیط زیست جهانی را تحت تأثیر قرار دهد باید تا جایی که امکان دارد بر اساس ضوابط بین ‏المللی باشد».

از آنجا که امکان بهره‏برداری از محیط زیست و منابع طبیعی محدود است، ‌بنابرین‏ کشورها باید همه اختلافات خود را در زمینه محیط زیست به یکدیگر وابسته‏اند، لذا کشورها باید از جنگ به شدت اجتناب ورزند، چرا که جنگ به طور طبیعی نابود کننده توسعه مستمر و پایدار است. نکته اساسی دوره سوّم، شکل‌گیری مفهوم توسعه پایدار است. اساس بیانیه ریو حول مفهوم توسعه پایدار شکل گرفت. در بیانیه ریو هم­چنین اصول مربوط به حفاظت از محیط زیست مطرح گردید مهم­ترین اصول مطرح شده در بیانیه ریو ۱۹۹۲ عبارتند از:

۱- اصل حاکمیت متعهدانه و مسئولانه کشورها و یا اصل استفاده معقولانه و منطقی از سرزمین در بیانیه ریو ۱۹۹۲ مورد تأکید قرار گرفت.^[۹۹]

۲- اصل حق بر توسعه نیز در سند ریو مورد توجه واقع شده است. حق بر توسعه که در بیانیه ریو آمده است، در واقع تکرار نسل سوم حقوق بشر است. محو فقر یکی از اصول بیانیه است اصل ۷ بیانیه (اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت دولت­ها). اصل مسئولیت مشترک اما متمایز بدین معنا که دولت­ها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه نسبت به حفاظت محیط زیست مسئولیت مشترک دارند. اما مسئولیت­های این دو گروه متفاوت است. دولت­های توسعه یافته به دلیل این که بیشتر محیط زیست را تخریب کردند باید بیشتر جبران کنند.^[۱۰۰] هم­چنین بیانیه ریو آمده است که دولت­های توسعه یافته باید انتقال تکنولوژی انجام دهند.

۱-۸- روش تحقیق

روش تحقیق این پژوهش کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی می‌باشد و مشتمل بر مراحل زیر است:

مرحله نخست: گرد آوری مطالب و اطلاعات پایه؛ در یک مطالعه کتابخانه ای و اسنادی، پژوهش ها و منابع موجود داخلی و مرتبط با موضوع جمع‌ آوری و طبقه بندی خواهد شد. در ابتدا اطلاعات خام و متغیرهای مورد نیاز شناسایی و اطلاعات پایه و مستندات موجود از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و مستندات قبلی و مراجعات سازمانی جمع‌ آوری می‌گردد.

مرحله دوم: بررسی، تجزیه و تحلیل، تعیین کیفیت و طبقه بندی اطلاعات کسب شده؛ در این مرحله به بررسی کیفیت اطلاعات، بررسی صحت اطلاعات و تفکیک و دسته بندی اطلاعات پرداخته می‌شود.

مرحله سوم: تحلیل؛ اطلاعات مورد نیاز در رابطه با به وسیله مراجعه به کتابها، پایان نامه‌ها و مقالات ذیربط با روش تحلیلی و توصیفی.

مرحله چهارم: نتیجه گیری و ارائه نتایج برتر؛ در انتهای پژوهش پس از فیش برداری از منابع موجود و جمع‌ آوری به تجزیه و تحلیل مواد قانونی مرتبط پرداخته می شود. که نتایج حاصل از آن در قالب پیشنهاداتی مطرح، تا مورد استفاده نهادهای مربوطه و سایر دستگاه های مرتبط قرار گیرد.

مرحله پنجم: تهیه و تدوین گزارش نهایی پایان نامه.

۱-۹- ساختار تحقیق

در نظر داریم که این پژوهش را در قالب چهار فصل به ترتیب ذیل تهیه و تنظیم نماییم.

فصل نخست: کلیات تحقیق

در این فصل کلیاتی را پیرامون موضوع پژوهش بیان می داریم تا با ذهن خواننده با آمادگی بیشتری وارد بحث اصلی نماییم. این کلیات شامل بیان مسئله، سوالات، فرضیه های تحقیق و پیشینه و …..است.

فصل دوم: ماهیت، ارکان و شرایط تعهد به ضرر ثالث

در این فصل ضمن تعریف و بیان اوصاف اصلی تعهد، اصل نسبی بودن قراردادها و استثنائات، به بررسی مفهوم و ماهیت تعهد به ضرر ثالث خواهیم پرداخت.

فصل سوم: انواع تعهد به ضرر ثالث و نهادهای مشابه

در این فصل ابتدا انواع تعهد به ضرر ثالث را بررسی نموده، سپس نهادهای مشابه تعهد به ضرر ثالث را مطرح خواهیم نمود، نهادهایی مانند عقد ضمان، عقد کفالت و……

فصل چهارم: آثار حقوقی متعهد به ضرر ثالث

ابتدای این فصل آثار تعهد را تبیین خواهیم نمود، سپس روابط ناشی از این قرارداد را بیان خواهیم نمود.

فصل دوم: ماهیت، ارکان و شرایط تعهد به ضرر ثالث

۲-۱- مفهوم تعهد

تعهد را اهل لغت به شرط، عهد و پیمان، قرارداد، معاهده، ضمانت و به گردن گرفتن کاری یا به عهده گرفتن و نگاه داشتن و عهد بستن تعبیر نموده اند(معین: ۱۳۸۸،ج۲، ۱۱۰۵).

برخی دیگر از نویسندگان نیز تعهد را به معنای شرط و عهد و پیمان و کار کسی را بعهده گرفتن می دانند(دهخدا: ۱۳۴۳، ج۱۴، ۷۸۳).

برخی از حقوق دانان، تعهد عبارت است از یک رابطۀ حقوقی که به موجب آن شخص یا اشخاص معین نظر به انقضا عقد یا شبه عقد یا جرم یا شبه جرم و یا به حکم قانون ملزم به دادن چیزی و یا مکلف به فعل یا ترک عمل معینی به نفع شخص یا اشخاص معین می‌شوند. حق ذمی را نسبت به کسی که آن حق علیه اوست، تعهد گویند(جعفری لنگرودی: ۱۳۷۶، ۱۶۶).

در نهایت باید گفت، تعهد مصدر باب تفعل است و مشتق کلمۀ عهد به معنی «بستن» می‌باشد و اصطلاحاً جنبه منفی یا مدیونیت و بر عهده داشتن است که از عقد حاصل می شود. ‌بنابرین‏ عقد سبب ایجاد تعهد است. گاهی تعهد در عقد عهدی استعمال می شود که در این صورت تعهد اخص از عقد می‌باشد و مرادف با آن نیست. با توجه به اختلاف نظر حقوق دانان در مفهوم تعهد در ذیل به تعاریف تعهد می پردازیم.

۲-۱-۱-تعریف تعهد

مفهوم و تعریف تعهد در نوشته های حقوقی، یکی از کلمات پرمناقشه و مورد بحث و بررسی است.‏ به ‏طور کلی در تعریف و توصیف واژه تعهد چندین عقیده به شرح ذیل وجود دارد:

۱٫ برخی از فقیهان و حقوق ‌دانان، تعهد را اعم از عقد و حتی اعم از قصد انشاء دانسته و معتقدند که قصد انشاء عنصر تعهد نیست، زیرا ممکن است تعهد ناشی از حکم قانون باشد. عقد نیز اخص از تعهد است، هر عقدی تعهد است اما هر تعهدی‏ عقد نیست، مانند تعهد ناشی از ایقاع و تعهد ناشی از قانون اعم از مالی و غیر مالی‏ عقد نیز یک نوع عهد مؤکد است(جعفری لنگرودی: ۱۳۸۶، ج۱، ۳۴).

۲٫ عقیده دیگر این است که تعهد مصدر باب تفعل و در لغت به معنی به عهده‏ گرفتن، خود را مدیون کردن و موظف کردن و دارای دو معنی مصدری و اسم‏ مفعولی و یا محصولی است. در معنای مصدری به عهده گرفتن فعل یا ترک فعل در برابر دیگری است. در معنای اسم مفعولی به معنای وظیفه حقوقی که قانونا بر عهده‏ شخص متعهد است و نیز برای وظیفه‏ای که بدون اراده شخص و مستقیماً به حکم‏ قانون ثابت می‏ شود، نیز به کار می ‏رود( شهیدی: ۱۳۷۷، ۴۲).

۳٫ برخی دیگر از حقوق ‌دانان نیز معتقدند که تعهد اثر عقد است نه خود آن. ‌بر اساس تعاریف فقهی، تعهد مفهومی گسترده ‏تر از عقد دارد. شامل پیمانی می‏ شود که الزام را به وجود می ‏آورد. در قانون مدنی نیز تعهد به همین مفهوم است. در ماده‏ ۵۶۵ قانون مدنی نیز که مقرر می‏دارد «جعاله تعهدی است جایز» به همین معنی است. ولی‏ معنی خاص تعهد مترادف دین است. ‌بنابرین‏ تعهد دارای دو معنی عام و خاص‏ است و اختلاط این دو مفهوم عام و خاص موجب کشیده شدن به بیراهه می‏ شود( کاتوزیان: ۱۳۸۹، ۱۶).