گفتار سوم- کمیسیون های مجلس شورای اسلامی

به موجب ماده ۱۴۳ قانون آیین نامه داخلی مجلس، وظیفه بررسی عدم مغایرت طرح ها با اصل ۷۵ قانون اساسی در مرحله وصول طرح با رئیس مجلس است.بدین خاطر به منظور بررسی و اصلاح و تکمیل لوایح دولت و طرح های قانونی و نیز تهیه طرح های لازم در مجلس کمیسیون های متشکل از نمایندگان مجلس تشکیل می‌گردد در حقیقت بلحاظ تخصصی بودن این کمیسیون ها و فرصت بیشتر برای بحث و گفتگو و تبادل نظر در آن ها ، نقش مؤثری در مجلس تصمیم گیری نمایندگان دارد. نحوه فعالیت و ارجاع طرح ها و لوایح به کمیسیون ها در بحث شیوه قانونگذاری و انواع طرح ها و لوایح مورد بحث قرار می‌گیرد.^[۷۱]

کمیسیون‌های مجلس متشکل از تعدادی نماینده است که کارها و مطالعات مقدماتی را در موارد مختلف انجام داده و آن را برای بحث و بررسی و اتخاذ تصمیم به جلسه عمومی مجلس می سپارند.^[۷۲] هر نماینده بر حسب موقعیت تحصیلی، شغلی ، اجتماعی و به عضویت یکی از کمیسیون‌های مصرحه در آن آئین نامه داخلی مجلس درمی آید. با این حال درخصوص عضویت رئیس مجلس درکمیسیونها استثنائی وجود دارد و آن اینکه هر نماینده به جزء رئیس مجلس ملزم است عضویت یکی از کمیسیون‌های تخصصی را بپذیرد. ‌بنابرین‏ رئیس از عضویت در کمیسیون‌های مجلس معاف است ^[۷۳].

در کنار رئیس مجلس اعضای هیئت رئیسه مجلس نیز با محدودیت‌هایی در خصوص عضویت در کمیسیون‌های مجلس مواجه اند بدین صورت که هیچ یک از اعضای هیئت رئیسه مجلس نمی تواند به عضویت کمیسیون برنامه و بودجه مجلس انتخاب شود و در صورتی که هر یک از اعضاء کمیسیون به عضویت هیئت رئیسه انتخاب گردند از کمیسیون مستعفی شناخته شده ، همچنین نمی توانند به عنوان رئیس یا مخبر کمیسیون‌های مجلس انتخاب گردند از سمت خود در کمیسیون مستعفی شناخته می شود^[۷۴].

به طور کلی هیئت رئیسه درخصوص کمیسیون‌های مجلس دو وظیفه عمده دارد اول وظایف آن ها در ارتباط با تشکیل کمیسیونها و دوم وظایف آن ها بعد از تشکیل کمیسیونها.

کمیسیون ها بر دو نوعند:

1. کمیسیون های تخصصی

مسئولیت اصلی کیمسیون های تخصصی در امور مستمر مجلس است و تشکیل آن ها نوعا متناسب کارهای اجرائی کشور می‌باشد.^[۷۵] ماده ۳۳ آیین نامه ی داخلی مجلس اعلام می‌دارد: هریک از کمیسیون‌های تخصصی مجلس که مطابق این آیین نامه تکمیل می‌گردند در محدوده ی تخصصی خود وظایف بررسی اصلاح و تکمیل طرحها و لوایح قانونی، رسیدگی به طرح های تحقیق و تفحص و لوایح بودجه ، بررسی و اظهار نظر ‌در مورد لوایح برنامه های توسعه وچگونگی اجرای قوانین ‌و تبصره های آن کسب اطلاع از کم و کیف اداره ی کشور بررسی و تصویب آزمایشی طرحها و لوایح و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌های دولتی و وابسته به دولت را که طبق اصل ۸۵ قانون اساسی به آن ها واگذار شده است بر عهده دارند . این کمیسیون ها می‌توانند به تعداد کافی مشاور ذیصلاح از طریق هیات رئیسه به خدمت بگیرند. این کمیسیونها عبارتند از آموزش و پرورش( ماده ۳۴) اجتماعی( ماده ۳۵) اقتصادی(ماده ۳۶) بهداشت و درمان(ماده ۴۰) صنایع و معادن (ماده ۴۱) عمران (ماده ۴۲) فرهنگی(۴۳) قضائی و حقوقی(۴۴) و کشاورزی( ماده ۴۵).

1. کمیسیون های موقت

کمیسیون های موقت وقتی تشکیل می شود که مسائل خاص و استثنایی در مجلس قابل طرح باشد.

آیین نامه داخلی در این خصوص مقرراتی را بیان نموده است.

1. 1. ‌در مورد لوایح و طرح هایی که ارتباط اساسی آن با کمیسیون معینی روشن نباشد هیات رئیسه کمیسیون موقت خاصی تشکیل می‌دهد.

1. 1. ‌در مورد طرح ها و لوایحی که به دو کمیسیون ارتباط اساسی داشته باشد، کمیسیون مشترک تشکیل می‌گردد.

1. ‌در مورد مسائل مهم و استثنایی که تشکیل کمیسیون ویژه برای رسیدگی و گزارش ضرورت پیدا می‌کند و به پیشنهاد حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان چنین کمیسیونی انتخاب می‌گردد.^[۷۶]

در مسائل مهم و استثنائی که برای کشور پیش می‌آید و در این خصوص تشکیل کمیسیون ویژه ای برای رسیدگی و تهیه ی گزارش ضرورت پیدا می‌کند، به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان و تصویب مجلس، این کمیسیون تشکیل می شود. اعضای جلسه ی علنی توسط نمایندگان با رأی‌ مخفی و اکثریت نسبی انتخاب خواهند شد. هیات رئیسه کمیسیون ویژه همانند دیگر کمیسیون ها انتخاب خواهد شد. و رئیس مجلس اداره نظم مجلس را در این امر بر عهده خواهد گرفت.^[۷۷]

مبحث دوم: صلاحیت تقنینی مجلس شورای اسلامی

در جمهوری اسلامی مهمترین مرجع قانونگذاری مجلس شورای اسلامی است به طوری که وقتی عنوان قوه مقننه گفته می شود انصراف به مجلس شورای اسلامی پیدا می‌کند و به رئیس مجلس هم رئیس قوه مقننه اطلاق می شود.^[۷۸] بر اساس اصل هفتاد و یکم قانون اساسی «مجلس شورای اسلامی در عموم مسایل در حدود مقرر در قانون اساسی می‌تواند قانون وضع کند» ظاهر این امر بر جنبه ی تخییری مجلس در وضع قوانین دلالت دارد. یعنی مجلس دارای اختیار تصویب قانون است. هرچند لوایح از طریق دولت به مجلس راه پیدا می‌کند ولی مجلس دارای حق عدم تصویب و یا تغییر و سپس تصویب آن ها را دارد. گاهی عملا چنین تصور می شود که تعیین برنامه های مختلف در جامعه من جمله در امور اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره لزوماً بر عهده ی دولت است. ولی توجه ‌به این نکته مهم و ضروری است که تصویب نهائی لوایح پیشنهادی دولت بر عهده ی مجلس می‌باشد. ‌بنابرین‏ برای بررسی نقش رئیس مجلس ابتدا باید صلاحیت های مجلس شورای اسلامی را بررسی نموده و بعد از آن مواردی که طبق اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی به دولت سپرده شده است مورد مداقه قرار داد و بعد از آن نقش رئیس مجلس را در آن یافت.^[۷۹]

گفتاراول: صلاحیت تکلیفی و اختیاری

علاوه بر نقش نظارتی مجلس بر قوای دیگر در ابعاد سیاسی و مالی و نیز برخی کار ویژه های مجلس شورای اسلامی از قبیل انتخاب حقوق ‌دانان شورای نگهبان^[۸۰] و تصویب اعتبارنامه نمایندگان^[۸۱]، با تدقیق در اصول قانون اساسی می توان دو نوع صلاحیت تقنینی به شرح زیر برای مجلس مشاهده نمود:

بند اول: صلاحیت تکلیفی

بیش از چهل مورد در قانون اساسی به تعیین ضوابط، شرایط، حدود، کیفیات و اموری از این دست در حیطه های گوناگون توسط قانون اشاره شده است، برخی از این امور عبارتند از:

• • تعیین موارد مربوط به آزادی نشریات و مطبوعات؛^[۸۲]

• • نحوه مدیریت و به کارگیری انفال و ثروت های عمومی؛^[۸۳]

• • تعیین ضوابط، قلمرو و شرایط بخش های دولتی، تعاونی و خصوصی در اقتصاد؛^[۸۴]

یکی از مواردمهم در پیشرفت تحصیلی، انگیزش است، میزان انگیزش در نحوه مطالعه واخذ نتایج مطلوب تاثیر چشمگیری دارد تا آنجا که امروز عقیده بر این است که ۵۰% از ورایانس پیشرفت تحصیلی مدیون انگیزه است، داشتن انگیزه تحصیلی باعث آغاز و ادامه فعالیت درجوانان و نوجوانان می­ شود (زارع ، ۱۳۸۷) .

دوره جوانی و نوجوانی به سبب بروز مسائل خاص، با نوعی سردرگمی همراه با کاهش عزت نفس، خود کم بینی و خود پنداره منفی همراه با احساس خشم و پرخاشگری همراه است که سبب کاهش فعالیت ها می شود. ‌بنابرین‏ توجه به نقاط مثبت، تقویت اعتمادبه نفس واحساس خودباوری و خود ارزشمندی از مهمترین کارهایی است که بزرگان دین و علمای تعلیم وتربیت به آن توجهی خاصی دارند (افروز، ۱۳۷۹ :۴۱) .

برای انجام هر کاری شما آن را به همان گونه که باور دارید انجام می دهید .هر وقت که درباره ی خود و آینده مثبت فکر کنید و امید داشته باشید ،کارتان را به نحو احسن انجام خواهید داد . وقتی انسان امیدوار باشد برای خواستها وزندگی خود ارزش قایل می شود و این ارزش ها را در تمامی موارد زندگی بیان می‌کند و نیروی انگیزه را در خود زنده نگه می‌دارد .اگر شخصی در کاری و موقعیتی ضعیف ، نا پخته و بد عمل نماید دلیل آن دید منفی نسبت به آن موقعیت ‌می‌باشد (تریسی ،۱۳۸۵؛ ترجمه ی مردمی ).

امیدواری و خوش بینی باعث می شود تا افراد تجربه های مثبت وخوب خود را باز شناسند ونقش آن ها را در افزایش و ارتقای احترام خود و عزت نفس باز شناسی کنند و با اتخاذ موضعی فعال زندگی خود را شخصا شکل دهند ،نه این که هر آنچه به سرشان می‌آید به گونه ای منفعل بپذیرند ، این شیوه ی تفکر ماست که کیفیت زندگی مان را تعیین می‌کند . داشتن افکار بدبینانه و منفی نسبت به خود و آینده ما را تبدیل به فردی می‌کند که هیچ کنترلی بر محیط و یا رفتارهای مخرب خود ندارد . (برخوری ،۱۳۸۸ ) .

لذا شناخت و تقویت این موارد یعنی؛ تفکر مثبت، کنترل تفکر منفی، احساس داشتن صلاحیت برای خوشبختی، حرمت نفس و خودبینی، باامید ‌و اشتیاق به آینده نگریستن، داشتن هدف مشخص و .. همه این ها در شما نیرویی به نام انگیزه ایجاد می‌کند تا عاملی برای پیشرفت و موفقیت شود .

واقعیت این است که نمی­ توان جلو تجارب منفی گذشته را گرفت، اما همیشه امیدی به آینده بهتر وجود دارد. انتظار آینده­ی خوب، امید و خوش بینی درباره فرصت های جدید اعمال تسلط و کفایت رابه ما القا می­ کند. مفاهیم عزت نفس و خودکارآمدی^[۷] با علاقه به یادگیری چیز­های جدید، تسلط بر مشکلات وپیشرفت و تقویت توانایی ها ارتباط تنگاتنگی دارند و داشتن این نوع نگرش به زندگی برای کنار آمدن با شکست ها بسیار لازم و مفید است (کلینکه^[۸]،۱۳۸۹؛ ترجمه ی محمد خانی :۹۲ ) .

برای مقابله موفق با چالش های زندگی ، حفظ اعتماد به نفس و انگیزش بسیار ضروری است. زمانی که احساس درماندگی می­کنید ، یک متخصص بهداشت روانی می‌تواند به شما دلگرمی بدهد حتی اگر در لحظاتی ، بعضی چیز ها بسیار نا امید کننده به نظر می­رسد ، اما کمک احساس اعتماد و امید را به شما القا می­ کند ، به طوری که می توانید بهترین راه حل را در زندگی پیدا کنید(کلینکه،۱۳۸۹ ؛ترجمه ی محمد خوانی: ۹۸ ) .

داشتن معنا وهدف در زندگی، احساس تعلق به منبعی والا، امید به کمک خدا در شرایط مشکل­زای زندگی و بهره­ مندی از حمایت های اجتماعی و معنوی، ازجمله منابعی هستند که افراد با بهره گیری از آن ها می ­توانند در رویارویی با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند، ویکی از مهم ترین عواملی که تحت تاثیر معنویات و باورهای مذهبی قرار می‌گیرد عزت نفس است (حبیب وند، ۱۳۸۷).

عزت نفس باعث می شود که افراد خودشان را به عنوان کسانی توانا به عمل مستقل می­بینند و ‌بنابرین‏ حسی از خود ارزشی همساز با این تصویر ایجادمی کنند وبه ترویج ازروی تجربه های شخصی و تاثیر دنیای خارج نگرش ثابت و پایدار از محیط واز خود و ارتباط این دو با یکدیگر به دست می ­آورند و بر اساس آن مسائل زندگی را ارزیابی وبرای مقابله با کاستی ها به کوشش می­پردازند (پیرس^[۹] وگاردنر^[۱۰]،۲۰۰۴) .

بهره مندی از عزت نفس علاوه بر آنکه جزئی از سلامت روانی محسوب می­ شود، با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است. مطالعات متعددی نشان داده است که بین عزت نفس وپیشرفت تحصیل همبستگی قابل توجهی (۴/۰ تا۶/۰) وجود دارد (بیابانگرد، ۱۳۸۴) .

همه افراد صرفه نظر از تفاوت های فردی نیازمند عزت نفس هستند چراکه عزت نفس بر همه سطوح زندگی اثر می­ گذارد و چنانچه نیاز به عزت نفس ارضا نشود نیازهای گسترده تر نظیر نیاز به آفریدن، پیشرفت ویا درک استعدادها محدود می­ماند. همچنین افرادی که احساس خوبی نسبت به خوددارند معمولاً احساس خوبی نیز به زندگی دارند و با اطمینان بیشتری از عهده مشکلات و مسئولیت های زندگی بر می­آیند (کلمز^[۱۱]و همکاران ؛ ترجمه ی علیپور، ۱۳۸۴) .

طبق آنچه که گفته شد ارزیابی مثبت از خود در قالب عزت نفس بیان می شود، به عنوان یک سپر محافظ ‌در مقابل‌ ناسازگاری روان شناختی عمل می‌کند وباعث ارزیابی مثبت فرد از زندگی و امیدواری وی می­ شود، امیدواری نیز که یکی از ویژگی های انسان است به او کمک می­ نماید تا ناامیدی را پشت سر گذاشته، اهداف خودرا تعقیب کرده و ‌با داشتن انگیزه با پشتکاری و پایداری بیشتری در عرصه ی زندگی گام بردارد .

از این رو محقق در پی آن است که ارتباط امید به آینده و عزت نفس دانشجویان را با انگیزش پیشرفت تحصیلی آنان مورد بررسی قرار دهد . اهمیت این مسئله از آن جهت است که محصلان (مقاطع گوناگون ) از روحیه مثبت نگر ‌در مورد خود ،دیگران و دنیا برخوردار شوند و خود را مفید و اثر بخش دانسته و در جهت ایجاد این خصوصیات، پیشنهاداتی مبنی بر مداخله و آموزش از طریق نظام آموزشی برای آنان احساس می­ شود تا آن ها با امید و انگیزه­ بیشتر به تحصیل بپردازند . نکات گفته شده همگی تاکیدی بر ضرورت بررسی این موضوع است .

۱-۴-فرضیه های پژوهش

۱-۴-۱-فرضیه ی اصلی

بین امید به آینده وعزت نفس دانشجویان با انگیزش پیشرفت تحصیلی آنان رابطه­ معنی داری وجود دارد.

۱-۴-۲-فرضیه‌ها ی فرعی

۱-بین عزت نفس وانگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان، رابطه ی معنی داری وجود دارد .

۲-بین امید به آینده و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان، رابطه ی معنی داری وجود دارد .

۳- بین مؤلفه های عزت نفس(اجتماعی ،خانوادگی،تحصیلی وکلی ) و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان، رابطه ی معنی­داری وجود دارد .

۴- بین مؤلفه ها ی امید به آینده (تفکر عاملی،راهبرد ها) و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان، رابطه­ معنی داری وجود دارد .

۵- بین عزت نفس و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس جنسیت رابطه­ معنی داری وجود دارد .

۶- بین امید به آینده وانگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس جنسیت رابطه­ معنی داری وجود دارد .

دریافت اطلاعات ‌به این معنی است که درک گیرنده نسبت به مسئله تغییر کرده و نظرات وی دگرگون شود. واژه Inform در انگلیسی بمعنای شکل و فرم دادن است و Information به معنای شکل دادن به بینش دریافت کننده اطلاعات است. بات دی گانب ^[۱۴] (نقل از افرازه ،۱۳۸۴) این کلمه خود مشتق شده از کلمه لاتین Informa می‌باشد(ون کراگ و دیگران،۲۰۰۰).

۴-دانش^[۱۵]

دانش بر خلاف اطلاعات، که خود را در حوزه فهم عمومی جای داده است، ماهیتی ذهنی دارد و به ذات و درون فرد یا گروهی از افراد که آن را به وجود آورده‌اند مرتبط است (ون کراگ و دیگران،۲۰۰۰)

دانش فهمیده می‌شود و فرد دانش را از طریق تجربه، استدلال، بصیرت، یادگیری، خواندن و شنیدن به دست می‌آورد. هنگامی که دانش فرد گسترش می‌یابد و با دانش دیگران ترکیب می‌شود، دانش جدید تولید می‌گردد و در نهایت دانش در خود افراد وجود دارد و بخشی از پیچیدگی‌های ندانسته انسانی است. (دانپورت و پروساک^[۱۶] داونپورت، تامس اچ،۱۳۷۹)

به نظر می‌آید رشد دانش در سال‌های اخیر بسیار سریع بوده است، به گونه‌ای که، ۸۰ درصد یافته های فناوری اطلاعات و دانش و نیز ۹۰ درصد تمام دانش‌ها و اطلاعات فنی، در جهان در قرن بیستم تولید شده است. (افرازه، ۱۳۸۴) و هر پنج سال و نیم، حجم دانش دو برابر می‌شود. این در حالی است که عمر متوسط آن، کمتر از چهار سال است. (میسبیلت^[۱۷] (نقل از افرازه،۱۳۸۴)

۲-۲-۱-۱- ارتباط بین داده، اطلاعات و دانش

نحوه تبدیل علایم به داده، داده به اطلاعات و در پایان اطلاعات به دانش به شرح زیر است:

• • علایم با قواعد ساخت عبارت، به «داده» تبدیل می‌شوند

• • داده ها با تغییر مفهومی به «اطلاعات» تبدیل می‌شوند

• از ترتیب، ترکیب و شبکه شدن اطلاعات، «دانش» ایجاد می‌شود

‌بنابرین‏ بدیهی است که تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش، در طول زمان حاصل می‌شود. (افرازه ،۱۳۸۴)

۲-۲-۱-۲- خلق دانش در مقابل به کارگیری دانش

محور فعالیت‌های مدیریت دانش صرفاً به کارگیری دانش نیست، بلکه بر آفریدن دانش تأکید اساسی دارد. سازمان‌هایی که از قدرت خلق دانش برخوردارند، با خلاقیت و نوآوری و با نیروی اندک فعالیت‌های بزرگی را انجام می‌دهند. آن ها در این رابطه سعی می‌کنند منابع درون سازمانی و برون سازمانی خود را کشف ‌کنند. دانش چیزی نیست که به خودی خود حاصل شود بلکه باید سازوکار تولید و خلق آن در سازمان تبیین شود. ‌بنابرین‏ یکی از رویکردهای مدیریتی در حوزه منابع انسانی هدایت افراد به سوی کشف مسایل و فعال شدن قوه خلاقه آن ها می‌باشد. (کراگ و دیگران،۲۰۰۰)

به طور کلی عوامل تسهیل کننده نوآوری و خلق ایده های جدید را می‌توان به صورت زیر خلاصه نمود:

۱- شکل‌دهی و مهیا ساختن بستر به نیروی انسانی

۲- دادن آزادی منطقی به نیروی انسانی

۳- فراغت از فعالیت‌های دیگر

۴- سبک برخورد با اشتباهات (مدارا کردن با اشتباهات)

۵- استفاده از تکنیک‌های انگیزشی نوآوری

– استفاده از سیستم‌های پیشنهادات کارکنان.

۲-۲-۲) دسته‌بندی انواع دانش

۲-۲-۲-۱- دانش ضمنی^[۱۸] و دانش صریح^[۱۹]

یک تقسیم‌بندی بسیار معمول که دانشمندان برای دانش انجام داده‌اند، تقسیم آن به دو دسته دانش پنهان یا ضمنی و دانش آشکار و یا صریح می‌باشد.

۱- دانش آشکار (صریح): دانشی است که می‌توان آن را به سهولت از طریق مطالعه یک کتاب، یا دستورالعمل و یا یک گزارش به دست آورد. این نوع دانش می‌تواند مستند شده و یا انتقال یابد. (هنرمند، ۱۳۸۳)

۲- دانش پنهان (ضمنی): به مرور زمان و با ادامه جریان زندگی نوعی از دانش در درون اشخاص نهادینه می‌گردد؛ پولانی ^[۲۰] نخستین بار در سال ۱۹۶۹ با بیان این مطلب که «ما بیشتر از آنچه می‌گوییم، می‌دانیم» به نمونه هایی از توانایی‌های انسان نظیر یادگیری دوچرخه سواری و شنا یا چگونگی تشخیص چهره‌ها اشاره می‌کند که تشریح نحوه انجام آن به راحتی توسط فرد امکان‌پذیر نیست، او دانش اینگونه توانایی‌ها را «دانش ضمنی» نامید. به بیان دیگر، دانش ضمنی را می‌توان مجموعه‌‌ای از تجارب، مهارت‌ها، دیدگاه های کاری و نظام ارزشی و ذهنی در درون فرد دانست که قابل گفتن نبوده و در هیچ پایگاه داده‌ای ذخیره نشده است بلکه جایگاه آن را ذهن آدمی و فعالیت‌های او تشکیل می‌دهد. (هنرمند، ۱۳۸۴)

۲-۲-۲-۲- مدل مفهومی دانش

دانش شامل موارد”دانستن چه چیز”، “دانستن چرا” و”دانستن چگونه” می‌باشد. در شکل زیر ارتباط بین آن ها مشخص شده است.( هونگ ییم و دیگران،۲۰۰۴)

شکل شماره ۲-۵٫مدل مفهومی دانش

تقسیم بندی دانش بر اساس نوع کار سازمان

۱- دانش متمرکز^[۲۱] شرکت‌های دانشی متمرکز، اطلاعات خاصی تولید می‌کنند؛ مثل شرکت‌هایی که تنها تهیه اطلاعات مالی را بر عهده دارند.

۲- دانش مولد^[۲۲] سازمان‌های خلق کننده دانش که در سر دیگر محور اطلاعات هستند. (هونگ ییم و دیگران،۲۰۰۴)

جدول شماره ۲-۴ تقسیم‌بندی دانش بر اساس نیاز آن در سازمان

به منظور:

دانش مورد نیاز:

تغییر در ساختار

دانش ساختار: قواعد ساختارهای مناسب سازمانی و نحوه تغییر آن را دربر داشته و مواردی همچون ساختار تخت، ‌گروه‌های خودگردان کاری و شبکه های کار مجازی را به عنوان اصول در دستور کار خود دارد

بهینه‌سازی فرایند

دانش فرایند: دانش لازم برای آنالیز کردن فرآیندها و متعاقباً بهینه‌سازی آن ها می‌باشند. در این ارتباط معمولاً تغییر جریان‌های کاری و ایجاد اشکال جدید ارتباطی انجام می‌شود.

افزایش مزیت رقابتی نسبت به رقبا

دانش محصول: مجموعه دانش سازمانی ‌در مورد محصول خروجی که این محصول می‌تواند شامل محصول تولیدی باشد یا خدماتی.

یکپارچه سازی تخصصی

دانش پروژه‌ای: مهارت‌ها، گزارشات، تخصصهای (Expertise) ذخیره شده / کسب شده در رابطه با نحوه انجام کار را مورد توجه و مطالعه قرار می‌دهد مدل‌های حل مسئله و ابزار مربوطه که در پروژه های دیگر مورد استفاده موفقیت‌آمیز / غیرموفقیت‌آمیز قرار گرفته است و نیز مستند شده است نیز ‌به این حوزه مرتبط می‌باشد. در پروژه ها معمولاً دانش و تجربه زیادی کسب می‌شود که باید آن را ذخیره کرد و به کار برد (Best Practices) .

مدیریت منابع انسانی

دانش منابع انسانی: این دانش، شایستگی‌ها و قابلیت‌های همکاران داخلی را در نظر دارد.

شناسایی مفید بودن طرح ها

دانش هدایت، کنترل:

۲-۲-۲-۳) اشکال دانش با توجه به سطوح (دارندگان) حاملان آن

دانش فردی: مهم‌ترین منبع دانش در سازمان که به مدارک و تحصیلات رسمی و تجربیات و ویژگی‌ها و توانایی‌های فردی وابسته است.

دانش جمعی: این دانش در گروه ظهور می‌یابد و زمانی مطرح یا ایجاد می‌شود که مجموعه دانش افراد در گروه از دانش فرد فرد آنان بیشتر باشد.

دانش سازمانی: به شکل خاص و به فردی خاص وابسته نیست، بلکه یک شکل عملیاتی از دانش موجود در سازمان است. (کراگ و دیگران،۲۰۰۰)

۲-۲-۳- مفهوم مدیریت دانش

سازمان‎های خدماتی در برخورد با مقوله کیفیت خدمات ممکن است یکی از دو شیوه اصلی مدیریت کیفت خدمات را اتخاذ نمایند.

۲-۲-۴-۱- واکنش یا انفعالی

در حالت انفعالی به کیفیت به ‌عنوان یک منبع عمده و تمایز یا مزیت رقابتی نگریسته نمی‎شود. در کنترل و برنامه‎ ریزی واکنشی کیفیت، تأکید اصلی برحداقل سازی ناراحتی مشتریان تا جلب رضایت مشتریان است.

در این رویکرد فعالیت‎های برنامه‎ ریزی و کنترل کیفیت بر عوامل بهداشتی تأکید دارند. عوامل بهداشتی، عواملی هستند که توسط مشتریان بدیهی و مسلم فرض می‎شوند.

برای جلب رضایت مشتریان این عوامل کافی نیستند، چرا که برآورده ساختن این نیازها مشتریان را خشنود نخواهد ساخت، در حالی که فقدان آن ها به صورت طبیعی نارضایتی مشتریان را در پی خواهد داشت. (سید­جوادین و کیماسی،۱۳۸۴)

۲-۲-۴-۲- استراتژیک یا فعالانه

در نگرش استراتژیک یا فعالانه، از کیفیت به ‌عنوان عامل تمایز استفاده می‎شود. کیفیت در قلب استراتژی سازمان جهت رسیدن به مزیت رقابتی جای دارد.

در اینجا، معمولاً کیفیت یکی از محرک‎های جلو برنده اولیه کسب و کار به شمار می‎رود و تصویر ذهنی شرکت در حول و حوش کیفیت ایجاد می‎شود. در این نگرش تأکید بر رضایت مداوم مشتری است و به پدیده کیفیت به عنوان منبعی برای برتری و تمایز خدمات سازمان از خدمات رقبا نگریسته می‎شود. (۱۹۹۴، Ghobadian )

موضوع بسیار مهمی که امروز مطرح است،‌ شناخت اثر کیفیت خدمات بر سود و دیگر ستاده‎های مالی سازمان می‎باشد. (۱۹۹۶، Zeithaml )

این جمله، انحراف برجسته‎ای از منظر سازمانی به کیفیت را نشان می‎دهد. در ابتدا به کیفیت به ‌عنوان مسئله‎ای نگاه می‎شد که در سطح عملیاتی قرار دارد و می‎باید حل شود. لیکن امروزه کیفیت به ‌عنوان موضوعی استراتژیک درمباحث مدیریتی مطرح می‎شود.

همچنان ‎که سازمان‎های خدماتی به دنبال منابع منحصر به فرد مزیت رقابتی پایدار می‎گردند، کیفیت به ‌عنوان یک گزینه بالقوه به شمار می‎رود.

همان گونه که سازمان­ها از طریق صرفه‎جویی به مقیاس، مزیت هزینه‎ای به دست می‎آورند. سازمان‌آموزش‌ها با ارائه خدمات با کیفیت می‎توانند مزایای رقابتی از نظر جایگاه کسب کنند.

سازمان‎هایی که عمیقاً کیفیت‎گرا می‎شوند در هر دو جنبه فرهنگ درونی و شهرت بیرونی، توسعه می‎یابند به گونه‎ای که تقلید از آن‌آموزش‌ها توسط رقبا مشکل می‎باشد. (۱۹۹۸، wern & Rapert )

۲-۲-۵- پیامدهای کیفیت خدمات

مدیران سازمان‌آموزش‌ها باید بدانند که کیفیت خدمات، یک استراتژی سودآور برای سازمان می‎باشد. آن‌آموزش‌ها باید ‌به این باور برسند که سرمایه‎گذاری در کیفیت خدمات منجر به سودآوری سازمان می‎گردد. لیکن باید در نظر داشت که ارتباط بین کیفیت خدمات و سود یک رابطه ساده نیست.

پژوهشگران برای پاسخ دادن به اثر کیفیت خدمات بر سود، بین اثرات تهاجمی (برای مثال به دست آوردن سهم بازار بیشتر) و اثر تدافعی (حفظ مشتریان، کاهش هزینه‎های ترفیع) تمایز قائل شده‎اند.

در نمودار شماره (۲-۳) ارتباط بین کیفیت خدمات و سود که مشتمل بر هردو اثر است، نشان داده شده است. بهبود کیفیت خدمات منجر به جذب مشتریان جدید شده و همچنین سازمان را قادر می‎سازد تا مشتریان کنونی را حفظ نماید. (۱۹۹۶، Zeithaml )

هزینه‌آموزش‌ها

حاشیه‌آموزش‌ها

حفظ مشتریان

کیفیت خدمات

حجم خرید

مازاد قیمت

تبلیغات دهان به دهان

سودها

سهم بازار

شهرت

فروش‌آموزش‌ها

قیمت بیشتر

نمودار شماره (۲-۳) کیفیت خدمات منجر به سود می‎شود.

نتایج تحقیقات نشان دهنده‎ ارتباط مثبت میان کیفیت ادراک شده و عملکردهای مالی سازمان است. درحقیقت شرکت‎های با کیفیت ادراک شده بالا، نوعاً از سهم بازار بیشتر، بازگشت سرمایه بالاتر و گردش دارایی‎های بیشتر نسبت به شرکت‎های با کیفیت ادراک شده پایین‎تر، برخوردار هستند.

‌بنابرین‏ می‎توان نتیجه گرفت که در بلندمدت مهمترین عامل اثرگذار بر عملکرد تجاری، کیفیت کالا و خدماتی است که سازمان نسبت به رقبای خود عرضه می‎کند.

کیفیت خدمات می‎تواند به یک سازمان جهت متمایز کردن خود از دیگر سازمان‌آموزش‌ها و دستیابی به مزیت رقابتی پایدار کمک کند. کیفیت بالای خدمات به ‌عنوان عامل اساسی در سودآوری بلندمدت نه تنها برای شرکت‎های خدماتی بلکه برای سازمان‎های تولیدی نیز به شمار می‎رود. حتی در برخی از صنایع تولیدی، کیفیت خدمات دارای اهمیت بیشتری نسبت به کیفیت محصول بشمار می‎رود.( ۱۹۹۴، Ghobadian )

ارائه خدمات بهتر به مشتریان باعث تکرار خرید و گسترش تبلیغات دهان به دهان مثبت مشتریان بالقوه می‎گردد. دیگر اثر مستقیم کیفیت خدمات، افزایش توانایی سازمان جهت ارائه خدمات به صورت کارا و اثربخش به مشتریان می‎باشد، چرا که سازمان دریافته است که مشتریان چه خواسته‌آموزش‌ها و نیازهایی دارند. لذا از خدمات غیرضروری کاسته و یا آن‌آموزش‌ها را حذف می‎نماید.

با افزایش کارایی و اثربخشی در ارائه خدمات، سودآوری سازمان افزایش خواهد یافت.

(۱۹۹۸، Su-jan & Change)

هسکت مزایای کیفیت خدمات را به شکلی ساده و رسا در شکل شماره (۲-۲) نشان داده است:

افزایش حجم

کسب و کار

رضایت مشتری

رضایت بیشتر

کارکنان

افزایش

کیفیت خدمات

کارکنان

با انگیزه

شکل شماره (۲-۲) چرخه کیفیت خدمات (۱۹۸۴، Heskett )

۲-۲-۶- کیفیت خدمات و تصمیمات بازاریابی رقابتی

اطلاعات سنجش کیفیت خدمات همانند سایر اطلاعات در حوزه تحقیقات بازار، تنها تا آن اندازه ای اهمیت دارند که بتواند اقدامات سازمان را تغییر دهند به گونه‎ای که سودهای مورد انتظار را افزایش دهد.

این موضوع تلویحاً ‌به این مطلب اشاره دارد که اگر سنجش کیفیت خدمات واقعاً در درون یک سازمان سودمند است پس باید از اطلاعات حاصل از این تحقیقات به طور واقعی در تصمیمات بازاریابی استفاده کرد. برقراری ارتباط بین کیفیت خدمات و تصمیمات بازاریابی رقابتی مستلزم سه گام عمده است:

(۲۰۰۰، Rust )

1. 1. ارزیابی اثر کیفیت خدمات در یک محیط رقابتی.

1. 1. نشان دادن اینکه چگونه تغییرات در کیفیت خدمات در سهم بازار تغییر ایجاد می‎کند.

1. نشان دادن اینکه چگونه میتوان بین تغییرات کیفیت خدمات با تغییرات قیمت مصالحه ایجاد کرد.

۲-۲-۷- کیفیت خدمات از منظر بازاریابی رابطه‎مند

در سال‎های اخیر، پارادایم جدیدی در بازاریابی تحت عنوان بازاریابی رابطه‎مند (مبتنی بر رابطه) مطرح شده است. بازاریابی رابطه‎مند را می‎توان فرایند ایجاد، حفظ و تقویت روابط مستحکم و مبتنی بر ارزش با مشتریان و سایر ذینفعان تعریف کرد. (۲۰۰۰، Gary & kotler )

کیفیت خدمات به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در توسعه و حفظ ارتباطات اثربخش در حوزه‎های مختلف بازاریابی به شمار می‎رود. بسیاری از مشتریان، خواهان ارتباط شخصی و مداوم با ارائه کننده خدمت هستند.

آن ها از ارائه کنندگان خدمت انتظار دارند تا با آن ها تماس بگیرند. مشتریان به شریکی نیاز دارند که آن ها را درک کرده و به آن ها توجه نمایند. (۱۹۹۱، Parassuraman )

اختلالات روانی سالمندی:

وابسته به انستیتو ملی بهداشت روانی این نتیجه را به دست اورد که شایعترین اختلالات روانی سنین پیری عبارت اند از اختلالات افسردگی،اختلالات شناختی،اختلالات فوبیها و اختلالات مصرف الکل. سالمندان همچنین در خطر بالاتر خودکشی و علائم روانی ناشی از دارو هستند. بسیاری از اختلالات روانی سالمندی قابل پیشگیری تخفیف یا برگشت هستند.عوامل خطر سازی روانی- اجتماعی نیز سالمندان را نسبت به اختلالات روانی اسیب پذیر می‌سازند(چاووهمکاران،۲۰۰۰).این عوامل مشتمل اند بر از دست دادن نقش های اجتماعی ، از دست دادن خود مختاری، مرگ دوستان و بستگان،افت تندرستی،افزایش انزوا،محدودیت های مالی،و کاهش عملکرد شناختی.بسیاری از دارو ها نیز می‌توانند در افراد مسن علائم روانی به وجود اورند ای ن علائم در نتیجه تغییرات وابسته به سن را در جذب دارو ،اگر دارو یا دوز دارو خیلی بالاتر تجویز شده است اگر بیمار دستورات را رعایت نکرده و داروهارا بیشتر از میزان تجویز شده مصرف نموده باشد،اگر حساسیت خاص به دارو داشته باشد یا رژیم های دارویی متناقض توسط پزشکان مختلف تجویز شده باشد پدید می ایند. تقریبا طیف کامل اختلالات روانی ممکن است از دارو ها ناشی شوند.(ارنست بهل میجر،۲۰۰۷).

سالمندی و اواخر بزرگسالی:((نیمرخ بزرگسال سالخورده)):

با افزایش سن انتطار در سراسرجهان و تغییردید و چشم اندازهای مربوط به مفهوم و گسترده پیری ودرنتیجه کوشش در راه اعاده قسمت مهمی از پیری به گستره بزرگسالی ، مولفان در تعارض یک مرزبندی ظریف و قابل بحث قرار گرفته اند،به همین دلیل است که متمایز ساختن و هله های واقعا” پایانی پیری از بخشی از زندگی بزرگسالی که در سر اشیب پیری طی می شود کار اسانی نیست. در نتیجه بین این گستره ی پایانی بزرگسالی یا سالخوردگی و گستره پایانی به عنوان پیری به معنای محدود کلمه فراموشی ها و هم پوشی ها ی متعددی به ناچار رخ خواهند نمود.آنچه مسلم است این است که تحول در اخرین سال‌های زندگی ادامه میابد و اگر انسان در بخشی پایانی بزرگسالی شاهد تقلیل ظرفیت‌های بدنی خویشتن است .همواره توانایی و میل مهار کردن محیط اطراف خود را حفظ می‌کند و اگر پاره ای از افرادی را دوست داشته از دست داده است اما هنوز به دوست داشتن و نیاز به اینکه او را دوست بدارند در وجود او بیدار است. بخش پایانی بزرگ سالی که به برکت بهبود مداوم مراقبت‌های پزشکی ،تغذیه و محیط جسمانی به تعداد بیشتری از افراد امی فرصت ‌می دهد که به دهه هفتاد ،هشتاد و حتی نود قدم بگذارند،هدیه قرن بیستم است (ییلاق بیگی،۱۳۸۸).با این همه پدیده ی پیری با مقیاس جهانی امری حساس است تخمین های جمعیت شناختی در غرب حاکیاز این بوده است که در فاصله سال ۱۹۷۰ تعدادافراد مسن دو برابرمیشود و در پایان قرن حاضر ۱۵ درصد جمعیت جهان را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل خواهند داد.(کراز،.۱۳۸۶).

پختگی^[۷۳] پایان دوره بزرگسالی:

معنای پیری را عمدتاً” فرهنگ تعیین میکنددر فرهنگ‌های زندگی و مرگ جزء چرخه زندگی محسوب می‌شوند و در درون تجربه انسانی قرار می گیرند. پیری رسیدن به خردمندی و فرزانگی است . در فرهنگ غربی که پیری و مرگ از مهار فرد ‌می‌گریزند برای بسیاری از افراد وقوع آن ها به موجودیت ادمی است و در نتیجه پیر شدن پابر لب گور گذاردن است. به چند اسطوره ‌در مورد پیری که پی نقل می‌کنیم نمیتوان چندان اعتنا کرد : اول انکه سن تقوی خود گویای سن بدنی است دوم انکه کهولت امری اجتناب ناپذیر است.سوم انکه پیران فاقد بهره وری هستند یا دیگر مولد نیستند و اخر انکه پیران در مقابل تغییر مقاومت می‌کنند.نمونه های گوناگون و فراوانی در هر یک از زمینه ها خلاف این افکار قالبی را نشان می‌دهند و “سنزدگی” یا ادراک منفی نسبت به شخص بزرگسالان ساخته و پرداخته مجموعه ای از رفتار ها و عادات فرهنگی است. امید و تقوا که با نو امیدی در تضاد ند معرفبزرگسال پخته اند.،بزرگسالی که با موفقیت زندگی کرده و با خوشبختی پیر شده است. امید ، فرد را در بسیج نیروهای خود و افزایش ظرفیت های مقابله با تغییرات یاری می‌دهد. وقتی کسی خود را به دامان نومیدی بسپرد میل به زندگی را از دست می‌دهد.(محتشمی،.۱۳۸۰).

ظرفیت‌های جدید تحولی:

از نظر متخصصان بررسی تحول چرخه زندگی از نطفه تا مرگ ،نسبت ‌به این نکته آگاهی وجود دارد که پیری یک دوره طبیعی تکامل فرد محسوب می شود و ویژگی‌های خاص خود و ‌هدف‌های‌ خاص تحول را در بر دارد وظایف تحولی اخرین سال‌های زندگی نسبت به سال‌های قبل شخصی ترند عمده ترین وظایف تحولی برخلاف دوره های کودکی ،نوجوانی و اغاز بزرگسالی و میانسالی عبارت اند از پذیرش واقعیت زندگی خود ضمن تسریع و تعمیق ان(منصور.،۱۳۸۲).

-سود جستن از تجارب قبلی خود برای مقابله با تغییرات و نا رساییهای شخصی.

-خود را با تقلیل نیروها و سلامت بدنی خود همساز کردن

-از دست دادن همسر را پذیرفتن

-همنوا شدن با بدن خود لطافتها و گیراییهای گذشته را از دست داده است.

در هفتاد سالگی مسءله اصلی باز هم تحقق دادن زندگی خود به بهترین وجه ممکن است. بالاخره باید نظم نوین این “سرزمین بیگانه”که چند صباحی باید در ان زندگی کرد ،تن داد “تمامیت شخصی”،”تحقق خویشتن”،و اصطلاحاتی از این دست که در نظریه های مختلف می بیند برای توجیه وظایف تحوی به کار می‌روند.پاره ای از افراد این گستره پایانی بزرگسالی ،فعال و پاره ای دیگر در این گستره غیر فعال اند. اما هر دو دسته می‌توانند به صورت رضایت بخش این دوره را به پایان برسانند(ابوالقاسمی،.۱۳۸۶)

تغییرات در سطح تغییرات بدنی:

در حال که پیری برای عده ای از دانشمندان یک برنامه ژنتیک است سلول های انسان تقریبا” بیش از ۵۰ بار ظرفیت تکثیر ندارند.و این محدودیت خود تعیین کننده چرخه ی حیاطی است و بندرت از ۱۱۰ سال فراتر می رود.برای پاره ای دیگر پیری فرسایش است و سلولهای انسان در این فرایند فرسایش ظرفیت ترمیمی خود را از دست می‌دهند و دیگر نمی توانند عناصر صدمه دیده ی خود را بازسازی کنند و در نتیجه می‌میرند و بخصوص سلولهای مغز و قلب وقتی صدمه دیده باشند می‌میرند، دیگر تجدید حیات برای آن ها ممکن نیست و در نتیجه از بین می‌روند.(نویان شرف،.۱۳۸۷).