در فصل چهارم؛ مقدمه، شاخص­ های توصیفی متغیرها، آزمون­ فرضیه ­ها، تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه ­ها و خلاصه فصل چهارم بیان شده است.

در فصل پنجم؛ مقدمه، تحلیل نتایج آزمون فرضیه ­ها، نتیجه ­گیری کلی، محدودیت­های انجام پژوهش، پیشنهادات حاصل از پژوهش، خلاصه فصل پنجم، منابع و چکیده­ی انگلیسی ارائه شده است.

فصل دوم:

مبانی نظری

و

پیشینه­ پژوهش

۲-۱ مقدمه

وقوع بحران مالی جهانی لزوم برقراری ثبات بیشتر در نظام اقتصادی دنیا، ارتقای بهره ­وری و پاسخ­گویی در دولت­ها را بیش از پیش نمایان ساخته است. از سوی دیگر، گسترش مبادلات دولت­ها در عرصه­ بین‌المللی، نیاز به یک نظام واحد گزارشگری را در سطح بین ­الملل آشکار ساخته است؛ نظامی که برقراری آن، مستلزم صورت­های مالی مبتنی بر مجموعه ­ای قوی و یکنواخت از استانداردهای حسابداری است. بدین منظور یک نهاد استاندارد­گذار بین ­المللی باید امر تدوین این استانداردها را به عهده می­گرفت. هیئت تدوین استانداردهای بین ­المللی حسابداری بخش عمومی این مسئولیت را پذیرفت. با این­که استانداردهای تدوین شده به وسیله­ هیئت مذکور ضمانت اجرایی ندارند، ولی با هدف ارتقای کیفیت و مقایسه­پذیری گزارش­گری مالی دولت­ها وضع ‌شده‌اند و در عمل بیشتر کشورها ‌به این استانداردها گرایش پیدا کرده ­اند؛ هر چند که سطح پذیرش آن­ها بین کشورهای مختلف، متفاوت بوده است(زارعی و غلامی،۱۳۹۰).

۲-۲ مبانی نظری

۲-۲-۱ کیفیت گزارشگری مالی

گزارش­های مالی یکی از منابع اطلاعاتی در دسترس بازارهای سرمایه است که انتظار می­رود نقش مؤثری در توسعه سرمایه ­گذاری و افزایش کارایی آن ایفا نماید. در این راستا اساتید، محققان و اهل حرفه­ی حسابداری به دنبال افزایش کیفیت گزارشگری مالی به عنوان ابزاری برای ادای مسئولیت پاسخ­گویی به نیازهای جامعه­ خود بوده ­اند( مشایخ و همکاران،۱۳۹۱).

ویژگی­های کیفی به خصوصیاتی اطلاق می­ شود که به موجب آن اطلاعات ارائه شده در صورت­های مالی برای استفاده­کنندگان در ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف­پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. خصوصیات کیفی اطلاعات از دیدگاه استاندارد ایران به خصوصیاتی اطلاق می­ شود که اطلاعات ارائه شده در صورت­های مالی می ­تواند در تصمیم ­گیری­ها مفید واقع شود(همتی،۱۳۸۶).

یکی از ویژگی­های کیفی گزارشگری مالی قابل مقایسه بودن است. ویژگی­های کیفی گزارشگری مالی شامل دو نوع به شرح زیر است:

۱- خصوصیات‌ کیفی‌ مرتبط‌ با محتوای‌ اطلاعات‌

۱-۱ مربوط‌ بودن‌

۱-۲ قابل اتکا بودن

۲- خصوصیات کیفی مرتبط با ارائه­ اطلاعات

۲-۱ قابل مقایسه بودن

۲-۲ قابل فهم بودن

۲-۲-۲ قابلیت مقایسه­ در گزارشگری مالی

موضوع قابلیت مقایسه در گزارشگری مالی توجه زیادی را در سال­های اخیر جلب ‌کرده‌است. شواهد زیادی از مقالات متنوع در زمینه­ حسابداری و مالی ‌در مورد قابلیت مقایسه و موضوعات مرتبط مثل یکنواختی وجود دارد. هنوز جنبه­ های ضروری قابلیت مقایسه به­خوبی تعریف نشده است در حقیقت نظر بدیهی ‌در مورد تعریف این واژه وجود ندارد. در غیاب یک تعریف حرفه­ای، فنی و یا مفهومی از قابلیت مقایسه، شخص باید بر­اساس معنی و مفهوم پاسخ دهد. بر اساس لغت­نامه کلمه­ قابلیت مقایسه به معنی توانایی قابل مقایسه بودن است. به هر حال قابلیت مقایسه می ­تواند با درجات متفاوتی بیان شود زیرا هر دو چیز می ­تواند مقایسه شود. مقایسه می ­تواند بین چیزهای ناهمگون مثل یک انسان با یک اسب یا یک صورت­ ­­جریان وجه نقد با صورت سود و زیان باشد و یا اینکه بین چیزهای همگون و مشابه باشد مثلا صورت­های مالی دو شرکت می ­توانند مقایسه شوند هرچند که یکی از آن­ها تفصیلی و همراه با یادداشت­های همراهی و دیگری خلاصه شده و بدون یادداشت­های همراهی باشد. لازم است ‌در مورد قابلیت مقایسه ابتدا مفاهیم زیر منتشر شوند:

1. 1. ارتباطات ‌در مورد قابلیت مقایسه می ­توانند معنی­دار باشند.

1. 1. ارتباطات مربوط به قابلیت مقایسه برای تصمیمات سرمایه­ گذار می ­تواند به­ طور کامل منتشر شود.

1. 1. قابلیت مقایسه به­عنوان جنبه­ مطلوب یا غیر مطلوب صورت­های مالی می ­تواند ارزیابی شود.

1. 1. وضعیت قابلیت مقایسه­ صورت­های مالی در حال حاضر باید تعیین شود.

1. 1. احتمال دستیابی به قابلیت مقایسه ( با فرض دستیابی مطلوب ) می ­تواند ارزیابی شود.

1. شیوه ­های دستیابی به قابلیت مقایسه ( با فرض دستیابی مطلوب ) می ­تواند منتشر شود(سیمون،۱۹۸۷).

کمیسیون بورس اوراق بهادار بیان می­ کند که قابلیت مقایسه باید یکی از عناصر ضروری چارچوب گزارش­گری مالی باشد. هیئت استانداردهای حسابداری مالی در چارچوب مفهومی خود اشاره می­ کند که قابلیت مقایسه سودمندی اطلاعات را برای تصمیم ­گیری غنی­تر می­ کند و معتقد است که استفاده­کنندگان صورت­های مالی برای تصمیم ­گیری در جایگزینی سرمایه ­گذاری در یک واحد گزارشگری با واحد دیگر دست به انتخاب می­زنند. بیانیه­ی شماره­ ۸ هیئت استانداردهای حسابداری مالی اشاره می­ کند که اطلاعات مربوط به یک واحد گزارشگری اگر با اطلاعات مشابه واحدهای دیگر قابل مقایسه باشد بیشتر برای سرمایه ­گذاران مفید است. مقایسه­ مشخصه­ های کیفی، استفاده­کنندگان را قادر به شناسایی شباهت­ها و تفاوت­های میان اقلام می­ کند. برخلاف ویژگی­های کیفی دیگر چارچوب مفهومی هیئت استانداردهای حسابداری مالی، قابلیت مقایسه تنها به یک مورد مربوط نیست. مقایسه حداقل، نیاز به دو مورد از اقلام دارد(شین و همکاران، ۲۰۱۳).

مقایسه­ بین شرکت­ها مشکل است زیرا روش­های متفاوت حسابداری را به کار می­برند. انتخاب روش­های حسابداری متنوع تفسیر اطلاعات صورت­های مالی و ارزیابی فرصت­های سرمایه ­گذاری جایگزین را برای استفاده­کنندگان مشکل می­ کند. ‌بنابرین‏ بیشتر صورت­های مالی قابل مقایسه برای استفاده­کنندگان سودمند است زیرا هزینه­ جمع ­آوری و تفسیر اطلاعات را کاهش می­دهد. در پژوهش­های اخیر استاندارد ­های گزارشگری مالی بین ­المللی به عنوان یک وسیله برای بهبود قابلیت مقایسه­ صورت­های مالی پذیرفته ‌شده‌اند. علاوه بر­ کاربرد قابلیت مقایسه در تخصیص بهینه­ سرمایه، شواهد نشان می­دهد زمانی که شرکت­ها با صنایع هم صنف خود قابلیت مقایسه­ بالاتری داشته باشند استفاده­کنندگان بهتر تصمیم می­ گیرند. کمپل و یانگ^[۹](۲۰۱۲) در بررسی­هایشان نشان می­ دهند که تاثیر منفی بازگویی اخبار صنایع هم­صنف بر قیمت سهام با وجود قابلیت مقایسه افزایش می­یابد و سرمایه ­گذاران، کاربرد بازگویی اخبار در شرکت­های قابل مقایسه با صنایع هم­صنف خود را بهتر می­فهمند(چوی و همکاران، ۲۰۱۳).

۲-۲-۳ مفهوم قابلیت مقایسه

اطلاعات مالی واحد تجاری هنگامی می ­تواند قابل مقایسه باشد که نتایج اندازه ­گیری خاصه­های مشترک پدیده ­های اقتصادی مورد نظر از مفاهیم، مفروضات، اصول و رویه ­های یکنواخت و مشابه پیروی کنند. اطلاعات مالی واحدهای انتفاعی معمولا به دو شکل زیر مقایسه می­شوند:

الف) مقایسه­ اطلاعات مالی مشابه واحدهای انتفاعی مورد نظر در یک دوره­ زمانی معادل، به منظور تحلیل روندها در وضعیت مالی و نتایج عملیات گذشته به منظور پیش ­بینی وضعیت آتی واحد تجاری.