فصل سوم

روش اجرای پژوهش

مقدمه

به طور کلی تحقیقات در جهت حل مسائل و مشکلات مختلف و یا در تأیید فرضیات محققان صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه داده های تحقیق و به بیان دیگر اطلاعات گردآوری شده و تجزیه و تحلیل آن‌ ها است که نتیجه کار را مشخص می‌کند، لذا نحوه جمع‌ آوری اطلاعات و تحلیل درست آن نقش بسیار مهمی در تعیین سرنوشت پژوهش خواهد داشت. در این فصل روش‌شناسی، جامعه و نمونه آماری، روش‌های گردآوری اطلاعات، روش‌های آماری برای تحلیل اطلاعات، فرضیه، آزمون فرضیه‌ و مدل‌های پژوهش تشریح خواهند شد. متغیر های مورد مطالعه و روش اندازه گیری آن‌ ها بیان می‌گردد. دقت در شناسایی روش‌های صحیح پژوهش به همراه استفاده درست از آن‌ ها به روایی پژوهش و نتایج آن کمک شایانی خواهد نمود.

۳-۱- نوع پژوهش

از آغاز تاریخ، بشر درصدد پی بردن به قاعده و نظم موجود در پدیده‌ها و رویدادهای جهان اطراف خود بوده است. بدین جهت به کشف قوانین،اصول و نظریه های حاکم بر پدیده‌ها و رویدادها نایل آمده است. اما باید توجه داشت که این قوانین و اصول تحت شرایط خاصی اعتبار دارد. این شرایط زیربنای صحت آن‌ ها را تشکیل می‌دهد. در انجام دادن پژوهش، به منظور کسب شناخت، باید مجموعه‌ای از گزاره‌ها (فرضیه یا سؤال‌های پژوهش) را تدوین کرد سپس آن‌ ها را مورد آزمون قرار داد یا پاسخ آن‌ ها را فراهم آورد. این امر، فرایند پژوهش را هدایت کرده و پژوهشگر را در به دست آوردن شناخت یاری می‌دهد. بر این اساس، روش پژوهش وسیله یا طریقه تعیین این امر است که چگونه یک گزاره پژوهش مورد تأیید قرار می‌گیرد یاری می‌شود. به عبارت دیگر، روش تحقیق چارچوب عملیات یا اقدامات جستجوگرانه برای تحقق هدف پژوهش، جهت آزمون فرضیه یا پاسخ دادن به سؤال‌های پژوهش را فراهم می‌آورد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۷).

با توجه ‌به این که پژوهش علمى با ظهور مسئله یامجهولى در ذهن پژوهشگر شروع مى‌شود، هدف اصلى پژوهش علمى را باید معلوم کردن آن مجهول و به‌ عبارتى حل مسئله و پاسخ یافتن براى آن دانست؛ اما پژوهش علمى یک هدف اولیه و یک هدف غایى دارد، هدف اولیه پژوهشگر روشن کردن مسئله خاصى است که با آن روبرو شده است، ولى هدف غایى او دستیابى به معلوم کلى وبه‌‌عبارتى قضایاى علمى کلى است که خصلتى جهان‌شمول دارد. پژوهش در لغت به معنای رسیدگی، بررسی، بازجویی، وارسی واقعیت، راست و درست کردن و به حقیقت امری رسیدگی کردن می‌باشد. تعریف پژوهش از نظر روش‌شناسی امر مشکلی است و تعریف روشنی برای آن نمی‌توان ارائه کرد و بین صاحب‌نظران در این مورد اختلاف است. با این وجود می‌توان گفت که پژوهش روندی رسمی‌تر، منظم‌تر و قوی‌تر از روش علمی است و با ساختار منظم‌تری از کنکاش توأم است که منجر به ثبت مراحل و گزارش نتایج و دستاوردها می‌شود، پژوهش مرحله تخصصی‌تر از روش شناسی علمی است. منظور نهایی همه پژوهش‌ها، دستیابی به حقایقی درباره جهان پیرامون است که انسان به کمک آن‌ ها بتواند در پدیده‌های مورد نظر خود تغییراتی داده و یا شرایط را بر طبق میل و نظر خود هموار سازد. با این وصف شناخت حاصل از پژوهش‌های علمی به طور یکسان مورد استفاده بشر قرار نمی‌گیرد. ‌بنابرین‏ پژوهش‌ها رابه طور عمومی بر حسب کاربرد آن‌ ها به سه نوع تقسیم می‌کنند (عباس زاده، ۱۳۸۹):

1. 1. پژوهش‌های بنیادی؛ پژوهش‌هایی هستند که در نتیجه یافته های آن‌ ها، بر وسعت معلومات انسان در زمینه پژوهش مربوطه افزوده می‌شود و یا شناخت انسان عمق بیشتری می‌یابد و هم چنان که از اسم آن پیدا‌ است به بنیادهای علمی مربوط است.

1. 1. پژوهش‌های کاربردی؛ پژوهش‌هایی هستند که بلافاصله پس از اتمام آن‌ ها،نتایج مربوطه را می‌توان به کار بست. به عبارت دیگر، دارای نتایج کاربردی است. جنبه کاربردی این پژوهش‌ها بر جنبه نظری آن‌ ها برتری دارد.

1. پژوهش‌های عملی؛ پژوهش‌هایی هستند که نتایج آن‌ ها درصدد بهبود و اصلاح فرایند انجام کارها و یا رفع مشکلات عملی در سطح محدود یعنی در خصوص سازمان‌ها و یا زمینه‌های اجرایی معین می‌باشد. ‌به این نوع از پژوهش‌ها، پژوهش‌های اکتشافی نیز می‌گویند.

روش‌های مختلفی برای پژوهش وجود دارد که هر یک متناسب با موضوع مورد بررسی و ماهیت زمینه تحقیق در پژوهش‌های علوم انسانی ارزشمند است. استفاده از هر یک از روش‌های تحقیق به ماهیت و زمینه تحقیق،فعالیت‌های لازم برای نتیجه‌گیری و میزان احساس مسئولیت محقق در مقابل نتایج و اهداف تحقیق بستگی دارد. این پژوهش به دنبال بررسی میزان همبستگی بین متغیر های عملیاتی در یک دسته شرکت‌های نمونه است که نوع داده های آن‌ ها تاریخی (پس رویدادی) می‌باشد و با توجه به اینکه محققین قصد دست‌کاری در متغیرها به جهت سنجش آثار آن روی متغیر دیگر ندارند (تحقیقات آزمایش و شبه آزمایش)، در نتیجه نوع روش تحقیق توصیفی- همبستگی می‌باشد. پژوهش توصیفی شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آن روش‌ها، توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای پژوهش توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن در فرایند تصمیم‌گیری باشد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۳). به بیان دیگر، پژوهش توصیفی، آنچه را که هست توصیف و تفسیر می‌کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرآیندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه ندارد. توجه آن در درجه اول به زمان حال است، هر چند غالباً رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می‌شود مورد بررسی قرار می‌دهد (جان بست، ۱۳۸۱). به عبارت دیگر، در این تحقیق به بررسی وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از طریق رگرسیون می‌پردازیم. ‌بنابرین‏، تحقیق حاضر از جمله تحقیقات علی نیز تلقی می­ شود. به دلیل مشاهده و تعمیم نتایج آن‌ ها، از نظر استدلال این تحقیق استقرایی است.

۳-۲- فرضیه‌های پژوهش

مک گوگان (۱۹۹۰) معتقد است که فرضیه مانند عصایی در دست یک نابینا است؛ فرد نابینا بدون عصا نمی‌تواند راه های مختلف را تشخیص دهد و به مقصد برسد. البته باید توجه داشت که عملکرد عصا هم وابسته به شخص نابینا می‌باشد (دلاور،۱۳۸۵). فرضیه تحقیق حدس بخردانه ای درباره رابطه دو یا چند متغیر است. فرضیه‌ها به صورت جمله خبری بیان شده و نشانگر روابط یا نتایج مورد انتظار هستند. آزمون تجربی یک فرضیه هنگامی امکان پذیر است که بتوان متغیرها را دست کاری، رده بندی و یا اندازه گیری کرد. اگر هیچ یک از این حالات امکان پذیر نباشد برای تحلیل کمی فرضیه هیچ راه دیگری موجود نخواهد بود. یک فرضیه هیچ گاه به صورت مطلق اثبات یا ابطال نمی‌شود بلکه با توجه به داده های گردآوری شده تنها تأیید یا رد می‌شود.فرضیه‌ها به طور منطقی محتمل و محقق بر اساس شواهد تجربی قادر به تصمیم گیری منطقی در خصوص رد یا تأیید آن‌ ها است (سرمدو همکاران،۱۳۸۷).

با توجه به مسئله پژوهش، فرضیه‌هایی به شرح زیر ارائه گردیده است:

فرضیه اول: بین تعداد دفعات پیش‌بینی سود مدیریت و عدم تقارن اطلاعتی رابطه معنادار وجود دارد.

فرضیه دوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام رابطه معنادار وجود دارد.

۳-۳- مدل تحلیلی پژوهش