۴۰

Tetraterpenoids

(C₅H₈)_n

>40

Polyterpenoids

پیش‌ماده تشکیل‌دهند‌ه‌ی آنها ایزوپرن فعال است که از نظر شیمیایی  - ایزوپنتینیل پیروفسفات (IPP) نامیده می‌شود. پیش‌ماده‌ی بنیادی آن نیز استیل‌کوانزیم A است و راه بیوسنتز IPP از استیل کوانزیم A و اسید‌موالونیک می‌گذرد. ابتدا دو مولکول استیل کوانزیم A توسط آنزیم استیل کوانزیم A ترانسفراز به هم متصل شده و استواستیل کوانزیم A را به وجود می‌آورد. استواستیل کوانزیم A در موقعیت ۳ خود با یک مولکول دیگر استیل کوانزیم A ترکیب می‌شود و s-3 هیدروکسی -۳ متیل گلوتاریل کوآنزیم A (HMG) را تشکیل می‌دهد.
HMG پس از احیا شدن به اسید موالونیک تبدیل می‌شود. اسید موالونیک به کمک آنزیم موالونیک اسیدکیناز و سپس توسط آنزیم فسفوموالونات کیناز فسفوریله شده و اسید موالونیک -۵ پیروفسفات را تشکیل می‌دهد. این ماده به کمک آنزیم دکربوکسیلاز و از دست دادن یک مولکول  ، ایزوپنتینیل پیروفسفات را به وجود می‌آورد.
IPP ابتدا به وسیله‌ی IPP ایزومر از به دی ‌متیل آلیل پیروفسفات (DMAPP) تبدیل می‌شود.DMAPP تحت اثر آنزیم پره‌نیل ترانسفراز به یک مولکول IPP می‌پیوندد و ترکیب‌ ده‌کربنی ژرانیل پیروفسفات (GPP) را بوجود می‌آورد. ژرانیل پیروفسفات می‌تواند به سمت تشکیل منوترپنها که دو واحد ایزوپرنی داشته و از یک پیکره ده‌کربنی ساخته شده‌اند جهت‌گیری نمایند و یا این که به مولکول دیگری از IPP بپیوندد. و ترکیب پانزده‌کربنی فارنزیل پیروفسفات (FPP) را به‌وجود بیاورند. FPP می‌تواند سه راه متابولیسمی مختلف را در پیش گیرد یا مستقیماً به سزکوئی‌ترپن‌ها تبدیل شود یا افزایش طول دهد و به ترکیب ۲۰ کربنی ژرانیل ژرانیل پیروفسفات (GGPP) تبدیل شود و یا دیمریزاسیون حاصل کرده و ترکیب سی‌کربنی تری‌ترپنی را بوجود آورد؛ دی‌ترپن‌‌ها که از چهارواحد ۵ کربنی ایزوپرن ساخته شده و پیکره‌ی ۲۰ کربنی دارند از GGPبه وجود می‌آیند. ترکیب‌های اصلی سازنده‌ی اسانس‌های ترپنی را منوترپن‌ها و سزکوئی‌ترپن‌ها تشکیل می‌دهند. تاکنون بیش از ۱۰۰ منوترپنوئید مختلف از گیاهان جداسازی و شناسائی شده است.
۲-۸-۲٫ فنیل پروپانوئیدها
گروه دیگری از ترکیب‌های تشکیل دهنده‌ی اسانس‌ها را مشتقات فنیل پروپانوئید تشکیل می‌‌دهند. فنیل پروپانوئیدها نیز گروه دیگری از ترکیب‌ها هستند که عمدتاً از یک حلقه‌ بنزنی و یک زنجیر سه‌کربنی متصل به آن تشکیل شده‌اند. فنل‌ها و استرهای فنلی از جمله ترکیب‌ها این گروه هستند (۲و۱۱). از نظر بیوسنتزی، این ترکیب‌ها از اسیدآمینه‌های فنیل آلانین و تیروزین به وجود آمده‌اند. این اسید آمینه‌ها مشتقات فنیل پروپانوئیدی را از طریق مسیر شیکیمیک اسید تولید می‌نمایند. فراوان‌ترین این مواد اسید‌هیدروکسی سینامیک، هیدروکسی کومارین، فنیل پروپانها و لیگنین‌ها هستند (۲).
مونوترپن‌ها را می‌توان به سه گروه عمده تقسیم کرد که عبارتند از:

• غیرحلقوی که تعداد بسیار کمی هستند مانند ژرانیول، لینالول و اوسین.

• یک حلقه‌ای مانند مونوترپن‌های پارامنتان موجود در گونه‌های نعناع.

• دوحلقه‌ای مانند برنان، کامفان، کاران و توجان که گروه بسیار بزرگی را شامل می‌شوند (۲۷).

اکثر ترپن‌هایی که در اسانس‌ها یافت می‌شوند از مونوترپن‌ها هستند و این مواد به صورت هیدروکربن مشتقات اکسیژنه مانند الکل‌ها، فنل‌ها، کتونها، استرها و آلدئیدهای خطی یک حلقه‌ای و دوحلقه‌ای ممکن است موجود باشند (۱۱).
۲-۹٫ ترکیب‌های اسانس‌ها
انواع ترکیب‌های اختصاصی روغن‌های اسانسی و نحوه تشکیل آنها به شرح زیر است:
۲-۹-۱٫ الکل‌ها
اسانس‌های الکلی که در کلروپلاست‌ها تشکیل می‌شوند. شامل الکلهای منوترپنی و سزکوئی‌ترپنی و الکلهای غیرحلقوی هستند. از مهمترین الکل‌های غیرحلقوی می‌توان لینالول و سیترونلال و از الکلهای منوترپنی، مانتول، بورنئول و از الکلهای سزکوئی‌ترپنی، سانتول را نام برد.
اسانس‌های الکلی در اسانس‌ هل، گشنیز، گل‌نارنج، گل سرخ، چوب صندل و کاج به وفور یافت می‌شوند (۲و۴۸).
۲-۹-۲٫ استرها
به دلیل واکنش اسید و الکل در کلروپلاست ساخته می‌شوند. در اثر نگهداری عطریات و اسانس‌ها به مرور زمان، به علت انجام واکنش استری شدن در آنها بوی عطر تغییر می‌یابد. استرهای زیادی در اسانس‌‌های مختلف وجود دارند. از مهم‌ترین آنها می‌توان استات ترپینئول، بورنئول و ژرانیول را نام برد (۲۱).
۲-۹-۳٫ هیدروکربن‌های معطر
که با عمل آبگیری از الکل‌ها در کلروپلاست تشکیل می‌شوند. در تمام اسانس‌ها موجودند. این هیدروکربن‌های معطر شامل مونوترپن‌ها، سزکوئی‌ترپن‌ها و دی‌ترپن‌های غیراکسیژنی می‌باشند. لیمونن یکی از فراوانترین ترپن‌های یک حلقه‌ای است که در اکثر اسانس‌ها یافت می‌شود. اسانس تربانتین مهمترین فراورده گیاهی دارای هیدروکربن‌های معطر است. سابینن یک منوترپن دوحلقه‌ای و میرسن از منوترپن‌های خطی است بتا-کاریوفیلن که در اسانس‌های تیره نعنا وجود دارد نمونه‌ای از هیدروکربن‌ها سزکویئ‌ترپن با ساختمان غیرعادی است. اسانس تربانتین مهمترین فرآورده ی گیاهی دارای هیدروکربن های معطر است (۲۱).
۲-۹-۴٫ اکسیدها
اکالپتول موجود در اکالیپتوس، آسکاریدول، دی‌اکسیدسایمن، کومارین و سینئول از دسته اسانس‌های ‌اکسیدی می‌باشند (۲۱).
۲-۹-۵٫آلدئیدها
آلدئیدها از اکسیداسیون سریع الکل‌ها به خصوص در مرحله شکوفه‌دهی تشیکل می‌شوند. این عمل در طی دوران لقاح و رشد میوه تسریع می‌شود. این ترکیب‌ها معمولاً به دو دسته خطی و حلقوی تقسیم می‌شوند، ترکیب‌ها آلدئیدی خطی که مهم‌ترینشان عبارتند از: سیترال و سیترونلال و ژرانیال و ترکیب‌ها آلدئیدی حلقوی مانند فلاندرل و سافرانل می‌باشد. ترکیب‌های آلدئیدی در گیاهانی نظیر دارچین، پوست نارنج و بادام تلخ وجود دارند. از دیگر آلدئیدهای معطر می‌توان به ترکیب وانیلین در اسانس حاصل از گیاه وانیل اشاره کرد (۲۱).
۲-۹-۶٫ کتون‌ها
کتون‌ها احتمالاً در مسیری مشابه تشکیل آلدئیدها و رشد میوه تشکیل می‌شوند. شامل کتون‌های ترپنی یک حلقه‌ای (منتون، کاروون)، کتونهای دوحلقه‌ای (توجون، کامفنون) و کتون‌های غیرترپنی (ایرون) می‌باشد (۲۱).
۲-۹-۷٫ فنل‌ها
فنل‌ها از شکسته‌شدن پروتئین‌ها و یا اسیدهای آروماتیک حاصل می‌شوند. فنل‌های موجود در اسانس‌ها دو دسته‌اند. دسته‌ای که به طور طبیعی وجود دارند ودسته دیگر به علت اثر شدید و مخرب تقطیر برروی بعضی از ترکیب‌ها موجود گیاهان حاصل می‌شود. گیاهانی مانند آویشن و میخک دارای مقادیر زیادی فنل می‌باشند. تیمول و کارواکرول از مهمترین اسانس‌های فنلی هستند (۲۱).
۲-۹-۸٫ اترهای فنلی
از اترهای فنلی می‌توان به میرسیتی سین و سافرول اشاره نمود که به وفور در گیاهانی نظیر انیس و رازیانه موجودند، از دیگر اترهای فنلی می‌توان به آنتول اشاره نمود (۲۱).
۲-۹-۹٫ اسیدها
از تجزیه پروتئین‌ها یا از اکسید‌اسیون کربوهیدراتها به‌وجود می‌آیند (۴۸). مثل ترکیب اسیدسینامیک در گیاه بالسام پرو (۱۲).
۲-۹-۱۰٫ اسانس‌های حاوی ترکیب‌های ازتی و گوگرد
مثل اسیدهیدروسیانیک، اندول،بنزیل سیانید و هیدروژن سولفاید نیز وجود دارد (۲).
۲-۱۰٫ راه های مختلف مصرف اسانس ها
۱-راه خوراکی: این راه آسانترین راه مصرف اسانس می باشد. ۲تا ۳ قطره از اسانس را بر روی قند، عسل یا روی نان قرار می دهند و آن را قبل از غذا مصرف می کنند. می توان اسانس را به کمک الکل رقیق کرد به طوری که حاوی ۱۰% اسانس شود و این باعث کاهش طعم گس اسانس می شود (۴۲).
۲-بخور: استنشاق بخارات اسانس در ناراحتی های تنفسی و نیز برای شادابی پوست مفید است و به دو صورت انجام می شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

الف: روش Diffussion: افشانه ها، اسانس های روغنی را به دو صورت ذرات بسیار ریز پراکنده می کنند. این ذرات معمولا چند ساعتی در فضا معلق مانده و باعث کاهش تعداد باکتری ها، قارچ ها، کپک ها و ویروس ها می شود.
ب: روشی ساده و سریع است که چند قطره اسانس را بر روی کف دست ریخته و نزدیک دهان و بینی برده و استنشاق می شود. چون ریه ها، سطح تماس بالایی دارند، اسانس به آسانی وارد جریان خون می گردد.
۳-راه مقعدی: می توان شستشوهایی به کمک اسانس خیلی رقیق تجویز کرد.جذب فرم شیاف دارو در ناحیه سیاهرگ های فوقانی هموروئیدی صورت می گیرد.
۴-راه واژینال: الف:تحت فرم : ovule راهی مناسب برای درمان عفونتهای مکرر نظیر سیستیت است.