اتخاذ رژیم ارزی مناسب و نرخ ارز تعادلی از موضوعات مهم و بعضا مناقشه برانگیز است . برخی از اقتصاددانان معتقدند که پایین بودن نرخ ارز اسمی ( یا واقعی ) موجب رکود صادرات و کاهش انگیزه برای تولیدات داخلی جایگزین واردات می‌گردد. برخی دیگر معتقدند که سیاست کاهش ارزش پول ملی یا بالا بودن نرخ ارز اثر انقباضی بر تولید دارد. در ارتباط با گذر از سیستم چند نرخی ارز به طرف سیستم تک نرخی ارز نیز دیدگاه ها متفاوت است. موافقان یکسان سازی نرخ ارز ( معمولا یکسان سازی نرخ ارز با کاهش ارزش پول ملی همراه است­) اعتقاد دارند که افزایش نرخ ارز اثر انبساطی بر روی اقتصاد دارد. با افزایش نرخ ارز­، میزان صادرات بنگاه های اقتصادی افزایش یافته و به علت گران شدن واردات، میزان واردات کاهش می‌یابد و منجر به جایگزینی در واردات می‌گردد. تک نرخی شدن ارز همچنین موجب تغییر در قیمتهای نسبی داخل و خارج شده و به تخصیص صحیح منابع داخلی کمک می­ کند. مخالفان یکسان سازی نرخ ارز اعتقاد دارند که افزایش نرخ ارز اثر انقباضی بر روی اقتصاد دارد. زیرا که افزایش نرخ ارز باعث افزایش قیمت نهاده­های تولید و کالاهای سرمایه ای وارداتی، افزایش هزینه­ ها خصوصاً هزینه های سرمایه گذاری، و ‌بنابرین‏ کاهش سود آوری و تولید می­ شود.

هرچند مباحث فوق غالبا در بعد کلان ارز بحث می شود اما تاثیر سیاست ارزی بر بنگاه های اقتصادی در بعد خرد نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیقت تاثیرات پیش‌بینی شده سیاست ها در بعد کلان برخاسته از تاثیر این سیاست ها بر عملکرد مجموعه واحدهای اقتصادی در بعد خرد است. تغییرات نرخ ارز باعث تغییر قیمت کالاها و خدمات­، نهاده­ها و ستانده­ها ی تولید می­ شود و بدین طریق بر روی جریانات نقدی فعلی و آتی مورد انتظار و بازده سهام بنگاه اقتصادی تاثیر می­ گذارد .

در این مطالعه با بهره گرفتن از آزمون‌های اقتصاد سنجی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر روی سود آوری یا به طور دقیق تر بازده سهام صنعت مواد و محصولات دارویی و محصولات چوبی که اولی دارای کشش تقاضای بسیار کم و دومی دارای کشش تقاضای بسیار زیاد است مورد مطالعه قرار ‌می‌گیرد­. این مطالعه به شناخت اثر سیاست‌های ارزی بر وضعیت مالی و سود آوری بنگاه ها و مجموعه واحدهای اقتصادی کمک زیادی می‌کند­.

به نوسان جریانات نقدی شرکت در مقابل تغییرات نرخ ارز ، ریسک ارز^[۱] یا نوسان پذیری نرخ ارز ^[۲]گفته می شود. ارزش شرکت موقعی در معرض نوسانات نرخ ارز است که وضعیت مالی و عملکردی شرکت با تغییرات نرخ ارز تغییر کند­. در ادبیات مالی به ریسک نرخ ارز ، نوسان پذیری اقتصاد^[۳]نیز گفته می­ شود.

الگوهای نظری مختلفی برای توضیح تاثیر نرخ ارز بر روی ارزش شرکت وجود دارد:

گوردون بودنار و ویلیام جنتری (۱۹۹۳ ) استدلال می‌کنند که ارتباط بین سود آوری بنگاه و تغییرات نرخ ارز بستگی به ماهیت و نوع فعالیت صنعت دارد . افزایش نرخ ارز باعث ارزان شدن کالاهای صادراتی در بازار کشور وارد کننده شده و در صورت بالا بودن کشش تقاضا در کشور وارد کننده میزان صادرات افزایش یافته و صادر کننده منتفع خواهد شد. در مقابل افزایش نرخ ارز باعث گران شدن واردات و کاهش ارزش شرکت وارد کننده می شود مگر اینکه وارد کننده بتواند افزایش قیمت را به مصرف کننده نهایی منتقل کند.

افزایش نرخ ارز باعث ارزشمند شدن دارایی‌های ارزی بنگاه می شود. بالطبع موسساتی که دارایی ارزی دارند با افزایش نرخ ارز دارایی‌های آن ها ارزشمند می شود، در مقابل بنگاه هایی که دارای بدهی ارزی می‌باشند افزایش نرخ ارز باعث سنگین شدن بدهی بنگاه و کاهش ارزش بنگاه برای صاحبان سهام می شود. بنابر­این مسئله اساسی پژوهش حاضر پاسخ ‌به این سوال اساسی است که با توجه به اینکه کشش کالاهای مختلف متفاوت است تاثیر نوسانات نرخ ارز بر صنایع دارای ‌کشش‌های متفاوت چگونه است و به طور دقیق تر به بررسی این موضوع پرداختیم که نوسانات نرخ ارز ( دلار ) چه تاثیری بر شاخص صنعت مواد و محصولات دارویی و صنعت محصولات چوبی دارد­؟

۱-۳ – اهمیت و ضرورت تحقیق

ذینفع اصلی شرکت مالکان آن می‌باشند ؛ به طوری که هدف سرمایه گذاران حداکثر کردن بازده مورد انتظار است . بازده در فرایند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می‌کند و پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب می شود . بازده ناشی از سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران حائز اهمیت است ؛ برای اینکه تمامی تصمیمات سرمایه گذاری به منظور کسب بازده صورت می‌گیرد . در این میان ، ریسک عامل مهم بازدارنده ای در به دست آوردن بازده مورد انتظار است . یکی از فاکتورهای مهم در مدیریت ریسک ؛ ریسک نرخ ارز است . در واقع نوسانات نرخ ارز یکی از عوامل مهم اقتصادی در شرکت است که بر روی فرصت‌های سود آور آتی و میزان ریسک شرکت تاثیر می‌گذارد . اگر چه در نظریه مدرن پورتفوی این اعتقاد وجود دارد که فعالیت‌های کنترلی مدیریت ریسک در سطح شرکت بی فایده است و منافعی برای سهامدار ندارد و فقط به دلیل افزایش هزینه ها کاهش سود را به دنبال دارد ولی در هر حال یکی از وظایف مدیر سعی در شناسایی نوع تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازده و مدیریت کردن ریسک نرخ ارز به صورت مؤثر است .

علی رغم الگوی نظری تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازده سهام شرکت‌ها مطالعات تجربی که در کشورهای مختلف بر روی این موضوع انجام شده اکثرا ارتباط ضعیفی بین نرخ ارز و بازده سهام و بعضا نتایج متضاد با پیش‌بینی الگوهای نظری مشاهده کرده‌اند از این رو این تحقیق در پی انجام این مطالعات به شکلی تجربی در ایران به منظور بررسی این موضوع می‌باشد . قابل ذکر است که اثر سیاست های ارزی ایران در ابعاد مختلف کلان بحث شده ( جلالی نائینی ۱۳۸۰ ) اما اثر این سیاست‌ها در بعد خرد با بهره گرفتن از اطلاعات مالی بنگاه ها به ندرت مطالعه شده است .

۱-۴ – اهداف تحقیق

با توجه به مطالب بیان شده می توان اهداف اساسی تحقیق را به صورت زیر بیان نمود :

۱-۴-۱-هدف کلی

۱)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنعت مواد و محصولات دارویی در بورس اوراق بهادار تهران

۱-۴-۲- اهداف فرعی

۱)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز برشاخص صنعت مواد و محصولات دارویی با در نظر گرفتن یک وقفه سه ماهه .

۲)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنعت مواد و محصولات دارویی با در نظر گرفتن یک وقفه شش ماهه .

۳)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنعت محصولات چوبی در بورس اوراق بهادار تهران .

۴)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز برشاخص صنعت محصولات چوبی با در نظر گرفتن یک وقفه سه ماهه .

۵)تبیین اثر نوسانات نرخ ارز برشاخص صنعت محصولات چوبی ‌با درنظرگرفتن یک وقفه شش ماهه .

۶)بررسی مقایسه ای تاثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنایع مواد و محصولات دارویی و محصولات چوبی

۱-۵ -پرسش‌های پژوهش

سوالات تحقیق بر مبنای استدلالهای ذکر شده در بخش اهمیت و اهداف پژوهش تدوین شده است که از قرار زیر می‌باشد :

۱-۵-۱­-سوال اصلی

آیا نوسانات نرخ ارز بر بازده سهام شرکت‌های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تاثیری دارد؟

۱-۵-۲-سؤال‌‌های فرعی

۱-آیا نوسانات نرخ ارز برشاخص صنعت مواد و محصولات دارویی با درنظرگرفتن یک وقفه سه ماهه تاثیری دارد­؟