۲-۳-۱۴-۱- موانع تمکین داوطلبانه مؤدیان مالیاتی

• • پیچیدگی قوانین و مقررات

• • عدم اطلاع رسانی کامل و شفاف و مستمر

• • عدم آگاهی مؤدیان مالیاتی از قانون مالیات‌ها

• • • فقدان برنامه های آموزشی برای مؤدیان مالیاتی

  

• • القای نظام مالیاتی ناعادلانه و احساس تبعیض در بین مالیات دهندگان

• • نبود ضمانت‌های اجرایی قوی و مؤثر

• • نبود سیستم اطلاعاتی جامع مالیاتی

• ضعف فرهنگ سازی مالیاتی (رضایی و همکاران، ۱۳۸۹: ۱۰).

۲-۳-۱۴-۲- روش‌ها و شیوه های ارتقاء تمکین مالیاتی

مؤدیان مالیاتی از منظر تمکین مالیاتی، به چهار گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از: ۱- گروهی که آگاهی دارند و مشتاقانه نسبت به قوانین تمکین می‌کنند. ۲- گروهی که تمایل به تمکین دارند ولی فاقد آگاهی لازم هستند. ۳- مؤدیانی که آگاهی دارند ولی کاملاً تمایلی به تمکین ندارند. ۴- مؤدیانی که عمداً تمکین نمی‌کنند. راهکارهای ارتقای تمکین مالیاتی از یک سو به نیروی انسانی و امکانات فیزیکی و از سوی دیگر به مدیریت، زمان سنجی، تغییر ‌فرآیندها و سازوکارهای بازخوردی نیاز دارد. این راهکار‌ها بر چهار رکن نیروی انسانی، منابع فیزیکی، تشکیلات رسمی ‌و سازمان غیررسمی ‌استوار است. برای ارتقای سطح تمکین باید با تشکیل کانون‌های تفکر در دستگاه مالیاتی به عارضه یابی ارکان مذکور پرداخته شود. در این میان باید سعی نمود که مؤدیان را از یک گروه به گروه دیگر انتقال داد. البته عوامل زیادی خارج از توانایی مدیران مالیاتی وجود دارد که چنین حرکت و انتقالی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که از آن میان می‌توان اعتماد به حکومت، پیچیدگی قوانین، ترس از برملاشدن تخلف و غیره اشاره نمود (استاد محمد و همکاران، ۱۳۸۹: ۴۷۸).

۲-۳-۱۵- الزامات مربوط به سازمان امور مالیاتی جهت اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده

چنین به نظر می‌رسد که در ابعاد مختلف سازمان امور مالیاتی به ‌عنوان مجری اصلی نظام مالیاتی کشور، قابلیت‌ها و شرایط خاصی باید پدیدار گردد که می‌توان آن را در چهار حوزه سخت افزاری، نرم افزاری، فرد افزاری و روح افزاری، طبقه بندی نمود. (فداکار و همکاران، ۱۳۸۹: ۳۰).

1. 1. بعد سخت افزاری: سازمان امور مالیاتی کشور باید در بعد سخت افزاری، ضمن تنظیم طرح جامع مالیاتی، به اصلاح ‌فرآیندها و ساده سازی روش های انجام کار پرداخته و با رویکرد مهندسی مجدد، پالایش وظایف و اصلاح نمودار سازمانی خود را در اولویت قرار دهد. سپس از طریق یکپارچه سازی سامانه‌های عملیاتی و تامین زیرساخت‌های سخت افزاری و ارتباطی لازم، حرکت به سوی الکترونیکی کردن نظام مالیاتی را آغاز نموده و در ادامه نیز با استقرار نظام نظارتی مؤثر و کارامد اثربخشی این سیستم را مورد پایش و بازخوردگیری مستمر قرار دهد.

1. 1. بعد نرم افزاری: همچنین ضروری است در بعد نرم افزاری، پس از ایجاد پورتال سازمانی هوشمند و مکانیزاسیون سیستم‌های عمومی‌همانند مکاتبات اداری، تشکیلات و … نسبت به خودکارسازی سامانه‌های اختصاصی همچون پایگاه اطلاعات پایه و عملیات مالی مودیان، شناسایی مودیان و دریافت اظهارنامه، وصول و اجرا، هیئت‌های حل اختلاف و … اقدام نماید. همچنین انتخاب و سفارشی سازی نرم افزارهای هوشمند مبتنی بر تکنولوژی های روز دنیا که پس از فراهم شدن دیگر اطلاعات پایه نیز الزامی ‌کلیدی در بعد نرم افزاری محسوب می‌شود.

1. 1. بعد فرد افزاری: در بعد سوم ضروری است تا منابع انسانی فعال در سازمان امور مالیاتی به ‌عنوان مهمترین سرمایه های این سازمان بر لزوم تغییر نقش‌های سنتی خود و ضرورت تسلط بر فنون جدید، واقف شده و آموزش‌های شغلی مرتبط با شرایط جدید را فرا گیرند و سازمان نیز با تامین نیازهای مادی و معنوی کارکنان خود آن‌ ها را در اجرای بهینه وظایف جدیدشان یاری رساند. بدین ترتیب، دستیابی به منابع انسانی توسعه یافته مهمترین الزام سازمان امور مالیاتی در بعد فرد افزاری، محسوب می‌شود.

1. بعد روح افزاری: آخرین بعد از الزامات سازمانی نظام مالیاتی را می‌توان در عناصر فرابخشی و فراگیر سازمان همچون فرهنگ و جو سازمانی و همچنین رویکرد‌ها و راهبردهای دستگاه اجرایی مجری نظام مالیات، جستجو کرد. بدین ترتیب که ضروری است مفاهیمی ‌از قبیل قانون مداری، عدالت محوری و عدم تبعیض در اجرای قوانین در کنار رویکرد مودی مداری و تکریم ارباب رجوع، در عناصر فرهنگ سازمانی، تقویت شده و ضمن توجه به مسئولیت‌های اجتماعی سازمان با رویکردی مشارکتی از نظرات شهروندان و مودیان مالیاتی در تصمیم سازی‌ها استفاده گردد. همچنین تمرکز بر اعتمادسازی متقابل و اهتمام برای اعمال ثبات سیاست‌های اجرایی نیز در این حوزه، مورد تأکید می‌باشد.

۲-۳-۱۵-۱- خودکارسازی سازمان مالیاتی و بهره گیری از سیستم‌های اطلاعاتی

فن آوری از اجزاء مهم الگوی خدمات مؤدی است. با توجه به کاهش قیمت فن آوری اطلاعات نسبت به نیروی کار انسانی، ارائه خدمات به مؤدیان بدون استفاده از محصولات مبتنی بر فن آوری اطلاعات مقرون به صرفه نیست. در واقع، خودکارسازی به ‌عنوان هماهنگ کننده مجموعه ی وسیعی از سیستم‌های اطلاعاتی و پرداخت، جزء لاینفک ارائه بهینه خدمات به مؤدیان محسوب می‌شود. استقرار این قبیل سیستم‌ها امکان بهره گیری از شماره شناسایی منحصر به فرد مؤدی، ایجاد پایگاه دادگان مشترک در بین سازمان‌ها و مؤسسات، ذخیره و انتقال ارزان اطلاعات، کاهش ریسک‌ها، شناسایی موارد تقلب و فرار، صرفه جویی در وقت و توان مأموران مالیاتی، تنظیم و تسلیم اظهارنامه‌های الکترونیکی، امکان پرداخت الکترونیکی، حذف هزینه های مسافرت‌های درون شهری و ارائه خدمات بیشمار دیگری را میسر می‌سازد. این فن آوری‌ها رابط میان مؤدی و اداره مالیات هستند و استفاده از آن‌ ها سطح تمکین داوطلبانه را به شکل قابل قبول و مقرون به صرفه ای افزایش می‌دهد. مهم تر از همه آنکه می‌توان با بهره گرفتن از این فناوری‌ها راهبردهای مؤثری را برای ایجاد مخازن یکپارچه اطلاعات مؤدی طراحی نمود که در به حداقل رساندن هزینه ها نقش قابل توجهی را ایفا می‌کنند. (حاج محمدی و همکاران، ۱۳۸۹: ۴۶۴).

۲-۳-۱۵-۲- نقش نیروی انسانی در سازمان مالیاتی