در جمع بندی می توان گفت، نتایج تحقیقات حاکی از این است که عوامل شناختی و فراشناختی با بسیاری از اختلالات روانی همبستگی مثبت داشته است؛ از جمله افکار ناکارآمد و باورهای فراشناختی که با افسردگی مرتبط بوده و قابلیت پیش‌بینی افسردگی را دارا بوده اند. انجام تحقیقاتی در جهت بررسی این مسئله که آیا عوامل مذکور از قابلیت پیش‌بینی افسردگی در نوجوانان نیز برخوردار هستند، لازم به نظر می‌رسد.

فصل سوم:

روش پژوهش

۳-۱- مقدمه

اعتبار نتایج هر تحقیق در بعد وسیعی متاثر از روش انتخاب شده برای تحقیق مورد نظر می‌باشد و انتخاب این روش به عواملی چون ماهیت اهداف تحقیق، سئوالات، امکانات تحقیق و غیره بستگی دارد. در این فصل با توجه به موضوع، اهداف و ادبیات تحقیق (پیشینه تحقیق) به انتخاب نوع و روش تحقیق، قلمرو زمانی و مکانی تحقیق پرداخته شده است. همچنین در این فصل به تشریح جامعه آماری، برآورد حجم نمونه، روش نمونه گیری، ابزار تحقیق، اعتبار ابزار سنجش، روایی پرسشنامه‌ها و روش های آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است.

۳-۲- نوع تحقیق

روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است. از نظر هدف، این تحقیق بنیادی است و ‌بر اساس روش تحقیق همبستگی انجام شده است .

۳-۳- قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی پیش‌بینی افسردگی بر اساس افکارناکارآمد و فراشناخت در نوجوانان بود .قلمرو زمانی تحقیق نمیسال دوم تحصیلی ۰۹-۹۸ بود و قلمرو مکانی تحقیق، مدارس راهنمایی دولتی دخترانه و پسرانه شهرستان محمودآباد بود.

۳-۴- جامعه آماری

جامعه آماری این پژوهش شامل ؛ تمامی دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در مدارس راهنمایی دولتی شهرستان محمودآباد؛ استان مازندران؛ در سال تحصیلی ۰۹-۹۸ بود.

۳-۵- نمونه و روش نمونه گیری

روش نمونه گیری در این پژوهش خوشه ای تصادفی بود؛ ‌به این صورت که از شهرستان محمودآباد و بخش های تابعه مدارسی به تصادف انتخاب، و سپس از هریک از مدارس یک کلاس به تصادف انتخاب شدند و تمامی دانش آموزان آن به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند .

تعداد کل آزمودنی ۶۰۰ نفر که شامل ۱۵۰ پسر پایه دوم، ۱۵۰ پسر پایه سوم، ۱۵۰ دختر پایه دوم و ۱۵۰ دختر پایه سوم، مقطع راهنمایی می‌باشد.

‌در مورد ترتیب اجرای پرسشنامه‌ها قابل ذکر است که در نیمی از آزمودنی ها مقیاس افکار ناکارآمد، اولین پرسشنامه و مقیاس فراشناخت، دومین پرسشنامه ی اجرایی بود و برای نیمه دیگر بالعکس؛ و برای همه آزمودنی ها مقیاس خودسنجی افسردگی در آخر اجرا شد.

۳-۶- ابزار جمع‌ آوری داده ها و روایی و پایایی آن ها

۳-۶-۱- مقیاس نگرش های ناکارآمد

مقیاس نگرش های ناکارآمد برای کودکان توسط دی الکساندرو و بورتون^[۱۳۸] (۲۰۰۶) برای سنین ۱۴-۸ تنظیم گردید. این مقیاس، خود گزارشی و شامل ۲۲ گویه می‌باشد که آزمودنی در یک مقیاس ۵ درجه ای (از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم) به آن پاسخ می‌دهد.

در این پژوهش ، جهت اطمینان بیشتر، برای تعیین روایی پرسشنامه ، از روایی صوری و محتوایی استفاده گردید. بدین صورت که پس از تهیه پرسشنامه، به نظرخواهی از اساتید راهنما و مشاور پرداخته شد و پس از حذف و اضافه های لازم و انجام تحلیل عاملی، روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت.

در پژوهشی آلفای کرونباخ مقیاس نگرش های ناکارآمد ۸۷/۰، اعتبار بازآزمایی آن پس از سه هفته ۸۰/۰ و شاخص همسانی درونی آن ۲۴/۰ گزارش شده است.این مقیاس توسط پژوهشگر جهت کار در نوجوانان ایرانی، ترجمه و کیفیت روانسنجی آن تعیین شد.

۳-۶-۲- مقیاس فراشناخت کودکان^[۱۳۹]:

مقیاس فراشناخت یک مقیاس خود گزارشی برای کودکان و نوجوانان (۱۷-۷ سال) است که توسط باکو و همکاران (۲۰۰۹) با اقتباس از فرم قبلی (پرسشنامه فراشناخت نوجوانان^[۱۴۰]) ساخته و اعتباریابی گردید. این مقیاس شامل ۲۴ گویه است که آزمودنی در یک مقیاس ۵ درجه ای (از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم) به آن پاسخ می‌دهد. همچنین این مقیاس شامل ۴ زیر مقیاس: ۱) عقاید مثبت راجع به نگرانی (فرانگرانی مثبت)، ۲) عقاید منفی راجع به نگرانی (فرانگری منفی)، ۳) عقاید خرافی، تنبیه و مسئولیت و ۴) بازبینی شناختی (آگاهی از افکار خود) می‌باشد.

در این پژوهش ، جهت اطمینان بیشتر، برای تعیین روایی پرسشنامه ، از روایی صوری و محتوایی استفاده گردید. بدین صورت که پس از تهیه پرسشنامه، به نظرخواهی از اساتید راهنما و مشاور پرداخته شد و پس از حذف و اضافه های لازم وانجام تحلیل عاملی، روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت.

ضریب آلفای مقیاس فراشناخت برای نمونه غیر بالینی، برای نمره کل ۷۱/۰، برای فرانگرانی مثبت ۶۰/۰، برای فرانگرانی منفی ۷۶/۰، برای عقاید خرافی، تنبیه و مسئولیت ۵۸/۰ و برای بازبینی شناختی ۷۴/۰ گزارش شده است. این مقیاس نیز توسط پژوهشگر جهت کار در نوجوانان ایرانی، ترجمه و کیفیت روانی سنجی آن تعیین شد.

۳-۶-۳- مقیاس خودسنجی افسردگی^[۱۴۱]:

مقیاس خودسنجی افسردگی توسط برلسون^[۱۴۲] در سال ۱۹۸۱ برای کودکان و نوجوانان ساخته شده است.این مقیاس برای اندازه گیری افسردگی متوسط تا شدید در کودکان و نوجوانان تهیه شده است. گویه های این آزمون محدوده اصلی آشفتگی های حاصل از اختلال هیجانی را پوشش می‌دهند. پاسخ های آزمودنی در یک مقیاس سه نمره ای از هرگز تا اکثر اوقات (۰، ۱ و ۲) درجه بندی می‌شوند.در این پژوهش برای سنجش افسردگی نوجوانان از نسخه ترجمه شده تقوی و مزیدی استفاده شده است.

تقوی و مزیدی (۱۳۸۴) روایی و پایایی مقیاس سنجش افسردگی نوجوانان را در دانش آموزان ۱۶-۱۱ ساله در ۶ شهر بزرگ ایران مورد مطالعه قرار داده و ضریب روایی مقیاس را برای مجموع آزمودنی ها، آزمودنی های دختر و آزمودنی های پسر به ترتیب ۷۲/۰، ۷۹/۰ و ۶۱/۰ و ضریب آلفای کرونباخ آن را برای کل نمونه، آزمودنی های دختر و آزمودنی های پسر به ترتیب ۸۱/۰، ۸۲/۰ و ۷۷/۰ گزارش کردند.

۳-۷- روش جمع ­آوری داده ­ها

برای جمع‌ آوری داده های مورد نیاز ابتدا هماهنگی های لازم با آموزش و پرورش و مدارس جهت اجرای پرسشنامه در مدارس مربوطه به عمل آمد. سپس پرسشنامه‌ها در بین جامعه آماری اجرا شد.

۳-۸- روش‌های تجزیه و تحلیل داده ­ها