امروزه دولت‌ها، خانواده ها و افراد به طور روزافزونی در آموزش های فنی و حرفه ای سرمایه گذاری می‌کنند؛ چرا که این باور عمومیت یافته که آموزش از یک طرف ، کالا و خدمت مفیدی است که اشخاص و جامعه از داشتن آن بهره می جویند و لذت می‌برند و از طرف دیگر،افرادی که از تحصیلات بیشتری برخوردارند ، در شرایط متعارف ، درآمد بیشتری کسب می‌کنند. زیرا که آموزش بیشتر موجب افزایش قابلیت تولیدی آنان می شود و بر قدرت کسب درآمد آنان می افزاید(صالحی عمران،۱۳۸۳) .

اما هزینه مستقیم تنها یک بخش از هزینه ها است ، بخش دیگر آن هزینه فرصت از دست رفته می‌باشد .یکی از مهم ترین مفاهیم در نظریه ها ، نظریه هزینه فرصت از دست رفته است . هزینه فرصت یک فعالیت ، عبارت است از ارزش هر فعالیت دیگری که به خاطر فعالیت اول از انجام آن منصرف شده ایم، اگر به خاطر انجام دادن یک فعالیت خاص فرصت های مختلفی را از دست داده ایم، ارزش بهترین فرصت از دست رفته مان هزینه فرصت می‌باشد ( کارلو ، واگ ، به نقل از ارباب ۱۳۷۴ ) .

هزینه فرصت از جمله مفاهیمی است که در پروژه های اقتصادی مطرح می شود و هدف اصلی از طرح آن نیز بررسی تخصیص بهینه منابع موجود است . پس می توان گفت هزینه فرصت یکی از مفاهیم کلیدی است که در نظریه پردازی درباره سرمایه گذاری نقش محوری دارد. چرا که معمولا بخش عظیمی از هزینه های آموزش هزینه فرصت از دست رفته می‌باشد

از آن جا که یکی از عوامل عمده رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ، تربیت نیروی انسانی کارآمد است و سازمان آموزش فنی و حرفه ای نیز یکی از مؤسسات تربیت کننده نیروی انسانی متخصص است ، سطح معلومات و تجربیات فراگیران باید به گونه ای باشد که به راحتی بتوانند هماهنگ با رشته مهارتی خود جذب بازار کار گردند تا مشکل بیکاری وجود نداشته باشد . از سوی چنان چه نظام آموزش های فنی و حرفه ای ، هنرجویان دوره دیده ای داشته باشد که جایگاه روشن و مشخصی در بازار کار و نظام اشتغال نداشته باشند ، بخش عمده ای از سرمایه گذاری های شخصی و دولتی به بازدهی مطلوب منجر نمی شود و به نوعی به اتلاف سرمایه تبدیل می‌گردد (امین بیدختی،۱۳۸۳) .

در این راستا سازمان فنی و حرفه ای یکی از مدل های آموزشی مهارتی را بر اساس مدل زیر ارائه داده است .

آموزش تولید بازاریابی فروش

سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور با قابلیت‌ها و جایگاه قانونی خود اجرای آموزش مبتنی بر آموزش، تولید، بازاریابی و فروش را که باعث ارتقای بهره وری فرایند آموزش مهارتی و ایجاد و توسعه اشتغال پایدار گردد را در دستور کار خود قرار داده است.

سازمان فنی و حرفه ای به منظور یادگیری کاراموزان از چگونگی تولید ، بازاریابی ، و فروش محصولات ، کارگاه های آموزشی را راه اندازی کرده که این کارگاه ها علاوه بر کسب مهارت در هریک از رشته‌های صنعتی ، خدماتی و کشاورزی با کمک سازمان آموزش فنی و حرفه ای زمینه اشتغال مولد و پایدار را فراهم می‌کند.

از جمله رشته‌های اجرایی در این مدل می توان از رشته‌های تولید ورمی کمپوست، پرورش دام و طیور، پرورش زنبور عسل، پرورش کرم ابریشم، تولید نهال، تولید انواع قارچ، صنایع دستی و تولید اسانس های گیاه و …… را نام برد( خبرنامه سازمان فنی و حرفه ای ،۱۳۹۱) .

در این فرایند آموزشی جدید، آموزش به گونه ای صورت می‌گیرد که کارآموزان همزمان با آموزش و بعد از آن اقدام به تولید محصولاتی در قالب کارگا ههای متمرکز و یا غیرمتمرکزمی نمایند که قابلیت فروش داشته باشد.

این آموزش به صورت تخصصی و بین رشته ای نه تنها مراحل اولیه، بلکه کل فرایند از ابتدا تا زمان فروش محصول را در برمی گیرد. آموزش در این مدل از ابتدای خرید مواد اولیه از بازار تا عرضه محصولات تولید شده، توسط کارآموزان در بازار مصرف ادامه می‌یابد.

در واقع سازمان فنی و حرفه ای تعریفی مهارتی از نوآوری را با عنوان ، تبدیل یک ایده به محصول را ارائه کرد، که با ارائه این الگو تا حدود زیادی هزینه های در آمد از دست رفته کاهش پیدا کرده و بازده اقتصادی آموزش نیز افزایش می‌یابد.

لذا سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور سعی دارد تا با ارائه این الگو تا حدود زیادی ‌به این اهداف نزدیک شود اما هنوز هیچ گونه تحقیق وپژوهش در این باره انجام نشده و مزایا و معایب و فرصت ها و تهدیدها ی آن مورد بررسی قرار نگرفته است.

این پژوهش ، به دنبال آن است که این مدلی که از سوی سازمان فنی و حرفه ای ارائه شده را بررسی کرده و به شناسایی مزایا و معایب و فرصت ها و تهدیدها ی آن بپردازد .

اهداف پژوهش

هدف کلی

امکان سنجی آموزش های مهارتی محصول محور در سازمان فنی و حرفه ای کشور

اهداف فرعی

• • شناسایی فرصت ها و تهدیدهای آموزش های مهارتی محصول محور

• • شناسایی قوت ها و ضعف های آموزش های مهارتی محصول محور

• بررسی مهم ترین نیازها و الزامات الگوی آموزش ، تولید ، بازاریابی ، فروش

سوالات پژوهش

• • فرصت ها و تهدیدهای آموزش های مهارتی محصول محور کدام است ؟

• • قوت ها و ضعف های آموزش های مهارتی محصول محور کدام است ؟

• مهم ترین نیازها و الزامات الگوی آموزش، تولید ، بازاریابی و فروش چیست ؟

تعریف واژه ها و اصطلاحات

امکان سنجی

تعریف مفهومی :

امکان سنجی در واقع به معنای امکان تحقق پذیر بودن یک برنامه یا یک فعالیت در سطوح گوناگون است، مشروط بر این که شرایط و بستر سازی های اولیه و مقدماتی برای اجرای آن برنامه فراهم شده باشد ( ملکی، ۱۳۸۵ ) .

تعریف عملیاتی :

تعیین میزان امکان پذیری و اجرایی بودن پروژه مهارت‌های محصول محور و ثمر بخشی آن می‌باشد که از طریق پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه به دست می‌آید.

آموزش های مهارتی

تعریف مفهومی :

افزایش توانایی‌های دانش ، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوب تر کار در محدوده وظایف شغلی است ( معاونت آموزشی دفتر طرح و برنامه های درسی، ۱۳۸۹).

تعریف عملیاتی :

در این پژوهش آموزش های مهارتی عبارت است ازآموزشی که از طرف سازمان فنی و حرفه ای بر اساس مدل مهارت‌های محصول محور ارائه می شود که موجب توسعه مهارت‌ها در افراد می شود.

آموزش

تعریف مفهومی :

فعالیتی است هدف مدار و از پیش طراحی شده که هدفش فراهم کردن فرصت ها و موقعیت هایی است که امر یادگیری را تسهیل می‌کند و سرعت می بخشد ( شعبانی ،۱۳۹۰ ) .

تعریف عملیاتی :

در این پژوهش آموزش عبارت است از سرمایه گذاری در نیروی انسانی که به ارتقای سطح مهارت‌ها ، تخصص و دانش فنی افراد می‌ انجامد . که آموزش مهارت های محصول محور آموزش فنی و حرفه ای شامل رشته‌های ورمی کمپوست،پرورش دام و طیور، پرورش زنبورعسل، پرورش کرم ابریشم، تولید نهال، تولید انواع قارچ، صنایع دستی و تولید اسانس های گیاه و ………….. می‌باشد.

تولید

تعریف مفهومی :

مقادیر مختلفی از یک کالا است که تولیدکنندگان حاضرند در قیمت های مختلف به بازار عرضه می‌کنند ( کالوو ، واگ، به نقل از ارباب ۱۳۷۴ ) .

تعریف عملیاتی :