خبر، شامل هر اندیشه و عمل واقعی است که برای عده کثیری از خوانندگان جالب است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این تعریف،“ چیستی” خبر را اندیشه و عمل واقعی قلمداد می کند. حال آنکه به وسیله مفاهیمی که تاکنون ارائه شده اند به چیستی هایی نظیر: گزارش واقعیت، پیام، رویداد، اطلاعات رویداد، مجموعه لغات و عبارات و گزارش یک رویداد رسیده بودیم.
افزون بر آنچه گفته شد، تعاریف ناگفته دیگری در مورد خبر باقی مانده است:
خبر، هر موضوع جاری روز است که به علت جالب بودن و طرف توجه قرارگرفتن آن از جانب خوانندگان، در مطبوعات منتشر می شود.
در این تعریف به خبر عمدتاً از وجه موضوع جاری قابل درج در رسانه های نوشتاری نگریسته می‌شود، زیرا که در آن بر اینکه طرف توجه خواننده باشد تأکید می شود و مثلاً توجهی به شنیدنی بودن خبر و یا دیداری بودن آن ندارد.
خبر، نقل واقعی و عینی حوادث جاری مهم است که در روزنامه چاپ می شود و مورد توجه خوانندگان قرار می گیرد.
اگر از عبارت نقل واقعی و عینی و صفت مهم صرف نظر کنیم، این تعریف تاحدود زیادی به تعریف پیش شباهت دارد.
گزارش مناسب، خلاصه و دقیق یک رویداد است، نه خود رویداد.
تفاوت این تعریف با تعاریف پیشین، مناسب، خلاصه و دقیق توصیف کردن گزارش است.. در غیر این صورت، بر همان ممیزه پیشین که خبر خود رویداد نیست، تأکید می ورزد.
خبر، نخستین گزارشی از یک حادثه با معناست که مورد توجه عامه قرار می گیرد.
“چیستی” این تعریف حادثه بامعناست، ضمن آنکه این حادثه بامعنا هنگامی خبر است که نخستین گزارش از آن به مردم داده شود.
اشکال این تعریف در این است که به پیگیری خبر و پیامدهای خبر بی توجه است. افزون براین، نمی‌شود به درستی مفهوم بامعنارا تشریح کرد و معیارهای ارزیابی آن را شناخت.
خبر، انتشار منظم جریان وقایع و آگاهی ها و دانش های انسانی و نقل عقاید و افکار عمومی است.
در این تعریف، جنس خبر را وقایع، آگاهی ها، دانش های انسانی، عقاید و افکار عمومی تشکیل می‌دهند و شرط آن نیز انتشار منظم است.
خبر، نقل ساده و خالص وقایع جاری است.
خبر، اعلام و بیان جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است.
اما تعریف دیگری که تقریباً از سوی اکثر روزنامه نگاران پذیرفتنی است، متعلق به ویلیا م گیبراست او که از زاویه (جامعه شناسی تولید خبر) به تعریف خبر می پردازد، در سال ۱۹۶۴ این تعریف را ارائه داده است:
خبر، چیزی است که روزنامه نگاران آن را می سازند.
چنان که ملاحظه می شود خبر، در تعریف گیبر“ساختنی” است.
خبر، نتیجه شیوه هایی است که روزنامه نگاران آن ها را به کار می گیرند.
این تعریف نیز، که از آن مارک فیشمن است از نگاه جامعه شناسانه به تولید خبر، حاصل آمده است
خبر، ماده اولیه روزنامه است.
در پایان به موضع تهیه کنندگان گزارش کمیسیون بین المللی مطالعه مسائل ارتباط (کمیسیون مک براید )اشاره می کنیم.
در این گزارش گفته میشود که:خبر باید فوراً پس از حادثه به جریان افتد، برای عموم جالب باشد، حاوی اطلاعات تازه باشد، خنثی نباشد و ادراکات فرهنگی جوامع خاص خود را منعکس نماید.
به این ترتیب همان گونه که ملاحظه می شود، دستیابی به یک تعریف مشترک و جامع و به عبارت دیگر، ارائه یک تئوری جامع ومانع برای خبر ، بسیار دشوار می نماید. اما اگر خبر را گزارشی بی‌طرفانه، دقیق و در عین حال صحیح و عینی از یک رویداد مفروض بدانیم، وجود برخی از شاخص ها و معیارها به انتخاب آن “رویداد” ازمیان هزاران رویداد دیگر به عنوان “خبر ”کمک می‌کند.
۲-۳-۲ عناصر خبر:
اعلام و بیان وقایع جالب اجتماعی هنگامی به خوبی صورت می‌گیرد که عوامل و عناصر مؤثر در ایجاد هر واقعه به طور کامل بسته‌بندی و ارائه شود. به طور کلی هر خبر، هر چند کوچک و کوتاه باشد، باید با عوامل و عناصر زیر تکمیل شود:

1. 1. شخص یا اشخاصی که در واقعه شرکت یا مداخله دارند و یا رخداد به نحوی به آنان ارتباط می‌یابد.

1. 1. موضوع وقوع واقعه، یعنی آنچه حادثه را تشکیل می‌دهد.

1. 1. علت و انگیزه‌ای که سبب ایجاد واقعه شده است.

1. 1. چگونگی وقوع که ترتیب و کیفیت رخداد را معلوم می‌کند.

1. 1. زمان وقوع که موقعیت اتفاق را از نظر تاریخی، روز و ساعت تعیین می‌کند.

1. 1. مکان وقوع، که وضع واقعه را از نظر محل و فاصله آن با جاهای دیگر مشخص می‌کند.

با توجه به شش عنصر یاد شده، خبرنگار هنگام نگارش خبر با شش پرسش روبروست که به چه کسی^[۵۰] و کجا^[۵۱] و چه وقت^[۵۲] و چه^[۵۳] و چطور^[۵۴] معروف است. برای نگارش هر خبر کامل و خواندنی، باید اصول شش‌گانه خبرنویسی، به طور دقیق رعایت و به کار گرفته شود. این اصول شش‌گانه در نوشتن لید (طلایه) خبر نیز در صورت امکان باید رعایت شود. (نفیسی، ۱۳۸۰)
۲-۳-۳ نقش و اهمیت خبر:
نخستین نقش خبر، اطلاع رسانی از حوادث و وقایع و پدیده‌های جدیدی است که ما بتوانیم براساس آن داده‌ها، برای زندگی خود تصمیم بگیریم و بدانیم که نظر روانی دارای چه شخصیتی هستیم و این اعتماد به نفس را داشته باشیم که بدانیم، باید چه بکنیم و در اطراف ما چه می‌گذرد؟ تولید خبر یک نوع زنجیره مودت ایجاد می‌کند و هر چه جامعه پیچیده‌تر، تخصصی‌تر و مدرن‌تر می‌شود و اعضای آن پیوند و رابطه‌های سنتی و فامیلی خود را از دست می‌دهند، نیاز به شناخت محیط از طریق خبر بیشتر می‌شود و متخصصینی تحت عنوان «خبرنگار و روزنامه‌نگار» لازم است تا این نیاز را برآورده سازند.
نقش دیگر خبر، روشنگری و پیشبرد جامعه است و مطرح کردن ایده‌های جدید برای تحول و بهبود جامعه که این نیاز خبری را اخبار «فرآیندمدار» تعیین می‌کنند و همیشه این کشمکش مطرح بوده که نقش خبرگزاری و روزنامه چیست و کدام نوع از اخبار را باید ارائه کنند؟ آیا خبرمدار باشند یا فرایند مدار، بی‌تردید و به طور طبیعی روزنامه‌ها بیشتر باید خبرمدار باشند چون با خبرهای روز سر و کار دارند و فصلنامه‌ها و ماهنامه‌ها باید بیشتر فرایند مدار باشند! اما از هنگامی که روزنامه‌ها «رکن چهارم» نامیده شدند و در انقلاب‌های فرانسه و آمریکا، روزنامه را چشم و گوش مردم و یا صدای مردم خواندند، هر دو مورد، یعنی هم «خبرمداری» و هم «فرآیندمداری» را عهده‌دار شدند. به علاوه اینکه در روزنامه‌نگاری غربی، گرایش به اینکه خبرها حالت مهیج و سرگرم‌کننده داشته باشند، به عنوان یک عامل مهم وارد عرصه روزنامه‌نگاری شد و اینکه مردم لزوماً روزنامه‌ها را نه برای اطلاعات خاص و شناخت عمیق‌تر از پدیده‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بلکه برای گذراندن وقت و سرگرمی و برای اینکه خمیر مایه ارتباط شایعه در گفت ‌و ‌گوهای روزمره داشته باشند، مطالعه می‌کنند.
نقش دیگر خبر، دادن وجه مشترک به مردم است و هر جماعتی از طریق ارتباط ایجاد می‌شود، در نتیجه وقتی اذهان مردم متوجه یک اتفاق یا حادثه می‌شود، همین واقعه باعث متمرکز شدن همه اذهان به یک نقطه می‌شود و این یک نوع «جماعت و وجه مشترک بودن» را ایجاد می‌کند. (غفاری، ۱۳۷۵)
۲-۳-۴ کارکردهای خبر:
خبر یکی از اصلی‌ترین ابزاری است که از طریق آن کارکردهای وسایل ارتباط جمعی را می‌توان به نمایش گذاشت، زیرا خبر از یک سو مرتبط با نیاز همه انسان‌هاست و از سوی دیگر از قدرت بی‌طرفی و استقلال بیشتری از جهت ایدئولوژیکی که پیام را جهت‌دار می‌کند برخوردار است و تمایل بیشتری برای دریافت آن از سوی مخاطبان وجود دارد. به عبارت دیگر مخاطبان در برابر خبر مقاومت کمتری از خود برای پذیرش نشان می‌دهند تا در برابر تبلیغ و سایر شکل‌های اطلاع‌رسانی.
کارکردهای وسایل ارتباط جمعی که خبر می‌تواند در خدمت آن قرار گیرد به شرح زیر است:
نظارت بر محیط به معنی جمع‌ آوری اطلاعات و توزیع آن در داخل و خارج محیط. ما در یک جمع زندگی می‌کنیم و جریان اطلاعات نیاز به پیوستگی و ارتباط مطالب با هم دارد. خبرها اگرچه واحدهای تک و جداگانه نشان داده می‌شوند اما در ترکیب با یکدیگر در یک دوره زمانی مشخص جریانی را به وجود می‌آورند که این جریان نظارت بر محیط را تسهیل می‌کند.
نقش همبستگی، همبستگی بین اجزای جامعه به شرح، بیان و تفسیر اطلاعات و تجویز شرایط و ارزش‌های اجتماعی مشترک نیاز دارد که خبر می‌تواند در بیان شرایط و تفسیر اطلاعات موجود به ایجاد و افزایش این همبستگی کمک کند.
انتقال میراث فرهنگی ما با ارائه اطلاعات رابطه گذشته با حال را تبیین می‌کنیم و هدف آن تقویت و نگه‌داشتن جامعه براساس ارزش‌های پذیرفته شده است. تمامی خبرها و گزارش‌هایی که رویکرد گذشته‌گرا دارند و جنبه‌های تاریخی و میراث گذشتگان یک ملت را سوژه اطلاع‌رسانی قرار می‌دهند به ایفای این نقش کمک می‌کنند.
آموزش مردم که از طریق ارائه اطلاعات در زمینه‌های مختلف می‌تواند برآورده شود. این آموزش، زمینه‌های یادگیری رفتارهای جدید از سوی مردم به ویژه فرایند جامعه‌پذیری را که با وظایف و حقوق شهروندی در تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی درگیر است، در یک اجتماع امکان پذیر می‌کند.
نقش سرگرمی، اکنون به صورت غیر قابل باوری در دنیا (به ویژه در غرب) بیشترین کارکرد خبر را سرگرمی به خود اختصاص داده است. آنچه به عنوان تقسیم‌بندی خبر به عنوان نرم خبر و سخت خبر صورت پذیرفت در حقیقت به دنبال کارکرد خبر در نقش سرگرمی بود که سخت خبر را به عنوان خبرهای جدی و مهم و نرم خبر را به عنوان خبرهایی که ضمن تأمین نیازهای اطلاع‌جویی مخاطبان جنبه‌های عادی‌تر زندگی را پوشش می‌دهد، تقسیم کرد.
و در نهایت کارکرد بسیج مردم که با مجموعه خبرهای مرتبط و جهت‌دار پیرامون موضوعی، با تحریک احساسات مردم می‌توان آنان را له یا علیه سوژه مورد نظر برانگیخت. البته استفاده از جریان خبری برای بسیج مردم مبتنی بر هنجارها و ارزش‌های پذیرفته شده در جوامع است و در بستر مناسب شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر نقش بسیج افکار عمومی از طریق خبر نیازمند پیش زمینه‌هایی است که باید از سوی رسانه‌ها قبلاً آماده شده باشد.
در هر حال می‌توان مردم را با جریان خبری در جهت خاص و برای منظور و هدف مشخص بسیج کرد.
اکنون که تعریف خبر و کارکردهای آن، همچنین مفاهیم مرتبط با آن شرح و توضیح داده شد دو سؤال اساسی پیش روست که خبر چرا و چگونه می‌تواند این نقش‌ها را در جامعه ایفا کند؟
قدرت خبر و خبررسانی برای ایفای نقش‌های بر شمرده باشد و کارکردهای گوناگون در جامعه از طریق فرآیندهای پیچیده‌ای صورت می‌گیرد که برای شناخت این فرایند باید مکانیسم و ارزش‌آفرینی را در رابطه میان اطلاعات، قدرت و ثروت درک و تبیین کرد. خبر در جوامع گوناگون در بستر فرهنگ آن جامعه تولید، پردازش و توزیع می‌شود.
بدیهی است هر یک از فرآیندهای سه گانه تابع شرایط و موقعیت‌هایی است که در توفیق یا عدم توفیق جریان خبررسانی نقش بسزایی دارد.