گروه (متغیر مستقل)

۸۷/۱۸

۱

۸۷/۱۸

۱۳/۶۵

۰/۰۰۰۱

۰/۱۸

خطا

۳۸۹/۶۹

۶۱

۶/۳۹

کل

۴۹۹/۱۱

۶۳

همانگونه که در جدول فوق مشاهده می‌گردد، بین گروه آزمایش و کنترل از نظر نمره‌ی بعد ارزشیابی، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بررسی میانگین‌ها (جدول ۴-۱) نشان می‌دهد که گروه آزمایش در بعد ارزشیابی نمره‌ی بالاتری نسبت به گروه کنترل کسب کرده‌اند. همچنین بررسی مجذور اتای تفکیکی (اندازه‌ی اثر) حاکی از آن است که روش تدریس مبتنی بر هوش‌های چندگانه، ۱۸ درصد از واریانس نمرات بعد ارزشیابی را تبیین می‌کند که حاکی از تأثیرگذاری قابل قبول روش تدریس ذکر شده بر نمرات این بعد است.
نمودار ۴-۷، مسیر تغییرات نمرات بعد ارزشیابی را از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون نشان می‌دهد.

نمودار ۴-۷
همانگونه که در نمودار فوق ملاحظه می‌گردد، نمرات هر دو گروه، از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون افزایش محسوسی داشته است؛ اما نمرات گروه آزمایش،‌ تغییر بیشتری داشته است.
در مجموع یافته‌های تحقیق، حاکی از آن بود که گروه آزمایش که با بهره گرفتن از روش تدریس مبتنی بر هوش‌های چندگانه آموزش دیده‌ بودند، در مقایسه با گروه کنترل که با روش‌های متداول تدریس آموزش دیده بودند، از نظر یادگیری کلی و ابعاد دانش، کاربرد، ترکیب و ارزشیابی، میانگین بالاتری نسبت به گروه کنترل کسب کردند؛ ولی از نظر ابعاد فهم و تجزیه و تحلیل، بین دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که فرضیه‌ی اول تحقیق در رابطه با نمره‌ی کلی یادگیری و ابعاد دانش، کاربرد، ترکیب و ارزشیابی، تأیید شده و در رابطه با ابعاد فهم و تجزیه و تحلیل تأیید نمی‌گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۲-۲-فرضیه‌ی دوم تحقیق: روش تدریس مبتنی بر هوش‌های چندگانه در مقایسه با روش‌های تدریس متداول، موجب بهبود نگرش دانش‌آموزان نسبت به درس علوم می‌شود.
به منظور بررسی اثربخشی روش تدریس مبتنی بر هوش‌های چندگانه در بهبود نگرش دانش‌آموزان نسبت به درس علوم، از تحلیل‌ کوواریانس یک‌طرفه استفاده شد. بدین صورت که متغیر گروه (آزمایش و کنترل) به عنوان متغیر مستقل، نمره‌ی کلی نگرش نسبت به درس علوم در اجرای پیش‌آزمون به عنوان متغیر هم‌پراکنش (کنترل) و نمره‌ی کلی نگرش نسبت به درس علوم در اجرای پس‌آزمون به عنوان متغیر وابسته وارد تحلیل گردیدند. جدول ۴-۱۰ نتایج حاصل از این تحلیل را نشان می‌دهد.
جدول ۴-۱۰: تحلیل کوواریانس تأثیر تدریس مبتنی بر هوش‌های چندگانه بر نگرش نسبت به درس علوم

منبع واریانس

SS

DF

MS

F

P

η^۲

همان­طور که در جدول فوق مشاهده می­ شود، بخش عمده­ای از این مدل­ها در واقع اضافه شدن یک یا دو عنصر به P4 مک کارتی است که در تمام این سال­ها به عنوان یکی از پایه­ های اساسی تئوری بازاریابی مدرن به حساب می­آمد(پیزام، ۲۰۱۱؛ رفیق، احمد، ۱۹۹۵). این تفاوت دیدگاهی اصولا ناشی از تفاوت در آن­چه که آن­ها، این اصول را برایش پیشنهاد می­ کنند، است. به بیان دیگر نوع سازمان، در شکل­ گیری Pها موثر است. در واقع در تمامی این عناصر پیشنهادی، هدف اصلی مدیر بازاریابی، برخورداری از آمیخته­ای در بازار است که به بهترین(یعنی کارا و اثربخش­ترین) نحو نیازهای مشتریان یک محصول خاص را توام با بیشینه­سازی سودآوری برآورد سازد(مک کارتی، ۲۰۰۱، به نقل از خداداد حسینی، رضوانی، ۱۳۸۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اما به دلیل نقص­هایی که در اصول این چارچوب وجود داشت(مولر^[۱۱۱]، ۲۰۰۶) بسیاری از محققین جامع بودن P4 را مورد تردید قرار داده­اند و مدعی­اند که P4 محصول گراست(توجهی به تمایلات مشتریان ندارد)(پیزام، ۲۰۱۱؛ عطایی فر، ۱۳۸۷؛ مولر، ۲۰۰۶) و برای بخش­های دیگر از جمله بازاریابی مشتری، بازاریابی صنعتی، بازاریابی تعاملی، بازاریابی خرده فروشی و بازاریابی خدمات کاربرد ندارد(پیزام، ۲۰۱۱). حتی در یک مطالعه توسط رفیق و احمد(۱۹۹۵) معلوم شد که اگرچه اغلب اینگونه تصور می­ شود که P4 برای معرفی بازاریابی و بازاریابی مشتری مناسب است اما درجه بالایی از نارضایتی از P4 وجود دارد. نتایج آن­ها همچنین نشان داد که P7 آماده دستیابی به مقبولیت بیشتری به عنوان آمیخته اصلی بین پاسخ دهندگانشان است.
مولر(۲۰۰۶) نیز به عنوان یکی از این منتقدان آمیخته بازاریابی، چند انتقاد مهم را مطرح کرد:

• • آمیخته، رفتار مشتری را بررسی نمی­کند بلکه یک گرایش داخلی به سازمان دارد.

• • آمیخته به مشتری­ها به عنوان یک عامل خارجی و تاثیرپذیر نگاه می­ کند نه به عنوان یک عامل تاثیرگذار.

• • آمیخته فاقد یک مفهوم تئوریکی است و کارایی آن عمدتا به عنوان یک وسیله ساده که بر توجهات مدیریت تمرکز دارد، محدود می­ شود.

• • آمیخته کمکی(راهکاری) را برای شخصی­سازی(عملیاتی کردن)فعالیت­های بازاریابی پیشنهاد نمی­کند.

امروزه و با توجه به توسعه ابزارهای بازاریابی و ظهور شیوه ­های جدیدی چون بازاریابی پارتیزانی، شبکه­ ای، رابطه ای، ویروسی و …. دیگر این که تعداد عامل­های مشخص کننده آمیخته ۴، ۷، ۸ و … انگاشته شود، چندان مهم نیست، نکته پر اهمیت این است که آمیخته بازاریابی بتواند چارچوبی برای سامان دادن به فعالیت­ها و راهبردهای بازاریابی در محیط امروزی را داشته باشد(شم آبادی، خداداد حسینی، ۱۳۸۶). به عبارت دیگر برای آن­که این مفهوم جز مفاهیم اساسی در بازریابی مدرن محسوب شود باید آن را وسیله­ای برای ترکیب خلاقانه فعالیت­های به­هم مرتبط بازاریابی که نیازهای بازار هدف را تامین می­ کند، بکار گرفته شود(کاتلر، آرمسترانگ، ۱۳۷۹).
یکی از این راهکارهایی که می ­تواند به آمیخته بازاریابی کمک کند تا در رقابت با این مفاهیم جدید، کارآمدی خود را از دست ندهد و هم­گام با محیط پیچیده و درحال تغییر امروز، خلاقانه در مدیریت بازاریابی شرکت نقش ایفا کند، ادغام مفهوم آمیخته بازاریابی(فارغ از تعداد Pها) با کارآفرینی و ایجاد اصطلاحی به نام آمیخته بازاریابی کارآفرینانه است. مفهومی که در فضای سازمان­های کوچک و متوسط به شدت با کمبود دانش روبرو است(گلابی و همکاران، ۲۰۱۱).
تعاریف آمیخته بازاریابی کارآفرینانه
یکی از وجوه مشترک بین کارآفرینی و بازاریابی، بررسی و مطالعه­ شیوه­ هایی است که به وسیله­ آن­ها مفاهیم و قواعد کلی بازاریابی می­توانند در زمینه­ کارآفرینی به کار گرفته شوند. زیرا بر این مسئله بارها تاکید شده که تکنیک­های بازاریابی که کارآفرینان استفاده می­ کنند، به نوعی با مفاهیم موجود در پیشینه و شیوه ­های سنتی بازاریابی متفاوت می­باشد(هیل و همکاران، ۲۰۰۸).
همان­طور که در بخش قبل نیز اشاره شد، بعضی محققان معتقدند که صاحبان کسب و کار کوچک از شیوه ­های خلاقانه­­تر در پیشبرد اهداف خود استفاده می­ کنند(مارتین، ۲۰۰۹)؛ لذا در کنار مفهوم بازاریابی کارآفرینانه، مفهوم آمیخته بازاریابی کارآفرینانه مطرح شد که از آن به عنوان مجموعه ابزارهایی که یک بنگاه کارآفرین با بکارگیری آن­ها به شیوه­ای نوآورانه، سعی در کسب سود بیشتر و ارائه ارزشی بالاتر نسبت به سایر رقبا برای مشتریان اولیه/ثانویه دارد، تعریف می­ شود(گلابی و همکاران، ۱۳۸۹ب). در همین راستا مارتین مدعی است که کارآفرینان به آمیخته بازاریابی کارآفرینان، با رویکردی متفاوت نسبت به آمیخته بازاریابی می نگرند(مارتین، ۲۰۰۹). در شیوه ­های بازاریابی سنتی؛ محصول، قیمت و مکان عمدتا در کوتاه مدت ثابت در نظر گرفته می­شوند و تنها ترفیع است که به عنوان یک شاخص متغییر مورد بررسی قرار می­گیرد(ماسون، ۲۰۰۷) درحالی که آمیخته بازاریابی کارآفرینانه که مختص به یک بازار متلاطم است، همه عناصر آمیخته بازاریابی باید متغییر فرض شوند و پیوسته مورد بررسی قرار بگیرند(ماسون، ۲۰۰۷). بنابراین موفقیت بازاریابی در یک محیط متلاطم به رویکردی متفاوت نسبت به آنچه در تئوری­های بازاریابی سنتی مرسوم است، نیاز دارد(ماسون، ۲۰۰۷). چرا که در بسیاری از موارد مشاهده شده است که موسسات کوچک و متوسطی که با تقلید عینی از الگوهای متعارف آمیخته بازاریابی سنتی، اقدام به بازاریابی کرده ­اند، روحیه­ی کارآفرینی خود را از دست داده­اند(گلابی و همکاران، ۲۰۱۱). لذا برای آن که آمیخته بازاریابی همچنان ابزار کارآمدی محسوب شود، نیاز به خلاقیت، نوآوری و دیگر مولفه­های کارآفرینی دارد.
با توجه به مباحث فوق، می­توان نتیجه گرفت که در صورت نگاه خلاقانه به اجزای آمیخته­ بازاریابی، این مفهوم می ­تواند به عنوان جوهره­ی اصلی فعالیت­های بازاریابی در سازمان­های SME محسوب شود(گلابی و همکاران، ۲۰۱۱).
در ادبیات این بخش، محققان در مورد عناصر آمیخته بازاریابی در فضای کسب و کارهای کوچک و متوسط اتفاق نظر ندارند. عده ای از محققان تنها نگاه نوآورانه به اجزای آمیخته بازاریابی سنتی(قیمت، محصول، ترفیع و توزیع) را مناسب آمیخته بازاریابی در این شرکت­ها می دانند(مثل علی­پور، ۲۰۱۱) در حالی که بعضی محققان با اضافه کردن یک یا چند عنصر و همچنین نگاه نوآورانه به ۴ عنصر سنتی، آمیخته بازاریابی کارآفرینانه را تعریف کرده ­اند(مثل گلابی و همکاران، ۲۰۱۱). بعلاوه گروهی دیگر از محققان عناصر دیگری را به عنوان عناصر آمیخته بازاریابی معرفی کرده ­اند(مثل مارتین، ۲۰۰۹).
در این تحقیق و با توجه به ادبیات این بخش در ایران، عناصر ذیل به عنوان عناصر آمیخته بازارایابی کارآفرینانه انتخاب شدند.
ترفیع
ترفیع یکی از عناصر آمیخته بازاریابی است که از آن به عنوان اولین پیغام بازاریاب به مشتریان نام برده می شود(شیتال و همکاران، ۲۰۱۲). این عنصر در بنگاه­های کارآفرین از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ به طوری­که از آن به عنوان اساسی­ترین مسیری که یک کارآفرین- چه در مراحل نخست فعالیت خود و چه در مراحل رشدش- طی می­ کند، یاد کرده ­اند(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰). در واقع منحصر بودن این مفهوم به این دلیل است که مدیران بازاریابی از طریق این ابزار، با مصرف کننده ارتباط برقرار می­ کند، مزایای کالا را به آگاهی­اش می­رساند و مشتریان هدف را برای خرید، ترغیب می­ کند(رضایی، ۱۳۸۹؛ رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰؛ کاتلر، آرمسترانگ، ۱۳۷۹).
آمیخته ترفیع یک شرکت باید ابزارهای ارتباطی را آگاهانه و با دقت به نحوی با یکدیگر ترکیب کند تا بتواند ترکیب موزونی از عناصر ترفیعی بوجود آورد. ترکیبی که نیل به اهداف ارتباطی و بازاریابی را ممکن سازد(صمدآقایی، ۱۳۸۸). آمیخته ترفیع شامل شش ابزار اصلی ارتباطات است(رضایی، ۱۳۸۹؛ شیتال و همکاران، ۲۰۱۲) که شامل تبلیغات، ترفیع فروش، رویدادها و تجربیات، روابط عمومی، بازاریابی مستقیم و فروش شخصی می­باشد(رضایی، ۱۳۸۹؛ رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰؛ شیتال و همکاران، ۲۰۱۲). وظیفه اصلی مدیران بازاریابی در این بخش، تعیین موثرترین ترکیب اجزای ترفیع است(صمدآقایی، ۱۳۸۸) که در این بین، بعضی محققین معتقدند که این کار جز با برنامه­ ریزی برای همه این شش روش جزء نمی­ شود(شیتال و همکاران، ۲۰۱۲). در واقع یک شرکت باید ابزارهای ارتباطی را آگاهانه و با دقت به نحوی با یکدیگر ترکیب کند که بتواند آمیخته موزونی از عناصر ترفیعی بوجود آورد، آمیخته­ای که نیل به اهداف ارتباطی و بازاریابی را ممکن سازد(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰)؛ زیرا یکپارچگی و هماهنگی برنامه ­های ترفیعی از خود برنامه ­های ترفیعی مهم­تر است. به این هماهنگی در برنامه ­های ترفیعی، ارتباطات بازاریابی یکپارچه می­گویند(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰).
اما تحقیقات نشان می دهد که از نقطه نظر تاثیر، روش­های ترفیعی با یکدیگر تفاوت دارند و هر کدام از روش­های ترفیع، ویژگی­های منحصر به فردی دارند که عامل تعیین کننده در انتخاب هر یک از آن­ها به عنوان یک فعالیت ترفیع، محسوب می­شوند(کاتلر، آرمسترانگ، ۱۳۷۹). این امر در خصوص فعالیت­های ترفیعی بنگاه های کوچک کارآفرین که آمیخته­ای از رویکردها و استراتژی­ های نوآورانه در بازاریابی را بکار می­برند، به شیوه ­های متفاوت­تری صورت می­گیرد(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰). در جدول زیر مجموعه ­ای از این رویکردها را که در ادبیات این بخش به عنوان ابزارهای ترفیعی شرکت های کوچک و متوسط عنوان شده، می­توان مشاهده کرد.
جدول ‏۲‑۱۱- خلاصه ای از اجزای بکارگرفته شده در رابطه با عناصر آمیخته ترفیع

۷۴/۱

۹۲/۱

SEM: خطای استاندارد میانگین‏ها، در هر ستون اعداد دارای حروف غیر مشابه از نظر آماری اختلاف معنی‏داری دارند (۰۵/۰>P).

ماکرومولکول‌ها بوسیله تولید اکسیژن ناشی از فلز و رادیکال‌های آزاد حاوی نیتروژن (اکسیدان‌ها) و یا تخلیه آنتی اکسیدان‌های سلولی ناشی از فلز صدمه می‌بینند. مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده یا مرگ سلولی نکروتیک پیامدهای معمول بعد از این صدمه هستند (پولیدو و پاریش^[۲۵۵]، ۲۰۰۳). از جمله آنزیم‌های تیول‌دار گلیسریدآلدهید ۳-فسفات دهیدروژناز است که در تولید ATP از منابع کربوهیدراتی در طول گلیکولیز نقش دارد. بازدارندگی این آنزیم و درنتیجه عدم تولید ATP، باعث آپوپتوزیس و مسمومیت سلولی می‌شود (ترمینلا^[۲۵۶] و همکاران، ۲۰۰۲)، که کاهش هضم مشاهده شده در قابلیت هضم تایید کننده این اثر سمیت‌زایی کادمیوم می‌باشد.
حساسیت باکتری‌های تجزیه کننده سلولز نسبت به دیگر باکتری‌های شکمبه بسیار بیشتر است. باکتری‌های سلولایتیک غالب در شکمبه شامل رومینوکوکوس آلبوس^[۲۵۷]، فیبروباکتر ساکسینوژنس^[۲۵۸] و رومینوکوکوس فلاوفیشنس^[۲۵۹] هستند. که در میان باکتری‌های اشاره شده رومینوکوکوس آلبوس بیشترین حساسیت را نسبت به کادمیوم دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). در نتیجه باکتری‌های بسیار کمتری می‌توانند NDF و ADF جیره در نتیجه کاهش قابلیت هضم خواهد انجامید که در تطابق با یافته‌های این آزمایش می‌باشد.
جالک و همکاران (۱۹۹۴) تاثیر افزودن سطوح ۵، ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم کادمیوم به هر کیلوگرم ماده خشک جیره حاوی ۸۰ درصد مواد متراکم و ۲۰ درصد علوفه را مورد بررسی قرار دادند. سطوح ۵ و ۱۰ میلی‌گرم در کیلوگرم به ‌طور معنی‌داری قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و NDF را کاهش داد که تایید کننده نتایج آزمایش حاضر می‌باشد. نکته جالب توجه در آزمایش محققین مورد اشاره این است که سطح ۲۰ میلی‌گرم در کیلوگرم هیچ اثر معنی‌داری بر فراسنجه‌های مورد اشاره نداشت. همچنین استفاده از گلوکز، تولید ATP، تخمیر هگزوز، تخمیر آمینواسیدها بوسیله کادمیوم تحت تاثیر قرار نگرفت. الماسی (۱۳۹۲) گزارش نمود افزودن سطوح ۱ و ۱۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت کاهش معنی‌دار قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، NDF و ADFرا موجب گردید. افزودن سطح ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت اگرچه کاهش قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی را موجب گردید ولی اختلاف مشاهده شده با تیمار شاهد معنی‌دار نبود. این داده ها در تطابق با یافته های آزمایش حاضر مبنی بر کاهش قابلیت هضم مواد مغذی با افزودن کادمیوم میباشند.
اضافه کردن بنتونیت سدیم به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم به تنهایی، افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی را موجب گردید. در این آزمایش ویژگی جاذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم، کاهش سمیت و افزایش تخمیر جیره توسط میکروارگانیسمها را به دنبال داشته است.
خلیفه (۱۳۹۱) گزارش نمود افزودن بنتونیت در جیره گوسفند نه تنها اثر منفی بر قابلیت هضم ظاهری نداشت بلکه قابلیت هضم ماده خشک و آلی را به ویژه در سطح ۲ درصد بنتونیت بهبود بخشید. در مطالعه فروزانی و همکاران (۲۰۰۴) روی گوسفند نژاد مهربان افزایش قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین خام را به طور معنی‏دار با افزایش زئولیت مشاهده گردید. در آزمایش ایوان (۱۹۹۲) ناپدید شدن نیتروژن از دستگاه گوارش توسط بنتونیت کاهش یافت در حالیکه از بین رفتن مادهآلی و فیبر نامحلول در شوینده اسیدی تحت تاثیر قرار نگرفت و مشاهده شد که ۴ و ۸ درصد بنتونیت بر مجموع مواد مغذی قابل هضم و فیبرخام در جیره‏های با علوفه کاه برنج تاثیر مثبتی دارد (سالم و همکاران، ۲۰۰۱).
برخی از مواد افزودنی معدنی مانند بنتونیت و زئولیت با توجه به خصوصیات بافری و تبادل کاتیونی میتواند نقش ویژهای در ظرفیت بافری شکمبه داشته باشند. بافرها نسبت استات به پروپیونات را بالا برده و هضم فیبر را بهبود میبخشند (برگر و همکاران، ۱۹۹۵). افزایش هضم الیاف میتواند به دلایلی از جمله زمان ماندگاری بیشتر ماده خوراکی در شکمبه، زیاد شدن شرایط بازچرخ شیرابه شکمبهای، توانایی بافر در ایجاد ثبات در pH شکمبه و در نتیجه بهبود قابلیت هضم سلولز باشد. میزان pH شکمبه یکی دیگر از عوامل مؤثر بر قابلیت هضم الیاف می‌باشد. تغییرات pH شکمبه بین ۲/۶ تا ۷ اثر ناچیزی روی فعالیت میکروبی دارد. ولی، زمانی که pH به پایین‌تر از ۲/۶ سقوط می‌کند کاهش قابل ملاحظه‌ای در تجزیه الیاف دیده می‌شود، در pH کمتر از ۵ هضم الیاف کاملاً قطع می‌شود (سوآن، ۱۳۸۲). طبق نظر تایتگمیر و همکاران^[۲۶۰] (۱۹۹۱) تجزیه‌پذیری دیواره سلولی بیشتر به ساختمان آن برمی‌گردد تا به شرایطی که بر محیط شکمبه حاکم است. اردمن و همکاران (۱۹۸۲) روی پارامترهای هضم در گاوهای شیری نشان داد که هضم ظاهری الیاف نامحلول در شویند اسیدی از ۳۶ درصد به ۱/۴۵ درصد و ۸/۴۶ درصد با افزودن ۱ درصد بی کربنات سدیم و ۸/۰ درصد با اکسید منیزیم به عنوان بافر در جیره افزایش مییابدکه تایید کننده یافته های آزمایش حاضر است. در تطابق با بسیاری از مطالعات محققین دیگر، افزایش هضم الیاف و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با مصرف بنتونیت گزارش شده است (محسن و همکاران، ۲۰۰۲).
در مطالعه نیکخواه و همکاران (۲۰۰۳) نیز استفاده از ۴ درصد کلینوپتیلولیت در جیره با سطوح مختلف اوره قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، چربی و NDF را افزایش داد. موافق با نتایج آزمایش حاضر (نوار ^[۲۶۱]و همکاران، ۱۹۹۳) گزارش نمودند از دلایل افزایش قابلیت هضم ماده خشک و مادهآلی در جیره‌های حاوی بنتونیت می‌توان به افزایش زمینه سطح واکنش مواد هضمی از طریق بالا بردن سطح عمل آنزیمهای گوارشی و افزایش تماس با غشاء مخاطی دستگاه گوارش اشاره نمود. محسن و تاوفیک^[۲۶۲] (۲۰۰۲) نیز نشان دادند که بنتونیت افزوده شده به اندازه ۵/۲ و ۵ درصد در جیره بزغالههای پرواری باعث بهبود قابل توجهی در راندمان تبدیل خوراک شد.
استفاده از بنتونیت برای جذب عناصر سنگین در آزمایشات دامی مورد توجه قرار نگرفته است اما خاصیت جاذب آن در شرایط وجود آفلاتوکسینها گزارش گردیده است. استفاده از بنتونیت جهت جذب آفلاتوکسین، برای اولین بار توسط ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) آزمایش شد و مشاهده کردند که افزودن ۲ درصد از چندین نوع بنتونیت در چندین محلول بافری باعث جذب ۴۰۰ میکروگرم AFB1 در دامنه ۹۴ تا ۱۰۰ درصد گردید. استخراج AFB1 توسط محلول کلروفرم نشان داد که ۵ تا ۲۳ درصد آن از جاذب جدا گردید که بیان کننده تفاوت ظرفیت جذب نمونه‌های مختلف بنتونیت برای آفلاتوکسین می‌باشد. آزمون‌های جذب متعددی با بهره گرفتن از بنتونیت‌ها و محلول‌های مختلف شامل شیر، آب، نمکی، سرم خون و محلول معدی خوک و مایع شکمبه گاو انجام شده است. دووراک (۱۹۸۹) مشاهده کرد که ۲ درصد بنتونیت ۸۹ درصد AFM1 را در شیر آلوده شده طبیعی با ۳ تا ۶ قسمت در بیلیون AFM1، جذب می‌کند. بر اساس مطالعات درون‌تنی، لیندمن و همکاران (۱۹۹۳)، نشان دادند که افزودن بنتونیت سدیم به جیره‌های خوک‌های در حال رشد و حاوی ۸۰۰ قسمت در بیلیون AFB1 موجب بهبود متوسط افزایش وزن روزانه و مصرف خوراک گردید. این محققان اثرات مفید بیشتری را در مقادیر بالاتر از ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم مشاهده نکردند. بنتونیت سدیم همچنین در کاهش آفلاتوکسیکوزیس در جوجه‌های گوشتی موثر شناخته شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به نتایج آزمایش حاضر میتوان چنین نتیجهگیری کرد که بنتونیت سدیم به طور معنیداری از سمیت کادمیوم در محیط شکمبه کاسته و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی را به دنبال داشته است.
اضافه کردن روی به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار حاوی کادمیوم افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی نشان داد (۰۵/۰P>). افزودن روی احتمالا از طریق کاهش جذب کادمیوم توسط میکروارگانیسمها، توانسته از سمیت ناشی از کادمیوم جلوگیری کرده و از این طریق بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را موجب گردیده است.
براتی (۱۳۸۹) گزارش نمود که افزودن روی باعث بهبود ضریب تبدیل غذا در شرایط دریافت کادمیوم شد که با توجه به بهبود گوارشپذیری مواد مغذی با افزودن روی به جیره حاوی کادمیوم در آزمایش حاضر قابل توجیه است. فلیپس و همکاران (۲۰۰۴) در مطالعه خود روی میشهای تغذیه شده با کادمیوم (۲۸۶/۰ میلیگرم در لیتر) و روی (۶/۸ میلیگرم در لیتر)، نشان دادند که توازن کادمیوم در گروهی که تنها کادمیوم دریافت میکردند شدیداً مثبت بود در حالیکه در گروهی که کادمیوم و روی با هم دریافت میکردند منفی بود و این ممکن است به دلیل رقابت بین این دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین باشد. همچنین جیگر^[۲۶۳] و همکاران (۱۹۹۰) در مطالعه بر روی موشهای تغذیه شده با کادمیوم و روی توازن منفی کادمیوم، وقتیکه کادمیوم و روی با هم تغذیه شدند را گزارش نمودند و دلیل آن را رقابت بین دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین در روده دانستند. افزودن روی به جیره موشها توانست جذب کادمیوم را کاهش دهد که این نتیجه با نتایج برژوکا و همکاران (۲۰۰۱) که کاهش جذب کادمیوم در موشهای دریافت کننده کادمیوم و روی نسبت به گروهی که فقط کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش دادند مطابقت داشت. به طور کلی اثر آنتاگونیستی روی بر جذب کادمیوم را میتوان به این صورت تفسیر کرد که افزودن مقدار بالا روی به جیره موجب افزایش سنتر متالوتیونین میشود و از آنجایی که کادمیوم تمایل بالایی (حدود ۸ برابر بیشتر از روی) برای اتصال به متالوتیونین دارد با اتصال به این پروتئین از جذب آن جلوگیری میشود همچنین نتایج حاضر در تطابق با یافته های جماعی و همکاران (۲۰۰۸) و پاول و همکاران (۱۹۶۴) میباشد. این محققین در پژوهشهای خود بهبود اثر منفی کادمیوم بر افزایش وزن را در موشهای که کادمیوم و روی با هم دریافت کرده بودند در مقایسه با گروهی که تنها کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش نمودند. براتی (۱۳۸۹) در آزمایش خود بر گوسفند نژاد مهربان، نشان داد که گوارشپذیری ماده خشک در تیمار دریافت کننده کادمیوم نسبت به سایر تیمارها پایینتر بود. گوارشپذیری مادهآلی تیمار کادمیوم نسبت به تیمار شاهد پایینتر بود. همچنین این محقق گزارش نمود که میانگین درصد گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی تیمارهای آزمایشی اختلاف آماری معنیداری بین تیمارها مشاهده نشد، اما از نظر عددی بیشترین مقدار گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی مربوط به تیمار شاهد و کمترین مقدار مربوط به تیمار دریافت کننده کادمیوم بود. سلام احمد^[۲۶۴] و همکاران (۲۰۰۳) گزارش دادند که تغذیه روزانه بزهای شیری با ۱ گرم روی به صورت آلی موجب افزایش گوارشپذیری ظاهری ماده خشک و پروتئین خام شد.
در کل افزودن روی به جیرههای حاوی کادمیوم بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را در مقایسه با تیمار دریافت کننده کادمیوم به دنبال داشت که این پیشنهاد را مطرح میسازد که میتوان از این عنصر برای محافظت تخمیر شکمبهای در شرایط دریافت جیره آلوده به کادمیوم استفاده نمود.
۴-۲-۲ نیتروژن آمونیاکی
اثر کادمیوم بر غلظت نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک دهی در روز ۹ تخمیر در جدول ۴-۱۴ آورده شده است. در کل افزودن کادمیوم کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمارکنترل موجب گردید (۰۵/۰P<). در شکمبه تقریبا ۵۰ درصد پروتئین می‌تواند بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها به آمونیاک تبدیل شود. سه باکتری اصلی تولید کننده آمونیاک گرم مثبت بوده به ‌نظر می‌رسد نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای آمینه و پپتیدها ایفا می‌کنند. کادمیوم اثر مهاری بر فعالیت آنزیم‌های اوره‌آز، گلوتامات دهیدروژناز و گاماگلوتامیل ترانسفراز دارد، اما فعالیت ترانس‌آمیناز را تحریک می‌کند (فیکسووا و فیکس، ۲۰۰۲). به نظر میرسد که تعداد کمی از میکروارگانیسم‌های تجزیه کننده سلولز از جمله فیبروباکتر سوکسینوژنز ، رومینوکوکوس فلاوفاسینز و رومینوکوکوس آلبوس دارای فعالیت پروتئازی بوده قابل توجه می‌باشند (والاس^[۲۶۵] و همکاران، ۱۹۹۷). از جمله دیگر باکتری‌های اصلی تجزیه کننده پروتئیناز در شکمبه می‌توان به رومینوکوکوس آمیلوفیلوس، بوتیریو ویبریو فیبرسالونس، گونه های پرووتلا و استرپتوکوکوس بوویس اشاره نمود. این باکتری ها می‌توانند میزان تجزیه پروتئین محلول را افزایش داده و در نتیجه افزایش غلظت نیتروژن آمونیاکی را موجب گردند (والاس، ۱۹۸۵).
رومینوکووس آمیلوفیلوس یکی از نخستین باکتری های شکمبهای است که پروتئیناز آن جدا شده است (بلکبرن و هالا^[۲۶۶]، ۱۹۷۴). این میکروارگانیسم نیتروژن آمونیاکی را به عنوان منبع اصلی نیتروژن خود مورد استفاده قرار داده و تنها بخش کوچکی از نیتروژن مورد نیازش را از پروتئین‌ها، پپتیدها و اسیدهای آمینه بدست میآورد (هولا و بلکبرن ۱۹۷۱)، پیشنهاد شده است که این میکروارگانیسم تجزیه کننده آمیلوز، پروتئینازهای بسیاری را به منظور تجزیه پروتئینهای ساختاری دانه غلات تولید می‌کند تا امکان دست یافتن به گرانولهای نشاسته را فراهم نماید (هسپل^[۲۶۷]، ۱۹۸۴). این باکتری‌ حساسیت بالایی به فلزات سنگین داشته و در حضور سطوح پایین این عناصر رشد آن متوقف می‌شود (فورزبرگ، ۱۹۷۷). بنابراین می‌توان متوقف شدن رشد و فعالیت این باکتری را از جمله دلایل کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی در محیط کشت با افزودن کادمیوم باشد. همچنین به نظر می‌رسد کاهش تجزیه پروتئین در این آزمایش با کاهش قابلیت هضم فیبر که پروتئین مواد خوراکی را در بر گرفته است مرتبط باشد. فیبر هضم نشده موجود در مواد خوراکی دسترسی باکتری‌ها و آنزیم‌ها را به پروتئین کاهش داده و بنابراین تجزیه‌پذیری پروتئین و در نتیجه غلظت نیتروژن آمونیاکی کاهش می‌یابد (دوانت^[۲۶۸] و همکاران، ۲۰۰۰). غلظت نیتروژن آمونیاکی با افزودن ۲۰ میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم جیره محیط کشت در کلیه زمان‌ها به کمتر از ۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر که حداقل غلظت مورد نیاز برای رشد میکروبی مطلوب می‌باشد (سالتر^[۲۶۹] و همکاران، ۱۹۷۹) رسید. این نتیجه همچنین تایید کننده کاهش توده میکروبی تولید شده در نتیجه افزودن کادمیوم در آزمایش تولید گاز می‌باشد.
استرپتوکوکوس بوویس نیز از جمله باکتری‌هایی است که اهمیت قابل توجهی در تجزیه پروتئین در شکمبه داشته و همچنین قادر به استفاده از آمونیاک به عنوان منبع نیتروژن می‌باشد (راسل^[۲۷۰] و همکاران، ۱۹۸۱)، این میکروارگانیسم می‌تواند در شکمبه حیواناتی که با جیره‌های حاوی دانه غلات تغذیه شده‌اند و همچنین در حیوانات چرا کننده که مقادیر زیادی از علوفه تازه با پروتئین محلول بالا مصرف می‌کنند به‌ خوبی تکثیر شده (آتوود و رایلی^[۲۷۱]، ۱۹۹۵)، و به عنوان میکروارگانیسم غالب اثر قابل توجهی بر تجزیه پروتئین در شکمبه داشته باشد (گریسولد^[۲۷۲] و همکاران،۱۹۹۹). این باکتری بیشترین مقاومت را در میان باکتری‌های شکمبه در حضور فلزات سنگین دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). پرووتلا رومینوکولا^[۲۷۳] یکی از فعال‌ترین باکتری‌ها در تجزیه پروتئین‌ها و پپتیدها در شکمبه بوده و همچنین از جمله گونه‌هایی است که می‌تواند جمعیت آن به بیش از ۶۰ درصد کل باکتری‌ها برسد. پرووتلا به یون‌های فلزی حساس می‌باشد. اگرچه تاثیر کادمیوم بطور مستقیم در این رابطه مورد بررسی قرار نگرفته است ولی یون‌های مس، کروم و جیوه فعالیت دی‌پپتیداز را مهار می‌کنند، که احتمالاً بوسیله جایگزینی عناصر سنگین با یون فلزی موجود در آنزیم یا بوسیله اثر متقابل با گروه‌های ضروری سولفیدریل است (والاس، ۱۹۹۳). الگوی مشابهی از بازدارندگی بوسیله یون‌های فلزات سنگین مشاهده شد که کاهش فعالیت پروتئاز را در مخلوطی از باکتری‌های شکمبه موجب شد (والاس، ۱۹۸۳) که در این فعالیت پروتئازی پرووتلا نقش قابل توجهی داشت. اوره توسط اوره‌آز میکروبی در شکمبه به آمونیاک و دی‌اکسیدکربن تبدیل می‌شود. سلنوموناس رومیننتوم فراوان‌ترین بی‌هوازی اجباری با فعالیت اوره آز در بررسی انجام شده توسط آکوآ و کونیاروا^[۲۷۴] (۱۹۹۵) بود. اوره آز در استرپتوکوکوس رومیننتوم توسط گلوتامین سنتتاز تنظیم میشود (اسمیت^[۲۷۵] و همکاران، ۱۹۸۱ الگوی تغییرات نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک‌دهی صبح در جدول ۴- ۱۴ آورده شده است. افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار کنترل موجب گردید که این کاهش در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). الماسی (۱۳۹۲) گزارش داد افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار شاهد موجب گردید که این کاهش بجز برای ۲ ساعت پس از خوراک‌دهی تیمار ۱/۰ میلی‌گرم کادمیوم در لیتر، در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). همچنین میانگین غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم کاهش معنی‌داری را در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد که در توافق با نتایج آزمایش حاضر میباشد.
میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی تیمار کادمیوم+ روی نسبت به تیمار کادمیوم افزایش معنیداری نشان داد (۰۵/۰P<). که میتواند در نتیجه رابطه آنتاگونیستی کادمیوم و روی باشد. آرلویچ و همکاران (۲۰۰۰) گزارش نمودند که افزودن روی به جیره غذایی موجب بهبود بهره وری از نیتروژن جیره گردید. با توجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالعهی مذکور میتوان این گونه بیان نمود که اثر کاهندگی کادمیوم بر میزان نیتروژن متأثر از مصرف توأم با روی بهبود یافته است.
غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم افزایش نشان داد. این افزایش در میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به تیمار کادمیوم را با توجه به خاصیت جذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم میتوان توجیه نمود. همکن و همکاران (۱۹۸۴) گزارش نمودند که مصرف ۶ درصد کلینپتیولیت در جیره گاو شیری میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی را در شکمبه به طور قابل توجهی کاهش داده است. والاس و نیوبولد (۱۹۹۱) گزارش نمودند که اضافه کردن بنتونیت به جیره، موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به گروه شاهد گردید. کاظمی و همکاران (۱۳۹۱) گزارش نمودند که استفاده از بنتونیت در سطح ۲ درصد ماده خشک جیره موجب کاهش نیتروژن آمونیاکی محیط کشت گردید. صالح (۱۹۹۴) گزارش نمود که بنتونیت قادر است در محیطی که غلظت آمونیاک بالاست، آن را جذب کرده و پس از اینکه غلظت آن در محیط کاهش یافت، شروع به آزاد کردن مجدد آمونیاک میکند .بنابراین اضافه کردن بنتونیت به جیره میتواند تا حدودی دسترسی میکروارگانیسم ها به نیتروژن را متعادل ساخته و همچنین به عنوان یک ماده افزودنی با ارزش در جهت بهبود ارزش غذایی خوراک مدنظر قرار بگیرد. در هنگام استفاده از بنتونیت کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی به دو شکل ممکن است صورت گیرد ۱- به دلیل وجود بارهای سطحی در پروتئینها سریگتون، ۱۹۹۲) و همینطور با مخالف در سطح بنتونیت، پروتئین و اسیدهای آمینه بواسطه جذب سطحی تا حدی از تخمیر میکروبی، محافظت میشوند که میتواند موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی شود (بریگاتی و همکاران، ۱۹۹۹) ۲- وجود خاصیت تعویض کاتیونی نیز در بنتونیت، سبب میشود تا یون آمونیوم با کاتیون موجود در ساختمان بنتونیت مبادله و از این طریق تفاوت میزان نیتروژن تیمار شاهد و تیمار کادمیوم+ بنتونیت مشاهده گردید. . آرابا و ویات (۱۹۹۱) ثابت کردند که افزودن ۱ و ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم، اثرات سمی ۵ قسمت در میلیون آفلاتوکسین را به‌طور موثری کاهش داد. ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) نمونه¬های مختلف بنتونیت را جهت جذب مایکوتوکسینها به ویژه آفلاتوکسین ارزیابی کردهاند، نتایج نشان داده است که بسیاری از منابع بنتونیت اثرات سمیت با آفلاتوکسین را به صورت پایدار حذف کردهاند. همچنین گزارش نمودند افزودن بنتونیت ۱۰۰- ۹۴ درصد AFB1 موجود در یک محلول آبی را جذب میکند.
باتوجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالب مذکور بهبود جریان نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم موید اثرات مطلوب بنتونیت و جذب کادمیوم توسط بنتونیت میباشد. دلیل کاهش نیتروژن آمونیاکی در این تیمار نسبت به تیمار شاهد اثرات سمیت کادمیوم و نیز جاذبیت بنتونیت هر کدام به تنهایی میباشد.
جدول ۴-۱۴ اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه

زمان پس از
غذا دهی(ساعت)

کنترل

کادمیوم

کادمیوم+ بنتونیت

کادمیوم+ روی

SEM

۰

^a31/5

^c75/3

^bc17/4

^b41/4

۳۱/۰

۲

^a ۹۳/۴

^b ۱۷/۳

از سنت ها و رسوم کشاورزی قدیم بابل اثری نمانده است. اما از زمان های بسیار کهن فهرست ستارگان و صورتهای فلکی بابلی و آشوری باقی مانده است که بر پایه دوازده ماه سال تنظیم شده اند. در مصر و یونان پیش از تکوین دانش نجوم به رابطه میان رویدادهای آسمانی و فصل های سال پی برده بودند. مراحل ستارگان مانند طلوع صبحگاهی شباهنگ یا غروب صبحگاهی پروین را نشانه ی طغیان نیل یا یادآوری رسیدن فصل شخم زدن می دانستند. این قواعد و دستورهای کشاورزی گام نخست به سوی پیدایش دانش نجوم بوده است.
و)متن « به هر یک سه ستاره »
در زمان سلطنت سلسله ی حمورابی، به سبب بی نظمی در اضافه کردن ماه کبیسه، روز رسمی آغاز سال نو دستخوش آشفتگی و تغییرات بود. بنابراین کشاورزان و روستاییان برای آگاهی بر زمان مناسب کارهای گوناگون کشاورزی، از وضع ستارگان و تغییرات اقلیمی ناشی از گردش فصل ها سود می‌جستند. به همین سبب بود که در گاهشماری رسمی بابل، پس از آوردن نام ماه ها، کاتبان به خود زحمت می دادند تا نام ماه ها را با طلوع ثوابت مربوط سازند. در لوحه ی پنجم از” حماسه آفرینش ” (سطر سوم ) بیان شاعرانه این ارتباط چنین است:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

« او (مردوک) سال را آفرید مرزبخش های آن (سال) را جدا کرد. برای هر یک از دوازده ماه سه ستاره را علامت گذارد.»
چندین فهرست از این دوازده بار سه ستاره به جای مانده است که با هم اختلافات جزیی دارند. امروز رسم بر این است که این متن ها را “اسطرلاب” می خوانند، کاتبان آشوری آنها را با نام مناسبتر “به هر یک سه ستاره” می شناختند.
کهن ترین متن بازمانده،‌متن مشهور به اسطرلاب برلین یا اسطرلاب b از آشور است و در حوالی قرن دوازدهم ق.م نوشته شده است. در متن نام ستارگان در سه ستون موازی عمودی، هر ستون شامل دوازده نام ستاره تنظیم گردیده است. گذشته از نام ستارگان، متن حاوی یادآوریهایی درباره وضع نسبی ستارگان، طلوع و غروب آنها و اهمیت و رابطه هر یک از آنها با امور کشاورزی و اسطوره های رایج آن عصر است.
واژه “مول” = ستاره از برابر نام ستارگان، در متن اصلی،‌به قصد اختصار، حذف شده است. ( جز در نام مول مول که بخشی از نام است ). ترکیبات از “ایا” و از “آنو” و از “انلیل” که در متن اصلی در برابر هر یک از نام ها بود در این جدول در بالای ستون قرار داده شده اند. برای املای نام ستارگان از روش لغتنامه سومری گوسمن (gossman) با اندکی ساده گرایی استفاده کردیم. کلمات هجایی اکدی معمولاً با حروف ایتالیک و کلمات سومری و تصویر نگاریها با حروف درشت نوشته می‌شود. در مورد تصویرنگاریها تنها در موارد نادر از گویش سومری آنها آگاه هستیم. نام های “عیلام” و” اکد” و” آمورو” بازتاب وضع و تقسیمات سیاسی در عصر بابل کهن است. پس فرض کهن بودن این فهرست ها پذیرفتنی است. فرض اینگونه توزیع ستارگان در آسمان این سرزمین ها بنیاد علمی و نجومی ندارد. از سوی دیگر تقسیم آنها به ستارگان “ایا” و” آنو” و “انلیل” یعنی منطقه هایی موازی استوای سماوی محققا اساس علمی دارد. پس می توان پنداشت اسطرلاب ها -از این رو که فهرست های کهن را که بر اساس سرزمین ها دسته بندی شده بود دوباره و از نو طبقه بندی کرده است- نمایشگر مرحله ای از علم نجوم است که نسبت به مرحله ی پیشین، پیشرفته تر بوده است.
ز)منظور کدام ستاره ها است؟
برخی از ستارگانی که در اسطرلاب ها ذکر شده اند ستاره نیستند، بلکه سیاره اند.
Dil.bat = دیل.بات = زهره
Sal-bat-a-nu = سال-بات-آ-نو = مریخ
Ud.al-tar= اود-آل-تار = مردوک = مشتری
این مطلب باعث شگفتی زیاد است زیرا سیارگان در ماه های ثابتی از سال پدیدار نمی شوند. پاره ای از ستارگان را، که نام آنها آمده است، به آسانی می توان شناخت زیرا جزو ستارگان منطقه البروج و یا آن صورتهای فلکی می باشند که بعدها در متن های مربوط به رصد سیارگان کراراً نام آنها آمده است.
Hun.ga هون گا حمل ( در اسطرلاب نیامده )
Mul mul مل. پروین
Mash_tab.b.gal.gal ماش. تاب به گل گل جوزا
Nangar نان گر سرطان
Ur.gu.la اور.گو.لا اسد
Lugal لوگال قلب الاسد
Zibanitu زیبانیتو میزان
Gu.la گولا دلو
Gir.tab گیر-تاب عقرب
وسیله ی دیگر برای تشخیص صورتهای فلکی فهرست ستارگانی است که مجموعه ی مل آپین با آن آغاز می شود.
ز-١)مجموعه ی مل = ( ستاره ای ) آپین
به گفته ی ای.اف.ویدنر (e.f.weidner ) مجموعه ی مل آپین که وجه تسمیه آن از مطلع آن گرفته شده است، از سه سر لوحه تشکیل می شود. نسخه ی اصلی اولین لوح را ل.و.کینگ منتشر کرد، به قرن سوم ق.م تعلق دارد. با کمک پنج نسخه ای که از آن در دست است می توان تمام متن را بازسازی کرد. پنج نسخه موجود عبارتند از یک نسخه بابلی جدید و دو نسخه از کتابخانه آشور بانیپال (بنابراین نوشته شده پیش از ۶۱۲ ق.م) و دو نسخه آشور.
نسخه اصلی دومین لوحه به شماره ۹۴۱۲vat از آشور است و به تاریخ ۶۸۷ ق.م. مجموعا هفت نسخه از آن در دست است. سه نسخه از آشور. سه نسخه از کتابخانه آشور بانیپال و یک نسخه از بابل جدید. به علاوه متن هایی در دست است که به صورت یک لوح بزرگ از ترکیب دو لوح بالا تشکیل شده است. از لوح سوم تاکنون تنها بخش کوچکی انتشار یافته است. کهن ترین این نسخه ها، آنکه تاریخ ۶۸۷ ق.م را دارد، از آشور است. اما قرائن فراوانی بابلی بودن مجموعه را ممکن می سازد. در پشت یکی از متن ها جمله ( استنساخ شده بابلی ) خوانده می شود.
لوح اول شامل بخش های زیر است:
١.فهرست سی و سه ستاره از” انلیل"، بیست و سه ستاره از” آنو “و پانزده ستاره از” ایا”
٢.تاریخ طلوع صبحگاهی سی و شش ستاره ثابت و صورت فلکی
٣.ستاره هایی که به هنگام غروب دیگر ستارگان طلوع می کنند.
۴.تفاوت های میان طلوع صبحگاهی بعضی از ستارگان برگزیده.
۵.رویت ستارگان ثابت در مشرق و در مغرب.
۶.فهرست چهارده ستاره زیک پو ziqpu
٧.رابطه میان اوج ستارگان زیک پو و طلوع صبحگاهی آنها.
٨.ستارگان واقع در مسیر ماه
لوح دوم شامل بخش های زیر است:
٩.خورشید، سیارگان و مسیر ماه
١٠.شباهنگ، اعتدالین و انقلابین
١١.طلوع صبحگاهی بعضی دیگر ثوابت
١٢.سیارگان و دوره های آنها
١٣.چهار گوشه ای آسمان
١۴.فصل های نجومی
١۵.شیوه های کبیسه گری بابلی
١۶.جدولهای شاخص خورشیدی
١٧.طول پاس شب در اولین و پانزدهمین روز ماه و دوره های رویت ماه.
١٨.تفؤل های مربوط به ثوابت و ستاره های دنباله دار.
از ظواهر امر چنین بر می آید که مجموعه ی مل آپین تقریبا شامل تمامی دانش نجومی زمان از قرن هفتم ق.م بوده است.
ز-٢)فهرست ستارگان

خطیبی در مورد روابط افسران بازنشسته با سرتیپ دفتری چنین می نویسد:« نام سرتیپ دفتری را بنده از سرتیپ زاهدی شنیدم که میگفت یکی از کسانی که دور تیمسار سرلشکر زاهدی را گرفته اند ایشان می باشد^[۴۸۴].» سرتیپ مزینی در ارتباط، ربودن افشار طوس را با گزارش کمیته هشت نفر میگوید: تصمیم بر این بود که بعد از آنکه صراحتاً مخالفت خود را با طرح گزارش هیئت هشت نفره اعلام کردند افشار طوس را آزاد کنیم^[۴۸۵]. به دنبال دستگیری متهمان توطئه و قتل افشار طوس برای کسب اطلاع و اقرار از متهمین، شهربانی مجبور به شکنجه شده است. مأمورین برای گرفتن اعتراف از خطیبی او را به شدیدترین وضعی شکنجه کرده اند و زمانی که نمایندگان رسمی دادگستری و پزشک قانونی برای تحقیق در این مورد از طریق قانون وارد عمل شدند مأمورین برای پرده پوشی از عمل انجام شده، خطیبی را پنهان می کنند و نمی گذارند او را ببینند^[۴۸۶]. هنگامی که مصدق با اظهارات دکتر بقایی و علی زهری متوجه این امر شود سعید حکمت رئیس اداره پزشکی قانونی و دو نفر از قضات را مأمور این مسأله می کند معاینات بدنی بازداشت شدگان شکنجه را تأیید می کند^[۴۸۷]. دکتر مصدق در دادگاه تجدید نظر در مورد بازجویی از متهمان قتل افشار طوس می گوید: « به جرأت عرض می کنم اگر این کار به عهده ی مأموران عادی محول شده بود و دولت نظارت خاصی نمی کرد نه نامی از مجرمین برده می شد و نه جنازه کشف می گردیـد… چنانچه قبول کنیم در مرحله بازپرسـی سوء جـریانی واقع شده این سوء جریان نمی بایست سبب سوء قضاوت شود و قضاوت این جرم را ندیده گرفته و متهمین را تبرئه کنند^[۴۸۸]. »
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در تاریخ سیزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۳۲ فرماندار نظامی تهران از سرلشکر فضل الله زاهدی خواست ظرف ۴۸ ساعت خود را به فرمانداری نظامی معرفی کند^[۴۸۹].اما سرلشکر فضل الله زاهدی در صبح روز ۱۴/۲/۱۳۳۲ به مجلس رفت و به بهانه نداشتن امنیت در مجلس متحصن شد^[۴۹۰]. آیت الله کاشانی در مورد تحصن سرلشکر زاهدی اظهار داشتند که آقای سرلشکر زاهدی تا زمانی که بخواهد می تواند در مجلس تحصن اختیار کند. مجلس خانه ملت است و هر کس می تواند در آنجا تحصن اختیار کند^[۴۹۱]. به استناد ماده ۴ فرمانداری نظامی برای متهمان قتل افشار طوس تقاضای اعدام شده در ۱۳مرداد ماه ۱۳۳۲پرونده متهمان توسط سرهنگ شایانفر دادستان نظامی به دادگاه جنایی فرستاده شد و اعضای دادگاه جنایی معلوم شدند. دادگاه به ریاست سرهنگ خطیب و اعضای دادگاه سرهنگ مروتی، سرهنگ نصر کرمانی، سرهنگ ۲ رستگار عضو علی البدل، به دادیاری، سرگرد رحیمی و منشی گری سرگرد اداری جمشیدی باید تشکیل شود. متهمانی که برایشان تقاضای اعدام شده بود عبارت بودند از: حسین خطیبی، سرتیپ منزه، سرتیپ بایندر، سرتیپ مزینی، سرتیپ زاهدی، سرگرد بلوچ قرائی، شهریار بلوچ قرائی، هادی افشار قاسم لو، احمد نوکر بلوچ، عباس علی نخی کد خدای ده امیر علائی، امیر علائی، ناصر زمانی، مصطفی خطیبی، امیر رستمی معروف به پهلوان کچل. اما برای توقیف غیر قانونی افشار طوس، آزار واذیت و شکنجه دادن او، مواد ۱۶۸و ۱۶۹و۲۷۰ قانون مجازات عمومی و با توجه به ماده ۲۸، ۱۹۳، ۱۹۴ در نظرگرفته شد. « به موجب این ماده [ماده ۱۷۰] بازپرس برای اشخاصی که مرتکب قتل شخصی شده باشند بعنوان معاون یا شریک جرم از دادگاه تقاضای مجازات آنها را که اعدام می باشد خواهد کرد^[۴۹۲].» و در مورد دکتر بقایی و مهندس علیرضا قراگزلو به علت داشتن مصونیت پارلمانی برای دکتر بقایی و متواری بودن قراگزلو و بازپرسی به عمل نیامده است. پرونده درباره آنها مفتوح خواهند ماند تا بعد از رفع اشکال تحت تعقیب قرار گیرند^[۴۹۳]. پس از ربوده شدن سرتیپ افشار طوس، کمیسیونی مرکب ازآقایان غلامحسین صدیقی (وزیر کشور)، بنی فضل (دادستان تهران)، طالب بیگی بازپرس دادسرای تهران، سرهنگ نادری (رئیس اداره کارآگاهی شهربانی)، سرهنگ ستاد سر رشته (رئیس تجسس رکن ۲ ستاد ارتش) و عده ای دیگر برای بررسی مسئله تشکیل می گردد. فعالیت این گروه پس از به قتل رسیدن افشار طوس به نتیجه می رسد. «پرونده مقدماتی به وسیله اداره آگاهی تهیه و از طریق ستاد ارتش به فرمانداری نظامی ارسال و از فرمانداری نظامی به دادسرای فرمانداری نظامی برای تعقیب و مجازات مجرمین، تحویل میگردد». از سوی ستاد ارتش دو نفر به اسامی سروان پرویز قانع به سمت بازپرس و سرگرد توپخانه رحیمی لاریجانی به سمت دادیار ناظر انتخاب و به دادسرا معرفی می گردند و این دو نفر در صدور قرار کیفر خواست و ارسال پرونده به دادگاه کوتاهی و به تأخیر می انداختند. اگر چه شایانفر خواستار عزل آن دو شده بود، اما دکتر مصدق نپذیرفت و گفت که: «با تعویض این دو نفر بار دیگر جرائد وانمود مینمایند که من خواسته ام در این پرونده به نحوی مداخله نمایم و مسلماً فراکسیونهای مخالف سرو صدایی فراهم مینمایند و دولت در مقابل جنجالی دیگر قرار میگرد میبایستی اوقات خود را صرف این مقابله نمایند».
سرانجام بعد از گذشت مدت طولانی و به تأخیر انداختن پرونده، سروان قانع و سرگرد رحیمی لاریجانی کیفر خواست را با حکم مجازات اعدام امضاء کردند، ولی کودتا مانع از تشکیل دادگاه گردید^[۴۹۴].
در تحقیقاتی که بلافاصله انجام شد پای بقایی و سرلشکر زاهدی و افراد ارتش و یکی از پسران آیت الله کاشانی به میان کشیده شد^[۴۹۵].در پرونده ۲۰۰۰ صفحه ای قتل افشار طوس رئیس شهربانی کل کشور، ۱۳ متهم وجود داشت که اسامی دکتر بقایی و زاهدی نیز در میان آنان بود. کیانوری در خاطرات خود گفته است:«روشن شد که سرلشکر فضل الله زاهدی و مظفر بقایی در رأس قاتلین بوده اند. دستور بازداشت آنان صادر شد، ولی آنها در مجلس متحصن شدند و، همان طور که گفتم آیت الله کاشانی از آنان حمایت کرد^[۴۹۶].» فرماندار نظامی تهران عاملیت دکتر بقایی را در قتل رئیس شهربانی تأیید نموده و وزیر دادگستری طی لایحه ای تقاضای سلب مصونیت از او کرد. سرلشکر زاهدی در مظان اتهام قرار گرفت و در مجلس متحصن شد^[۴۹۷].دکتر بقایی درباره ارتباط خود با سرلشکر زاهدی در زمان تحصن ایشان در مجلس می گوید «در زمانی که تیمسار سپهبد زاهدی تحت تعقیب دولت جناب آقای مصدق قرار گرفته بود و در مجلس متحصن شده بود خیلی ما به یکدیگر نزدیک شده بودیم نقشه های بسیار خوبی برای آینده ایشان تشریح می کردند^[۴۹۸].»دکتر بقایی درباره دخالت خود در یکی از بزرگترین اتهاماتی که در اواخر حکومت دکتر مصدق به او نسبت داده می شود (مشارکت در قتل افشار طوس) تأکید می کند، که مطلقاً در این ماجرا نبوده است. دکتر بقایی دخالت خودش را در کشتن افشار طوس رد کرده و می گوید:«تا آنجا که خود من استنباط کردم یکی احتمال این است که افسرها در این کار دخالت داشتند. یک احتمال دیگر هم هست چون مطابق اطلاعاتی که ما به دست آوردیم افشار طوس با مصدق اختلاف پیدا کرده بود و خیال داشت که استعفاء بدهد^[۴۹۹].» اما بر خلاف این اظهار نظر بقایی، تمامی شواهد و قراین بر علیه اوست و او از طراحان اصلی این توطئه و قتل بوده. سرهنگ حسین قلی سر رشته مأمور بازجویی از متهمان پرونده قتل افشار طوس در کتاب (خاطرات من) در نقل اظهارات متهمین اصلی پرونده قتل افشار طوس اشاره ای به دکتر بقایی نکرده است، ولی خود سرهنگ سر رشته می نویسدکه دکتر بقایی جلساتی با افسران متهم در این پرونده داشته است. همچنین «فرماندار نظامی با اطلاع از مراکز اصلی توطئه که دربار بود و شناسایی رابطه دربار و دکتر «بقایی» که در مطبوعات نیز انعکاس یافت در اعلامیه خود از معرفی توطئه گر اصلی خودداری کرد^[۵۰۰].» اسناد و شـواهدی هم وجـود دارد که نشـان دهنده ارتباط بقـایی با افسران بازنشسته می باشد. دکتر مصدق طی نامه ای در تاریخ ۱۳/۳/۱۳۳۲ به دکتر صدیقی وزیر کشور، خرابکاریهای حزب زحمتکشان در دزفول و اهواز اطلاع می دهد که در رأس حزب زحمتکشان اهواز سرهنگ بازنشسته حبیب یاسری و پسرش قرار گرفته اند که سرهنگ یاسری با کانون افسران بازنشسته در مرکز در ارتباط است^[۵۰۱]. طی مجلس روضه خوانی که در تاریخ ۲۱/۳/۱۳۳۲ در منزل آیت الله کاشانی برگزار شده بود، دکتر بقایی هم حضور داشتند و صحبت از انتقاد، از دولت مصدق مطرح بود. در اطاق بیرون چند نفر از افسران بازنشسته حضور داشتند که فقط نام یکی از آنها معلوم شده که سرهنگ نوایی است^[۵۰۲]. تمرکز همه قدرت در دست نخست وزیر موجب نارضایتی بعضی از ائتلاف ها به خصوص آیت الله کاشانی رئیس مجلس و مظفر بقایی رئیس حزب زحمتکشان شد. «انگیزه هر دو بیشتر حسادت شخصی بود تا پایبندی به اصول سیاسی یا مذهبی^[۵۰۳]».
متهمان قتل افشار طوس بعد از کودتای ننگین آمریکایی و انگلیسی ۲۸ مرداد ماه ۱۳۳۲ تبرئه شدند^[۵۰۴]. به محض سقوط دکتر مصدق، شاه به فکر نجات همدستان خود در قتل افشار طوس افتاد و در یک محکمه فرمایشی در تاریخ سی ام آبان ماه ۱۳۳۲، تمام متهمین را از اتهامات اقرار شده تبرئه کردند^[۵۰۵].عکس العمل دکتر مصدق در قبال توطئه کنندگان این قتل فجیع، پس از گیر افتادن، آنها بسیار آزاد منشانه بود.
فصل ششم
ارتش و نقش آن در سرنگونی دولت دکتر مصدق

ارتش و کودتا^[۵۰۶]
مهمترین عامل اصلی اجرای کودتا، کشاندن نظامیان در صفوف کودتاچیان و رخنه در ارتش بود. با این وجود بخش قابل توجهی از فرماندهان ارتش به شاه وفادار بودند. «آنها موجودیت خود را در بقای «ارتش شاهنشاهی» و بقایی ارتش را به نوبه خود در استمرار قدرت سلسله پهلوی و شاه می دانستند^[۵۰۷].»
با توجه به استراتژی و رویکرد دکتر مصدق در حفظ سلطنت و با ادامه نهضت ملی، بقایای تسلط شاه بر ارتش و وفاداری ارتش به شاه را به خطر می انداخت. با وسعت یافتن دامنه اقتدار دکتر مصدق و در اختیار گرفتن وزارت جنگ، تعیین رئیس ستاد ارتش، انتخاب افسران ناسیونالیست و بازنشسته کردن افسران قدیمی طولی نکشید که دکتر مصدق بر ارتش مسلط شد. در مورد تسلط دکتر مصدق و محمد رضا شاه پهلوی بر ارتش دو دیدگاه وجود دارد: دیدگاه نخست بیان کننده این مطلب است که دکتر مصدق بر ارتش کاملاً مسلط بوده که این نظر از طرف مخالفان دکتر مصـدق و سلطنت طلبان بیان می شـود و دیدگاه دیگر بیان کننده این مطلب می باشد که اگر اکثریت کادر افسری ارتش از شاه پشتیبانی می کرد و ارتش و نیروهای نظامی به شاه وفادار بودند، شاه برای براندازی دولت مصدق نیازی به مداخله سازمان های جاسوسی انگلیسی و آمریکایی و میلیون ها دلار هزینه نبود. شاه از ماه های قبل از کودتا به دنبال از سر راه برداشتن دکتر مصدق نبود و توطئه سی تیر و نه اسفند ۱۳۳۱ و توطئه، ربودن و قتل افشار طوس رئیس شهربانی را به مرحله اجراء در نمی آورد.^[۵۰۸]
دکتر حسین فاطمی هم افزایش قدرت دکتر مصدق را بر ارتش تأیید می کند و دو دیدگاه را بیان می کند: «تصفیه در ارتش و احساسات ملی»، که در این باره می گوید: «وفاداری نیروهای مسلح به شاه تا حدودی براثر تصفیه های مصدق در سطح فرماندهان عالی بود و تا اندازه ای اینکه احساسات ملی و ذاتی افسران جزء، نسبت به رژیم کاهش یافته بود.^[۵۰۹]» اما «حقیقت این است که به استثنای گروهی از تیمساران و افسران ارشد بازنشسته وابسته به دربار و همچنین افسران پاکسازی شده که پس از رانده شدن از صفوف ارتش، عامل اجرای توطئه های ضد ملی شده بودند و پیروزی نهضت مردم ایران را به زیان خود می دانستند، اکثریت قریب به اتفاق کادر افسری و درجه داری، بخصوص افسران جوان، هواه خواه نهضت ملی بودند.^[۵۱۰]»
عامل مهمی که ضربه سهمگینی به دولت مصدق وارد کرد از سوی کانون افسران بازنشسته بود. با آغاز سال ۱۳۳۲ کانون افسران بازنشسته بیانیه ای را خطاب به دکتر مصدق صادر کرد و در این بیانیه آمده که «آقای دکتر مصدق، وقتی شما در جلسه خصوصی مجلس ۱۹ اسفند ماه … به مجلس پناهنده شدید فرموده بودید یا من یا شاه، در حالیکه تجمع اهالی پایتخت از ساعت ۱۱ صبح یکشنبه ثابت کرد وفاداری ملت ایران به پادشاه خود تا چه حد است …. ما سربازان … تا خون در بدن داریم نسبت به مقام سلطنت وفاداریم… .^[۵۱۱]»
دکتر مصدق در مورد افسران بازنشسته نظری دو گانه داشت. از طرفی به دنبال رسیدگی مجدد و دوباره پرونده افسران بازنشسته ارتش بود. روزنامه آتش در شماره ۲۰ خرداد ماه خود می نویسد که: هفته گذشته دکتر مصدق به کمیسیونی که مأمور رسیدگی به کار افسرانی که به تازگی بازنشسته شده اند، دستور می دهد که تعدادی از این افسران را که شایستگی مراجعت به خدمت را دارند معرفی کند و از ۱۳۰ نفر از افسری که به تازگی (در مرحله آخر) بازنشسته شده اند عده زیادی را دوباره به خدمت دعوت کند، که برای نمونه از سرگرد وحدت نام می برد^[۵۱۲].
از طرف دیگر دکتر مصدق تا اواخر دوره زمامداریش سعی می کرد که کار تصفیه افسران ارتش را ادامه دهد. روزنامه اطلاعات در ۱۷/۵/۱۳۳۲ می نویسد:«دو سرلشکر و چهار سرتیپ و سه سرهنگ بازنشسته شدند. افسران نیز که بین ۳۲ تا ۳۶ سال یا بیشتر سابقه خدمت داشتند بر اثر طول مدت خدمت بازنشسته شدند و ابلاغ آنها … صادر شد. آقایان سرلشکر نصرالله مقبلی، سر لشکر عبدالله عمیدی، سرتیپ احمد طالب بیگی، سرتیپ نصر الله خلعت بری، سرتیپ علی معینی، سرتیپ اسکندر آیرم، سرهنگ سلیمان گیلانشاه، سرهنگ محمد حقیقی ]و[ سرهنگ محمد جمالپور.^[۵۱۳]»
همچنین گفته می شود دولت می خواهد هر طوری که هست با اقدام سریع به خدمت افسران طرفدار شاه در ارتش خاتمه دهد و اگر میسر نشد آنها را به نقاط دور دست اعزام کند و یا پست های کوچکی که در حد درجه شان نباشد به آنها بدهد تا مجبور به استعفاء شوند^[۵۱۴]. به نظر می رسد که دولت دکتر مصدق برای در اختیار گرفتن کامل ارتش تا آخرین لحظه تلاش کرد. روزنامه داد در این مورد نوشت که «طبق دستور نخست وزیر برای جلوگیری از تورم درجات و اینکه تعداد افسران ارشد متناسب با افسران جزء و افراد ارتش باشد، کمیسیونی مأمور بررسی قوانین و مقررات و آیین نامه های ترفیعات ارتش گردیده است … ضمناً برای حفظ حقوق افسران و جلوگیری از رنجش آنها قرار شده است به جای ترفیع، اضافه حقوق به آنها داده شود.^[۵۱۵]»
در ۲۹ تیر ماه ۱۳۳۲ روزنامه آتش در این باره نوشت: کمیسیونی که برای رسیدگی به کاهش درجات از سرتیپ به بالا فعالیت می کند، یکی از تصمیماتش این است که کلیه فرماندهان لشکرها را که اکثراً دارای درجه سرهنگی و سرتیپی هستند را تعویض و به جای آنها افسران ناسیونالیست و افسرانی که دارای درجه سرهنگی هستند، استفاده کند. ^[۵۱۶]
اما افسران بازنشسته هم بیکار نمانده بودند؛ در تاریخ ۱۸/۳/۱۳۳۲ حدود ۴۰ نفر از افسران بازنشسته برای تعیین تکلیف خود در منزل آیت الله کاشانی متحصن شدند و در تاریخ ۲۵ خرداد ماه ۱۳۳۲ افسران بازنشسته نامه ای برای آیت الله کاشانی رئیس مجلس شورای ملی می نویسند، که در این نامه آمده است«… تعداد ۱۳۶ نفر از افسران جوان ارتش که در بین آنان بهترین و لایق ترین و فاضل ترین افسران ارتش وجود دارد مدت ۵ ماه است که خلاف نص صریح قانون فقط به صرف اغراض شخصی با قوانین آزمایشی بازنشسته، و در تمام طول این مدت مجاری کلیه اقدامات مقصوره معمول و به اخذ کوچکترین نتیجه نائل نگردیده و حتی در کمیسیونی به ریاست سرلشکر باتمانقلیچ ]برای[ رسیدگی به عرایض با شرکت معاون پارلمانی نخست وزیر تشکیل شد حقانیت ما و اغراض مسلمه اشخاص و مسئولین امر تأیید و صریحاً در نظریه کمیسیون شماره ۶۸۳۲-۱۸/۱/۳۲ بازرسی ناحیه ۵ قید و به عرض معظم اله رسید. در این مرتبه هم کوچکترین نتیجه از عمل این کمیسیون عاید نگردیده است… ناگزیر اینجانب به سمت ریاست هیأت مدیره و نمایندگی این عده را دارد رأساً چاره را منحصر به فرد دیده و در دولت سرای ریاست معظم مجلس شورای ملی درآن واحـد زعیم بـزرگ ملی و مـذهبی ما می باشند از روز ۱۷ ماه جاری تا تعیین تکلیف نهایی تحصنی اختیار نمودم. از طرف ۱۳۶ نفر افسران بازنشسته- سرهنگ صدر الدین نوابی^[۵۱۷]» در این تحصن فقط سرهنگ نوابی به نمایندگی از سایر افسران در منزل آیت الله کاشانی متحصن شد. در ۶ تیر ماه ۱۳۳۲ روزنامه اطلاعات خبر می دهد که « بمناسبت افشاء مذاکرات کمیسون نظام مجلس معاون وزارت دفاع ملی سر لشکر مهنا استعفاء داد… دلیل این استعفاء افشای مذاکرات محرمانه کمیسیون نظام توسط چند نفر از وکلای مخالف دولت و اصرار آنها راجع بمداخله در امر بازنشستگی چند نفر از افسران ارتش می باشد. آقای سرلشکر مهنا طی گزارش خود به آقای نخست وزیر خاطر نشان نموده اند که مداخله و اظهار نظر اعضاء کمیسیون نظام در امور اداری ارتش از لحاظ مصالح ارتش مقتضی نبوده و ایجاد سابقه برای دخالت مقامات غیر نظامی در امور داخلی ارتش کرده موجب تزلزل اصول انضباط که پایه اصلی خدمت سربازی است خواهد شد و این عمل را دخالت قوه مقننه در قوه مجریه دانسته اند ….^[۵۱۸] » در کمیسیون نظام مجلس که با حضور سرلشکر مهنا، کریمی، میر اشرافی، ذوالفقاری و پور سرتیب تشکیل شد، به پیشنهاد پور سرتیب قرار شد پرونده کمیسیونی که به مسأله بازنشتگی افسران پرداخته و آقای تیمسار باتمانقلیچ عضو آن بوده است به کمیسیون نظام مجلس آورده شود تا روی آن مطالعه شود^[۵۱۹].
همان طوری که اشاره کردیم دکتر مصدق در تصفیه ارتش دچار دوگانگی شده بود و تصفیه ارتش دکتر مصدق را در یک عمل انجام شده قرار داده بود. البته تصفیه ارتش یکی از اصولی ترین کارهای دکتر مصدق به حساب می آید اما این تعارض و دوگانگی در نهایت باعث تضعیف دولت مصدق شد و نهایتاً منجر به سقوط دولت ملی دکتر مصدق گردید. اگر چه دکتر مصدق در این راستا اقداماتی را انجام داد اما نتوانست در مقابل توطئه کودتا چیان که تصمیم به سرنگونی دولت او گرفته بودند دست به اقدامی سرنوشت ساز بزند.
سرانجام تلاش دکتر مصدق برای حفظ سلطنت موجب شد که از کنترل کامل بر ارتش نا توان شود، به جای اینکه تمام قدرت خود را برای کنترل بر مخالفان به کار برد توجه خود را بیشتر بر کنترل موافقان خود متمرکز کرد. دکتر مصدق دو دلیل عمده برای حفظ سلطنت داشت: اول اینکه اساساً به تغییرهای انقلابی اعتقادی نداشت و در خاطرات خود می نویسد«… لازم است تأیید کنم که به قسم که نسبت به اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی یاد کرده ام همیشه وفادارم و اطاعت از اصول قانون اساسی را نه فقط در صلاح مملکت بلکه در صلاح مقام سلطنت نیز میدانم …^[۵۲۰]» دلیل دوم دکتر مصدق برای حفظ سلطنت این بود که مبارزه در دو جبهه را برای مردم پر هزینه می دانست. «ملت ایران نمی توانست با دو دولت قوی که نفع مشترک را داشتند مبارزه کند…^[۵۲۱]».
کودتا بر علیه دولت ملی دکتر مصدق بیشتر از ناحیه افسران بازنشسته و سلطنت طلبان صورت گرفت اما نباید گردانندگان اصلی توطئه ضد ملی را که در رأس آن دشمنان خارجی آمریکا و انگلیس و در رأس دشمنان داخلی محمد رضا شاه پهلوی را نادیده گرفت. دکتر مصدق از خطر احتمالی فعالیت های خرابکارانه ی جاسوسان آمریکایی که در لباس مأمورین سیاسی، مستشاران نظامی و کارکنان اصل چهار در آمده بودند غافل بود. «در همان روز هابین«آلن دالس» رئیس سازمان «سیا»، «هندرسن» سفیر آمریکا در ایران، ژنرال «شوراتسکف» افسر عالی رتبه ی سیا و «اشرف پهلوی» در سویس ملاقات هایی برای طرح نقشه قطعی کودتا انجام می گرفت^[۵۲۲].»
کودتا چیان از تصفیه ارتش به نحو احسن بهترین استفاده را بردند و برای موفقیت در کودتا بیشتر بر عناصر و رده های میانی ارتش تکیه کردند. در این کودتا روزولت به عنوان کارگردان اصلی کودتا با چند تن از افسران ارتش مثل سرلشکر زاهدی، سرتیپ گیلانشاه، سرهنگ عباس فرزانگان و سرهنگ نعمت الله نصیری رابطه مستقیم داشته است. کودتا چیان از پنج تیپ رزمی مستقر که در تهران وجود داشت و از صدها تن افسر و درجه داری که در پادگانهای تهران حضور داشتند، نتوانستند حتی یکی از یگان های زرمی را با خود همراه کنند. مخالفان دولت دکتر مصدق که می دانستند پادگان تهران اصولاً زیر فرمان و زیر نظر مستقیم دولت است، تصمیم گرفتند که با برخی از فرماندهان ارتش در استانهای دیگر تماس گرفتن و خواستند که با نیروهای تحت فرمان خود به سمت تهران حرکت کنند و دولت ملی دکتر مصدق را سرنگون کنند و شاه را به قدرت برسانند^[۵۲۳].
به همین دلیل بود که در جهت جلب همکاری سرهنگ تیمور بختیار فرمانده زرهی کرمانشاه و سرتیپ محمد دولو، فرمانده لشکر اصفهان بر آمدند^[۵۲۴]. افسران بازنشسته شده و ناراضی و طرفدار دربار به طور پنهانی درصدد و مشغول طراحی و اجرای کودتایی بر علیه دکتر مصدق بودند. «گروهی از فرماندهان نظامی که پس از سی تیر به دستور مصدق اخراج شده بودند با گردهمایی منظم در باشگاه افسران، کمیته نجات وطن را تشکیل دادند. در منشور کمیته نجات آمده بود که وظیفه میهنی افسران است تا در راه سلطنت و نیروهای مسلح بجنگند، با تندرویها مبارزه کنند و کشور را ازآشوب و فروپاشی اجتماعی نجات دهند^[۵۲۵].»
شخصیت برجسته این کمیته سپهبد فضل الله زاهدی بود. همان طوری که در فصل گذشته اشاره کردیم سرلشکر زاهدی در ۱۴/۲/۱۳۳۲ به بهانه نداشتن امنیت و اعلامیه فرمانداری نظامی تهران برای دستگیری سرلشکر زاهدی در مجلس شورای ملی متحصن شد.
سرلشکر زاهدی در مصاحبه ای که با خبرنگاران روزنامه داشت به انتقاد از دکتر مصدق پرداخت، «ضمناً شایعاتی راجع باینکه من داوطلب نخست وزیر هستم منتشر گردیده بود در حالی که حقیقت امر این بود که من و تمام متفکرین و علاقمندان بکشور معتقد بودیم که با این رویه ای که پیش میرود وضع عمومی اصلاح نخواهد شد و اوضاع روز به روز خراب تر میگردد چه از نقطه نظر اقتصادی چه از نظر نظامی …. زیرا نمیتوان تحمل اوضاع ناگوار را نمود و با این جانب هم در این خصوص مذاکراتی بعمل آمد و من گفتم اگر حقیقتاً هیچکس حاضر نباشد قبول مسئولیت کند چون نمیتوان در روزهای تیر و سخت کشور شانه از زیر پاره مسئولیت خالی کرد من چون سرباز هستم در صورت مقتضی و صلاح بار هر مسئولیتی را بعهده می گیرم. این نظریه اینطور تعبیر شد که من ساعی هستم آقای دکتر مصدق را بر کنار نموده و خود جانشین ایشان بشوم …^[۵۲۶].»
انگلیسی ها و آمریکایی ها دو طراح کودتا در مورد انتخاب سرلشکر زاهدی به عنوان نخست وزیر پس از سقوط دولت دکتر مصدق به توافق رسید بودند. شاه از اینکه دوباره یک نظامی نخست وزیر می شد نگران و هراسان بود. ولی در دیداری که بین شاه و کرمیت روزولت انجام شد، روزولت شاه را دلداری می داد که، دوره زمامداری زاهدی کوتاه مدت خواهد بود و دوکشور انگلیس و آمریکا از سلطنت شاه حمایت خواهند کرد^[۵۲۷].
به نظر می رسد که از نظر آمریکایی ها و انگلیسی ها سرلشکر زاهدی تنها فردی بود که قدرت توانایی مقابله با دکتر مصدق را داشت. همچنین عده ای از سیاستمدرانی که در طی هفته گذشته با علاء مذاکره کرده اند بر آن بودند «که اگر شاه نجنبد و باز هم دست به دست کند ممکن است خیلی دیر شود و دیگر کاری برای نجات ایران میسر نباشد. به نظر این سیاست مدران مناسب ترین آدم برای جایگزینی دکتر مصدق ژنرال زاهدی است که مورد تأیید رهبرانی چون کاشانی، حائری زاده، بقایی، برادران ذوالفقاری و بسیاری از عناصر محافظه کار دیگر در ارتش می باشد. مکی هم شاید به حمایت از او برخیزد. زاهدی … ملاقاتی محرمانه با علاء داشته و گفته است در صورتی حاضر به قبول نخست وزیری خواهد بود که شاه علناً از او درخواست کند و حمایت از او را بر عهده گیرد.^[۵۲۸]»
در ۲۵ تیر ماه ۱۳۳۲ سرلشکر زاهدی که از جانب دکتر معظمی رئیس مجلس شورای ملی با تأمینی که از لحاظ حفظ جان و امنیت به او داده شده بود و به مناسبت سالگرد قیام سی ام تیر تظاهراتی در بهارستان صورت خواهد گرفت و احتمال خطر وجود دارد و سرلشکر زاهدی بو برده بود که مجلس در شرف انحلال است، از تحصن در مجلس خارج شد و به دهکده ای در اطراف تهران ]حصارک[ رفت تا مبارزه مخفی خود را با مصدق آغاز کند^[۵۲۹]. وودهاوس معتقد است که «قبل از اخراجمان از تهران من با او ] سرلشکر زاهدی[ در تماس بودم وروشن بود که آمریکایی ها نیز بعد از عزیمت ما با او رابطه داشتند.^[۵۳۰]»
قبلاً از اینکه به توضیح در مورد کودتای ۲۵ مرداد بپردازیم مختصراً به توضیحی در مورد نقش و عملکرد دولت انگلیس و‌آمریکا در این کودتا می پردازیم.
انگلیسی ها از همان نخستین روز انتصاب دکتر مصدق به نخست وزیری تمایلی به او نداشتند و به دنبال به چالش کشیدن دولت قانونی و ملی دکتر مصدق بودند. با روی کار آمدن چرچیل^[۵۳۱] از حزب محافظه کار انگلیس و آیزنهاور ^[۵۳۲] از حزب جمهوری آمریکا و توافق در امر کودتا برای سرنگون کردن دولت مصدق شتاب بیشتری گرفت و خود را برای مقابله جدی با دولت مصدق آماده می کردند. این عملیات که نام محرمانه آن Ajax-TP^[533] بود طرحی بود که سیا در پی آن در دوران جنگ سرد برای راه اندازی یک سلسله کودتا و تضعیف دولت ها از آن بهره می گرفت. در اواخر سال ۱۳۳۱ و اوایل فروردین ۱۳۳۲ (ماه مارس ۱۹۵۲)، تحول غیر منتظره ای پیش آمد که طرح را به پیش راند، پایگاه سیا در ایران گزارش داد که یک ژنرال ایرانی برای پشتیبانی از کودتای نظامی به سفارت آمریکا روی آورده است^[۵۳۴]. سازمان سیا و سرویس اطلاعلاتی بریتانیا با بهره گرفتن از تمام عناصر در دسترسشان و در نتیجه افزایش امکانات خود بر آن بودند تا مصدق را بدنام کنند و او را با حزب توده پیوند دهند، متهم به هواداری از کمونیزم کنند و بدین ترتیب با احساسات مذهبی توده مردم بازی نمایند^[۵۳۵].
جان فاستر دالس^[۵۳۶] وزیر امورخارجه آمریکا در مصاحبه مطبوعاتی به این سؤال که در مورد افزایش منظم قدرت و نفوذ حزب کمونیست توده در ایران نظر خود را درباره این موضوع بیان کنید، گفت: «…. فعالیت روز افزون حزب کمونیست غیر قانونی توده در ایران و اغماض و چشم پوشی دولت ایران از این فعالیتها نگرانی بزرگی برای دولت ما ایجاد کرده است. شک نیست که این تحولات برای دولت آمریکا محظورات بیشتری جهت اعطای کمک مساعدت با ایران فراهم میسازد.» ناظرین سیاسی در آمریکا عقیده دارند که این اظهار و تعبیر وزیر خارجه آمریکا مربوط به اخباری است که خبرگذاریها آمریکا و اروپائی درباره تظاهرات سی ام تیر انتشار دادند و به طوری که روزنامه لوموند چاپ پاریس هم در شماره سی ام تیر خود نوشته است… «… بعد از ظهر سی ام تیر بیش از پنجاه هزار نفر از طرفداران حزب کمونیست توده در میدان بهارستان اجتماع کردند و در میتینگ خود که با نظم و ترتیب برگزار شد درخواست نمودند که مستشاران آمریکایی اخراج شوند، اداره اصل چهارم منحل گردد و روابط اقتصادی ایران و شوروی توسعه یابد.^[۵۳۷]»
آلن دالس^[۵۳۸]، مدیر سیا (رئیس سازمان سیا)، یک میلیون دلار برای استفاده در هر کاری که موجب سقوط دولت مصدق شود اختصاص داده بود^[۵۳۹].
یک هفته بعد از اظهارات وزیر خارجه آمریکا، رئیس جمهوری آمریکا آیزنهاور طی نطقی مهم درباره ایران و سایر کشورهای قاره آسیا ایراد کرد و گفت: «دولت آمریکا مصمم است راه خطر کمونیزم را در ایران و کشورهای آسیا مسدود کند…. آقای دکتر مصدق بالاخره بر پارلمان فائق آمد و توانست خود را از مخالفت های پارلمانی خلاص و آسوده سازد آقای دکتر مصدق البته در این اقدام خود از حزب کمونیست ایران استفاده کرده و کمک گرفت … تهدید کمونیست ها نسبت به کشورهای آسیا اساساً برآمریکا شوم و خطرناک است و‌امریکا ناچار بایستی این راه را در هر جا باشد مسدود کند…^[۵۴۰]»
روزنامه نیویورک پست در تفسیر گفته های دالس وزیر خارجه آمریکا در مورد دولت مصدق نوشت که، دالس معتقد است دولت مصدق با توجه به بحرانهای سیاسی و اقتصادی ایران به زودی سقوط خواهد کرد^[۵۴۱].
به دنبال انتشار این خبر محافل دولتی می گفتند: «با شرایط سیاسی موجود و پراکندگی و چند دستگی شدیدی که پس از زمامداری مصدق در ارتش به وجود آمده، برای یک کودتای نظامی در ایران زمینه وجود ندارد.^[۵۴۲]» به نظر می رسد که قدرت حزب توده در دوران دولت دکتر مصدق افزایش یافته بود ولی این حزب هنوز غیر قانونی به حساب می آمد. سرانجام با کشمکشی که بین دکتر مصدق و نمایندگان مخالف دولت ایجاد شد نهایتاً به تعطیلی مجلس منجر گردید. دکتر مصدق لایحه انتقال رهبری ارتش از شاه را به نخست وزیر تقدیم مجلس کرده و خواهان تصویب آن شده بود. مخالفان دکتر مصدق در برابر این لایحه واکنش تندی نشان دادند و با ترک مجلس مانع از تصویب آن شدند. دکتر مصدق چند بار دیگر این لایحه را تقدیم مجلس کرد اما هر بار با اقدام به موقع مخالفان مواجه می شد. دکتر مصدق به این نتیجه رسید تا زمانی که مجلس هفدهم در رأس کار است نمی توان کنترل ارتش را از دست شاه خارج کند. «بدین ترتیب بود که وی به فکر تعطیلی مجلس افتاد و چند روز بعد استعفای دسته جمعی نمایندگان جبهه ملی رفراندمی سراسری در کشور برگزار کرد تا مردم ایران در خصوص تعطیلی مجلس هفدهم تصمیم گیری کنند. رفراندم از سوم تا دهم اوت ]۱۲ تا ۹ مرداد[ برگزار شد و طی آن ۹۳/۹۹ درصد از شرکت کنندگان به تعطیلی مجلس و برگزاری انتخابات جدید رأی دادند.^[۵۴۳]»
به طور کلی طرح کودتا شامل فعالیت های تبلیغاتی علیه دکتر مصدق، تشدید شکاف در جبهه ملی و جلب نظر بخشی از اعضای آن به سرنگونی مصدق، آماده ساختن گروهی از سیاستمدران طرفدار شاه و میانه رو برای تشکیل دولت آینده و شکل دهی شاخه عملیاتی کودتا بود^[۵۴۴].
شاخه عملیاتی کودتا به دو بخش اصلی و غیر نظامی تقسیم می شود. شاخه غیر نظامی کودتا، گروهی از باج گیران و سرکردگان اوباش در جنوب تهران بودند و با برپا کردن تظاهرات خیابانی از سوی مردم، مهمترین عامل موفقیت در عملیات کودتا به شمار می رفت و این تظاهرات به سرکردگی چاقو کشان و اوباش (سر دسته اوباش عبارت بودند از :شعبان جعفری (شعبان بی مخ که بعد از توطئه ۹ اسفند در زندان بود و در بعد ازظهر ۲۸ مرداد به گروه خود پیوست)، محمود مسگر، طیب حاج رضایی، حسین اسماعیل پور معروف به رمضان یخی) و رهبری نظامی عملیات کودتا با افسران بازنشسته و گروهی از افسران شاغل در ارتش و عامل اصلی اجرای عملیات کودتا، یگان گارد سلطنتی و گارد جاوید بودند^[۵۴۵].
جناح راست مخالف دکتر مصدق هم تقریباً بسیار نیرومند بود. این جناح تشکیل شده از شاه و اطرافیانش، سیاستمداران محافظه کار، گروه کوچک جنبش مردمی، پاره ای از علمای برجسته (سید محمد بهبهانی)، اعضای تشکیلات مذهبی وافسران بازنشسته ارتش (با وجود این، تاریخ سیا آشکار می نماید که فرماندهان کلیدی ارتش در تهران، به مصدق وفادار بودند.^[۵۴۶]) اما اعضای این مجموعه، سازمان نیافته و پراکنده بودند و اعتماد زیادی به همدیگر نداشتند. پس از طرح نقشه کودتا و اتخاذ تصمیمات لازم برای ساقط کردن دولت دکتر مصدق، سیا سه فرستاده را به ایران فرستاد تا ترس های شاه را بر طرف کنند و فرمان های مربوط به برکناری دکتر مصدق و انتخاب زاهدی به نخست وزیری را امضا کند. روز سوم مرداد، اشرف پهلوی بی آنکه اجازه ورود به ایران را داشته باشد از فرانسه به ایران‌آمد تا یکسری پیغام ها و نقشه های طرح شده را به محمد رضا شاه ابلاغ کند. روز چهارم مرداد یکی دیگر از شرکت کنندگان اصلی توطئه، ژنرال شوارتسکف با وجوه اعطایی سیا وارد تهران شد. وی در تهران با محمد رضا شاه و سر لشکر زاهدی ملاقات های طولانی به عمل آورد. در این میان اسداللّه رشیدیان با شاه دیدار کرد تا همچون سخنگوی رسمی بریتانیا او را متقاعد کند که بریتانیا خود را به کودتا علیه دولت ملی دکتر مصدق متعهد نموده است^[۵۴۷].
با انجام مأموریت شوراتسکف به ایران، سه فرمان باید از شاه گرفته می شد که ارتباط تنگاتنگی با طرح مقدماتی داشتند. نخست، فرمان انتصاب زاهدی در مقام رئیس ستاد ارتش، دوم- یک نامه که در بردارنده تأیید زاهدی توسط شاه بود. سوم- فرمانی که از همه افسران ارتش می خواست تا از زاهدی در مقام رئیس قانونی ستاد، پشتیبانی نمایند^[۵۴۸].
«سرانجام برنامه ریزی عملیات نظامی به وسیله مثلث فرزانگان، اخوی، و زند کریمی زیر نظر کارول در ۲۲ مرداد تکمیل گردید». به نظر می رسد که سرهنگ زند کریمی بعد از عباس فرزانگان بیشترین سهم را در برقراری ارتباط با فرماندهان بخش های مختلف ارتش و ژاندارمری و شهربانی داشته است. « فرماندهان ارتش هر گونه اقدام عملی را منوط به صدور فرمان از سوی شاه می دانستند، شاه هم صدور فرمان را منوط به حصول اطمینان از پشتیبانی ارتش می کرد.شاه فهرستی از نام افسرانی را که حاضر به همکاری در کودتا بودند از اسدالله رشیدیان گرفته بود. این فهرست یک باردیگر به وسیله سرهنگ اخوی در اختیار شاه قرار داشت. شاه همچنین می خواست مطمئن شود که زاهدی مورد تأیید عموم افسران خواهد بود.^[۵۴۹]» باید به این نکته اشاره شود که شاه در وهله نخست با انجام کودتا بر علیه دکترمصدق مخالف بود و خواهان روی کار آمدن زاهدی از مجرای پارلمانی بود اما نهایتاً در اثر اصرار کرمیت روزولت و تأکید او بر حمایت آمریکا و بریتانیا از دربار موافقت خود را با انجام کودتا اعلام نمود^[۵۵۰].
۶-۲- ارتش و کودتای نظامی ۲۵ مرداد ۱۳۳۲
کودتا چیان بدون اینکه وقت را از دست بدهند و برای عملی کردن نیت خود و سقوط دولت دکتر مصدق، می بایست شاه از پایتخت خارج شود و برای انجام این کودتا شاهنشاه و ملکه به رامسر عزیمت کردند. «این مسافرت برای بهبود حال ملکه ثریا انجام گرفته و بیش از ده روز نخواهد بود و … شاهنشاه برای سلام عید قربان بتهران مراجعت میفرمایند…»^[۵۵۱]. قرار بود شاه پیش از حرکت به شمال فرمان عزل دکتر مصدق را از نخست وزیری و فرمان نخست وزیری زاهدی را امضا کند، اما دست پاچگی شاه مانع از آن شد که فرمانها پیش از عزیمت آماده شوند.
«روز پنج شنبه ۲۲ مرداد ۱۳۳۲، سرهنگ نعمت الله نصیری، فرمانده گارد سلطنتی با دو برگ کاغذ سفید مارک دربار که شاه ذیل آنها را امضاء کرده بود، از کلاردشت به تهران آمد و یکسر نزد هیراد، رئیس دفتر مخصوص رفت و از قول شاه به هیراد تکلیف کرد که متن دو مینوت از پیش نوشته شده را که قلم خوردگی داشته اند، روی کاغذهای مارکدار امضاء شده از طرف شاه بنویسد. یکی از مینوت ها که به خط خود نصیری بود عنوان عزل دکتر مصدق را از نخست وزیری داشته و مینوت دیگری که نویسنده آن شناخته نشده، فرمان انتصاب نخست وزیری بوده که نام آن در مینوت مزبور قید نشده بود. نصیری از قول شاه به هیراد می گوید اسم سر لشکر زاهدی را بنویسد^[۵۵۲].»
اردشیر زاهدی در خاطرات خود می نویسد که، دو فرمان عزل و نصب مصدق و زاهدی در کاغذ سلطنتی درکلاردشت به توشیح شاه رسیده بود. فرمان ها صبح روز ۲۳ مرداد ماه ۱۳۳۲ صادر شده بود که بلافاصله سرهنگ نصیری برای ابلاغ آنها به طرف تهران حرکت کرده بود^[۵۵۳].
بامداد ۲۳ مرداد ماه برای انجام کودتا تعیین شده بود اما یکی دو اشکال فنی موجب به تأخیر افتادن آن تا شب ۲۴ مرداد ماه گردید. ۲۳ مرداد ماه مقدمات کودتا فراهم شد و آماده اجرا بود. مطابق قرار می بایست ساعت یک بعد از نیمه شب با حمله واحد های گارد سلطنتی به شهر به فرماندهی سرهنگ نصیری و چند واحد دیگر از شهر کودتا عملی شود. ولی به علت اینکه جزئیات کودتا ساعت ۵ بعد از ظهر به وسیله حزب توده ایران در اختیار نخست وزیر قرار داده شد، انجام کودتا به تعویق افتاد^[۵۵۴].
سرهنگ نصیری تعویق اجرای برنامه را به سرهنگ کسرائی، افسر گارد سلطنتی که در کلاردشت بود خبر داد و گفت که چون موفق نشده ایم فرماندهان را جمع آوری کنیم عملیات ۲۴ ساعت به تأخیر افتاد و خیلی محرمانه عمل می شود^[۵۵۵]. شنبه ۲۴ مرداد ماه سرهنگ زاهدی با برخی از نزدیکترین همدستان خود مانند حائری زاده، احمد فرامرزی، سرتیپ گیلانشاه و سرتیپ باتمانقلیچ به مشورت نشست و بنا شد فرمان عزل دکتر مصدق را در ساعت یازده و نیم شب به وسیله نصیری به او ابلاغ کنند. در همین روز سرلشکرزاهدی حکم انتخاب سر لشکر باتمانقلیچ را به عنوان رئیس ستاد ارتش به او ابلاغ کرده بود. «مأموریت سرهنگ نصیری و گارد سلطنتی به شرح زیر بود:
۱-حفاظت از سرلشکر زاهدی
۲- دستگیری سرتیپ ریاحی رئیس ستاد ارتش و اعضای دولت مصدق