شکل۳‑۹ : پروفایل تاخیر زمانی کانال در عدم وجود دید مستقیم
همانگونه که در شکل مشخص است اگر سطح آستانه مناسب با نرخ هشدار کاذب قرار داده شده و از تکنیک تشخیص اولین پیک دریافتی استفاده شود ممکن است اولین جزء سیگنال رسیده توسط سیستم تشخیص داده نشود.
اما اگر از روش تشخیص قدرتمندترین پیک دریافتی استفاده شود، مسلما خطا رخ خواهد داد. مقدار تقریبی این خطا به شرط داشتن سرعت گروه قابل محاسبه است.
ضمن اینکه کلیه این نوع خطاها در محاسبات در نظر گرفته می­شوند، اما راه حل این مسئله همانگونه که بررسی خواهد شد استفاده از تعداد گره­های مرجع بیشتر می­باشد.
تکنیک­های تخمین مکان:
این تکنیک­ها شامل تکنیک تخمین مکان با بهره گرفتن از نقشه، تکنیک­های آماری و تکنیک­های جغرافیایی می­باشد.
با توجه به آنچه گفته شد توضیح روش بر مبنای نقشه­ها قبلا بررسی شده است.
از مهمترین روش­های تخمین مکان، روش­های آماری هستند که با توجه به حضور تعداد بیشتر از حداقل تعداد گره مرجع و همچنین امکان استفاده از تکرر ارسال و فاصله­یابی در هر نقطه این روش حائز اهمیت است.
فرض شود که تعداد N اندازه ­گیری انجام شده است و معرف نویز ناشی از اندازه ­گیری i ام باشد. بنابراین می­توان نوشت:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

که تابعی است که مقدار آن، مقدار واقعی فاصله دو گره شده است و مقدار اندازه ­گیری شده می­باشد [۱۸] . حال هدف آن است که تخمین مناسبی از را بدست آید.
اگر این تخمین Ɵ نامگذاری شود می­توان نوشت:
که چگالی احتمال شرطی به شرط دانستن Ɵ است.
آنچه در بالا تخمین مناسب در نظر گرفته شده، به تخمینگر ML ^[۴۵]معروف است.
حال با توجه به اینکه اطلاعات مفیدی در ارتباط با Ɵ یا توزیع آن وجود ندارد توزیع یکنواخت برای آن در نظر گرفته می­ شود.
با فرض اینکه روش استفاده شده برای فاصله­یابی بر اساس تاخیر زمان رسیدن سیگنال باشد(TOA) می­توان فرض مستقل بودن نویز ناشی از اندازه ­گیری­های مختلف را صحیح فرض نموده و در مدل­ها در نظر گرفت.
اگر فرض شود که تابع تابع چگالی احتمال مولفه­های نویزی بوده و دارای توزیع گوسی نرمال با میانگین صفر و توان σ باشد می­توان نوشت [۱۹] :
=
طوریکه z بردار حاوی اطلاعات و بردار حاوی اطلاعات می­باشد.
=

همانگونه که مشاهده می­ شود وزن­ها بطور معکوس متناسب با توان نویز می­باشد لذا واریانس­های با مقدار بیشتر اهمیت کمتری را برای همان اندازه ­گیری در تخمین مناسب مکان هدف به همراه دارد.
به عبارت دیگر اندازه ­گیری­هایی که دارای واریانس نویز بیشتر می­باشند برای تخمین مکان هدف کمتر استفاده می­شوند.
طبق آنچه در ادامه نیز گفته می­ شود در شرایطی که دید مستقیم برای عبور سیگنال بین فرستنده و گیرنده وجود ندارد مدل در نظر گرفته شده برای نویز کافی نمی ­باشد. به دلیل عبور سیگنال از مسیرهای غیر مستقیم و تاخیر عبور سیگنال از اجسام یک تاخیر اضافه در اندازه ­گیری­ها بوجود می ­آید که با نام بایاس معمولا از آن یاد می­ شود. در اکثر موارد این بایاس بر میزان نویز ناشی از اندازه ­گیری غالب می­باشد و برای آنها مدل نویز گاما در نظر گرفته می­ شود یا مانند آنچه در فصل بعد عنوان می­ شود با داشتن اطلاعات آماری مناسب از مقدار این بایاس­ها در محیط­های مختلف برای این بایاس­ها توزیع یکنواخت به صورت مجزا با نویز در نظر گرفته می­ شود [۲۰] .
فناوری­های در دسترس برای سیستم­های مکان­یاب:
در حال حاضر برخی مسایل لازم برای طراحی و پیاده­سازی سیستم­های مکان­یاب در بازار­های سراسر دنیا وجود دارند که به برخی از آنها اشاره می­ شود:
Sapphire DART
این سیستم بر اساس سیستم­های شناسایی فرکانس رادیویی^[۴۶] فعال کار می­ کند که دارای خصوصیاتی چون فاصله­یابی تا برد ۲۰۰ متر برای فضاهای برونی و تا برد ۵۰ متر برای فضاهای داخلی می­باشد. این سیستم­ها دارای عمر باطری حداکثر برابر ۱۰ سال می­باشند.
Ubisense
از دیگر سیستم­های مکان­ یابی که فناوری آن­ها در بازار موجود می­باشد می­توان به اینگونه سیستم­ها اشاره نمود.
این سیستم­ها دارای فناوری فراپهن­باند بوده و دارای دقت ۳۰ سانتی­متر برای فاصله­یابی حتی در فضاهای بسته می­باشند.
خلاصه :
در این فصل روش­های رایج مکان­ یابی بررسی گردید. با توجه به دقت مورد نظر می­توان از این روش­ها استفاده نمود. بهترین روش از لحاظ دقت مکان­ یابی، مکان­یاب­های زمانی هستند که اندازه ­گیری فاصله را بر اساس زمان طی شدن سیگنال بین فرستنده و گیرنده انجام می­ دهند. بنابراین برای رسیدن به دقت­های بهتر استفاده از این روش­ها توصیه می­ شود. بعد از آن مشکلات تشخیص زمان طی شدن سیگنال بررسی گردید. در جدول زیر مقایسه­ ای بین روش­های موجود انجام گرفته است.

-جدول فوق نشان می­دهد که بین محافظه ­کاری و مالکیت نهادی رابطه معکوسی برقرار شد ولی بین محافظه ­کاری و عدم تقارن رابطه مستقیمی برقرار شد. هم چنین مالکیت نهادی با بازده­سرمایه و عدم تقارن رابطه مستقیمی برقرار کرد.و بازده سرمایه ­گذاری نیز با عدم تقارن رابطه مستقیمی برقرار کرد

۴-۵- فرضیه ­های پژوهش

فرضیه یک: بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه ­گذاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
فرضیه دو : عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه ­گذاری نقش واسطه­ای ایفا می­ کند.
فرضیه سه: بین مالکیت نهادی و بازده سرمایه ­گذاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
فرضیه چهار: عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه بین مالکیت نهادی و بازده سرمایه ­گذاری نقش واسطه­ای ایفا می­ کند.

۴-۶- نتایج حاصل از آزمون فرضیه ­های پژوهش

۴-۶-۱- نتایج حاصل از آزمون فرضیه­ اول پژوهش

هدف از انجام فرضیه اول، بررسی رابطه­ بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه گذاری می­باشد و فرضیه آماری آن به شرح زیر تعریف می­ شود:
H0: بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه ­گذاری رابطه مثبت و معنی داری وجود ندارد،
H1: بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه ­گذاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد،
این فرضیه با بهره گرفتن از مدل ۱بر اساس داده ­های تلفیقی برآورد می­ شود.
مدل۱:
ROI_it=α+βCo_it+ε_it
نتیجه آزمون لیمر برای فرضیه اول نشان می­دهد که سطح معنی­داری آن کمتر از ۵ درصد لذا برای تخمین مدل این فرضیه از روش تلفیقی استفاده می­ شود. بنابراین طبق نتایج آزمون هاسمن، برای برآود ضرایب مدل در این فرضیه از روش اثرات تصادفی^[۱۳۵] بهره برده شده است. میزان دوربین واتسون به دست آمده برای این فرضیه بین ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گرفته پس استقلال خطا پذیرفته شده است. به عبارتی خطای متغیرها مستقل از هم هستند. ولی ضریب تعیین به دست آمده برابر ۳۳/۰ درصد بوده که این مقدار نشان می­دهد متغیر مستقل توانایی پیش ­بینی متغیر وابسته را ندارد به عبارتی مدل تبیین نشده است. از طرفی سطح معنی داری آزمون فیشر(f) بیشتر از ۵ درصد بنابراین بین دو متغیر در این فرضیه همبستگی ایجاد نشده و مدل معنی­دار نشده است.هم چنین در این فرضیه دیده می­ شود که سطح معنی­داری آزمون t برای متغیر محافظه ­کاری بیشتر از ۵ درصد (۷۱۱/۰) پس فرض H0 تایید و فرض H1 رد می­ شود. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت بین محافظه ­کاری و بازده سرمایه گذاری رابطه معنی­داری وجود ندارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول (۴-۹): نتایج آزمون فرضیه یک

در نتیجه فرضیه یک رد می شود. به عبارت دیگر فرض صفر تایید می شود و می توان گفت که رابطه مثبت معنی داری بین نگهداری و بکارگیری دانش تمرکز بر مشتریان وجود ندارد.
آزمون فرضیه فرعی دوازدهم
رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان ” وجود دارد.
فرض صفر: رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان ” وجود ندارد.
فرض یک: رابطه معناداری میان” نگهداری و بکارگیری دانش” و” آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان ” وجود دارد.
جدول شماره ۵۲-۴. شاخص های برازش مدل ساختاری فرضیه فرعی دوازدهم.

با توجه به جدول فوق مقدار ضریب مسیر ۰.۳۲ می باشد و مقدار ضریب معنی داری ۲.۳۹ می باشد که این مقدار بیشتر از ۱.۹۶ می باشد. در نتیجه فرضیه تایید میشود.
به عبارت دیگر فرض صفر رد می شود و می توان گفت که رابطه مثبت معنی داری بین نگهداری و بکارگیری دانش آموزش،‌ یادگیری و مشارکت کارکنان وجود دارد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
مقدمه
در پایان هر فعالیت تحقیق محقق پس از آزمون سوالات یا فرضیات بایستی نتایج کار خود را ارائه دهد. نتایج حاصل از سوالات یا فرضیات نیز پایه‌هایی هستند که پیشنهادات بر اساس آن شکل می‌گیرند. بنابراین یک قسمت مهم تحقیق که در واقع می‌تواند راهی برای تبدیل نظریات به عمل برای موفقیت در آینده باشد نتیجه گیری‌های صحیح و پیشنهادات مربوط و مناسب است. نتیجه گیری‌هایی که بر اساس تحلیل‌های صحیح ارائه شده باشد می‌تواند مشکلات موجود بر سر راه سازمان را که تحقیق به آن منظور طراحی شده است بر طرف نماید. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مدیریت دانش با مدیریت کیفیت جامع در شرکت های بیمه خصوصی با ده سال سابقه فعالیت در صنعت بیمه کشور بود. بدین منظور، ۱۴۵ نفر از کارکنان ۸ شرکت با سابقه مذکور به طور تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های مدیریت کیفیت جامع و مدیریت دانش بود که در اختیار آزمودنی های پژوهش قرار گرفت. توضیحات لازم در مورد سوالات و نحوه پاسخ دهی به این پرسشنامه ها در هنگام توزیع آنها به آزمودنی ها ارائه شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. همچنین به منظور آزمون کمی مدل نظری فرض شده به وسیله ی پژوهشگر از مدل معادلات ساختاری استفاده شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این فصل از پژوهش نتایج به صورت خلاصه در قالب سه بخش، نتایج تحقیق (شامل نتایج تجربی تحقیق و نتایج استنباطی تحقیق)، بحث و بررسی و پیشنهادات بیان خواهد شد.
۱-۵ نتایج تحقیق
در این بخش ابتدا نتایج تجربی و سپس نتایج تحلیلی (استنباطی) تحقیق ارائه می گردد. در ادامه با توجه به یافته های حاصل از معادلات ساختاری به ترسیم مدل مبتنی بر یافته های تحقیق پرداخته میشود. در پایان به منظور بررسی همه جانبه نتایج حاصل از تحقیق به مقایسه مدل مذکور با مدل مفهومی تحقیق و تطبیق یافته های تحقیق با ادبیات و پیشینه تحقیق میپردازیم.
۱-۱-۵ نتایج تجربی تحقیق
طبق یافته های این تحقیق ۲/۳۵% از کارکنان بیمه در رده سنی بین ۲۵ تا ۲۹ سال با بیشترین فراوانی قرار داشته اند. پس از آن به ترتیب ۱/۳۳% بین ۳۰ تا ۳۴ سال، ۱/۲۲% نیز بین ۳۵ تا ۳۹ سال بوده اند. به عبارت دیگر ۳/۹۹% از پاسخگویان مورد مطالعه این تحقیق کمتر از ۴۴ سال (بین ۲۰ تا ۴۴ سال) داشته اند.
همچنین ۳/۵۹% از نمونه آماری این تحقیق را زنان با بیشترین فراوانی و۷/۴۰% الباقی را مردها تشکیل داده اند. به عبارت دیگر ترکیب جنسی اغلب کارکنان مورد مطالعه این تحقیق را زنان تشکیل داده اند.
۶/۷۸% از نمونه آماری این تحقیق شامل افراد با تحصیلات لیسانس با بیشترین فراوانی بوده است. سپس۳۱% با تحصیلات فوق لیسانس بوده اند و ۶/۳۶% از پاسخ دهندگان مورد نظر با بیشترین فراوانی دارای بیشتر از ۲۰سال سابقه کار بوده اند.
سپس۱/۳۴% کمتر از ۱۰ سال و ۳/۲۹% نیز بین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت داشته اند. بنابراین اغلب کارکنان این تحقیق (۴/۶۳%) شامل افراد با سابقه کمتر از ۲۰ سال بوده است.
۲-۱-۵ نتایج استنباطی تحقیق
در این بخش به بررسی روابط میان متغیرهای پژوهش با بهره گرفتن از ضریب معناداری حاصل از آزمون معادلات ساختاری پرداخته میپردازیم.
فرضیه اصلی این تحقیق این بود که میان مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع رابطه وجود دارد. در ادامه خلاصه نتایج حاصل از آزمون فوق ارائه شده است:
جدول شماره ۱-۵. نتایج فرضیه ها.

در این روش وزنه­ای از ارتفاع مشخص سقوط آزاد نموده و در اثر برخورد به زمین انرژی خود را به زمین منتقل کرده و باعث متراکم شدن خاک می­ شود. این عمل با تکرار کوبیدن زمین توسط وزنه انجام می­ شود. عکس­العمل خاکها در طی تراکم دینامیکی با توجه به نوع خاک و انرژی وارده متفاوت است. درک وسیع و گسترده از رفتار خاک همراه با روش های مختلف تراکم برای مفید واقع شدن بهسازی زمین اساسی است. با وجود کاربرد گسترده این روش اساس طراحی آن هنوز تجربی یا نیمه تجربی است و فرآیندهای درگیر در مسئله به طور کامل مشخص نشده است. از آنجا که این روش هزینه­ های پی سازی ساختمانهای واقع در زمینهای سست را به شدت کاهش می­دهد لذا از دیدگاه اقتصاد کلان مملکتی تحقیق در زمینه شناسایی و جنبه های فنی و اجرایی این روش ضرورت دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۳- اهداف و روش تحقیق
تراکم دینامیکی یک روش تجربی بوده و برای هر محل بر اساس مشخصات زمین آن محل و امکانات در دسترس، مؤثرترین و اقتصادی ترین الگو انتخاب می­ شود. در این تحقیق جهت بررسی و تعیین الگوی بهینه عملیات تراکم دینامیکی، پروژه انجام گرفته در بندر بوشهر بصورت عددی شبیه سازی شده است.
بدین منظور برای آَشنایی بیشتر با روش تراکم دینامیکی این تحقیق در پنج فصل انجام شده است. در فصل اول مقدمه­ای درباره ضرورت بهسازی خاک و روش­های مختلف آن بیان شده است. در فصل دوم در مورد روش تراکم دینامیکی، مبانی تئوری آن و مسائل مختلف اجرایی مرتبط با آن به اجمال سخن گفته شده است. فصل سوم به چگونگی مدلسازی با روش تفاضل محدود اختصاص یافته است. در فصل چهارم نتایج محاسبه شده در مدلسازی عددی با نتایج اندازه گیری شده در پروژه مجتمع کشتی سازی شهید محلاتی بندر بوشهر مقایسه شده است و تطابق خوبی بین این دو نتایج مشاهده شد. همچنین پارامترهای مختلف ژئومکانیکی مؤثر بر تراکم دینامیکی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم خلاصه نتایج حاصل از مدلسازی عددی و همچنین پیشنهاداتی جهت مطالعات بعدی ذکر شده است.
فصل ۲
مروری بر منابع
۲-۱ مقدمه
یکی از روش­های بهسازی عمیق خاک تراکم دینامیکی است. این عمل با تکرار کوبیدن زمین به وسیله وزنه­ای که از ارتفاع مشخص سقوط آزاد می­ کند انجام می­ شود. عکس العمل خاکها در طی تراکم دینامیکی با توجه به نوع خاک و انرژی وارده متفاوت است. درک وسیع و گسترده از رفتار خاک همراه با روش­های مختلف تراکم برای مفید واقع شدن بهسازی زمین اساسی است.
۲-۲ تاریخچه
متراکم کردن ماسه­های سست بوسیله سقوط آزاد وزنه قدمت زیادی دارد. از این روش ابتدا چینی­ها و سپس رومی­ها استفاده کردند [۴]. اما اولین منبع انتشار یافته در این زمینه پروژه­ای در آلمان بود. بکارگیری وزنه­های سنگین از سال ۱۹۷۰ در فرانسه توسط منارد آغاز شد. در طی دو دهه گذشته تراکم دینامیکی (که به آن متراکم کردن به وسیله­ ضربه (کوبش سنگین و تحکیم دینامیکی گفته می­ شود) بعنوان یک روش قابل قبول جهت بهسازی زمین در محل شناخته شده است [۵].
این روش بعنوان یک روش اقتصادی تر جهت آماده کردن زمین برای استفاده از پی های کم عمق می­باشد چراکه استفاده از پی­های عمیق، گودبرداری، جابجایی خاک و پیش بارگذاری و یا اضافه کردن موادی به زمین متحمل هزینه­ های بیشتر می­ شود. از این روش در پروژه­ های مختلف مهندسی نظیر ساختمان سازی، احداث بزرگراه و فرودگاه، احداث سازه در مناطق ساحلی نظیر تعمیرگاه و کارخانه کشتی سازی، کاهش پتانسیل روانگرایی در خاکهای ماسه­ای، استفاده می­ شود.
۲-۳ مبانی تئوری تراکم دینامیکی
۲-۳-۱ تئوری تراکم دینامیکی در خاکهای دانه­ای
برای بررسی رفتار ماسه حالت ساده­ای که شامل تعداد ذرات ماسه کروی و یکنواخت است در نظر گرفته می­ شود. ذرات در سست­ترین حالت آرایش مکعبی و در متراکم ترین حالت آرایش لوزی شکل دارند [۵].
با توجه به اینکه نهشته های طبیعی یکنواخت نیستند اما بررسی­ها نشان داده است که حداقل و حداکثر نسبت پوکی آنها اختلاف زیادی با آرایش یکنواخت ندارند، بنابراین امکان مشابه سازی روشی با دانه­ های یکنواخت جهت رسیدن از یک حالت سست به یک حالت متراکم وجود دارد [۵].
فرض کنید تنش تراکمی یکنواختی مشابه تنش همه جانبه به جسمی که در آن فرو رفته است به ذرات با آرایش مکعبی وارد شود. در این حالت هیچگونه تغییری در آرایش ذرات صورت نگرفته و نسبت پوکی ثابت می­ماند. اما با اعمال نیروی برشی یکنواخت ذرات به حداقل تخلخل می­رسند (شکل ۲-۱)[۵].
شکل (۲-۱) تنش برشی عامل تراکم در خاکهای دانه­ای
با توجه به اینکه ارتعاش باعث القاء تنش برشی و در نتیجه تغییر شکل برشی می­گردد لذا عکس­العمل ذرات به ارتعاش مشابه زمانی است که نیروی برشی یکنواختی به آنها وارد شود که باعث می­ شود ذرات به حداقل پوکی برسند. برای روشن شدن موضوع نحوه انتشار امواج در اثر بارگذاری در سطح توضیح داده می­ شود.
هنگامی که بار دینامیکی ناشی از ضربه به طور ناگهانی به جسم وارد می­ شود تمام جسم در یک لحظه متأثر نخواهد شد. قسمتی از جسم که به منبع تولید بار نزدیکتر است ابتدا متأثر شده و تغییر شکل­های ایجاد شده به علت بهم خوردگی و اغتشاش جسم به شکل امواج تنش در سایر نقاط جسم منتشر می­ شود.
در زمین همگن، ایزوتروپ و الاستیک اگر ناگهان در نقطه­ای نزدیک سطح بار دینامیکی وارد شود، سه موج الاستیک با سرعت­های متفاوت از محل ضربه به خارج انتشار می­یابد. دو موج به عنوان امواج پیکره­ای هستند که به صورت جبهه­های کروی انتشار یافته و خیلی کم تحت تأثیر سطح آزاد زمین قرار می­گیرند. سومین موج سطحی است و دامنه آن به سرعت با عمق کاهش می­یابد. دو موج پیکره­ای با هم متفاوت هستند. موجی که سریعتر حرکت می­ کند موج اولیه (P)، طولی یا فشاری نامیده می­ شود. این موج سبب حرکت ذرات در راستای انتشار می­ شود ولی موج کندتر یا موج برشی یا ثانویه (S) باعث حرکت ذرات در جهت عمود بر راستای انتشار می­گردد. این موج به دلیل طبیعت برشی در سیالات انتشار نمی­یابد.
هر سه موج همچنانکه به سمت خارج حرکت می­ کنند حجم بیشتری از مصالح را متأثر می­ کنند. بنابراین شدت انرژی هر موج با فاصله گرفتن از منبع انتشار آن کاهش می­یابد. دامنه ارتعاشات امواج پیکره­ای به نسبت (r فاصله از منبع تولید موج است) کاهش می­یابد این در حالی است که کاهش دامنه ارتعاشات در سطح به نسبت است. کاهش دامنه امواج سطحی (امواج رایلی) به نسبت است [۵].
(شکل ۲-۲) نحوه انتشار امواج در یک محیط پیوسته، همگن و ایزوتروپ در اثر بارگذاری دینامیکی ناشی از ضربه [۵]
در خاک­های اشباع موج P که تراکمی است از فاز سیال عبور می­ کند و باعث افزایش فشار آب منفذی شده و به دلیل حرکت کششی-فشاری^[۶] باعث تغییر در اسکلت خاک می­­شود. موج S که موج برشی است از دانه­ای به دانه دیگر به کندی عبور کرده و باعث قرار گیری ذرات در وضعیت متراکم­تر می­گردد و موج رایلی که زیر سطح و به موازات آن حرکت می­ کند نقشی مشابه موج برشی دارد [۵]. بنابراین در اثر بارگذاری دینامیکی موجی جهت القاء تنش برشی به ذرات وجود دارد. نتیجه این بارگذاری، تنش برشی همراه با تنش قائم ناشی از سربار، چرخش و انتقال دانه­ها از یک وضعیت سست مشابه آرایش مکعبی به یک وضعیت متراکم مشابه آرایش لوزی شکل می­باشد. در تراکم دینامیکی (شکل ۲-۳) بخش A دارای تغییر شکل پلاستیک بوده ولی هر نقطه روی جبهه B که در حاشیه بخش A قرار دارد به عنوان منبع تولید موج P و S است [۵].
(شکل ۲-۳) امواج برشی، تراکمی و سطحی ایجاد شده در اثر تراکم دینامیکی
۲-۳-۲ تراکم دینامیکی در خاک­های ریزدانه
تا سال ۱۹۷۰ تکنیکی که در آغاز با نام کوبش سنگین شناخته شده بود در مصالح شنی و ماسه­ای کابرد داشت. اما بعد از آن امکاناتی فراهم شد که این روش در خاک­های رسی اشباع نیز استفاده شود. از آن زمان به بعد این روش تحت عنوان تحکیم دینامیکی نامیده شد [۶].
قبل از اعمال ضربه های سنگین به رس­های اشباع، چنین تصور می­شد که امکان تحکیم این خاکها به نحو رضایت بخش جود ندارد. سپس مشخص شد که در این مصالح وجود حباب­های ریز گاز منجر به تراکم پذیری خاک تحت اثر نیروهای دینامیکی شدید می­ شود. علاوه بر آن ایجاد ترک­های شعاعی در اطراف محل ضربه نقش اساسی در تسریع از بین رفتن فشار آبهای منفذی دارند و حتی گاهی منجر به ظهور آبفشان­ها^[۷] در سطح می­گردند. به منظور درک مکانیزم تحکیم دینامیکی بایستی به ۴ نکته توجه داشت [۶]:
قابلیت تراکم پذیری خاک­های ریزدانه اشباع ناشی از وجود حباب­های ریز گاز است.
در اثر ضربه­های مکرر روانگرایی تدریجی در خاک اتفاق می­افتد.
در اثر ایجاد ترک­های شعاعی، زایل شدن فشار اب منفذی تسریع می­ شود.
بندش بازیافتی خاک باعث افزایش مقاومت خاک بعد از کوبش می­گردد.
۲-۳-۲-۱ قابلیت تراکم
خاک­های ریزدانه اشباع را به طور معمول به عنوان خاک­های تراکم ناپذیر طبقه بندی می­نمایند زیرا وقتی این خاک­ها در معرض بارگذاریهای سریع قرار می­گیرند، نفوذپذیری کم آنها مانع زهکشی سریع آبهای منفذی موجود در این خاک­ها می­ شود؛ این تخلیه و خرج آب شرط لازم و کافی برای نشست می­باشد. (تئوری تحکیم که توسط ترزاقی بسط و گسترش یافت).
به هر صورت مشاهدات اولیه به طور شگفت­انگیزی نشان داد که هر قدر هم طبیعت خاک قابل اصلاح شدن باشد، همیشه عملیات تراکم منجر به نشست سریع قابل ملاحظه­ای می­گردد. این نتیجه که برای خاک­های دانه­ای قابل قبول بود نمی­توانست به وسیله تئوری­های مرسوم برای خاک­های غیر قابل نفوذ تشریح گردد. تحقیقات بعدی نشان داد که بیشتر خاک­های کواترنری دارای گاز به شکل حباب­های ریز هستند و مقدار این گاز بین یک درصد برای نامطلوبترین حالت­ها تا ۴ درصد برای حالت­های مطلوب متغییر است. ضربه­ها یا ارتعاشات مکانیکی حالت­های تعادل این حباب­های ریز را به شکل کم و بیش غیر قابل برگشت تغییر می­دهد [۶].
۲-۳-۲-۲ روانگرایی
هنگامی که انرژی به شکل ضربه­های مکرر به خاک وارد می­ شود، گاز موجود در خاک به تدریج متراکم می­ شود. وقتی درصد حجمی گاز موجود در خاک به صفر می­رسد، خاک به شکل یک ماده تراکم ناپذیر عمل می­ کند و در این مرحله روانگرایی خاک اتفاق می­افتد. مقدار انرژی لازم برای رسیدن به این مرحله انرژی اشباع نامیده می­ شود [۶].
روانگرایی در نهشته­های طبیعی غالباً به تدریج رخ می­دهد. بیشتر نهشته­های طبیعی بطور لایه لایه بر روی هم قرار گرفته و رسوبات لایی یا ماسه ای قبل از رسوبات رسی روان می­شوند. این مطلب دارای اهمیت است که اگر روانگرایی در این لایه ­ها یا قسمت­ هایی از آن اتفاق بیفتد ولی از روانگرایی توده رس جلوگیری به عمل آید، از شکل گیری مجدد توده خاک ممانعت می­ شود [۶].
شناخت انرژی دقیق مربوط به این حالت مرزی الزامی است زیرا در این حالت فشار آب منفذی به مقدار حداکثر رسیده است. لازم به تذکر است هنگامی که انرژی اشباع حاصل شد، استعمال انرژی بیشتر صرف نطر از زیان­آور بودن، به طور کامل هدر می­رود [۶].
۲-۳-۲-۳ نفوذ پذیری
از بین رفتن خیلی سریع فشار آب منفذی اولیه با بهره گرفتن از ضریب نفوذ پذیری که قبل از تراکم اندازه گیری شده قابل توضیح نیست. بلکه خصوصیت ویژه­ای است که در محل­های تراکم دینامیکی مشاهده می­ شود.
افزایش فشار آب منفذی باعث گسستن بافت­های جامد خاک (ایجاد ترک) شده و در نتیجه جریان آب در این ترک­های جدید متمرکز می­ شود. تمایل به تشکیل ترک در خاک­های طبیعی محسوس است به خصوص اگر ساختمان خاک لایه­ای باشد، این مسئله برای خاک­هایی که دست نخورده­اند یا به طور مصنوعی یکنواخت شده ­اند کمتر دیده می­ شود [۶].
با متمرکز بودن انرژی تراکم در محل­های مشخص شبکه پیش ­بینی شده، ترک­های قائم ایجاد می­شوند و به طور منظم در اطراف نقطه ضربه پخش می­شوند؛ این مناطق زهکشی ترجیحی عموماً عمود بر امتداد کمترین تنش هستند. چشمه­های آب تحت شرایط زمین شناسی مشخص، چند ساعت پس از تراکم در نزدیکی گودی­ها ظاهر می­شوند که به وسیله این شبکه جریان آغاز و تغذیه می­گردند [۶].
در موارد خاص ملاحظه شده است که تراکم نا منظم و بی قاعده، جریان دائمی این کانال­های طبیعی را منقطع می­سازد و جایگزینی مجدد به منظور طراحی بعدی و بهتر مراحل تراکم را مشکل­تر می­نماید [۶].
همچنین در آزمایشگاه مشاهده شده وقتی تنش­های بین دانه­ای کاهش می­یابد، ضریب نفوذ پذیری افزایش می­یابد و هنگامی که خاک روان می­ شود، این ضریب به بیشترین مقدار خود خواهد رسید. در این حالت، فشار آب منفذی برابر فشار کل رو بار است. این مسئله نیز دلیلی است که در حین عملیات تحکیم دینامیکی در شرایط محلی عموماً منجر به روانگرایی می­ شود، نفوذپذیری زیادی می­ شود. این نفوذپذیری در آغاز همراه با فشار خیلی زیاد آب منفذی است. امواج ضربه، آبی را که جذب سطحی شده است، به آب آزاد تبدیل می­ کنند و در نتیجه منجر به افزایش مقاطع عرضی کانال­های مویی می­گردد. حالت عکس وقتی اتفاق می­افتد که خاک در اثر پدیده بندش دوباره سازی شود. لازم به ذکر است که این اطلاعات به علت آنکه اندازه گیری تغییرات ضخامت لایه­ های آب جذب سطحی عملی نیست، فقط می ­تواند به عنوان یک حدس مطرح شود [۶].
۲-۳-۲-۴ بندش بازیافتی خاک
در حین عملیات تراکم، ابتدا افت قابل ملاحظه­ای در مقاومت برشی مشاهده می­ شود که میزان حداقل آن وقتی است که خاک روان شده یا به حالت روانی می­گراید، در آن زمان مجموعه خاک به­ طور کامل گسیخته شده و قسمتی از آب جذب سطحی که نقش مهمی را در سختی ساختمان خاک ایفا می­ کند به آب آزاد تبدیل می­ شود؛ هنگامی که فشار آب منفذی از بین می­رود افزایش قابل توجهی در مقاومت برشی و مدول تغییر شکل ملاحظه می­ شود. این به علت تماس نزدیکتر ذرات و همچنین تثبیت لایه­ های جدید آب جذب سطحی است. این مرحله ممکن است چند ماه زمان صرف کند. خاصیت بندش که در رس­های حساس به خوبی شناخته شده است در حقیقت در همه خاک­های ریز دانه قابل تشخیص است [۶].
۲-۳-۲-۵ نمایش ترسیمی
شکل (۲-۴) دو سیستم تحکیم را نشان می­دهد. شکل (۲-۴ الف) تئوری تحکیم دینامیکی (منارد) را نشان داده و شکل (۲-۴ ب) تئوری تحکیم کلاسیک (ترزاقی) را نشان می­دهد [۶].
این دو سیستم از نظر چهار خصوصیت اصلی به شرح زیر با هم تفاوت دارند:

در زمینه حقوقی نیز اقدامات مستقیم پیشگیرانهای قابل ذکر است. تهدید به تعقیب از طریق دیوان کیفری بین المللی، پس از اجرایی شدن این رکن قضایی بین المللی در سال ۲۰۰۲، ابزاری مناسب است که با کمک آن امکان تهدید به تعقیب و برخورد قضایی با مرتکبان چهار جنایت گسترده انسانی که تحت پوشش نظریه مسئولیت حمایت قرار دارند، فراهم آمده است.
در زمینه نظامی نیز میتوان با انجام اقدامات محدودی، مسئولیت پیشگیری مستقیم از جنایات گسترده انسانی را به انجام رسانید. تهدید به قطع یا فسخ همکاریها و توافقات نظامی از جمله مهمترین اقدامات نظامی پیشگیرانه میباشد. قرار دادن نیروهای نظامی در میان طرفین بحران برای جلوگیری از وقوع جنگ و در نتیجه آن، جلوگیری از ارتکاب جنایات گسترده یکی دیگر از راه های پیشگیری نظامی مستقیم است. نمونه بسیار موفق این عمل، توسط سازمان امنیت و همکاری اروپا^[۲۹۶] و پس از آن از سوی نیروهای ملل متحد در بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۹ در مقدونیه، برای جلوگیری از ورود بحران صربستان به مقدونیه صورت گرفته است.^[۲۹۷]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مبحث دوم : اجرای مسئولیت بازسازی در نظریه مسئولیت حمایت
به انجام رسانیدن مسئولیت حمایت تنها به معنای انجام مسئولیت پیشگیری و واکنش نمیباشد؛ بدین معنا که پس از انجام مداخلات نظامی در واکنش به وقوع چهار جنایت گسترده انسانی و پیروزی در آن، انجام مسئولیت حمایت به پایان نرسیده است؛ بلکه میبایست برای جلوگیری از رخداد مجدد اینگونه جنایات، عملیاتهای گسترده بازسازی و احیا از سوی جامعه بین المللی برای جبران وضعیت پیشین کشور مربوطه صورت گیرد. به عبارت دیگر، همانطور که جامعه بین المللی در مسئولیت پیشگیری سعی میکرد تا ریشه ها و اسباب وقوع بحرانهای انسانی را کشف و حل و فصل نماید، در مسئولیت بازسازی نیز تلاش میشود تا کشور مورد مداخله از هر حیث وضعیت مناسبی به خود بگیرد و مشکلات مختلف، چه اینکه قبل از وقوع بحران وجود داشتهاند و چه آنکه پس از انجام مسئولیت واکنش بوجود آمده باشند، در آن کشور رفع شوند. باید خاطر نشان کرد، تحکیم صلح و توسعه پایدار، ارتقای سطح حکومت، افزایش انعطافپذیری جامعه برای جلوگیری از بازگشت مجدد به زمان وقوع بحران یا پیش از آن و تغییر دیدگاه جامعه در استفاده از خشونت و بحران برای رسیدن به قدرت و ثروت به استفاده از صلح در رسیدن به این اهداف، از مهمترین اهداف اجرای مسئولیت بازسازی است.
در گذشته وقتی مداخله نظامی در کشوری صورت میگرفت، بدلیل عدم وجود تعهد به بازسازی، معمولاً انجام چنین اعمالی از سوی مداخلهگران کاملاً نظامنایافته بود و کمک برای بازسازی، به ندرت و به صورت ناکافی انجام میگرفت. در هر حال، اکنون که به انجام رسانیدن مسئولیت بازسازی یکی از ارکان اجرای مسئولیت حمایت است، به نظر میرسد، ضروری است که پشتوانه ها و منابع کافی برای اجرای آن پیشبینی و تدارک دیده شود. به همین منظور انجام همکاریهای گسترده بین المللی در این امر بسیار مهم جلوه میکند
چنانکه پیش از این متذکر گشتیم، مسئولیت بازسازی، شامل انجام کلیه مساعدتها از سوی جامعه بین المللی برای بازیابی و بازسازی کشور مورد مداخله، خصوصاً در زمینه های سیاسی، اقتصادی، حقوقی و امنیتی است. در اجرایی ساختن مسئولیت حمایت، باید به عملیاتهای تحکیم صلح^[۲۹۸] توجه ویژهای نمود. تحکیم صلح به طور کلی به معنای استفاده از کلیه روشها و فرایندهای مختلف حقوقی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی برای تغییر سیر حرکت جامعه به سوی بروز روابط دوستانه میان گروه ها و ایجاد ساختارها و روش های مناسب و توأم با صلح برای حکومت است. اقداماتی نظیر اصلاح ساختار امنیتی و قضایی، اصلاح ساختارهای حکومت، تأسیس دادگاههای کیفری ویژه مانند آنچه در یوگسلاوی سابق برای رسیدگی به جرایم کیفری سردمداران جنایت در بوسنی بوجود آمد، ایجاد فرصت برای بازگشتن آوارگان به کشور و همچنین ایجاد فضایی که امکان رشد و توسعه اقتصادی فراهم آید، از جمله اقداماتی هستند که در جهت تحکیم صلح قدم برمیدارند.
بند نخست: بازیابی نظام امنیتی و سیاسی
نخستین اقدام در جهت بازیابی نظام امنیتی میتواند اصلاح بخشهای امنیتی باشد. در واقع، نظام امنیتی که به شکل نامناسبی ساختاربندی شده باشد، بصورت بالقوه، خشونت و بحران را دامن میزند و اصلاح آن، اساسیترین قدم به سمت جامعهای دمکراتیک است. «اصلاح بخشهای امنیتی، یکی از مهمترین ابزارهای تحکیم کشور و از مهمترین ابزارهای مقابله با محرومیت مردم از طریق افزایش دسترسی آنان به امنیت و عدالت است.»^[۲۹۹]
«اصلاح بخشهای امنیتی، مجموعه سیاستها، طرحها، برنامهها و فعالیتهایی است که یک دولت [یا جامعه بین المللی] برای ارتقای راه سلامت، امنیت و عدالت بر عهده میگیرد…. اصلاح بخشهای امنیتی اصطلاحی است که شامل فعالیتهای مختلفی از جمله اصلاح نیروهای نظامی و دفاعی، اصلاح مدیریت شهری، عدالت، پلیس، جاسوسی، طراحی امنیت ملی و راهبردهای حمایت از آن، خلع صلاح، رفع بسیج عمومی (از حالت جنگ به حالت صلح درآمدن) و استقرار مجدد و کاهش خشونتهای مسلحانه، میباشد.»^[۳۰۰] اقداماتی همچون آموزشهای حرفهای به نیروهای نظامی، ایجاد نظم فردی در نظامیان، افزایش مکانیزهای کنترل از طریق شهروندان، ایجاد مسئولیت به ویژه مسئولیتهای کیفری برای مقامات امنیتی در برابر اعمالشان، ایجاد اطمینان از اینکه نیروهای نظامی در سیاست و اقتصاد مداخله نمیکنند، را میتوان به اقدامات بالا جهت اصلاح نظامات امنیتی، اضافه نمود.
خلع سلاح، رفع بسیج عمومی و استقرار مجدد^[۳۰۱] یکی دیگر از وظایف گروه های مسئول برای بازگرداندن امنیت به یک کشور بحرانزده میباشد. خلع سلاح در عملیات تحکیم صلح، به معنای جمعآوری، کنترل، خارج کردن از دسترس یا انهدام سلاحهای دستی کوچک، مهمات یا مواد منفجره یا جنگ افزارهای سبک و سنگین مبارزان یا احیاناً شهرواندان میباشد. رفع بسیج عمومی، به معنای انفصال رسمی و کنترلشده مبارزان فعال از نیروهای مسلح یا سایر گروه های مسلح میباشد. استقرار مجدد نیز پیشنهادات مساعدتکنندهای است برای مبارزانی در حین رفع بسیج عمومی هستند که نیازهای اولیه مبارزان و خانوادههایشان را پوشش میدهند و این مورد میتوانند شامل تمهید غذا، لباس، سرپناه، خدمات پزشکی، تحصیلات کوتاه مدت، آموزش، کار و لوازم زندگی باشد. بطور کلی استقرار مجدد، روندی اجتماعی و اقتصادی است که مبارزان قبلی را به زندگی شهروندی باز میگرداند و کار و درآمد دائم برایشان فراهم میسازد.^[۳۰۲]
بازسازی مؤسسات حکومتی، نخستین اقدام سیاسی در جهت عدم بازگشت مجدد به دوران بحران و جلوگیری از وقوع جنایات گسترده علیه انسانها است. بازگشت مجدد خدمات حکومتی، چه از حیث اجرایی، چه از منظر قانونگذاری و چه از نظرقضایی، از مهمترین دلایل تحکیم صلح پایدار است. در بازسازی حکومت، سه حالت ممکن است وجود داشته باشد، نخست اینکه دولت ملی موجود، در جایگاهش باقی بماند و در مواقع ضروری، به مشورت و حمایتهای خارجی تکیه نمایند. دوم، مداخله کننده خارجی، خودش در غیاب دولت معتبر محلی، امور حاکمیتی را انجام دهد و سوم اینکه، مداخلهکننده خارجی یک دولت داخلی تأسیس نماید و با این دولت همکاری نماید.^[۳۰۳]
اعاده دمکراسی نیز یکی از اهداف مهم سیاسی در بازسازی کشورهای پس از بحران است. آزادی جنبشها و نهضتها میتواند در افزایش اعتماد به حاکمیت و حفظ آن کمک شایانی نماید. برگزاری انتخابات آزاد در تمام سطوح سیاسی میتواند سطح مشروعیت حکومت را افزایش دهد و از وقوع مجدد بحرانهای انسانی جلوگیری نماید.
برخلاف آنچه که درباره نظریه مسئولیت حمایت گفته میشود که این نظریه منجر به ایجاد نظام جدید مستعمرهسازی در کشورهای ضعیف از سوی مداخلهگران خواهد شد، باید گفت: نظریه مسئولیت حمایت با ارائه مسئولیت بازسازی و ایجاد سازوکارهای باز پس دادن حاکمیت به دست مردم و افزایش حداکثری مشارکت نیروهای محلی در حاکمیت، این نظر را کاملاً رد میکند.
بند دوم: بازیابی نظام قضایی
بازگرداندن عملکرد مطلوب نظام قضایی به ویژه در مباحث کیفری، یکی از مهمترین اهداف مسئولیت بازسازی در نظریه مسئولیت حمایت است. نظام مطلوب قضایی، میتوانند با عملکرد صحیح خود و مجازات مرتکبان جنایتهای انسانی، این تفکر را در جامعه ایجاد نماید که هر کس مرتکب جرم و جنایت شود، حتماً مجازات خواهد شد و از این طریق، خود به خود از بازگشت به بحران، با جلوگیری از وقوع جنایات گسترده، پیشگیری میشود. باید خاطر نشان کرد، در نظام مطلوب قضایی هم دادگاهها باید به نحو احسن به وظایف خود عمل نمایند و هم پلیس باید در پیگیری و تعقیب مجمرمان عملکرد درستی را از خود بروز دهد. غالباً در نظامهایی که دچار بحران و در پی آن گرفتار وقوع جنایات گسترده علیه بشریت میشوند، از نظام قضایی ناکارآمد رنج میبرند؛ نظام قضاییای که استقلال آن توسط سیاسیون کاملاً تحت تأثیر قرار گرفته است و از اعمال قانون در برابر کسانی که قدرت را در دست دارند، کاملاً عاجز است. در این موارد، حاکمیت قانون و در نتیجه مشروعیت و اعتماد مردم به حاکمیت به حداقل خود میرسد و در چنین فضایی احتمال وقوع بحرانی دیگر دور از ذهن نخواهد بود.
با این وجود، در جامعه پس از بحران و مداخله نظامی، چالش بزرگی درباره این موضوع وجود دارد که میبایست خاطیان و مرتکبان جنایات کیفری مجازات گردند یا اینکه، بازگرداندن صلح به میان تمام اقشار جامعه و مصالحه نسبت به مجازات مرتکبان جنایات، از اهمیت بیشتری برخوردار است. به نظر میرسد برای پاسخ به این چالش باید به خصوصیات همان جامعه و بحرانی که در آن درگیر بوده است، توجه گردد. در واقع برای یافتن پاسخ مناسب باید به عدالت سنتی آن جامعه مراجعه کرد؛ بدین معنا که باید دید در ساختارهای احتمالی محلی و قبیلهای یا روستایی کدام دیدگاه بر دیگری برتری دارد.^[۳۰۴]
اهمیت دادن به حقوق قانونی بازگشت پناهندگان، به ویژه حق بازگشت اقلیتها و افراده رانده شده داخلی، یکی دیگر از مسائل مربوط به بازسازی وضعیت قضایی کشور پس از مداخله است. ایجاد فرصتهای برابر و منصفانه و بدون تبعیض برای تمام اقشار جامعه و همچنین تلاش برای جبران خسارات قربانیان جنایات انسانی، به ارتقای سطح عدالت و اعتماد به نظام قضایی کمک زیادی خواهد نمود.^[۳۰۵]
بند سوم: بازیابی اقتصادی و اجتماعی
از حیث اجتماعی، بایست اقداماتی نظیر ایجاد صلح و دوستی از طریق آشنا کردن طرفین بحران از عقاید یکدیگر و به همراه انجام آموزشهای در سطح پایین و مدارس برای دانستن نحوه برخورد با آیینها و گروه های قومی و مذهبی دیگر و همچنین ایجاد مراسمها و کنفرانسها و سفر به مناطق مختلف بحران با شرکت کلیه طرفین بحرانآفرین جهت آشنایی نزدیک و درک منطبق با واقعیت از مسائل طرفین درگیر، میتواند قدم مؤثری در رابطه با بازسازی نظام اجتماعی و حرکت اجتماع از درگیری و کینه، به سمت صلح و همکاری باشد. بازسازی مراکز فرهنگی، بازگشایی مدارس و دانشگاهها و تمهید تجهیزات آنها، ایجاد زمینه مناسب برای مشارکت گسترده زنان در بخشهای مختلف سیاسی و اجتماعی، انجام سرمایهگذاری در زمینه منابع انسانی، تحصیلات و سلامت و توجه به نیازهای گروه های درخطر نظیر کودکان، ارتقای عدالت اجتماعی و رفع فضای تبعیض و بدنامسازی، از دیگر اقدامات بازیابی کننده اجتماعی پس از وقوع بحرانها است.^[۳۰۶]
به نظر میرسد، میان توسعه اقتصادی و خطر بازگشت به بحران، رابطه مستقیمی و تأثیر و تأثر متقابلی وجود داشته باشد. وجود جمعیت اکثریت جوان و افزایش بیکاری، وجود فاصله طبقاتی و وجود سایر شاخصه های توسعه نایافتگی نظام اقتصادی در کشورهای پس از بحران، بایست نخست از طریق ایجاد فضای مداخله ساده، امن و سودبخش مردم در رقابتها و فعالیتهای اقتصادی صورت گیرد و دوم، بایست فضایی برای سرمایهگذاران خارجی و انجام کمکهای مالی و فنی خارجییان فراهم آید.
بازیابی و بازسازی برنامهها و سیاستهای اقتصادی، ایجاد شغل، آموزش نحوه دستیابی به فرصتهای مالی، ایجاد مدیریت در منابع طبیعی، ساخت ظرفیتهای بخشهای عمومی در اجرای درست و به موقع برنامههای اقتصادی، از اقداماتی هستند که میتوان در زمینه بازیابی نظام اقتصادی صورت داد. نقش سازمانهای بین المللی نظیر بانک جهانی یا صندوق بین المللی پول در این رابطه میتواند اساسی باشد.
گفتار دوم: تعهد به واکنش در بحرانهای شدید انسانی
به نظر میرسد که همواره مرحله پیشگیری نمیتواند توقعات جامعه بین المللی را در توقف نقضهای شدید، گسترده و نظامیافته علیه حقوق بشری، برآورده نماید. بنابراین پیش بینی اقدامات قهری برای رفع اثر از بحرانهای وقوعیافته، به عنوان اصلی عقلی، کاملاً قابل درک میشود.
مبحث نخست: اجرای مسئولیت واکنش از طریق اقدامات قهری غیرنظامی
همانگونه که پیش از این نیز بیان داشتیم، مسئولیت حمایت، شامل مسئولیت واکنش در برابر وضعیتهایی که حقوق بشری در آن به شدت مورد تعرض قرار گرفته است، نیز میباشد. اما پیش از ورود به اینگونه اقدامات واکنشی، بایست به جزئیاتی نیز توجه ویژه داشت. نخست اینکه، در شروع به انجام اقدام واکنشی باید اثبات گردد که پیشگیریهای قبلی برای مقابله با بحران با شکست مواجه شده است یا اینکه حداقل اثبات شود که اگر اقدامات پیشگیرانه انجام شود، حتماً به شکست منجر خواهد شد و این امر موجب خسارات جبرانناپذیر علیه جان و زندگی انسانها خواهد گردید. دیگر آنکه، باید توجه داشت که مسئولیت نخستین و اولیه در انجام هرگونه مسئولیت حمایت از جمله مسئولیت واکنش، با کشور میزبان است و این کشور، خود باید مسئولیت انجام واکنش در برابر وقوع جرایم شدید علیه بشریت که در حال وقوع هستند یا اینکه وقوع آنها بسیار محتمل به نظر میرسد، را بر عهده بگیرد. اگر کشور میزبان آشکارا در برابر چنین مسئولیتی شکست بخورد، بدین معنا که نخواهد یا نتواند مسئولیت حمایت واکنشی خود را اجرا نماید، مسئولیت انجام واکنش به جامعه بین المللی منتقل خواهد شد.
نکته دیگر آن است که در انجام اقدامات واکنشی همیشه به ترتیبی عمل خواهد شد که اقدامات خفیفتر قهری همیشه مقدم بر اقدامات شدیدتر قهری انجام گیرد. بنابراین، در انجام اقدامات قهری نخست باید به دنبال تحت فشار قرار دادن بحرانآفرینان از طریق تحریمهای سیاسی و دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی و امنیتی و همچنین حقوقی بود و هر آنچه که در مسئولیت پیشگیری، تهدید به انجام آن صورت میگرفت، در مرحله واکنش وارد مرحله عمل میگردد و سپس در صورت شکست اینگونه اقدامات قهری غیرنظامی، مداخلات نظامی به عنوان آخرین حربه، صورت میپذیرد.
در منشور ملل متحد نیز، به انجام اقدامات قهری غیرنظامی در قالب فصل هفتم و در مواد ۴۰ و ۴۱، با عنوان انجام اقدامات موقتی^[۳۰۷] اشاره شده است. براساس ماده ۴۱، «شورای امنیت میتواند تصمیم بگیرد که برای اجرای تصمیمات خویش، لازم است به چه اقداماتی که متضمن استعمال نیرویهای مسلح نباشد، دست بزند؛ همچنانکه میتواند از اعضای ملل متحد بخواهد که به این قبیل اقدامات مبادرت ورزند. این اقدامات ممکن است شامل متوقف ساختن تمام یا قسمتی از روابط اقتصادی و ارتباطات راهآهن، دریایی، هوایی، پستی، تلگرافی، رادیویی و سایر وسایل ارتباطی و قطع روابط سیاسی باشد.»
بند نخست: اقدامات واکنشی سیاسی و دیپلماتیک
نخستین موضوعی که با طرح اقدامات واکنشی سیاسی به ذهن منعکس میشود، اعمال تحریمهای سیاسی، علیه کشوری که حقوق بشر و بشردوستانه را به شدت نقض کرده است، میباشد. بدین معنا که میتوان علیه نمایدگان کشوری که نخواسته است، از حقوق شهروندانش در برابر جنایات گسترده دفاع کند، جهت حضور در مجامع بین المللی، محدودیتها یا ممنوعیتهایی قرار داده شود. از جمله این اقدامات میتوان از اخراج سفیر کشور مربوطه از سایر کشورها، که میتواند علاوه بر داشتن جنبه نمادین، در افکار عمومی دنیا نیز تأثیرگذار باشد و همچنین کاهش سطح روابط مراودات سیاسی از سطح دیپلماتیک به کنسولی یا حتی قطع کامل مراودات سیاسی، نام برد.
ممنوعیت یا محدودیت سران و مقامات یک کشور و خانوادهاشان برای مسافرت به کشورهای دیگر نیز میتواند از جمله دیگر اقدامات سیاسی برای تحت فشار قرار دادن کشورهای خاطی حقوق بشر و بشروستانه، مورد توجه قرار گیرد.
تعلیق عضویت کشورهای مرتکب جنایات جنگی، نسلزدایی، پاکسازی قومی و جنایات علیه بشریت، در سازمانهای منطقهای و جهانی یا حتی اخراج آنها از این سازمانها، میتواند ابزار مناسبی در جهت کنترل یا از بین بردن اقدامات یک کشور علیه شهروندانش گردد. این اقدام، خود میتواند از جنبه های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی نیز تأثیرگذار باشد؛ بدین معنا که با تعلیق یا اخراج یک کشور از یک سازمان منطقهای، احتمال کاهش نفوذ آن کشور در آن منطقه با توجه به زمینه فعالیت آن سازمان، به شدت وجود دارد.
خودداری از پذیرش اینگونه کشورها در سازمانهای بین المللی نیز مانع بزرگی در جهت رسیدن آن کشور به اهدافش که با عضویت در آن سازمانهای بین المللی قابل تحقق است یا حداقل با چنین عضویتهایی، احتمال رسیدن به اهدافش افزایش مییابد، محسوب میگردد.
قرار دادن نام کشورها در لیست کشورهای ناقض حقوق بشر و اعلان آن میتواند ابزاری در دست جامعه بین المللی باشد تا با بهره گرفتن از ترس ناشی از قرار گرفتن در این لیست و کاهش سطح اعتبار بین المللی کشورها، مانع ارتکاب جنایات گشترده علیه بشریت گردند.
بند دوم: واکنشهای اقتصادی
«هدف اصلی از بکار بردن اقدامات اقتصادی به عنوان ضمانت اجرای قهری علیه یک دولت، ممانعت و ارعاب دولت بزهکار از ادامه اعمالی است که با موازین حقوق بینالملل جزایی مطابقت ندارد.»^[۳۰۸] در واقع، در اعمال تحریمهای اقتصادی، علیه کشور خاطی سعی میکنیم تا فعالیتهای اقتصادی کشور مزبور را محدود کنیم یا اینکه آزادی فعالیتهای اقتصادی آن کشور را از میان ببریم تا مجبور شود رفتارش را در قبال شهروندانش تغییر دهد.
سه دسته تحریم اقتصادی برای کشورهای خاطی قابل اعمال به نظر میرسد. نخست، تحریمهای تجارتی محض است، یعنی به کالاهای خاصی اجازه واردات یا صادرات را به کشور مزبور نمیدهد. دوم تحریمهای مالی است که سرمایهگذاریها را در کشور مرتکب جنایات علیه حقوق بشری ممنوع میکند یا اموال آن کشور یا مقامات و افراد خاصی را در بانکهای خارجی بلوکه مینماید یا مانع وام دادن یا استقراض از سوی نهادهای بین المللی مالی و کشورها میشود. سوم، تحریمهای مختلط است که مرزهای میان اقتصاد و اقدامات سیاسی و اقدامات نظامی را محو میکند، یعنی اقدامات اقتصادیای که منجر به محدودیتهای نظامی یا دیپلماتیک میشود.^[۳۰۹]
گزارش کمیسیون بین المللی حاکمیت کشور و مداخله، اقدامات مختلف اقتصادی در جهت تحریم کشورها را به در چهار دسته ذیل بیان میدارد:
تحریمهای مالی علیه اموال خارجی کشور نقضکننده فاحش حقوق بشر یا علیه گروه های تروریستی و رهبران آنها
ایجاد محدودیت در درآمدهای ناشی از فروش نفت و جواهرات و دارو
محدودیت دسترسی به محصولات پترولیوم که برای اهداف نظامی قابل استفاده اند
ایجاد ممنوعیت های پروازی به داخل و خارج کشور^[۳۱۰]
اعمال ذیل را نیز میتوان به اقدامات بالا اضافه کرد:
مسدود کردن داراییهای خارجی
ممنوعیت نقل و انتقال مالی
تحریم معاملات
تعلیق حمل و نقل جادهای و ریلی
تعلیق یا قطع کمکها و وامهای خارجی از سوی کشورها و مؤسسات بین المللی از جمله بانک جهانی و صندوق بین المللی پول.
علاوه بر تحریمها، اقدامات دیگر تشویقکننده و انگیزشی برای کشورها در خودداری انجام جنایات گسترده علیه حقوق بشری یا توقف آن علیه شهروندانشان وجود دارد. از جمله این اقدامات میتوان از اعطای امتیازات تجاری، انجام کمکهای در جهت توسعه مالی و اقتصادی، بستن توافقنامههای تجاری سودبخش، پیشنهاد سرمایهگذاریهای خارجی و پیشنهاد عضویت در سازمانهای اقتصادی منطقهای و جهانی نظیر عضویت در سازمان تجارت جهانی، نام برد.
بند سوم: واکنشهای امنیتی
کمیسیون بین المللی حاکمیت کشور و مداخله، دو اقدام را در برابر بحرانهای عظیم انسانی پیشنهاد میکند. گزارش این کمیسیون نخست، به تحریم ابزارهای نظامی و قطعات آن و همچنین قطعاتی که کاربرد دوگانه دارند، اشاره میکند و دوم پایان دادن به همکاریها و آموزشهای نظامی را به عنوان یکی دیگر از واکنشهای نظامی مطرح میکند.^[۳۱۱]
باید اضافه کرد، اقدامات نظامی که میتوانند بدون استفاده از نیروی نظامی، جز اقدامات واکنشی نظامی مطرح شوند، محدود به موارد بالا نیست. عملیات حفظ صلح برای حمایت از غیرنظامیان، یکی دیگر از طرق واکنش در این حوزه، بدون استفاده از نیروی نظامی است. «عملیات حفظ صلح در مفهوم کلاسیک آن، عملیاتی است جمعی و غیر قهری با هدف حفظ صلح و نه اعاده آن و وسیلهای موقت برای مهار درگیریها، جلوگیری از خشونت بیشتر و ایجاد جوی مساعد برای پیگیری تلاشهای صلحجویانه با هدف حل قطعی اختلافات. به تعبیر پتروس غالی مفهوم اساسی حفظ صلح استفاده غیرقهرآمیز از نیروی نظامی برای حفظ صلح است.»^[۳۱۲] عملیات حفظ صلح در مفهوم کلاسیک، تنها برای دفاع از خود مجاز به استفاده از زور بوده و در آن اجرای آن رضایت طرفین درگیری و رعایت بیطرفی و عدم توسل به زور و بین المللی بودن نیروها، شرط بوده است؛ اما با گذشت زمان و طرح نسل دوم عملیات حفظ صلح و گسترده شدن حوزه عملیاتها و ورود آنها به درگیریهای داخلی کشورها و سپس خلق نسل جدید عملیلاتهای حفظ صلح که ابتداً رضایت طرفین را هم برای انجام عملیات حفظ صلح لازم نمیداند و در مواقعی نیز استفاده از نیروی نظامی را مجاز دانسته است^[۳۱۳]، زمینه های لازم برای استفاده از عملیاتهای صلح در حمایت از غیرنظامیان فراهم آمده است. در واقع، نظریه مسئولیت حمایت میتواند از مفاهیم جدید عملیاتهای حفظ صلح، برای جلوگیری از ورود به مداخله نظامی استفاده نماید؛ چه آنکه این روش خود با اصول مسئولیت حمایت، که مداخله نظامی را آخرین راه حل میداند، هماهنگی دارد.
اخیراً سازوکارهای دیگری نظیر ایجاد مناطق امن^[۳۱۴] و مناطق پرواز ممنوع^[۳۱۵] در عملیاتهای ملل متحد در چهارچوب حفظ صلح و امنیت بین المللی ایجاد شده است. این سازوکارها میتوانند در نظریه مسئولیت حمایت به خوبی به کار آیند؛ بدین صورت که در مواردی که بحران شدید انسانی در حال وقوع است یا شدیداً پتانسیل ایجاد آن وجود دارد، پس از آنکه تمام راهحلهای پیشگیرانه با شکست مواجه شد و پیش از آنکه مداخله نظامی در کشور ناقض حقوق بشر و بشردوستانه صورت گیرد، میتوان از ایجاد مناطق امن یا مناطق پرواز ممنوع، در میان درگیریها یا مناطق پرخطر استفاده کرد، تا بتوان ضمن حفظ حقوق جان و زندگی انسانها، از استفاده از نیروی نظامی هم پیشگیری نمود.