پیشینه پژوهش
۲-۱ مقدمه
رفتار مصرف‍کننده طی دهه‍های اخیر یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه محققان بازاریابی بوده است. تنوع رفتار مصرف‍کننده به دلیل گوناگونی عوامل اثرگذار بر رفتار و انگیزه فرد برای خرید می‍باشد(لین و همکاران^[۲۳]،۲۰۱۰). امروزه مصرف‍کنندگان به عنوان کلید اصلی موفقیت یا عدم موفقیت یک شرکت محسوب می‍شوند. از این رو درک صحیح رفتار مصرف‍کنندگان از اهمیت زیادی برخوردار است. تصمیم خرید مصرف‍کنندگان می‍تواند تحت‍تاثیر عوامل مختلفی که یا درونی و یا بیرونی هستند، قرار‍گیرد. عواملی همچون عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، قانونی، عوامل درون‍فروشگاهی و عواملی که در حیطه قدرت شرکت هستند را می‍توان جزو عوامل خارجی در نظر گرفت. انگیزه، ادراک، آنی‍گرایی، شخصیت و از این قبیل عوامل که منحصر به ‍فرد هستند و از درون شخص سرچشمه می‍گیرد، بعنوان عوامل درونی تاثیرگذار طبقه‍بندی می‍شوند. شرکت‍ها به دلیل رقابتی‍شدن بازار محصولات‍شان، دیگر نمی‍توانند نسبت به سلائق، علائق، خواسته‍ها و تمایلات و درکل نیاز مشتریان بی‍توجه باشند. بنابراین تمرکز داشتن بر نیاز‍های مختلف مصرف‍کنندگان و پاسخگویی صحیح و بموقع به خواسته‍های آنها ضروری‍ترین وظیفه‍ی سازمان‍ها جهت تحقق اهدافشان بحساب می‍آید(تان و فریسی^[۲۴]،۲۰۱۱).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از مباحثی که امروزه از مهم‍ترین مباحث در حوزه رفتار مصرف‍کننده می‍باشد رفتار خرید‍ آنی است. این فصل در پی فراهم‍کردن یک نگاه عمیق از ادبیات موجود در رفتار خرید آنی مصرف‍کننده است. بعد از درک مفهموم خرید آنی و آگاهی از وضعیت جاری آن، این فصل بینشی در مورد منطقی‍بودن یا نبودن این پدیده فراهم می‍کند. سپس متغیر‍های آنی‍گرایی خریدار و درون‍فروشگاهی مورد بررسی قرار می‍گیرد.
۲-۲ رفتار مصرف کننده
از رفتار مصرف‍کننده^[۲۵] تعاریف گوناگونی شده است که در ادامه سعی بر آن شده است که تعدادی از آنها ذکر گردد. انجمن بازاریابی آمریکا^[۲۶] رفتار مصرف‍کننده را این گونه تعریف می‍کند: تعامل پویای نفوذ و شناخت، رفتار و محیط به طریقی که انسان‍ها در زندگی‍شان مبادله می‍کنند(وینسون و همکاران^[۲۷]، ۱۹۷۷).
از طرفی دیگر، رفتار مصرف‍کننده می‍تواند به این گونه تشریح شود: مجموعه فعالیت‍های فیزیکی، احساسی و ذهنی که مستقیماً در جهت کسب، مصرف و کنارگذاری کالاها، خدمات و ایده‍ها در جهت ارضای نیازها و خواسته ها صورت می‍گیرد. به عبارت دیگر رفتار مصرف‍کننده شامل مجموعه‍ای از فرایند‍های روانی و فیزیکی است که قبل از خرید آغاز و تا بعد از مصرف ادامه پیدا می‍کند(تان و فریسی، ۲۰۱۱).
با توجه به تعاریف ذکر ‍شده، رفتار مصرف‍کننده شامل دانش و احساساتی که افراد تجربه می‍کنند و اقداماتی که آنها در فرایند مصرف انجام می‍دهند، می‍باشد(کوکر^[۲۸]،۲۰۱۰) و همچنین شامل اجزایی از محیط است که بر این دانش، احساسات و رفتار تاثیر می‍گذارد. بنابراین رفتار مصرف‍کننده را می‍توان یک فرایند پویا دانست، چرا که دانش، افکار، احساسات و رفتار مصرف‍کننده توسعه استراتژی‍های بازاریابی را مشکل می‍سازد(لین و همکاران، ۲۰۱۰). لذا بازاریابان باید تلاش کنند تا به این سوالات پاسخ دهند: چه کالا و برند‍هایی برای مصرف‍کنندگان معنی دارند؟ مصرف‍کنندگان به چه طریقی خرید می‍کنند و چه عواملی بر خرید و مصرف آنها تاثیر می‍گذارد؟(پیتر و السون^[۲۹]، ۲۰۰۵).
۲-۳ اهمیت مطالعه رفتار مصرف‍کننده
با تغییر فلسفه‍ی بازاریابی از گرایش تولید و محصول به گرایش فروش و بعد از آن گرایش بازاریابی، مصرف‍کنندگان و رفتار آنها از اهمیت خاصی برخوردار شد(فایل^[۳۰]،۲۰۱۱). البته تنوع در عرضه محصولات متفاوت و جدید و تغییر چرخه عمر محصولات و همچنین توجه گروه‍های خصوصی و سیاست‍گذاران عمومی به مصرف‍کنندگان در گسترش مطالعات مربوط به مصرف‍کننده، نقش داشته است.
داشتن درک صحیح از مصرف‍کنندگان و فرایند خرید، مزیت‍های متعددی را در بردارد. این مزیت ها شامل کمک به مدیران در جهت تصمیم‍گیری، تهیه یک مبنای شناختی از طریق تحلیل مصرف‍کنندگان، کمک به قانون‍گذاران برای وضع قوانین مربوط به خرید و فروش کالا و خدمات و در نهایت کمک به مصرف‍کنندگان در جهت تصمیم‍گیری بهتر می‍باشد.
۲-۴ تصمیم‍گیری مصرف‍کننده
در ورای هر عمل خرید یک فرایند مهم تصمیم‍گیری نهفته است که باید بررسی شود. در بسیاری از مطالعات اشاره شده است که تصمیم‍گیری مصرف‍کنندگان متاثر از متغیر‍های درونی و بیرونی می‍باشد(پوکولانگرا و همکاران،۲۰۱۱). علاوه بر آن که تصمیم‍گیری‍ها با توجه به نوع محصول با سطوح مختلف ریسک محصولات متفاوت هستند(تان و فریسی، ۲۰۱۱). سه دیدگاه در خصوص تصمیم‍گیری رفتار مصرف‍کننده وجود دارد. این سه دیدگاه عبارتند از:
دیدگاه تصمیم‍گیری^[۳۱]
دیدگاه تجربی^[۳۲]
دیدگاه تاثیر رفتاری^[۳۳]
۲-۴-۱ دیدگاه تصمیم‍گیری
دیدگاه سنتی تصمیم‍گیری تاکید بر رویکرد خودگرا و اطلاعات پردازانه در مورد خرید مصرف‍کننده دارد. در این دیدگاه تصمیمات یا با درگیری ذهنی بالا^[۳۴] و یا با درگیری ذهنی پائین^[۳۵] اتخاذ می‍شود. تحت شرایط درگیری ذهنی پائین تصمیم‍گیری محدود صورت می‍گیرد و رفتار جستجوگری کمتری از مصرف‍کننده سر می‍زند. تحت این شرایط ارزیابی بدیل به صورت حداقل می‍باشد و در تصمیم‍گیری محدود انتخاب میان مارک‍های جایگزین به طریقی نسبتاً ساده انجام می‍گیرد و از قوائد ساده شده تصمیم استفاده می‍شود. تحت شرایط درگیری ذهنی بالا رفتار جستجوگری گسترده از مصرف‍کننده سر می‍زند. همچنین ارزیابی بدیل‍ها به صورت گسترده‍ای صورت می‍پذیرد و انتخاب تحت این شرایط پیچیده و مشکل است. از طرف دیگر، این دیدگاه بیان می‍کند که مصرف‍کنندگان، تصمیم‍گیرندگانی عقلایی هستند. با توجه به دیدگاه تصمیم‍گیری خرید در می‍یابیم که مصرف‍کنندگان اولاً به وجود یک مساله پی می‍برند و در خلال سلسله مراحلی سعی در حل منطقی مسئله دارند. این مراحل شامل تشخیص مسئله، تحقیق، ارزیابی بدیل، انتخاب و ارزیابی بعد از خرید می‍باشد(روبین،۲۰۱۰). ریشه‍های این رویکرد در روانشناسی روانشناختی^[۳۶]و اقتصاد قرار دارد(موون و مینور، ۱۳۸۲).
۲-۴-۲ دیدگاه تجربی
این دیدگاه در مورد نحوه خرید مصرف‍کنندگان، بیان می‍دارد که مصرف‍کنندگان در بعضی از مواقع بر اساس تصمیم‍گیری کاملاً عقلایی خرید نمی‍کنند. در مقابل آن‍ها گاهی تنها برای سرگرمی، خیال‍پردازی و هیجانات و احساسات مبادرت به خرید کالا و خدمات می‍کنند. دیدگاه تجربی این شناخت را ایجاد می‍کند که محصولات، دارای معانی و نماد‍های ذهنی خاصی برای مصرف‍کنندگان هستند. از دیدگاه تجربی شناخت مسئله ناشی از تشخیص وجود اختلاف بین حالت‍های عاطفی واقعی و مطلوب می‍باشد. در این دیدگاه فرایند جستجو شامل اطلاعات‍یابی در رابطه با تاثیر عاطفه گزینه‍های انتخاب است و بدیل‍ها بر اساس کیفیت عاطفی‍شان ارزیابی می‍شوند. خریدهای بی‍برنامه و تنوع طلبانه از جمله خرید‍های هستند که در دیدگاه تجربی طبقه‍بندی می‍شوند(موون و مینور، ۱۳۸۲).
۲-۴-۳ دیدگاه تاثیر رفتاری
هنگامی که با مسائل از دید تاثیر رفتاری برخورد می‍شود، موضوع رفتار مصرف‍کنندگان و رخداد‍های محیطی که بر رفتار آن‍ها اثر می‍گذارد از اهمیت ویژه‍ای برخوردار خواهد شد. تاثیر رفتاری هنگامی اتفاق می‍افتد که نیرو‍های قوی و محیطی مصرف‍کننده را به سمتی سوق می‍دهند که او بدون احساسات و یا باور‍های قوی از پیش ساخته شده اقدام به خرید محصول می‍کند. در این هنگام خرید مصرف‍کننده ناشی از تاثیر مستقیم رفتار از طریق نیرو‍های محیطی از قبیل ابزارهای ارتقا فروش، هنجارهای فرهنگی، محیط فیزیکی و یا فشار‍های اقتصادی می‍باشد(موون و مینور، ۱۳۸۲).
۲-۵ خرده فروشی
۲-۵-۱ تعریف خرده فروشی
خرده فروشی شامل همه فعالیت‍های مربوط به فروش مستقیم کالاها یا خدمات به مصرف‍کننده نهایی می‍شود(یعنی کسی که این اقلام را برای مصرف شخصی و غیرتجاری می‍خرد). یک خرده فروش(یک واحد تجاری است که کل فروش آن از محل خرده فروشی انجام می‍شود(روستا و بطحایی، ۱۳۸۵). هر سازمان که محصولات خود را به مصرف‍کننده نهایی بفروشد، چه اینکه یک شرکت تولیدی، عمده فروش یا خرده فروش باشد، خرده فروش نامیده می‍شود(فروزنده، ۱۳۸۱).
۲-۵-۲ انواع خرده فروشی
خرده فروشی دارای گونه‍های بسیار زیاد است و شکل‍های جدیدی هم به وجود می‍آیند. در زمان کنونی خرده فروشی‍ها به صورت فروشگاهی و خرده فروشی‍های بدون فروشگاه وجود دارند(فروزنده،۱۳۸۱). بسیاری از موسسات از جمله تولیدکنندگان عمده فروشان و خرده فروشان به خرده فروشی اشتغال دارند ولی خرده فروشی عمدتاً توسط خرده فروشان انجام می‍شود.
اگرچه قسمت اعظم خرده فروشی در فروشگاه‍های خرده فروشی است اما در سال‍های اخیر خرده فروشی غیر‍فروشگاهی نظیر فروش پستی، تلفنی، خانه به خانه، ماشین‍های فروش اتوماتیک و ابزار و وسایل الکترونیکی رشد بسیار قابل توجهی داشته است. به دلیل اینکه در تحقیق حاضر خرید آنی در فروشگاه‍های زنجیره‍ای مورد بحث قرار می‍گیرد، در ادامه به تعریف خرده فروشی فروشگاهی می پردازیم.
۲-۵-۲-۱ خرده فروشی فروشگاهی
فروشگاه‍های خرده فروشی اشکال و اندازه‍های متفاوتی دارند و بطور دائم انواع جدید خر‍ده فروشی نیز در حال ظهور است. فروشگاه‍های خرده فروشی را میتوان بر حسب یک یا چند مشخصه طبقه‍بندی کرد. از جمله: سطح خدمات ارائه شده توسط فروشگاه، نوع کالایی که در فروشگاه برای فروش عرضه می‍شود، سطح نسبی قیمت‍های فروش، نحوه کنترل مجاری فروشی و نحوه گرد‍ همائی‍های آنان. جدول۲-۱، این طبقه‍بندی‍ها را با خرده فروشی‍های مربوطه نشان میدهد.
جدول ۲-۱ طبقه بندی خرده فروشی

طبق تقسیم‌بندی مصباح یزدی؛ حداقل سه معنا ممکن است از«حکومت دینی» اراده شود:
حکومتی که تمام ارکان آن بر اساس دین شکل‌گرفته باشد.
حکومتی که در آن احکام دینی رعایت می‌شود.
حکومت دین‌داران و متدینان.
این سه معنا و تفاوت آن‌ها را با یکدیگر چنین می‌توان توضیح داد: طبق معنای اوّل، حکومت دینی حکومتی است که نه‌تنها همه‌ی قوانین و مقررات اجرایی آن برگرفته از احکام دینی است، بلکه مجریان آن نیز مستقیماً از طرف خدا منصوب‌اند، یا به اذن خاص یا عام معصوم منصوب‌شده‌اند چنین حکومتی«حکومت دینی» ایده آل و کمال مطلوب است، زیرا حکومتی با این خصوصیات از پشتوانه‌ی حکم الهی برخوردار است و بر اساس اراده‌ی تشریعی خدا شکل‌گرفته است. پس حکومت رسول‌الله(ص) و امام معصوم و نیز حاکمیت افرادی مانند مالک اشتر در زمان حضور معصوم و یا حکومت ولی‌فقیه جامع‌الشرایط در عصر غیبت این‌گونه است. امّا طبق معنای دوم لازم نیست شخص حاکم، منصوب مستقیم یا غیرمستقیم خدا باشد. در این صورت مجری این حکومت پشتوانه‌ی الهی ندارد و دینی بودن حکومت فقط به این معناست که قوانین دینی در این حکومت رعایت می‌شود. حتّی طبق این معنا لازم نیست تمامی قوانین حکومت برگرفته از احکام و قوانین حکومت برگرفته از احکام و قوانین شرع باشد بلکه کافی است که تا حدودی احکام و ارزش‌های دینی در این حکومت رعایت گردد. این شکل از حکومت در مرتبه بعد از حکومت دینی به معنای اوّل قرار دارد. بر اساس معنای سوم اصلاً رعایت قوانین اسلامی هم لازم نیست بلکه همین‌که حکومتی مربوط به جامعه‌ای است که افراد آن متدین هستند چون شهروندان متدین هستند حکومت هم مسامحتاً دینی به‌حساب می‌آید. مشابه این تعبیر، تعبیر فلسفه‌ اسلامی است که بعضی آن را«فلسفه‌ مسلمانان» معنا می‌کنند یعنی فلسفه‌ای که در بین مسلمانان رایج است هرچند منطبق با تفکّر اسلامی نباشد ازاین‌رو برای صدق این معنای سوم حکومت دینی، ضرورتی ندارد که حاکم مقید به اجرای احکام شرع باشد؛ و طبق این معنا همه‌ی حکومت‌هایی که از صدر اسلام تاکنون در مناطق مختلف جهان در جوامع مسلمانان تشکیل‌شده است «حکومت دینی» نامیده می‌شوند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مصباح یزدی می‌گوید؛ شکی نیست که معنای سوم حکومت دینی طبق معیار و موازین عقیدتی ما معنایی صحیح و قابل‌قبول نیست بلکه در نظام عقیدتی اسلام حکومتی دینی است که تمام ارکان آن دینی باشد یعنی به معنای اوّل از معانی حکومت دینی، دینی باشد. امّا معنای دوم «حکومت دینی»، درواقع«بدل اضطراری» حکومت دینی مقبول است نه اینکه حقیقتاً حکومت دینی باشد یعنی در صورت عدم امکان تحقق حکومت به معنای اوّل به‌ناچار به سراغ حکومت دینی به معنای دوم می‌رویم. توضیح اینکه وقتی شرایط به‌گونه‌ای بود که حکومت دینی به معنای اوّل قابل تحقق نبود: از میان اشکال مختلف حکومت، «حکومت دینی» به معنای دوم اضطراراً پذیرفته می‌شود(مصباح یزدی،الف۱۳۷۷،۶۰-۵۹).
مهمترین و اساسی ترین هدف حکومت دینی:
مصباح یزدی معتقد است؛ اگر حکومتی دینی باشد، باید در کنار اهداف مذکور، هدف دیگری را نیز داشته باشد و آن، آماده کردن زمینه‌ی رشد و ترقّی معنوی شهروندان است. این هدف برای حکومت دینی از چنان اهمیتی برخوردار است که اهداف دیگر تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرند؛ به‌عبارت‌دیگر این هدف اولویت اوّل را در نظام اسلامی دارد(مصباح یزدی،الف۱۳۷۷،۶۲).
حکومت دینی تمام و کمال:
نظام اسلامی نظامی است که در شکل مطلوبش، قوانین آن از طرف خدای متعال وضع‌شده باشد. مجری قانون آن‌هم یا شخصاً از طرف خدای متعال نصب‌شده باشد؛ مثل پیغمبر و امام معصوم علیه‌السلام یا از طرف معصوم نصب‌شده باشد به نصب خاص مثل زمان غیبت صغری؛ یا نصب‌شده باشد به نصب عام، مثل نصب فقها در زمان غیبت کبری. مصباح یزدی می‌گوید: «ما این‌گونه حکومت را حکومت دینی - به معنای کامل کلمه - می‌دانیم»(مصباح یزدی،ب۹:۱۳۷۷).
حکومت اسلامی:
مفهوم حکومت اسلامی:
در باور مصباح یزدی؛ یک نظام اجتماعی و سیاسی، هنگامی ویژگی اسلامی خواهد داشت که در دو بُعد«قانون‌گذاری» و«اجرا» مبتنی بر اصول و ارزش‌های اسلامی باشد و این خصیصه وقتی باقی می‌ماند که مردم جامعه و کسانی که این نظام را می‌پذیرند معتقد به عقاید اسلامی و پایبند ارزش‌های آن باشند(مصباح یزدی،۱۳۷۲،۱۲).
اگر کسی پذیرفت که جامعه انسانی باید قانونی داشته باشد که مصالح مادی و معنوی انسان‌ها را تأمین کند و نیز شرایط حاکم اسلامی و مدیران جامعه اسلامی را پذیرفت، پذیرش حقانیت نظام حکومت اسلامی برای او آسان است. در جامعه‌ای این بحث قابل‌طرح است که افراد آن، خدا، دین، وحی، معاد، نبوت و عصمت پیامبر را قبول دارند نه در یک جامعه ملحد(مصباح یزدی، الف۱۳۷۲،۱۳۶).
ضرورت حکومت اسلامی:
در ارتباط با ضرورت حکومت، مصباح یزدی بر این باور است که؛ به‌غیراز آنارشیست‌ها سایر اهل نظر معتقدند برای هر جامعه‌ای حکومت ضرورت دارد و این مطلب مورد تأیید کتاب و سنّت نیز هست(مصباح یزدی،۱۳۷۲،۱۱۲). در اسلام نیز مانند سایر تفکرات موجود در اندیشه‌های سیاسی بر وجود حکومت تأکید می‌شود و این مطلب تقریباً مورد تأیید همه اندیشمندان است و در کلام امیرالمونین(ع) نیز هست که یک حکومت فاجر از بی حکومتی بهتر است(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۶).
بعضی از رفتارهای انسان فقط مخصوص خودش و دنیا و آخرتش نیست بلکه بر دیگران نیز تأثیر می‌گذارد و نفع و ضرر این‌گونه رفتارها متوجه جامعه هم می‌شود، اینجاست که اکثر عقلای عالم معتقدند باید دستگاهی وجود داشته باشد تا جلوی رفتارهایی را که به جامعه لطمه می‌زند را بگیرند و با متخلف برخورد کند. به اعتقاد مصباح یزدی چه دستگاهی اولی تر از حکومت دینی و چه دینی متعالی‌تر از اسلام(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۹۶).
حکومت اسلامی و اساساً هر نوع حکومتی دارای حداقل دو بعد است، یک بعد قانون‌گذاری و دیگری بعد اجرا البته بعد سومی هم وجود دارد به نام بعد قضائی که تابع دو بعد دیگر است(مصباح یزدی،۱۳۷۲،۱۷).
ساختار و مدل حکومت اسلامی:
ساختار حکومت اسلامی برحسب شرایط زمانی و مکانی و بر اساس تحولات اجتماعی و فرهنگی دائماً در حال تغییر است و نمی‌شود برای همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها یک‌شکل حکومتی ارائه کرد. ساختار حکومت از احکام متغیّر است که با توجه به شرایط تغییر می‌کند و تشخیص و معرفی آن به عهده‌ی ولی امر مسلمین است که این ولی امر در زمان غیبت معصوم، فقیه جامع‌الشرایط است(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۴۸-۱۴۷).
هیچ‌کس مدعی نیست که اسلام شکل و ساختار مشخصی را برای حکومت تعیین کرده است. نه در قرآن و نه در سیره‌ی پیامبر و معصومین و نه در روایات هیچ کجا ادعا نشده است که سلسله‌مراتب و شکل و ساختار حکومت اسلامی از سوی خداوند و اولیای دین تعیین‌شده است(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۴۶).
امّا اینکه آیا اسلام شکل جمهوریت را بر ما الزام کرده یا نه؟ مصباح یزدی معتقد است؛ جمهوری اسلامی حجّت است؛ چون مبتنی بر رأی مردم است، امّا بالاتر از این، آن را حجّت می‌دانیم؛ چون امام راحل(ره) آن را امضا کردند. وقتی‌که هنوز قانون اساسی نوشته‌نشده بود، به چه دلیل ما گفتیم وقتی مردم رأی می‌دهند رأیشان حجّت است؟ به چه دلیل گفتیم مردم باید در انتخابات شرکت کنند؟ آیا جز این بود که چون امام فرموده بودند اقدام کردند؟(مصباح یزدی،ب۱۳۷۷،۱۴).
شکل موجود از حکومت اسلامی که دارای اصل تفکیک قوا، وجود دستگاه‌های مختلف مجریه، مقننه و قضائیه است و حاکمان بارأی مستقیم و غیرمستقیم مردم انتخاب می‌شوند در تاریخ اسلام مسبوق به سابقه نیست و این سؤال مطرح می‌شود که آیا اسلام شکل خاصی از حکومت را تعیین نکرده است و تعیین نوع و شکل حکومت را به عهده‌ی مردم گذاشته است و یا اینکه به اقتضای زمان اشکالی از حکومت را ارائه می‌کند(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۴۴)
در این خصوص باید به دو نکته اشاره کرد:
الف) گستردگی و نسخ ناپذیری قوانین اسلامی:
اسلام یک چارچوب کلان ارائه می‌کند که همه‌ی اشکال عقلایی حکومت در آن می‌گنجد ولی اشکال حکومت نباید از چارچوب فراتر رود که آن چارچوب کلی و کلان را ما به حکومت اسلامی تعبیر می‌کنیم.
ب) ارائه‌ مدل‌های ترتبی برای حکومت از سوی اسلام:
اسلام نگاه بسته درباره‌ی حکومت ندارد و اگر شرایط ایده آل فراهم نشد، شرایط مناسب بعدی را در نظر می‌گیرد(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۰۶-۱۰۴).
درجه بندی و مدل های حکومت اسلامی:
مصباح یزدی معتقد است؛ نظام سیاسی اسلام درجه‌بندی دارد: در درجه‌ی اوّل یک طرح ایده آل برای حکومت دارد که تنها در شرایط خاص و توسط افراد خاص قابلیت اجرا دارد(معصومین) و در درجه‌ی بعد در صورت نبودن معصوم باید کسی در رأس حکومت اسلامی قرار گیرد که بیشترین شباهت را در علم و تقوا و مدیریت به معصوم داشته باشد؛ و در مرحله‌ی پایین‌تر به حداقل نصاب کشیده می‌شود و در مرتبه‌ی آخر اصلاً اهداف حکومت اسلامی تحقق نمی‌یابد که نباید این نوع حکومت را برگزید(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۹۵).
به نظر مصباح یزدی: «بر اساس حکم قطعی عقل که فهم هر عاقلی بر آن گواهی می‌دهد وقتی عملاً تحقق شکل ایده آل حکومت اسلامی ممکن نبود و دسترسی به معصوم و شخص برخوردار از عالی‌ترین مراتب جهت ولایت و حکومت مستقیم بر مردم را نداشتیم، کسی صلاحیت حکومت بر مسلمانان را دارد که در برخورداری از سه شرط اساسی علم، تقوا و مدیریت برتر از دیگران و اشبه به معصوم است، یعنی کسی که شناخت او به قوانین بیش از دیگران است، تقوا و عدالتش از دیگران بیشتر است و بیش از دیگران هواها و نفسانیات خود را کنترل می‌کند. این بیان عقلایی برای هر عاقلی به‌راحتی قابل‌فهم و درک است و نیاز به ارائه‌ دلایل پیچیده‌ی فقهی و کلامی ندارد(مصباح یزدی،الف۱۳۷۲،۱۳۹).
۵-۵-۲-۴)دولت:
فلسفه ی وجودی دولت:
آنچه از فلسفه‌ وجودی دولت به معنای اعم آن به دست می‌آید، این است که دولت باید در چند مسئله، عهده‌دار امور شود. ازنظر مصباح یزدی آن مسائل عبارت‌اند از:
دولت باید مقرراتی را که مطابق مصالح جامعه است، وضع کند که همان کار قوه‌ی مقننه است.
دولت باید امکاناتی را که در جامعه وجود دارد - اعم از امکانات طبیعی یا کسبی - به‌گونه‌ای بین مردم توزیع کند که هر کس به‌اندازه‌ی استعداد و توانش بتواند از آن‌ها بهره‌مند شود(منظور از توزیع هم این است که راه استفاده‌اش را برای مردم باز بگذارد). درواقع نباید تبعیضی در استفاده از امکانات وجود داشته باشد تا اینکه همه‌ی افراد بتوانند به‌طور یکسان از امکانات استفاده کنند. مسئولیتی که بر عهده‌ی دولت است، تأمین امکان بهره‌برداری از امکانات برای همه، به‌طور یکسان و بدون تبعیض است.
دولت باید نیازهای مادی جامعه را به‌ویژه وقتی‌که از دست افراد، کاری بر‌نمی‌آید، تأمین نماید. یکی از ضرورت‌های وجود دولت، انجام کارهایی است که از عهده یک فرد یا گروهی خاص بر‌نمی‌آید؛ به‌عنوان نمونه در هر جامعه‌ای، افراد معلولی هستند که خودشان نمی‌توانند زندگی خویش را تأمین کنند یا کودکان بی‌سرپرستی هستند که احتیاج به سرپرست دارند و یا بیمارانی هستند که در درمان خود با مشکلات جدی مواجه می‌باشند و نیاز جدی به تجهیزات بیمارستانی دارند که باید از سوی دولت تأمین شود. همچنین در مسائل دفاعی و نظامی که یک نفر، دو نفر یا یک گروه نمی‌توانند عهده‌دار امور شوند و تشکیلاتی لازم است تا آن را مدیریت کرده، هزینه‌اش را تأمین کند. و افراد، امکانات و تجهیزات آن را فراهم نماید تا امنیت برای کشور حاصل شود. همچنین در مورد تأمین امنیت داخلی نیز وضع به همین‌گونه است. تمامی موارد پیش‌گفته از وظایف دولت محسوب می‌گردد.
بر اساس بینش اسلامی، دولت وظیفه دارد - بلکه هدف اصلی دولت اسلامی همین است - که زمینه‌ی رشد معنوی انسان‌ها را فراهم نماید و سعی کند که استعدادهای معنوی افراد، هر چه بیشتر و بهتر به فعلیت برسد. دولت باید کاری کند که بیشترین افراد مردم به بهترین کمالات معنوی برسند. اساساً انسان برای همین آفریده‌شده است تا به اختیار خویش به کمال لایق خود نائل آید؛ همان کمالی که در فرهنگ اسلامی با تعبیر«قرب به خدا» از آن یاد می‌شود. ازاین‌رو، وجود دولت برای به کمال رساندن انسان‌ها ضرورت پیدا می‌کند و بقیه‌ی وظایف دولت، مقدمه‌ای برای تحقق این هدف می‌باشند. هرچند در تفکّر غیر اسلامی به‌ویژه سکولاریسم و فلسفه‌های سیاسی موجود، این موضوع، مغفول واقع‌شده است. فارابی این موضوع را به‌وضوح مطرح کرد که دولت باید زمینه‌ی کمال و سعادت انسان‌ها را فراهم کند؛ زیرا معتقد بود که کمالات انسان، بدون معنویت و سعادت حقیقی وی و بدون رسیدن به فضایل اخلاقی، حاصل نمی‌شود. پس وظیفه‌ی دولت است که در جهت تکامل معنوی و فضایل اخلاقی(قرب الی الله) انسان‌ها تلاش کند. ازاین‌رو، اگر دولت به هر یک از این وظایف عمل کند، عمل وی مصداق«وضع کل شیء فی موضعه» است و هرکدام از این حقوقی را که مردم بر دولت دارند، ادا کند، مصداق«اعطاء کل ذی‌حق حقه» خواهد بود(مصباح یزدی،۱۳۸۸،۱۲-۱۱).
بنابراین همان‌گونه که پیش‌تر گفته شد؛ هر جامعه‌ای نیاز به قوانین دارد امّا آیا صرف وجود قوانین بر روی کاغذ ضمانت اجرا خواهد داشت؟ قطعاً نیاز به یک دستگاه برای اجرای قوانین در جامعه وجود دارد. لذا همان‌گونه که وجود قانون برای جامعه ضروری است باید قوّه ای باشد که ضامن اجرای قانون باشد(مصباح یزدی،۱۳۷۲،۱۱۴-۱۱۳).
مفهوم دولت دینی:
به اعتقاد مصباح یزدی؛ هرچند تعاریف مختلفی از دولت دینی ارائه گردیده است، امّا فرض این است که مراد از دولت دینی، آن نهاد اجتماعی است که بر اساس ارزش‌های دینی بر سرکار آمده است و متصدی پیاده کردن ارزش‌های دینی در جامعه و محقق ساختن اهداف یک جامعه در چارچوب ارزش‌های دینی است. پس دولت دینی دولت مشروعی است که درصدد پیاده کردن احکام اسلامی در جامعه است(شبان نیا،۱۳۸۹،۱۵).
لذا در تعریف دولت دینی اجمالاً می‌گوییم: «دولت دینی، نهادی اجتماعی است که بر اساس ارزش‌های دینی بر سرکار آمده است و وظیفه دارد که ارزش‌های دینی را در اجتماع پیاده نماید، یا اهداف جامعه را در چارچوب ارزش‌های دینی، تحقق بخشد»(مصباح یزدی،۱۱:۱۳۸۸).
رویکرد اسلام به دولت:
در دیدگاه سیاسی مصباح یزدی؛ اسلام به دولت یک نگاه تلفیقی از آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی دارد به صورتی که قائل به این است که باید مردم را در امور اجتماعی مشارکت داد و سطح فرهنگ جامعه را بالا برد تا کمتر تخلف شود و از سویی هم باید دستگاه‌های کنترل‌کننده در جامعه وجود داشته باشند تا با متخلف برخورد کنند(مصباح یزدی،الف۱۳۷۹،۶۸). این یعنی اسلام نه نگاه دولت حداکثری را در نظام‌های سوسیالیستی قبول دارد و نه دیدگاه دولت حداقلی را در لیبرالیسم.
وظیفه اصلی دولت اسلامی:
به باور مصباح یزدی؛ دولت در حکومت اسلامی نه‌تنها وظیفه دارد که به امور مادی مردم رسیدگی کند و نیازهای مادی مردم را برطرف نماید بلکه موظف است نسبت به امور اخروی مردم نیز حساس باشد و مصالح معنوی مردم را نیز تأمین کند و این تفاوت دولت در حکومت اسلامی با دولت در حکومت‌های لائیک است(مصباح یزدی،الف۱۳۷۹،۶۱). همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، بر اساس بینش اسلامی، دولت یک وظیفه دیگر هم دارد و آن این است که زمینه‌ی رشد معنوی انسان‌ها را فراهم کند. این هدف، هدف اصلی است و سایر اهداف مقدمه برای نیل به این هدف است. در جامعه‌ی اسلامی باید دولت سعی کند استعدادهای معنوی افراد را، هرچه بیشتر و بهتر، به فعلیت برساند. در حقیقت، دولت اسلامی موظف است با فراهم نمودن امکانات لازم، زمینه‌ای فراهم نماید تا بیشترین مردم به بهترین کمالات معنوی نائل گردند(شبان نیا،۱۳۸۹،۱۶).
وظایف دولت اسلامی و تفاوت آن با سایر دولت ها:
به نظر مصباح یزدی تفاوت ریشه‌ای و اساسی دولت اسلامی با دولت‌های لائیک در این است که: «دولت اسلامی قبل از هر چیز باید دغدغه‌ی اجرای شعائر الهی و احکام و قوانین اجتماعی اسلام را داشته باشد و برای آن‌ها اولویت قائل شود. البته معمولاً در عمل تزاحمی بین امور معنوی و مادّی رخ نمی‌دهد، امّا برفرض که تزاحمی رخ داد باید برای امور معنوی اولویت قائل شد»(مصباح یزدی،الف۶۳:۱۳۷۲).
شرایط متصدیان دولت اسلامی:
به‌طورکلی برای هرکس که در دولت اسلامی قرار است متصدی یک مقام شود، مصباح یزدی دارا بودن سه شرط را ضروری می‌داند:
الف) شناخت قانون:

سبک سلسله مراتبی با مقیاس عملکرد رابطه داشته است.
۲-۴) نی یل و گریفین^[۱۸۲] (۲۰۰۰) به بررسی تاثیر جو سازمانی بر سلامت جوی و رفتار فردی پرداخته اند. در این تحقیق ۵۲۵ نفر کارمند از ۲۳ گروه کاری در بیمارستان های استرالیا انتخاب شده اند.۸۹ % افراد این نمونه انتخابی را زنان تشکیل می دهند. نتیجه حاصل از این سنجش ، نشان از تاثیر گذاری جو کلی سازمان بر سلامت جوی می باشد و نیز ادراک از سلامت جوی باعث تاثیر گذاری بر عملکرد سازمانی از طریق اثرات این مولفه ها بر انگیزش افراد می گردد. نتایج این تحقیق ، می تواند راهنمایی برای محققانی شود که به دنبال مکانیزم هایی برای بهبود سلامت در مکان کاری می شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲- ۵) لوفسترام^[۱۸۳] (۲۰۰۵) در تحقیقی به بررسی نقش سبک های شناختی در زمینه محیط کاری پرداخته است. در این تحقیق به بررسی نقش سبک های شناختی به عنوان سبک تفکر با رضایت شغلی و نیز جو سازمانی در محیط کاری پرداخته است. در این تحقیق ۲۲۸ نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب گشته اند که ۴۶ درصد این تعداد را زنان و ۵۴ درصد دیگر را مردان تشکیل می دهند. بخشی از نتایج حاصل شده از این تحقیق به شرح ذیل نمایان گشته است:
زنان تمایلی خیلی بیشتری در مورد سبک تفکر شهودی دارند.
مردان ابعاد شناختی محیط کاری را بیشتر تحلیلی در نظر می گیرند این در حالی می باشد که زنان ابعاد شناختی محیط کاری را شهودی می شناسند.
گروه ها با میانگین سنی کمتر ، تفکر تحلیلی کمتری نسبت به گروه های مسن تر دارند.
گروه ها با میانگین تجربه کمتر ، تفکر تحلیلی کمتری نسبت به گروه های باتجربه تر دارند.
افرادی که سطح تحصیل بالاتری را دارا هستند ، ذارای سبک تفکر تحلیلی بیشتری می باشند.
مدیرانی که در مدیریت یادگیری مشارکت نداشته اند ، بالاترین سطح تفکر تحلیلی را از خود نشان می دهند.
مدیران جوان سبک تفکر شهودی تری نسبت به مدیران مسن تر دارند.
کارمندان یقه سفید و نیز کارگران یقه آبی ۵۵ ساله از سبک تفکر شهودی بیشتری برخوردار تر هستند.
مدیران جو سازمانی حمایت کننده را از کارگران یقه آبی بیشتر درک می نمایند.
اصل ایجاد در رضایت شغلی با سبک تفکر ، تقاضای شناختی و جو سازمانی ارتباطی ندارد.
۲- ۶) لی^[۱۸۴] (۲۰۰۷) در تحقیقی به بررسی اثر استعاره های بصری و سبک تفکر در مدل سازی ذهنی در محیط های ابر رسانه ای پرداخته است. دو متغیر استفاده شده در این تحقیق شامل دانش ساختاری افراد و نیز احساس عدم تعلق افراد می باشد. افراد مورد مطالعه در این تحقیق شامل ۱۵۳ نفر هستند . نتایجی که از این تحقیق حاصل شده است شامل موارد زیر می باشد:
استعاره های بصری در افراد تازه کار مثل یک چارچوبی فکری عمل می کند تا ابزاری برای رسیدن به هدف .
سبک تفکر کاربران نقشی بیشتر از تعیین عملکرد افراد در ساختهای ذهنی آنان و محیط های ابر رسانه ای ایفا می کند. افراد تحلیل گرا توانایی زیادی زمانی که مزیت فکری و جسمی برای تطابق با افراد کل گرا دارند.
این مشکلات بایستی به عنوان کمبودهای مدل های ذهنی شناخته شود تا احساس های فیزیکی از نبود چیزی با وجود بیشتر دانش ساختاری افرادی که بدست می آید، افراد احساس گم گشتگی می کنند.مشارکت مستقیم و اولیه افراد در یک رابطه خوب، باعث افزایش سرعت سیستم ها می گردد.
آگاهی افراد از سبک های تفکر و یا شناختی، از فاکتورهای تاثیرگذار در اطمینان از موفق بودن ارتباط استعاره ها می باشد. تجربه افراد از محتوای اطلاعات کمک زیادی می کند تا افراد از طریق یادگیری دانش جدید، اطلاعاتی را در فضای ذهنی خود ذخیره داشته باشند.
۲-۶) لئونارد^[۱۸۵]، بیووایس ^[۱۸۶]و اسکول)^[۱۸۷]۲۰۰۹) در تحقیقی به بررسی مدل های چند سطحی سبک شناختی گروهی در تصمیم گیری استراتژیک پرداخته است. سوال مطرح شده در این تحقیق به شناسایی محل تشکیل سبک های شناختی گروهی می پردازد، که با بررسی بر محور این سوال گزاره های زیر حاصل گشته است .
اکثر سبک های شناختی فردی، توانایی پیش بینی سبک های شناختی گروهی را دارا هستند.
میانگین سبک های شناختی فردی، توانایی پیش بینی سبک های شناختی گروهی را دارا هستند.
سبک شناختی فردی با بالاترین پست ، قابلیت پیش بینی سبک های شناختی گروه را دارا است.
سبک های شناختی حاصل از وظایف رهبری قابلیت پیش بینی سبک های شناختی گروه را دارا است.
سبک شناختی افراد برونگرا ، قابلیت پیش بینی سبک های شناختی گروه را دارا است.
گروه های خودآموز ، مشکلاتی را که در تیم های استراتژیک وجود دارد را شناسایی می نمایند در حالی که گروه های سنجش گر مشکلات را در گروه های عملیاتی را شناسایی می نمایند.
افکار در گروه، رفتار نمایشی را به نمایش می گذارد در حالی که احساسات در گروه، رفتار متقابل بیانی را به نمایش می گذارد.
نتیجه گیری
با نگاه به شکل گیری سبک تفکر و فرایند پردازش اطلاعات در زمینه معرفی سبک های شناختی ، می توان اثرات تمایل افراد را در این معانی مهم دانست . تفکر افراد ناشی از توانایی و تمایلات خود می باشد و این تمایلات نیز حاصل آنچه افراد از محیط خود درک می نمایند و یا علاقه به درک آن هستند ، می باشند. افراد از محیط خود ادراکات خاصی دارند که این ادراکات از درون یک سازمان می تواند جو سازمانی یک سازمان را نمایش دهد که حاصل از سبک تفکر افراد در آن سازمان و تمایل آنان از درک خود نسبت به حوادث آن سازمان می باشد .
در ابتدای فصل دو، با بیان تعاریف و مقدماتی از مولفه سبک تفکر ، بر ویژگی ها و نیز عوامل موثر در آن، توضیحاتی بیان شده است که نحوه برخورد افراد را با پیام های محیطی و پردازش اطلاعات حاصل از داده های به دست آمده از محیط را آشکار می نماید. با بیان سبک تفکر و نیز رویکردهای مختلف نسبت به آن و نیز اصطلاحات مطرح توسط صاحبنظران مختلف ، از سبک شناختی به عنوان یک عبارت از سبک های تفکر به منظور بررسی آن استفاده شده است. با بیان مولفه های سبک های شناختی و مدل دو بعدی مطرح در آن و ویژگی های هر یک از این ابعاد ، بخش اول فصل دو پایان می پذیرد. در قسمت دیگر این فصل در مورد تعاریف و ویژگی های جو سازمانی و عوامل تاثیر گذار بر آن پرداخته می شود که آن را حاصل از این فرایند پردازش و یا ادراک در نظر می نماید. در این قسمت دیدگاه های صاحبنظران مختلف در مورد جو سازمانی و نیز دیدگاه های مختلف در مورد ویژگی ها و عوامل تشکیل دهنده آن بیان شده است. در قسمت سوم این فصل ، مروری بر تحقیقات گذشته مشابه بر این تحقیق ، بیان شده است که با دسته بندی داخلی و خارجی آن به دو نوع ، نمونه هایی از این تحقیقات ذکر شده است که با بررسی محتوای این ادبیات به مدل مفهومی ذیل دست پیدا می نمائیم.

مدل مفهومی تحقیق
بر مبنای ادبیات تحقیق ، مدل مفهومی ذیل به شکل شماره (۲-۱۲) ، که دارای متغییر های مستقل و وابسته ذیل می باشد ، پیشنهاد می گردد.
الف) متغیرهای مستقل
متغیری است که از طریق آن متغیر وابسته تبیین یا پیش بینی میشود(خاکی،۱۳۷۹، ۷۶). متغیر مستقل این تحقیق دو بعد سبک تفکر می باشد که این دو بعد شامل :
۱)تفکر شهودی
۲)تفکر تحلیلی
ب) متغیرهای وابسته
متغیر وابسته ، متغیری است که هدف محقق تشریح یا ﭘیش بینی تغییرﭘذیری در آن است (خاکی ۱۳۷۹،۷۵) .
متغیر وابسته در این تحقیق ، عبارتست از ابعاد مربوط به جو سازمانی می باشد که شامل :
۱) توجه به هدف
۲) ساختار
۳) رهبری
۴) توجه به ارتباطات
۵) توجه به ﭘاداش
۶) مکانیزم های مفید
۷) نگرش به تغییر
با توجه به عنوان و موضوع تحقیق و یافته های موجود در ادبیات موضوع در خصوص رابطه سبک تفکر مدیران با جو سازمانی ، چارچوب نظری این تحقیق به صورت ذیل است:

همانطور که مشاهده میشود عدد ۱ نشان دهنده کمترین ارزش و عدد ۵ نشان دهنده بیشترین ارزش است.
۳-۲-۵-۳-روش توزیع پرسشنامه
در این پژوهش برای توزیع پرسشنامه ها از روش مراجعه حضوری استفاده شده است. بدین ترتیب که محقق در مدت دو ماه به دانشگاه سیستان و بلوچستان مراجعه کرده و از کارشناسان، کارمندان، معاونان و مدیران دانشگاه تقاضا کرده است تا پرسشنامه مربوطه را تکمیل کنند و پس از اتمام آنها را جمعآوری کرده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۶-۳ روایی و پایایی ابزار
روایی و پایایی دو بعد مهم هر ابزار اندازه گیری هستند که برای سنجش میزان مناسب بودن ابزار اندازه گیری- در پژوهش حاضر پرسشنامه- از آنها استفاده میشود.
۱-۶-۳ روایی^[۸۴]
منظور از روایی این است که محتوای ابزار یا سؤالات مندرج در ابزار دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد. یعنی اینکه هم داده های گردآوری شده از طریق ابزار مازاد بر نیاز تحقیق نباشد و هم اینکه بخشی از داده های مورد نیاز در رابطه با سنجش متغیرها در محتوای ابزار حذف نشده باشد یا به عبارت دیگر، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد (حافظنیا، ۱۳۷۷، ص ۱۳۱).
چون در این تحقیق، ابزار جمع آوری اطلاعات و اندازه گیری متغیرها، پرسشنامه است، روایی پرسشنامه از اهمیت خاصی برخوردار است. دراینپژوهشاعتبارمحتواواعتبارعاملیابزار گردآوری داده‏ها مورد بررسیقرار گرفتهاست. لازم به ذکر است که نتایج حاصل از روایی عاملی در فصل چهارم مطالعه ذکر شده است.
۱-۱-۶-۳- اعتبارمحتوای پرسشنامه
روایی محتوا نوعی روایی است که معمولاً برای بررسی اجزای تشکیلدهنده یک ابزار اندازه گیری بهکار برده میشود (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵، ص۱۷۰).
روایی محتوایی این اطمینان را به وجود میآورد که مقیاس شامل یکسری موارد کافی برای استفاده از مفهوم است. هرچه موارد معرف حیطه مفهومی که اندازه گیری میشود بیشتر باشد، اعتبار محتوایی آن بیشتر خواهد بود. به عبارت دیگر روایی محتوایی معرف چگونگی توصیف ابعاد و اجزای مفهوم است.(خاکی،۱۳۸۴،ص۲۸۹)
بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده میشود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. از اینرو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد (فرهنگی و صفرزاده، ۱۳۸۷، ص ۲۳۷). اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط اساتید و مطالعه کتب و مقالات مربوط به تحقیق و تعیین اطلاعات لازم و اعمال نظرات اصلاحی مورد تأیید قرار گرفته است.
۲-۱-۶-۳- اعتبار عاملی پرسشنامه
اعتبار عاملی صورتی از اعتبار سازه^[۸۵] است که از طریق تحلیل عاملی^[۸۶] بهدست میآید. تحلیل عاملی یک فن آماری است که در علوم انسانی کاربرد فراوان دارد. در حقیقت استفاده از تحلیل عاملی درشاخههایی که در آنها آزمون و پرسشنامه استفاده میشود، لازم و ضروری است (کلاین، ۱۳۸۰، ص ۵).
در تحلیل عاملی باید سؤالاتی که برای ارزیابی یک شاخص یا صفت خاص طرح شدهاند دارای یک بار عاملی مشترک باشند ( در فصل ۴ تحلیل عاملی تأییدی به طور مفصل مورد بحث قرار خواهد گرفت).
۲-۶-۳ پایایی پرسشنامه
از آنجا که آلفای کرونباخ معمولاً شاخص کاملاً مناسبی برای سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه‏گیری و هماهنگی درونی میان عناصر آن است، بنابراین قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش به کمک آلفای کرونباخ ارزیابی می‌گردد.
این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می‌رود. ضریب آلفای کرونباخ ، بین ۰ و ۱ است که در واقع همان ضریب همبستگی داده ها در زمان های مختلف است؛ عدد ۱، حداکثر همبستگی و عدد ۰، حداقل همبستگی را نشان میدهد (حافظ نیا، ۱۳۷۷).
در اینگونه ابزار، پاسخ هر سؤال میتواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سؤالهای پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه و سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد (فرهنگی و صفرزاده، ۱۳۸۷، ص ۲۳۴).

: تعداد پرسشها
: واریانس زیر آزمون  ام
: واریانس کل آزمون
هر قدر درصد به دست آمده به ۱۰۰ درصد نزدیک باشد، بیانگر قابلیت اعتماد بیشتر پرسشنامه است. قابل ذکر است که ضریب آلفای کمتر از ۶۰ درصد معمولاً ضعیف تلقی می شود، دامنه ۷۰% قابل قبول و بیش از ۸۰% خوب تلقی می شود، البته هر چقدر ضریب اعتماد به عدد یک نزدیکتر باشد، بهتر است.
جدول ۵-۳. محاسبه اعتبار پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ

متغیرهای تحقیق

آلفا

نیرومندی

۷۳/۰

جذب

۷۶/۰

ایثار

۷۴/۰

تداعی مسئولیت اجتماعی شرکت

۸۴/۰

مشارکت در فعالیتهای مسئولیت اجتماعی شرکت

۷۷/۰

تحقیق پیمایشی به عنوان شاخه‌ای از تحقیقات توصیفی، یک روش جمع‌ آوری داده‌هاست که در آن از یک گروه خاصی از افراد خواسته می‌شود تا به تعدادی سؤال­های خاص پاسخ دهند. در پژوهش زمینه‌یابی، قدم اول تعریف مسأله است. به عبارتی محققان برای اجرای زمینه‌یابی باید اهداف خود را به دقت تعریف کنند و هر سؤالی که پرسیده می‌شود باید به یک یا تعداد بیشتری از اهداف زمینه‌یابی مرتبط باشد. در مرحله دوم جامعه باید به درستی تعریف و تعیین گردد، در مرحله بعد باید روش جمع‌ آوری اطلاعات را که به طور کلی به دو طبقه روش های کتابخانه‌ای و میدانی تقسیم‌بندی می‌شوند مشخص نمود، سپس از میان افراد جامعه تعدادی به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب می شوند. از آنجا که رایج‌ترین ابزار مورد استفاده در تحقیق زمینه‌یابی، پرسشنامه و مصاحبه است پس از تعیین و طراحی ابزار می‌توان آن را برای جمع‌ آوری داده از افراد نمونه انتخابی در نظر گرفت و در نهایت پس از تنظیم و تحلیل داده‌ها، یافته‌ها و نتایج حاصله از تحقیق را گزارش نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پرسشنامه به عنوان یکی از متداول­ترین ابزار جمع‌ آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی، عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش­های هدف‌مدار که با بهره‌گیری از مقیاسهای گوناگون، نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می‌دهد.
وقتی برای گردآوری داده ­ها از پرسشنامه استفاده می­کنیم مراجعه مجدد به پاسخ­گویان و پرسیدن اطلاعات اضافی که بعدا پی می­بریم مورد نیاز است بسیار دشوار است. بنابراین برای تضمین اینکه پرسش­های مربوط مطرح شوندتفکر پیشاپیش درباره اطلاعات مقتضی حائز اهمیت اساسی است( دی ای دواس؛۱۳۷۶)
از پرسش­نامه­ ها می­توان برای پژوهش­های توصیفی یا تبیینی( پیمایش و همبستگی) استفاده کرد. پژوهش­های توصیفی در استراتژی پیمایش نظیر پژوهش­هایی که از پرسش­نامه نگرش­سنجی یا افکارسنجی و پرسش­نامه­ های اعمال سازمانی استفاده می­ کنند پژوهشگر را به شناسایی و توصیف تغییرپذیری در پدیده ­های متفاوت قادر می­سازد( دانایی فرد، الوانی، عادل آذر،۱۳۹۰)
از جمله ویژگیهای یک پرسشنامه مناسب این است که:
دارای مقدمه‌ای رسا و واضح و سؤالها روشن و بدون ابهام باشند.
سؤالات طوری تنظیم شود که آزمون­شونده تحریک شود به آنها پاسخ دهد.
از به کار بردن واژه‌ها، اصطلاحات نامفهوم و نامأنوس و از ارائه سؤالاتی که پاسخ‌گو را به پاسخ خاصی هدایت می‌کند پرهیز شود.
از طرح سؤالات پیچیده، غیر قابل درک، طویل و دو پهلو اجتناب شود و …
پرسشنامه در قالب بیست و نه سوال به علاوه تعدادی سوال جمعیت شناختی برای تحلیل آمار توصیفی تحقیق تهیه شده است. سوالات جمعیت­شناخی شامل: جنسیت، سن، وضعیت تاهل، درآمد ماهیانه و سالهای فعالیت­های مالی می­باشد. برای پرسشهای یک تا سی نیز از طیف پنج گزینه­ای لیکرت از خیلی موافقم تا کاملا مخالفم استفاده شده است. که هر کدام از سوالها نماینده بعدی از شخصیت، تمایلات سرمایه ­گذاری و ریسک­گریزی است که به شرح زیر تعریف می­ شود:
سوالات ۱ تا ۴ مربوط به برونگرایی
سوالات ۵ تا ۹ مربوط به گشودگی به تجربه
سوالات ۱۰ تا ۱۴ مربوط به وظیفه شناسی و جدیت و هوشیاری
سوالات ۱۵ تا ۱۸ مربوط به ریسک گریزی
سوالات ۱۹ تا ۲۰ مربوط به فرا اعتمادی
سوالات ۲۱ تا ۲۵ مربوط به تمایلات سرمایه گذاری کوتاه مدت
سوالات ۲۶ تا ۳۰ مربوط به تمایلات سرمایه گذاری بلند مدت
۳-۸-روایی و پایایی
مقصود این است که آیا ابزار اندازه‌گیری موردنظر می‌تواند ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه‌گیری کند یا خیر؟ به عبارت دیگر مفهوم روایی^[۷۴]به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می‌سنجد. پرسشنامه‌ای که همه وجوه موضوع مورد نظر را در برنگیرد نیز دارای روایی نیست.
نظر کارشناسان و خبرگان می‌تواند کمک خوبی برای بهبود روایی ابزار اندازه‌گیری باشد. موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازه گیری‌های نامتناسب می‌تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش سازد.
انواع پایایی نیز به شرح زیر است:
پایایی^[۷۵] با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. به عبارت دیگر، «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است»چقدر است.
به بیان دیگر اگر ابزار اندازه‌گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به یک گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشد. برای اندازه‌گیری پایایی شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می‌کنیم. دامنه ضریب پایایی از صفر تا ۱+ است. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. “پایایی کامل” واقعاً به ندرت دیده می‌شود و در صورت مشاهده قبل از هر چیز باید به نتایج شک کرد.
برای محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه‌گیری، شیوه‌های مختلفی به کار برده می‌شود. از جمله:
الف) اجرای دوباره آزمون یا روش بازآزمایی ( Test – Retest )
ب) روش موازی یا روش آزمونهای همتا ( Equivalence )
ج) روش تصنیف یا دونیمه کردن آزمون ( Split – half )
د) روش کودر _ ریچاردسون ( Kuder – Richardson )
ه) روش آلفای کرونباخ ( Cronbach Alpha )
نرم افزار spss یکی از نرم افزارهای متداول برای تعیین پایایی با یکی از روش‌های فوق ( و معمولا روش آلفای کرونباخ) می‌باشد.
۳-۸-۱بررسی اعتبار
در این پژوهش، به منظور تعیین اعتبار ابزار از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می‌رود.
برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‌های هر زیرمجموعه سوال‌های پرسشنامه و وارایانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می‌کنیم.
جدول (۳-۱) نحوه­ محاسبه­ی ضریب آلفا