1. تفریح و ورزش (مهدوی، ۱۳۸۳،ص۱۴).

۲-۲-۱- انواع گردشگری

با توجه به طول مدت مسافرت، نوع تاسیساتی که به خدمت گرفته می­ شود، فصل و چگونگی سازماندهی مسافرت، همچنین انگیزه­ های گوناگون که موجب پیدایش یک جریان توریست می­شوند، ‌می‌توان اشکال مختلفی از جهانگردی را از یکدیگر تمیز داد.

انگیزه و هدف نیز می ­تواند عاملی برای جهانگردی و مسافرت باشد. مجموعه چنین عواملی در کنار سایر خواسته ­ها، نیاز­ها و اهداف انسان اشکال متنوعی از مسافر ت­های توریستی را به وجود می ­آورند، که هر یک از آن ها مورد بررسی قرار می­ گیرند.


۳-۲-۱- گردشگر تفریحی و استفاده از تعطیلات

این نوع جهانگردی شامل افراد یا گروه­هایی است که جهت استفاده از تعطیلات،تفریح و استراحت، استفاده از آب و هوای گرمتر یا خنک تر از محل اقامت خود به مسافرت می­روند.

۴-۲-۱- گردشگر درمانی

این نوع شامل افراد و گروه­هایی هستند که برای استفاده از تغییرات آب و هوا (با هدف پزشکی و درمانی) استفاده از آب­های معدنی، گذران دوران نقاهت، معالجه و نظایر آن اقدام به مسافرت ‌می‌کنند.

۵-۲-۱- گردشگر فرهنگی و آموزشی

این نوع جهانگردی برای آشنایی مواریث فرهنگی و هنری و اداب و رسوم، بنا­ها و آثار تاریخی با هدف آموزشی، تحقیقاتی و پژوهش، صورت ‌می‌گیرد. توریست­هایی که در این گروه قرار دارند توریست یا جهانگرد کاوشگر نامیده می­شوند.

۶-۲-۱- گردشگر اجتماعی

در این نوع جهانگردی، عمدتاً هدف­های اجتماعی، مردم­شناسی، جامعه ­شناسی و امثال آن مورد نظر است. دیدار دوستان، آشنایان و خویشاوندان نیز از نوع جهانگردی اجتماعی بشمار می­آیند.

۷-۲-۱- گردشگر ورزشی

هر نوع مسافرتی که به منظور فعالیت­های ورزشی باشد، جهانگردی ورزشی نامیده می­ شود، مانند اسکی، پیاده­روی، کوهپیمایی، کوهنوردی، دوچرخه­سواری، شکار، شنا، قایقرانی، شرکت در مسابقات ورزشی و تماشای مسابقات و امثال آن.

۸-۲-۱- گردشگر مذهبی و زیارتی

این نوع از جهانگردی یکی از رایج­ترین اشکال جهانگردی در سراسر جهان است. جاذبه­های مذهبی، زیارتگاه­ها و اماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می­ کند.

۹-۲-۱- گردشگر بازرگانی و تجاری

مهمترین مسافرت­هایی که تحت این عنوان صورت ‌می‌گیرد، عبارتند از : سفر هایی که افراد برای شرکت در بازار­های مکاره و نمایشگاه­های کالا و صنایع و یا سرکشی و بازدید از تأسیسات کارخانه­ای و نظایر آن می­نمایند.

۱۰-۲-۱- گردشگر سیاسی

مسافرت به منظور شرکت در اجلاس و مجامه بین‌المللی، کنگره­ها و سمینار­های سیاسی،جشن­های ملی و مذهبی، مراسم ویژه سیاسی مانند تدفین رهبران و شخصیت­های سیاسی، پیروزی رهبران احزاب و به حکومت رسیدن آن ها و نظایر آن جهانگردی سیاسی خوانده می­ شود. (رضوانی، ۱۳۸۲، صص ۱۸، ۱۹و ۲۰ ).

پیترتیرگ^[۵] ‌بر اساس نوع فعالیت‌ها گردشگری را به دو نوع فراغتی و تجاری تقسیم­‌بندی نموده است (اعرابی و ایزدی؛ ۱۳۷۸ ص:۱۲). ویلیامز^[۶] از چارچوب تیپ ‌شناسی گردشگری به منظور انواع گردشگر بهره جسته است. در این تیپ‌شناسی گردشگری به انواع تفریحی، تجاری، استفاده از مزایای تندرستی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی طبقه‌بندی می‌­شوند. طیف انگیزه این‌گونه سفرهای گردشگری از تفریح و تفرج تا کسب تجربه در تغییر است (تولایی؛ ۱۳۸۶ ص: ۴۳).

والن اسمیت^[۷] شش نوع گردشگری را در طبقه‌بندی خود، به شرح زیر بیان می‌کند:

۱- گردشگری قومی: این نوع گردشگری، گردشگران به منظور مشاهده سبک زندگی افراد بومی و اقوام انجام می شود.

۲- گردشگری هنری: گردشگری هنری در پی شناخت هنرهای ملل و مردم دیگر و آگاهی از آن است.

۳- گردشگری تاریخی: این گونه از گردشگری که «گردشگری میراث» نیز نامیده می­ شود به بازدید از موزه‌ها، مکان‌ها و ابنیه­تاریخی می‌پردازند و امروزه بخش عمده­ای از گردشگران را به خود اختصاص داده است.

۴- گردشگری مبتنی بر طبیعت یا طبیعت‌گرا: تأکید این گونه گردشگری بر جاذبه‌های طبیعی و محیطی و پناه بردن به آغوش طبیعت زیبا و تحسین و درک و لذت بردن از جاذبه های طبیعی است.

۵- گردشگری تفریحی و ورزشی: توجه این گونه از گردشگری معطوف به شرکت در فعالیت‌های ورزشی، استفاده از چشمه‌های آب معدنی، حمام آفتاب و برخود های اجتماعی در یک محیط دلنشین و راحت است.

۶- گردشگری مرتبط با کار: مقصود اصلی از این گونه گردشگری تفریح و یا استراحت نیست، بلکه انجام بخشی از کار و حرفه توأم با مسافرت است. مشخصه این گردشگری شرکت در کنفرانس­ ها، گردهمایی­ها، سمینار­های علمی، تحقیقاتی و تخصصی است (پاپلی یزدی و سقایی ،۱۳۸۵، ص ۴۶ و ۴۷).

۲-۲- تعریف و مفهوم گردشگری روستایی

«گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی­ترین انواع گردشگری محسوب می­ شود» (شارپلی، ۱۳۸۰، ص ۵ ).

به طور کلی گردشگری روستایی از دو جنبه دارای اهمیت است، یکی به ‌عنوان یک فعالیت گسترده^ء جهانی و دیگری به ‌عنوان یک تأکید بر توسعه سیاست­های منطقه­ای و محلی (رحیمی، ۱۳۸۱ ص۲۲۶ در مهدوی، ۱۳۸۳، ص ۱۵). علاوه براین باید پذیرفت که تعریف مشترک و پذیرفته شده‌ای بین محققان در زمینه گردشگری روستایی وجود ندارد. شناخته شده‌ترین و عمومی‌ترین تعریف مربوط به لین است که این نوع گردشگری را به عنوان فعالیت‌ه
ای گردشگری در محیط روستایی می­داند (علی قلیزاده فیروز جایی، ۱۳۷۶).

گردشگری روستایی آن نوع از گردشگری است که مقصد آن خارج از محدوده شهر­ها ‌می‌باشد و عرفاً قلمرو روستایی تعریف می شود (قاسمی ایرج ،۱۳۸۸ ، ص۲۰۱).

کنفرانس جهانی گردشگری روستایی Rural Tourism Conference, 2006 :19) (، گردشگری روستایی را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات و خدمات رفاهی در نواحی روستایی می­داند، که امکان بهره­ مندی از منابع طبیعی و جاذبه های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی (کار در مزرعه و کشاورزی) فراهم می آورد (رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۲۷).

دات^[۸] گردشگری روستایی را اینگونه تعریف می‌کند: «فعالیتی چند وجهی که در محیطی خارج از شهر صورت می‌گیرد و به گردشگران ماهیت زندگی روستایی را نشان می‌دهد». آپرمان نیز می‌گوید: «گردشگری روستایی به فعالیت‌های مزرعه‌ای و غیرمزرعه‌­ای گفته می‌شود که در جوامع و نواحی روستایی انجام می‌شود، اما فعالیت‌های تفریحی بیرونی مانند پارک‌های موضوعی و نواحی حیات وحش را شامل نمی‌شود» (رضوانی، ۱۳۸۷، ۲۷).

به هر حال از لحاظ مفهومی به نظر ساده می ­آید که گردشگر روستایی را به عنوان گردشگری که در مناطق پیرامون شهر­ها را در بر ‌می‌گیرد تعریف کرد، ولی این تعریف نمی­تواند شامل مجموعه ­ای از فعالیت­ها و اشکال متنوع مدیریتی و نهاد­های توسعه یافته در کشور­های مختلف که در ارتباط با صنعت گردشگر فعالیت می­ کند، شود (مهدوی، ۱۳۸۳،ص۱۵).

از دیدگاه مفهوم وسیعتر ‌می‌توان گردشگر روستایی را در بر گیرنده دامنه­ای از فعالیت­ها، خدمات مربوط به تفریح و آرامش گردشگران دانست که به وسیله کشاورزان و مردم روستایی برای جذب گردشگران به مناطق خود به منظور کسب در­آمد صورت ‌می‌گیرد.