مقالات و پایان نامه ها – ۲-۵-۶ نظام طرح‌ریزی- برنامه‌ریزی – بودجه‌ریزی: – پایان نامه های کارشناسی ارشد |
 |
۲-۴-۴ اهداف اقتصادی:
از دیدگاه اقتصادی بودجه اهداف زیر را دنبال می‌کند:
– تأمین منابع مالی برنامه های اجتماعی و تحریک تقاضا برای کالاها و خدمات بخش خصوصی و دولتی.
– جهت‌دهی به سیاست‌های مالیاتی به منظور اثرگذاری بر محیط کسب‌وکار.
– کمک به باز توزیع منابع بین شهروندان.
– تأمین فرصت‌های اشتغال برای اشتغال‌زایی شهروندان.
– تأمین مالی برنامه های آموزشی که منابع انسانی حوزه حاکمیت را متأثر می‌کند.
– تأثیر بر محیط تجاری از طریق تأمین مالی اجرای مقررات در بخش‌های مختلف تجاری، حمل‌ونقل غیره…
این اهداف بیانگر اختلاف‌نظر درباره استفاده از بودجه برای تحقق اهداف کوتاه‌مدت در برابر اهداف بلندمدت است. سیاست‌مداران بیش از متخصصین و مدیران به پیامدهای کوتاه‌مدت بودجه عمومی توجه دارند و در مقابل، متخصصین و مدیران در اکثر موارد بودجه را از دیدگاه بلندمدت می‌نگرند (ابراهیمی نژاد و فرج وند،۱۳۸۹).
۲-۵ روش‌های بودجه‌ریزی:
۲-۵-۱ بودجه‌ریزی متداول (سنتی):
در بودجه‌ریزی سنتی هدف‌ها و تأکیدات صرفاً به ابزار مالی و حسابداری دریافت‌ها و پرداخت‌های بخش دولتی استوار است و توزیع اعتبارات منحصراًً معطوف به دستگاه- هزینه- و مواد است (عبدصبور و راوند،۱۳۹۱). همچنین در این نوع بودجه‌ریزی هزینه سازمان به تفکیک فصول و مواد هزینه بدون ذکر عملیات و برنامه ها تعیین و بودجه می‌شود (انواری رستمی، ۱۳۹۳).
۲-۵-۲ بودجه‌ریزی افزایشی:
در این روش برای تصمیم‌گیری جدید به تصمیم‌هایی که پیش‌تر در این زمینه گرفته‌شده است مراجعه می‌کنیم و با توجه به نیازهای موجود تغییرات جزئی در آن اعمال می‌شود. در این نوع بودجه‌ریزی برای پرهیز از کار زیاد و پردردسر بودجه سال گذشته به عنوان سال پایه در نظر گرفته می‌شود و برای بودجه جدید افزایشی سالانه در نظر می‌گیرند؛ که بسته به روند تغییر قیمت‌ها، تغییر حجم عملیات موجود و وظایف جدید دولت قابل‌تغییر است (ابراهیمی نژاد و فرج وند، ۲۰۰۱). همچنین، در این شیوه، بودجه گذشته برای دوره مبنا قرارگرفته و بسته به تغییر قیمت‌ها و تغییر حجم عملیات موجود، افزایشی (کاهشی) در بودجه پایه اتفاق می‌افتد (انواری رستمی، ۱۳۹۳).
۲-۵-۳ بودجه برنامه‌ای:
در بودجه برنامه‌ای اعتبارات برحسب وظایف، برنامه ها و فعالیت‌هایی که سازمان دولتی در سال مالی اجرای بودجه برای نیل به اهداف خود باید انجام دهد، پیش‌بینی می‌شود. به عبارت دیگر در این بودجه‌ریزی مشخص می‌شود که دولت و دستگاه‌های دولتی در سال اجرای بودجه اول دارای چه اهداف، وظایف و مقاصد مصوبی می‌باشد؛ ثانیاًً برای نیل به اهداف و مقاصد مذکور باید کدام برنامه ها، عملیات و فعالیت‌ها را با به میزان اعتبار انجام دهند (ابراهیمی نژاد و فرج وند[۵]،۲۰۰۱).
۲-۵-۴ بودجه بر مبنای فعالیت:
بودجه یابی بر مبنای فعالیت معکوس هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت است. در بودجه بر مبنای فعالیت، تحلیل هزینه‌یابی از پایین به بالا است ولی در هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت از بالا به پایین است. مراحل سیستم بودجه‌ریزی بر مبنای فعالیت شامل پیش‌بینی میزان تولید، فروش، محصولات، خدمات، پیش‌بینی میزان نیاز و تقاضای فعالیت‌های سازمان، محاسبه میزان تقاضا برای اجرای فعالیت‌های سازمان و نهایتاًً محاسبه میزان ظرفیت فعالیت‌ها می‌شود (کاپلان و کوپر[۶]،۱۹۹۸).
۲-۵-۵ بودجه بر مبنای صفر:
پیترفیر بودجه بر مبنای صفر را چنین تعریف می‌کند. یک برنامه عملیاتی و فرایند بودجه‌ای که مدیر را ملزم می‌کند که به نحوی کامل، مشروح و مستدل، درخواست بودجه خود را از پایه صفر توجیه کند و مسئول اثبات این امر باشد که چرا باید هر مبلغ را به مصرف برساند.
بودجه‌ریزی بر مبنای صفر به دنبال توجیه ادامه یا توقف فعالیّت هاست و اشتراک مساعی همه افراد مرتبط با بودجه را ضروری می‌کند. در این نوع بودجه‌ریزی شقوش مختلف به صورت کمی محاسبه می‌شوند و معیارهای لازم برای محاسبه آن ها وجود دارد و این کار ارزیابی آن ها را شفاف می‌کند و به‌راحتی فعالیت‌های با اولویت پایین را حذف می‌کند.
از معایب این نوع بودجه‌ریزی می‌توان به افزایش بی‌رویه کارهای دفتری و احتمالاً تضعیف روحیه افراد و مدیرانی که باید برای اقلام هزینه های پیشنهادی دلایل موجهی ارائه نمایند، اشاره دارد (ابراهیمی نژاد و فرج وند[۷]، ۲۰۰۱).
۲-۵-۶ نظام طرح‌ریزی- برنامه‌ریزی – بودجه‌ریزی:
در این روش گام‌های برنامه‌ریزی استراتژیک، طرح‌ریزی، تهیه و تنظیم بودجه، تصویب بودجه، اجرای بودجه، گزارش‌گیری مالی و عملیاتی بودجه، ممیزی بعد از خرج، ارزشیابی برنامه‌ای و تحلیل سیستماتیک مؤثر و مفید بودن برنامه ها برداشته می‌شود. نظام بودجه‌ریزی طرح و برنامه پوششی در جهت نهادینه کردن تجزیه‌و تحلیل در فرایند بودجه‌بندی دولتی است. این نظام، کاربرد تجزیه‌و تحلیل مطلوبیت نهایی، مطالعه هزینه – فایده، تجزیه‌و تحلیل سودمندی هزینه ها، تجزیه‌و تحلیل حساسیت، ماتریس نتیجه نهایی، ارزش فعلی و دیگر فنون را مورد تأکید قرار می‌دهد. با بهره گرفتن از سازوکارهای متعدد، نظام بودجه‌ریزی طرح و برنامه به عمل درمی‌آید. تجزیه‌و تحلیل‌ها به خصوص در ابتدای مرحله گردش بودجه مورد تأکید قرار می‌گیرد طبقه‌بندی برنامه های دولت (که ساختار برنامه نامیده می‌شوند) برای تسهیل مقایسه تحلیلی موردنیاز هستند. با بهره گرفتن از نظام (PPBS) می‌توان برنامه‌ریزی، طرح‌ریزی، بودجه‌نویسی، اطلاعات مدیریت، کنترل مدیریت و ارزشیابی برنامه‌ای را به هم مرتبط ساخت و درعین‌حال نسبت به تجزیه‌و تحلیل نظام‌مند هر یک از عناصر تأکید کرد. در این نظام بیش از آنکه بودجه‌ریزی داده ها مطرح باشد، بودجه‌ریزی ستاده ها مطرح است. محور اصلی بحث در این نظام عبارت است از هدف‌ها و نتایج نهایی و امکان نیل به این هدف‌ها از طریق عملیات مختلف و مقایسه این عملیات و انتخاب بهترین و ارزان‌ترین و سریع‌ترین و مناسب‌ترین آن ها (انواری رستمی، ۱۳۹۳).
۲-۵-۷ بودجه‌ریزی هوشمند:
بودجه‌ریزی هوشمند الگوی جدیدی در سیستم بودجه‌ریزی سازمان‌هاست، در این شیوه پیچیدگی و بزرگ بودن دولت‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه آن ها، تنها یک تهدید نیست بلکه یک فرصت تلقی می‌شود و بسیاری از موضوعاتی که در بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد ممکن است به عنوان یک چالش مطرح باشند را پاسخگوست؛ و ارکان این نوع بودجه‌ریزی عبارت‌اند از: استانداردسازی، قیمت تمام‌شده و خودکنترلی.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1401-09-25] [ 12:49:00 ق.ظ ]
|
