ایجاد شد .
: کتابخانه های روم : به مدت ۵۰۰ سال در روم ، کتابخانه ای وجود نداشت ، و متون مضبوط چندان فراوان نبود . اما از شروع قرن دوم ، پیش از میلاد ، و از میانه ی این قرن که زبان لاتینی رواج یافت و ثبت و ضبط تاریخ رم ضروری شد ، سرداران رومی ، به کتاب و کتابخانه علاقه مند شدند و در هر جنگی ، کتابخانه ها را غارت می کردند و به روم می آورند ، تا پس از ترجمه به زبان لاتینی ، در کتابخانه های خود نگهداری کنند ، غنایم این کتابخانه ها بخشی از کتابخانه های شخصی سرداران رومی را تشکیل می داد . و بدین ترتیب ، داشتن کتابخانه های شخصی بزرگ در میان اشراف و سرداران ، به صورت یک سنت اشرافی درآمد . ( مزینانی ، ۱۳۸۲) بنابر کتاب زندگی ” مردان نامی پولوتارک ” کتابخانه لوکولوس ^[۱۰] ، ۵۷ تا ۱۱۴ قبل از میلاد ، مشهور ترین کتابخانه ی آن دوران بود . از دیگر کتابخانه ها در این دوران ، می توان به کتابخانه اکتابیان ^[۱۱] ، و کتابخانه عمومی پالاتینا ^[۱۲] اشاره کرد . از دیگر کتابخانه های معروف که قابل مقایسه با کتابخانه های یونانیان بود ، اولپین ^[۱۳] اشاره کرد . به هر حال در دوران امپراطوری روم کتابخانه ها به طور عمده از نوع خصوصی ، دولتی ، عمومی ، مسیحی و کتابخانه های معابد بت پرستان بود . ( مزینانی ،۱۳۸۲ )
: کتابخانه های هند باستان : کتابخانه های هند باستان ، با شکل گیری سازمان های آموزشی به وجود آمد ، یعنی با ایجاد نهادهای آموزشی و دانشگاههای بزرگ کتابخانه ها نیز در آنها تاسیس شدند. دانشگاه نالاندا ^[۱۴] که در سال ۴۰۰ میلادی یکی از بزرگترین دانشگاه های هند بود ، کتابخانه ای بزرگ و معتبر داشت . از دیگر دانشگاههای هند باستان ، تاکسیلا است که کتابخانه ای معتبر داشت . ( موکهرجی ، ۱۳۶۸ )
: کتابخانه های چین باستان : کهنترین اطلاعات مربوط به کتابخانه در چین به دوران امپراطوی سلسله چو^[۱۵] ، باز می گردد ، که شهر لویانگ^[۱۶] در ایالت هونان^[۱۷] امروزی پایتخت بود. بنا به روایتی محفوظ در پیشینه تاریخی سوماشین ^[۱۸] لائوتسه فیلسوف مشهور سده هفتم قبل از میلاد ، کتابدار یا بهتر بگوییم ، کتاب بان کتابخانه بوده است . ( موکهرجی ، ۱۳۶۸ )
: کتابخانه های شامات ، و دیگر تمدن های کهن خاورمیانه : در بلاد شام نیز آثاری از کتابخانه های قدیمی یافت می شود . این ناحیه که شامل سوریه ، بخشهایی از لبنان ، فلسطین ، ترکیه می شود ، شاهد ظهور تمدنهایی از اقوام سامی بود که کتابخانه هایی را تاسیس کردند . یکی از این کتابخانه ها ، کتابخانه ” ایبه ” یا مرکز استان ایبله بود . کتابخانه های شهر ” اوگاریت ” نیز از دیگر کتابخانه های مهم ناحیه شامات در عصر باستان محسوب می شود.
: کتابخانه های قرون وسطی (حدود ۵۰۰ – ۱۵۰۰ میلادی.) قرون وسطی ^[۱۹] یا عصر میانه دوره ای از تاریخ اروپاست که بین دوران باستان و رنسانس قرار دارد. ( مزینانی ، ۱۳۸۲) این دوره که حدود ۱۰۰۰ سال ادامه داشت زمان سلطه معابد و کلیسا ها بود و مجموعه کتابخانه ها اندک و استفاده از کتابخانه ها شدیدا در انحصار کشیش ها بود . در مقطعی در این دوره – اوایل قرن هفتم – کتابخانه ها در جهان اسلام رشد چشم گیری داشتند ؛ دو عامل باعث این امر بود .یکی زبان عربی که تبدیل به زبان استانداردی شده بود و دیگری اینکه انتقال صنعت کاغذ سازی از چین به جهان اسلام بود. این عوامل باعث شد که نسخه های زیادی از کتابها تهیه شده و کتابخانه ها گسترش یابند . به طور مثال ، خاندان بنی امیه در مرکز خلافت خود یعنی دمشق ، کتابخانه ای بزرگ تاسیس کردند که مملو از نسخ خطی در زمینه های مذهبی و غیر مذهبی بود. در دوران خلفای عباسی ، (۷۵۰ تا ۱۱۰۰ میلادی ) به ویژه هارون الرشید ، دانشگاه عظیمی در بغداد تاسیس شد که کتابخانه ها و آزمایشگاه های بزرگی داشت . برای تامین کتاب کتابخانه های این دانشگاه تمامی کتابخانه های بلاد اسلامی از اسپانیا تا هند ، مورد جستجو قرار گرفت . این کتابخانه ها برای استفاده تمام دانشمندان و علما مهیا شد و تا قرن ۱۰ میلادی چنین کتابخانه هایی در تمامی جهان اسلام به وجود آمد . از اواخر قرون وسطی و ایجاد دانشگاه ها در اروپا با رشد کتابخانه ها در غرب رو به رو می شویم . به این معنا که در هر دانشگاه ، به تعداد دانشکده ها کتابخانه تاسیس کردند. در این دوره در کتابخانه های دانشگاهی اروپا ویژگی جالبی به وجود آمد . کتابخانه ها به دو بخش library Manga و Library para تقسیم شد ؛ در بخش اول کتابهای مهمی که به امانت داده نمی شد به واسطه مهم بودن زنجیر می کردند و در بخش دوم کتابهای تکراری و معمولی را نگهداری می کردند و به امانت نیز داده می شد . در این دوره عمده ترین کتابخانه ها عبارت بودند از کتابخانه های دانشگاهی ، خصوصی ، کلیسایی ، رهبان گاهی ، و سلطنتی. ( مزینانی ، ۱۳۸۲) از اواخر این دوره دوره ی رنسانس شروع می شود که کتابخانه واتیکان ، بزرگ ترین و مهم ترین کتابخانه ای بود که در این دوران به وجود آمد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

: کتابخانه های قرون جدید ( ۱۵۰۰ – ۱۸۰۰ میلادی ) : از نیمه دوم قرن هفدهم تا اواخر قرن ۱۸ دوره ی جدیدی در اروپا به وجود آمد که به عصر روشن گری ^[۲۰] معروف است . ( مزینانی ، ۱۳۸۲) به دلیل حضور نهضت اصلاح دینی^[۲۱] توسط مارتین لوتر^[۲۲] در سال ۱۵۱۷ ، کتابخانه های رهبان گاه ها و صومعه ها مورد هجوم قرار گرفت و کتابخانه های این کتابخانه ها تا حدود زیادی نابود شدند . در این زمان با رشد حس ناسیونالیستی ، که در اروپا به وجود آمده بود ، به تدریج کتابخانه های ملی در اروپا شکل گرفت . این کتابخانه ها در ابتدا به عنوان کتابخانه های سلطنتی و دولتی مطرح بودند ولی بعدها با افزایش مجموعه هایشان به کتابخانه های ملی تبدیل شدند . ( مزینانی ،۱۳۸۲ ) از دیگر دستاوردهای نهضت اصلاح دینی رشد کتابخانه های دانشگاهی در اروپا بود . از جمله کتابخانه ی دانشگاه کمبریج^[۲۳] ، کتابخانه های دانشگاه آمریکا ، مانند کتابخانه ی دانشگاه هارواد^[۲۴] ، کتابخانه ی دانشگاه ییل ^[۲۵]، کتابخانه دانشگاه پرینستون می توان نام برد.
: کتابخانه های دوران معاصر ۱۸۰۰ میلادی تا کنون : در این دوره شاهد پیشرفت قابل در ک کتابخانه ها هستیم ، یعنی دوره ای که کتابخانه ها از نظر مجموعه ها و منابع رشد کمی چشم گیری می یابد . ( مزینانی ، ۱۳۸۲) در این زمان ، شاهد حضور کتابخانه های عمومی به مفهوم واقعی و امروزی آن هستیم . سابقه دسترسی همگانی و عمومی و کتابخانه ها به قبل از قرن ۱۹ می رسد . لیکن کتابخانه عمومی به مفهوم واقعی آن در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ رشد کرد و اساسا به دوران چاپی ظهور دموکراسی و گسترش تعلیمات عموم تعلق دارد . ( مزینانی ، ۱۳۸۲) پیدایش و به وجود آمدن کتابخانه های پژوهشی و تخصصی نیز محصول قرن ۱۹ می باشد . کتابخانه های پژوهشی و اختصاصی به مفهوم نه چندان دقیق آن از روزگار باستان وجود داشته و مجموعه های اختصاصی به قدمت خود کتابخانه ها است . اما کتابخانه اختصاصی به مفهوم امروزی آن محصول قرن ۱۹ است .
۲-۳ : تاریخچه تحول کتابخانه های ایران .
در بررسی سیر تحول کتابخانه های ایران این نکته را باید مد نظر قرار داد که برخی از کتابخانه ها ممکن است در محدوده فعلی سرزمین فعلی ایران قرار نگرفته باشند ولی چون به نوعی ایرانیان در شکل گیری آنها نقش داشته اند آنها را نیز باید جز کتابخانه های ایران قرار داد .
برای اینکه کتابخانه های ایران را در طول تاریخ، به صورتی منظم و زمان بندی شده بررسی کنیم ، باید آنها را در ادوار مختلف مد نظر قرار دهیم ، در این زمینه دو دوره تاریخی پیش از اسلام به ایران که از حدود ۵۵۰ قبل از میلاد شروع و به سال ۶۵۱ میلادی ختم می شود . دوره دوم که پس از اسلام به ایران شروع شد ، و تا عصر کنونی ادامه می یابد ،و در مجموع آنها را با عنوان کتابخانه های اسلامی بررسی می کنیم . بعضی از نویسندگان معاصر در حوزه کتابداری برای بررسی سیر تاریخی کتابخانه های ایران دو دوره تاریخی قائل شده اند .
الف : کتابخانه های دوره سنتی یا عصر قدیم : که از ایران باستان یعنی از زمان شکل گیری سلسله هخامنشی در ایران در سال ۵۵۰ قبل از میلاد شروع شده و به سال ۱۹۰۶ میلادی که انقلاب مشروطه ایران به وقوع پیوست ختم می گردد .
ب : دوره انتقالی یا جدید که از زمان انقلاب مشروطه شروع شده و هنوز نیز ادامه مییابد.
طی این دوران طولانی که حدود ۲۵۵۰ سال را در بر می گیرد ، هرگاه حکومت ها و سلسله های ایرانی قدرت خود را تثبیت کردند ، و در مناطق مختلف تحت حکومت خود امنیت و نظم را به وجود آوردند ، شاهد رشد و شکوفایی کتابخانه های بزرگ و متعددی هستیم . این روند در حکومت هخامنشیان ، و ساسانیان کاملا مشهود بود . پس از ورود اسلام به ایران و پس از دو قرن دوران گذار و انتقال و ایجاد حکومتهای مستقل ایرانی ، شاهد شکل گیری کتابخانه ها هستیم . در این دوره ، که همزمان با شروع قرون وسطی در اروپاست ، علم و تمدن و فرهنگ از دنیای غرب به شرق منتقل شد و در حالی که اروپا در دوران تاریکی به سر می برد ، کشورها و ملل اسلامی به ویژه ایران ، وارد دوره ای از تمدن درخشان اسلامی می شود که بیش از ده قرن ادامه می یابد . ( مزینانی ، ۱۳۸۲)
ابن ندیم در کتاب الفهرست ، از کتابخانه ای در کاخ آپادانا تخت جمشید ، سخن می گوید که مجموعه ای درباره موضوعات گوناگون بر کتیبه های چوبی و سنگی و الواح گلین داشت . کشف هزاران لوح به سال ۱۳۱۳ ش در خرابه های کاخ آپادانا ، وجود این کتابخانه بزرگ را که باستان شناس ها بدان نام کتابخانه استخر دادند را تایید کرد. و این زمان ، زمانی است که کوروش آزادی بخش ، منشور بابل را که نخستین اعلامیه حقوق بشر او دانسته اند ، و مدل استوانه ای آن در بنای سازمان ملل نگهداری می شود انتشار می دهند و کتابخانه استخر را اسکندر به آتش کشید .
ایران خود اسیر دشمن می شود ، اما اندک اندک آزادی خویش را باز می گرداند . و باز ، آنجا به تاسیس کتابخانه می پردازند . و از چین و هند و دیگر نقاط کتاب ها گرد می آورد . دیری نمی پاید که حمله عرب سر می رسد . تا زمانی که آزادی اجتماعی وجود ندارد از کتاب و کتابخانه هم اثری نیست . اما به گفته تاریخ نگاران ، قوم عرب که بر سر سرزمین ایران چیزه شد خود پس از زمانی مغلوب تمدن مردم این خطه می گردد . آثار ایرانیان به کتابخانه های امپراطوری اسلام راه می یابد و بار دیگر به تدریج با جان گرفتن آزادی اجتماعی در خاک ایران ، کتابخانه ها رو به رشد می کند و این دوره ، دوره ای که اروپا ، به سبب تسلط کلیسا و ایجاد اختناق فکری سالهای سترونی را می گذارند ، در ایران کتاب و کتابخانه به لحاظ نبودن محدودیت های شدید دوران پر شکوهی را طی می کرد . در هر شهر کتابخانه ای به پا می شود که ویژگی های کتابخانه عمومی را دارد . در نیشابور ، اصفهان ، غزنه ، شیراز ، مرو ، بخارا ، و دیگر شهرها مجموعه های خصوصی و کتابخانه های فرمانروایان ،نیز رو به فزونی است و پاره ای از آنها از نظر نظم دهی تا حد بسیار پیش می روند .
هنگامی که ابن سینا ، از طرف نوح بن منصور ، به سمت کتابدار دربار برگزیده میشود ، با دیدن آن کتابخانه شگفت زده می شود . و می نویسد : ” کتابهای هر مبحث و موضوع اتاق جداگانه داشتند و چندین اتاق بود . در یک اتاق ، مجموعه شعر و در اتاق دیگر کتب مذهبی و الی آخر. فهرست مولفان یونان قدیم را برای یافتن کتابهایی که به دنبال آنها بودم بررسی کردم . در این مجموعه ، کتابهایی دیدم که کمتر کسی ، از آنها نامی شنیده بود و من خود نیز از پیش آنها را ندیده بودم ” .
صاحب ابن عباد که گفته شده تنها برای حمل کتابهای مذهبی او به چهارصد شتر نیاز بوده ، کتابخانه بزرگش را که فهرست آن به ده جلد می رسد ، در ری وقف مردم می کند .
نشانه هایی که از فراهم ساختن امکان برای استفاده بیشتر از کتابخانه ها در این دوران به جای مانده ، از درخشان ترین نکته های تاریخ کتابداری ایران است . باز گذاردن کتابخانه ها به روی عموم ، امانت دادن کتاب و نظم بخشیدن به مجموعه ها برای تسهیل در بازیابی ، در محیط و زمانی انجام می گیرد که تعصب فکری نیست و ترس از ظهور عقاید جدید وجود ندارد و بسط علم و گسترش افکار گوناگون به سود جامعه دانسته می شود . در همین دوران ، یاقوت حموی ، جغرافی دان معروف اندکی پیش از هجوم مغولان سه سال در مرو زیست از اینکه کتابخانه های این شهر دکه شماره شان از ده فزون بود ، بی هیچ قید و مانع به او کتاب امانت می دادند در تعجب بود . او می نویسد ” در خانه ام از دویست جلد کتاب بود که از کتابخانه ها به امانت گرفته بود و گرچه گران بها بودند اما از برای آنها ودیعه ای نسپرده بودم".
تمدن ایران یکبار دیگر شاهد یورش مغول و تاتار می گردد. کتابخانه ها فرو می ریزد و کتابها همچون هیزم برای سوخت به کار می روند . زمانی که زور و وحشت و بیم چیره اند و محیط خفقان آور است و از کتاب و کتابخانه اثری نیست ، اما برای چندمین بار در تاریخ فرهنگ ایران ، همینکه محیط اجتماعی رو به آرامش می رود ، هراس آدمیان کاستی می گیرد و مردم به آرامی احساس آزادی می کنند و کتابخانه ها نیز سر بلند می کنند . در مراغه خواجه نصیر الدین طوی ، کتابهای فراوانی ، را که پس از مغول ، در مرو ، نیشابور ، سمرقند ، بخارا ، الموت به جای مانده گرد می آورد : رشید الدین فضل الله در تبریز کتابخانه ای به پا می کند و مجموعه خود را وقف می کند . وی در وقفنامه اش می نویسد ” شصت هزار کتاب درباره موضوعات مختلف علمی ، تاریخی ، ادبی و … .را که از ایران و ترکستان و مصر و هندوستان و چین و روم جمع آورده ام ، وقف کتابخانه رشیدی می کنم . ” و باز داستان محیط آزاد و رشد کتابخانه ها از سر گرفته می شود ، تا آنجا که شاه عباس صفوی پناهندگان ارمنی را به گرمی می پذیرد و آنان را در جلفای اصفهان اسکان می دهد و در ساختن کلیسا و کتابخانه خود آزادشان می گذارد . کتابخانه جلفا که هنوز وجود دارد از قدیمی ترین کتابخانه های دنیا است .
انقلاب مشروطیت ایران که زاینده ی آزادیهای اجتماعی نوینی می گردد ، و مطبوعات را به عنوان رکن چهارم مشروطیت شناخت ، پهنه گسترده تری برای ایجاد کتابخانه پدید آورد و به سال ۱۳۱۳ ش نخستین کتابخانه عمومی ایران به نام ” کتابخانه عمومی معارف ” در مدرسه دارالفنون بنیان یافت و به تدریج ، بر شماره کتابخانه هایی که در خدمت گروه های گوناگون جامعه در آمدند افزون گردید. ( ابرامی ، ۱۳۸۶ )
به طور کلی کتابخانه هایی که پس از ورود اسلام به ایران تا انقلاب مشروطه به وجود آمدند از انواع زیر بودند :
۱ : کتابخانه های مساجد که در تمامی شهرهای اسلامی وجود داشته است .
۲ : کتابخانه های مقابر مقدس.
۳ : کتابخانه های خانقاه ها ، زاویه ها و رباط ها .
۴ : کتابخانه های بیمارستان ها .
۵ : کتابخانه های مدارس علمی و دینی .
۶: کتابخانه های خصوصی که محدثان ، فقها ، مورخان و ادیبان و دانشمندان رشته های علوم اسلامی ایجاد کرده بودند.
۷ : کتابخانه های پادشاهان ، وزراء و امیران . ( مزینانی ، ۱۳۸۲)
در سال ۱۳۱۳ شمسی با همت علی اصغر حکمت دانشگاه تهران تاسیس گردید که تاثیر به سزایی در آموزش عالی ایران داشت . از سال ۱۳۲۶ به بعد نیز دانشگاههایی در تبریز ، مشهد ، شیراز ، اصفهان و اهواز تاسیس شدند . بدین ترتیب با افزایش مدارس و توسعه آموزش عمومی ، افزایش دانشگاهها و افزایش تعداد با سوادان نیاز به کتاب و کتابخانه ها بیشتر شد . این روند سبب شد تا در این دوره علاوه بر کتابخانه های خصوصی و مدارس قدیم ، کتابخانه های مدارس جدید و دانشگاه ها و کتابخانه های عمومی نیز در ایران توسعه یابد .
در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل کتابخانه های دانشگاهی ، عمومی و تخصصی در ایران رشد و توسعه زیادی یافتند. در سال ۱۳۴۵ با تشکیل هیئت امنای کتابخانه های عمومی کشور به تدریج در تمامی شهرهای بزرگ ایران کتابخانه های عمومی تاسیس شد . به هر حال طی دوران پهلوی تمامی انواع کتابخانه های جدید در ایران به وجود آمدند و به رشد و توسعه ادامه دادند . در اوایل این دوره یعنی تا اواخر دهه سی نیز تعدادی کتابخانه خصوصی و دولتی مهم نیز در ایران به وجود آمدند . (مزینانی ، ۱۳۸۲)
۲-۴ : کتابخانه های دانشگاهی .
فلسفه وجودی این نوع کتابخانه در دانشگاه ها ،دانشکده ها ، موسسات آموزش عالی و دانش سراها کمک به استادان ، مدرسان و دانشجویان برای پیشبرد کار تحقیق و تدریس است و مهم ترین نوع آنها کتابخانه های مرکزی دانشگاهها یا کتابخانه های بین دانشگاهی است.
کتابخانه های دانشگاهی همیشه به یک صورت نیستند بلکه ممکن است شامل کتابخانه های متعدد ، به صورت کتابخانه مرکزی ، کتابخانه های دانشکده های و حتی بخشها و رشته های گوناگون باشند که این امر گاهی باعث پیچیدگی امور مدیریت و تنظیم اقدامات اداری و سازمانی شده ،در مجموع مدیریت مرکزی را مشکل می سازد.
در کتابخانه های دانشگاهی بر خلاف کتابخانه های عمومی و ملی مسئولیت انتخاب کتاب معمولا بین کتابداران متخصص و هیئت آموزشی تقسیم میشود و چون استادان و محققان بر حسب مسئولیت حرفه ای و مشاغل آموزشی نمی توانند در جریان تمام انتشارات قرار گیرند ، همکاری کتابداران متخصص در امر کتاب شناسی بسیار حائز اهمیت است.
از نظر حقوقی کتابخانه های دانشگاهی یا کتابخانه های بین دانشگاهی سازمان های عمومی محسوب میشود و معمولا توسط یک رئیس و شورای کتابخانه اداره می شوند.
رئیس یا مدیر کل مزبور را شورای دانشگاه و شورای کتابخانه پیشنهاد میکند و از طرف رئیس دانشگاه و یا وزارت علوم تعیین و ابلاغ وی صادر می شود.
رئیس کتابخانه دارای اختیارات کامل در امور اداری و تنظیم بودجه کتابخانه است.
بعضی از روسای کتابخانه های مرکزی با رای مشورتی در شورای دانشگاه شرکت کرده ، معمولا در امور مربوط به کتابخانه ها مورد مشورت قرار میگیرند.
موجودیت شورای کتابخانه در بعضی از دانشگاهها جنبه رسمی یافته است و اعضای آن عبارتند از نمایندگان اعضای آموزشی ، محققان ، دانشجویان و کارمندان علمی و اداری کتابخانه.
شخصیتهای برجسته نیز می توانند با پیشنهاد شورای کتابخانه و موافقت رئیس دانشگاه ،با نسبت حد اکثر یک پنجم ،به عضویت این شورا درآیند . ریاست شورا که معمولا از طرف اعضا انتخاب میشود ، باید از بین استادان دانشگاه یا در مرتبه مساوی آنها باشد . روسای دانشگاه و کتابخانه مرکزی در این شورا رای مشورتی دارند .در شمار وظایف شورای مزبور تعیین بودجه کتابخانه و پیشنهاد آن به شورای دانشگاه ، بررسی توانایی و نظم کاربردی کتابخانه و تعیین سیاست کلی در تهیه مجموعه اسناد و مدارک علمی و آموزشی است . شوراهای مشورتی ، علمی و تخصصی دیگری نیز ممکن است توسط شورای کتابخانه و در جنب آن به وجود آیند.
در دانشگاههای غیر دولتی معمولا هیئت امناء ، که طرز انتخاب و دوره خدمت اعضای آن از طرف مقامات ذی صلاح تعیین میشود عهده دار وظایف مزبور بوده و مسئول انتخاب رئیس کتابخانه است . هیئت مزبور در اداره دانشگاه نیز اختیاراتی دارد و می تواند مقررات اداری مربوط به کار خود و ارتباط با دانشگاه را تنظیم و تعیین کند و به مرحله اجرا گذارد . مجموع مقررات فوق معمولا نظام نامه خوانده می شود و مسائل اساسی کتابخانه مرکزی بر مبنای مواد مندرج در آن حل و فصل می گردد . به هر حال در اینگونه موسسات طبق آیین نامه هایی که در نظام نامه ،اساسنامه صنفی یا کتابچه راهنمایی موسسه پیش بینی شده است ، صلاحیت رئیس کتابخانه ،وظایف اصلی او ، چگونگی وظیفه کمیته کتابخانه و رابطه کتابخانه یا گروه های آموزشی و مسائل انتخاب کتاب و غیره مطرح و تصریح شده است. ( علومی ، ۱۳۹۰ )
۲-۴-۱: اهداف کتابخانه های دانشگاهی.
اهداف کتابخانه دانشگاهی دقیقا منطبق با اهداف سازمان مادر آن یعنی دانشگاه است ، این اهداف را میتوان به این صورت بیان کرد:
۲-۴-۱-۱ : اهداف کلی.
کمک به برنامه های آموزشی در کلیه رشته هایی که در دانشگاه تدریس میشود
کمک به برنامه های پژوهشی دانشگاه
کمک به برنامه ریزی های آموزشی دانشگاه.( مزینانی ، ۱۳۸۲)
۲-۴-۱-۲ : اهداف ویژه.
تهیه کتاب ،نشریات و مجموع مقالات و مواد مورد نیاز اعم از نوشتاری یا دیداریٍ / شنیداری منطبق با برنامه های اختصاصی و ،آموزشی دانشگاه یا موسسه آموزش عالی،
تهیه ، جمع آوری و تنظیم کتاب شناسی تمام پایان نامه های تحصیلی دوره های مختلف آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه،
تهیه تجهیزات اطلاع رسانی و ارتباطی برای استفاده عملی دانشجویان ، محققان و استادان به طور انفرادی و مستقل نظیر رایانه ، میکرو گراف ، میکرو فیش ، میکرو فیلم ، میزهای مطالعه انفرادی و ایجاد تسهیلات از نظر شرایط مکانی متناسب و حتی اتاقهای مطالعه انفرادی،