افزایش هزینه سرمایه به عنوان یک هزینه معاملاتی ضمنی، باعث کاهش نقد شوندگی سهام در بورس می­ شود. این مطالعه به دنبال بررسی رابطه بین شفافیت سود با هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام در شرکت­های درمانده و غیر­درمانده مالی در بورس اوراق بهادار تهران ‌می‌باشد و در این راستا در فصل اول، به اختصار مروری بر کلیات تحقیق در قالب بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، سوالات و فرضیات تحقیق پرداخته می­ شود.

۱-۲- بیان مسئله

بازار سرمایه یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه اقتصادی در هر کشور به شمار می‌رود. سرمایه ­گذاری از مهم‌ترین مؤلفه‌های تعیین کننده سرنوشت اقتصاد در کشور است. بازار سرمایه در کنار سایر بازارها نظیر بازار­پول، کار و کالا، وظیفه تخصیص بهینه سرمایه را به عهده دارد. به منظور هدایت صحیح تصمیم ­گیری‌ها در راستای تخصیص بهینه سرمایه، اطلاعات نقش اساسی در عملکرد بازار سرمایه ایفا می­ کند. زیرا اغلب تصمیمات از جمله تصمیمات سرمایه ­گذاری در حالت عدم اطمینان اتخاذ می‌شود. امروزه کمتر کسی می ­تواند اهمیت شفافیت گزارشگری مالی را نادیده بگیرد، زیرا سهام‌داران و اعتبار دهندگان تصمیمات با اهمیت سرمایه ­گذاری خود را بر اساس اطلاعات مالی شرکت­ها می­ گیرند. آن ها خواستار اطلاعات بیشتر و شفاف­تری درباره عملکرد شرکت هستند. افشای کامل همراه با شفافیت گزارشگری مالی می ­تواند شرایط مطمئنی را ایجاد کرده و اعتماد سرمایه ­گذاران را ارتقا دهد. شفافیت تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکت­ها دارد و می ­تواند از منافع سهام‌داران حفاظت کند. صورت‌های مالی مبهم میزان بدهی شرکت را پنهان کرده و چنانچه شرکت در آستانه ورشکستگی باشد، این شرایط پنهان می­ماند. از این رو شفافیت دارای جذابیت زیادی برای سهام‌داران است (بولو و همکاران، ۱۳۹۲).

تا کنون تعاریف زیادی از شفافیت صورت گرفته است به عنوان مثال در فرهنگ لغات وبستر شفافیت به عنوان: باز بودن مؤسسات، ­آشکار بودن فعالیت مؤسسات،­ صداقت و قابلیت درک آسان تعریف شده است. علاوه بر این در سایر فرهنگ لغات تعاریفی از قبیل، خیلی روشن بودن، صاف و ساده بودن، راحت فهمیدن و صریح و بی­پرده بودن برای شفافیت ارائه شده است. در این تعاریف منظور از باز بودن یا گشودگی مؤسسات، دسترسی آسان به عملیات داخل شرکت، و منظور از آشکار بودن مؤسسات، وضوح اطلاعات است. بوشمن و همکاران^[۱] (۲۰۰۴)، شفافیت اطلاعات شرکت را وضعیتی می­داند که اطلاعات گسترده ­ای در دسترس، مربوط، قابل اتکا با کیفیت جامع و به موقع باشد. آکسا^[۲] (۲۰۰۶) شفافیت را به موقع بودن و کفایت افشای کارکردهای مالی و عملیاتی شرکت می­داند. بارث و همکاران^[۳] (۲۰۰۸) شفافیت سود را تغییر همزمان سود و تغییر در سودآوری با بازده سهام تعریف کرده ­اند. از نظر براون و همکاران^[۴] (۲۰۰۹) بهترین تعریف شفافیت در حوزه تجاری عبارت است از صورت­های مالی با کیفیت، همچنین نیلسن و همکاران^[۵] (۲۰۰۹) درباره شفافیت بر این باورند که استفاده کننده اطلاعات در هر زمانی به همه چیز واقف است و او بر اساس اطلاعات شفاف می ­تواند هر موضوعی را مورد بررسی قرار دهد (بارث و همکاران، ۲۰۱۳).

در جوامع مردم سالار دسترسی به اطلاعات شفاف از حقوق اصلی افراد به شمار می­رود. شهروندان حق دارند ‌در مورد تصمیمات مباشران خود (دولت و نهادهای عمومی) و مبانی این تصمیمات اطلاعات کافی داشته باشند. این موضوع جوهره اساسی مباشرت به شمار می­رود. شفافیت برای اقتصاد نیز ضروری است، زیرا باعث بهبود تخصیص منابع می­گردد و به طور مستقیم با کارایی و رشد اقتصادی سر و کار دارد. نقصان اطلاعات شفاف در بازار موجب افزایش هزینه معاملات و شکست بازار خواهد شد. از این رو در بسیاری از شکست­های اخیر بازار سرمایه، نبود شفافیت به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار قلمداد شده است (بولو و رحمانی مهر، ۱۳۹۲). شفافیت و افشای مناسب که باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می­گردد، به عنوان جزئی جدا ناپذیر از نظام راهبری شرکت­ها به شمار می­رود. بر اساس تحقیقات انجام شده، شرکت­هایی که شفافیت بیشتری داشته باشند، از شرکت­های دیگر در بازار ارزش­گذاری ‌شده‌اند (هرمالین و ویبسباچ، ۲۰۰۷).