۲-۴-۷-۵ نظریه بامریند

دیانا مریند(۱۹۸۷، ۱۹۷۱) ، در یک رشته مطالعات برجسته با مشاهده تعاملات والدین و فرزندان پیش دبستانی در خانه و آزمایشگاه اطلاعات فراوانی درباره تجربیات فرزندپروری جمع‌ آوری کرد. او دریافت که شیوه ­های مختلف فرزندپروری در دو بعد با هم تفاوت دارند(نوابخش و فتحی، ۱۳۹۰).

1. بعد پذیرندگی-پاسخ دهندگی:

پاسخ دهندگی اشاره دارد به درجه­ای که والدین به نیازهای فرزندان پاسخ می­ دهند ‌به این منظور که آن ها را مورد پذیرش و حمایت قرار دهند. به والدینی اشاره می­ کند که حمایت کننده هستند و به نیازهای فرزندان حساس هستند آن ها محبت و تحسین تمجید از هنگامی که فرزندان حساس هستند آن ها محبت و تحسین تمجید از هنگامی که فرزندان نیاز دارند به آن ها فراهم ‌می‌کنند والدین پذیرنده پاسخ دهنده خونگرم و مهربان هستند و همواره لبخند می­زنند، بچه­هایشان را تشویق ‌می‌کنند، بچه­هایشان بدرفتاری ‌می‌کنند با آن ها به طور انتقادی رفتار ‌می‌کنند. اما والدینی که کمتر پذیرشی و پاسخ­دهنده هستند اغلب به سرعت انتقاد ‌می‌کنند و فرزندانشان را تنبیه و تحقیر کرده و ارتباط کمتری با آن ها دارند. به طور کلی آن ها را نادیده می­ گیرند.

1. بعدتوقعداشتن-کنترل:

توقع داشتن اشاره می­ کند به درجه­ای که والدین انتظارات و ‌درخواست‌هایی از فرزندان خود دارند و به رفتار مسئولانه بچه­ها اشاره می­ کند. این والدین استانداردهای زیادی برای فرزندان تعیین ‌می‌کنند و انتظار دارند به آن استانداردها دست یابند. اما والدینی که کمتر توقعی هستند و کنترل کننده­اند به عنوان والدین سهل­گیر نامیده می­شوند. خواسته ­ها و تقاضاهای آن ها از فرزندان شان کم ‌می‌باشد و به آن ها اجازه می­ دهند تا عقاید و هیجانات شان را بروز دهند.

انجمن ملی تحقیق (۱۹۹۳)، درنظریه بامریند تجدید نظر کرد و مطرح کرد که «ترکیب گوناگون» دو بعد پذیرندگی و توقع داشتن چهار شیوه فرزند پروری را ارئه ‌می‌کنند که پژوهش بامریند به سه شیوه آن متمرکز شده است(ایزدپور،۱۳۸۰). در نظریه بامریند (۱۹۷۱)، سه سبک فرزندپروری تعریف شده است که بر دو بعد مذکور مبتنی هستند. این سبک­های فرزندپروری عبارت­اند از:

1. 1. شیوه مقتدرانه

1. شیوه مستبدانه

۳- شیوه سهل­گیرانه

شیوه مقتدرانه(والدین قاطع و اطمینان بخش) (مقتدر منطقی)

این سبک فرزندپروری با تقاضاها و پاسخ­دهی بالای والدین مشخص می­گردد. والدین مقتدر معمولا مقررات سختی برای فرزندانشان وضع ‌می‌کنند و به اجرای آن پافشاری می­نمایند. آنان فرزندان­شان را تشویق ‌می‌کنند که مستقل باشند، علاقه زیادی به پیشرفت آنان نشان می­ دهند و به پیشرفت تحصیلی فرزندان خود کمک ‌می‌کنند. والدین مقتدر همچنین فرزندان خود را هدایت و کنترل ‌می‌کنند، با استدلال منظور خود را روشن و صریح بیان کرده ­اند، کمک و هدایت ‌می‌کنند و نسبت به موافقیت­های آن ها واکنش مثبت نشان می­ دهند(بامریند، ۱۹۹۱). بامرینددریافت که ، والدین قاطع بچه های دارند که اغلب سازگار هستند ‌خوش‌رو، مسئولیت پذیر، متکی به خود هستند و جهت­گیریهایشان به سمت پیشرفت ‌می‌باشد.

والدین این الگو، معمولا با فرزندان با مجبت هستند و با آن ها رابطه‌ گرم و صمیمی دارند این والدین ضمن کنترل منطقی فرزندانشان از آنان توقع رفتار عادلانه و منطقی دارند هر چند اینگونه والدین به استقلال و تصمیمات فرزندان خود احترام می‌گذارند اما به طور کلی در مواضع خود محکم می‌ایستند و دلایل قاطعانه‌ای ‌در مورد راهنمایی‌های خود ارائه‌ می‌دهند این تلقین، کنترل از جانب والدین با منضبط کردن کودکان از راه هدایت، و تشویق خود مختاری و استقلال کودک، کنترل «قاطع و اطمینان بخش» از جانب والدین خوانده می‌شود.این والدین در رفتار با کودک زورگو نبوده و در چهار چوب معینی آزادی قابل ملاحظه‌ای به کودکان خود می‌دهند، اما در مواردی محدودیت‌هایی بر آنان قائل می‌شوند و از فرزندان خود انتظار رفتار تکامل یافته دارند به طور کلی می‌توان خصوصیات خانواده با والدین قاطع و اطمینان بخش را به صورت زیر برشمرد :

1. 1. والدین برای تصمیمات و نظریات فرزندان خود احترام قائل هستند؛

1. 1. تمام افراد قابل احترام هستند؛

1. 1. تمام افراد حق اظهار نظر در تصمیمات زندگی را دارند؛

1. 1. روش عقلانی در کلیه شئونات زندگی آن ها تأثیر دارد؛

1. 1. والدین برای دستورات، راهنمایی‌ها، و نظرات خود، دلیل منطقی و قانع کننده‌ای می‌آورند؛

1. 1. والدین ضمن محبت به فرزندان با آن ها گرم و صمیمی هستند؛

1. بین افراد خانواده همکاری و صمیمت وجود دارد؛

فرزندانی که والدین ‌دموکرات و قاطع و اطمینان بخش دارند به احتمال زیاد دارای اعتماد به نفس زیاد و مستقل با احساس مسئولیت هستند (شعاری نژاد، ۱۳۷۳).

شریعتمداری (۱۳۸۷) ، معتقدند این قبیل فرزندان چون مورد مهر و محبت قرار می‌گیرند و به اندازه کافی از آزادی برخوردار هستند نسبت به والدین خود دیدی مثبت و منصفانه‌ای دارند و در زندگی آینده مسئولیت را به راحتی به عهده می‌گیرند و از انجام آن سربلند بیرون می‌آیند معین بودن راه ها و هدف زندگی در این گروه از خانواده ها (با والدین ‌دموکرات و قاطع و اطمینان بخش) باعث روشن شدن زندگی آینده آن ها خواهند شد. از آنجا که والدین، آن ها را تشویق به اظهار نظر ‌در مورد مسائل مختلف زندگی نموده‌اند و برای نظرات و عقاید آن ها احترام قائل بوده‌اند در آینده به راحتی عقیده خود را اظهار می‌کنند و مهارت خویش را آشکار می‌سازند و در ارتباط با همسالان رضایت دارند و برای دیگران احترام قائل هستند.

برک (۱۹۹۴) ، ضمن بیان ارتباط بین شیوه‌‌های تربیت فرزندان و عزت نفس کودک می‌نویسد: «کودکی که دارای والدین صمیمی و پاسخده هست و والدین انتظارات معقول کودکان خود را پاسخ می‌دهند، احساس خوبی نسبت به رفتارشان دارند و انسان‌های صالح و ارزشمندی خواهند بود.

1. شیوه مستبدانه(والدین مستبد و دیکتاتور)

این سبک با تقاضاهای بالای والدین و پاسخ­دهی کم آن ها مشخص می­ شود. والدین مستبد انتظارات بسیار بالایی از فرزندان خود دارند و در تعامل با فرزندان عواطف اندکی نشان می­ دهند . این والدین لزومی برای ارائه دلیل ‌در مورد دستورات خود نمی­بینند و بر اطاعت و احترام بی­چون و چرای فرزندان تأکید ‌می‌کنند. کاهش عزت نفس، استقلال و خلاقیت و تأخیر در رشد اخلاقی از ویژگی­های فرزندان خانواده­های مستبد است(پیترسون، ۱۹۴۸).

1. شیوه مسامحه کارانه

مککوبی(۲۰۰۲)، “شیوه مسامحه­کارانه” را نیز به سه شیوه بامریند افزود. فرزندپروری مسامحه­کارانه با تقاضا و پاسخ­دهی کم والدین مشخص می­ شود. این والدین کنترل و نظارتی بر فعالیت­های فرزندانشان ندارند؛ گرمی و صمیمیت در این خانواده ­ها بسیار کم است. والدین معمولا از فرزندان خود فاصله می­ گیرند و به نیازها و تقاضاهای آنان توجه اندکی دارند. البته ‌در مورد این سبک فرزند پروری در مقایسه با سایر سبک­ها، اطلاعات اندکی در دست است زیرا معمولا این والدین به دلیل عدم مسئولیت­ پذیری و بی­توجهی نسبت به فرزندان، حاضر نیستند در پژوهش­هایی که در زمینه فرزندپروری صورت ‌می‌گیرد مشارکت داشته باشند.