مرکز سازمان ملل برای تسهیل تجارت و کسب و کار الکترونیک^[۵]: ساده سازی، استاندارد سازی و هماهنگ سازی رویه ها و جریان اطلاعات مورد نیاز برای جابجا کردن کالاها از فروشنده به خریدار و عملیات پرداخت.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اتاق بازرگانی بین الملل^[۶]: بهبود و کارایی فرآیندها در ارتباط با تجارت کالا در سراسر مرزهای ملی.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی^[۷]: ساده سازی و استانداردسازی رویه ها و جریان های اطلاعاتی مرتبط مورد نیاز برای حمل و نقل بین المللی کالا از فروشنده به خریدار و پرداخت.
سازمان همکاری های اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام^[۸]: ساده سازی و منطبق نمودن رویه های گمرکی و اداری که هزینه حمل کالا در مرزهای بین المللی را کاهش می دهد.

(منبع: ESCAP,2009)
در جدول فوق، تعریف WCO از تسهیل تجارت، در ارتباط با ماموریت هایش است که آن افزایش کارایی و اثربخشی مدیریت گمرک بوسیله هماهنگ سازی و ساده سازی رویه های گمرکی است. تعریف ارائه شده از سوی APEC نیز بر روی فرآیندها و رویه ها تمرکز می کند. این اقدامات مربوط به اماده سازی مدارک گمرکی و تجاری، رویه های ترخیص از گمرک، کنترل مرزی، و توزیع کالاهاست. تعریف WTO بطور خاص به فرآیندهای اجرایی در مرز که بر روی مذاکرات تجاری در WTO متمرکزند اشاره دارد (Dee and et al, 2008: 24). تعاریف ارائه شده توسط UN/CEFACT و OECD رویکردی وسیع تر را منعکس می کند که مشمول پوشش رویه های بین المللی، جریان اطلاعات مربوط، و عملیات پرداخت در کل زنجیره تامین می شود. این ها شامل تعدادی اقدامات از جمله ارزیابی استانداردهای محصول و انطباق آن، تسهیل کسب و کار، تجارت الکترونیک، تجارت مالی، و خدمات لجستیکی در مرزها می شود.
در تعریف UN/CEFACT، «رویه ها» فعالیت ها، عملکردها، و تشریفات مورد نیاز برای حمل و نقل کالاها در تجارت بین المللی هستند. جریان اطلاعات شامل داده ها و مدارک می شود. این دیدگاه از تسهیل تجارت هم فعالیت های درون مرزی و هم فعالیت های برون مرزی تجاری را در بر می گیرد. اصل و حیطه این تعریف از مدل خرید- حمل و نقل- پرداخت^[۹] سازمان UN/CEFACT مشتق شده است. شکل (۲-۲) که سه مرحله اصلی در تعاملات تجاری بین المللی را می سازد. «خرید» به فعالیت هایی همچون تشخیص یک شرکت تجاری بالقوه، ایجاد یک قرارداد کاری، و قرار یک سفارش اشاره دارد. «حمل و نقل» شامل پنج فعالیت اصلی پیچیده است: ۱) آماده سازی برای صادرات، ۲) صادر کردن، ۳) حمل، ۴) آماده سازی برای وارد کردن، و ۵) وارد کردن. «پرداخت» فعالیت پرداخت از خریدار به فروشنده را نشان می دهد. از این رو، مدل فوق نه تنها نتایج بهینه یافته در رویه های تنظیمی و کنترل های دولتی را پوشش می دهد بلکه بهبود فرآیندهای کسب و کار را نیز در نظر دارد.
شکل ۲-۲) مدل خرید- انتقال- پرداخت
(Source: United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business (UN/CEFAC T). 2008. )
۲-۲-۴ مزایای تسهیل تجارت
مزایای تسهیل تجارت را می توان از اثراتی که در هزینه‌ی حمل و نقل دارد دریافت کرد. برآورد چنین هزینه‌هایی به طور قابل توجه ای متفاوت است و آن برای فهم تفاوت بین هزینه های مستقیم و غیرمستقیم مفید است. هزینه های مستقیم شامل هزینه آماده سازی اسناد و مدارک و تطابق با سایر گمرکات و انواع قوانین است. همچنین این هزینه ها شامل هزینه کالا‌ها از کارخانه به بندر، هزینه های داخل بندری، بیمه و مالی، و هزینه های حمل بین المللی می تواند باشد. هزینه های غیرمستقیم شامل هزینه فرصت مرتبط با زمان، و تاخیرات در حمل کالاها از خریدار به فروشنده این نوع هزینه ها در حدود ۸۰% از کل هزینه های حمل و نقل تجاری را تشکیل می دهند.
کاهش هزینه های حمل و نقل یکی از مزایای مورد انتظار از تسهیل تجارت است. همچنین می توان انتظار داشت تسهیل تجارت عدم قطعیت در حمل و نقل های تجاری را کاهش دهد و مشارکت فراگیر بخش خصوصی در تجارت بین المللی را افزایش دهد. تسهیل تجاری می تواند هم برای دولت ها و هم تجار مزایایی داشته باشد که در جدول ۲-۲ نشان داده شده است:
جدول ۲-۲) مزایای تسهیل تجارت برای دولت و تجار

مزایا برای دولت

مزایا برای تجار

• افزایش اثربخش روش های کنترلی

• هزینه های کمتر و کاهش تاخیرات

• کارایی بیشتر گسترش منابع

• ترخیص سریع تر از گمرک

• بازده درآمد صحیح

رویکرد تلفیقی

عوامل محیطی ،عناصر فردی،
راهبردهای مدیریتی

رابینز، کرینو و فردندال

۲-۶) پیشینه تحقیق
۲-۶-۱) توانمندسازی و آموزش
بی‌شک آموزش مؤثر و نافذ یکی از ابزارهای مهم در توانمندسازی کارکنان برای رسیدن به اهداف سازمانی است. برنامه‌های آموزشی در صورتی مفید خواهد بود که با مشارکت کارکنان و با اتکا به روش های علمی اجرا و حمایت شود.بسیاری از برنامه‌های آموزشی، که در سازمانها برای توانمندسازی کارکنان برپا می‌شود نه تنها مؤثر نیست بلکه کاملاً نتیجه عکس دارد. متأسفانه بیشتر برنامه‌های آموزشی که عملیاتی می‌شود، کارایی و اثربخشی لازم را ندارد و حتی ممکن است باعث تخریب روابط کارکنان و مدیریت شود (قاسمی، ۱۳۸۲).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

“برای‌ توانمندی‌، کارکنان باید کسب‌ شایستگی کنند. شایستگی ورای دانش‌ تخصصی ‌شغلی ‌است‌. اهمیت‌ آموزش‌ در این است‌ که‌ کارکنان با چگونگی تطبیق فعالیتهایشان‌ بافعالیتهای‌ بالا دستی و پایین ‌دستی ‌آشنا می‌شوند” (باون‌ولاولر، ۱۹۹۵: ۸۰).
“ویژگی ‌سازمان‌ توانمند، وجود رهبری توانمند، مهارتهای ‌فنی‌، ارتباطی ‌و حل مسئله‌، مهارت‌ خدمات‌دهی‌ به‌ مشتریان‌، گروه‌های ‌حمایتی ‌و یا وجود آموزش‌ این‌ موارد در آن‌ سازمان ‌است‌” (بایهام^[۹۳]، ۱۹۹۷:‌ ۲۵).
برای‌ ایجاد بهبود و توسعه ‌در سازمان‌ علاوه ‌بر دانش کاری‌، مهارت و دسترسی ‌به ‌منابع نیز ضروری ‌است‌.. توانمندسازی، ‌افراد را برای ‌همکاری ‌و سطوح ‌بالاتر عملکردی ‌آماده می‌سازد و این ‌پیام‌ را به افراد ‌می‌دهد که‌ هزینه ‌کردن ‌برای ‌تربیت افراد، برای آینده ‌سازمان‌ حائز اهمیت‌ است‌ (گینودو ^[۹۴]، ۱۹۹۷: ۱۳).
“تربیت افراد، ارزان قیمت‌ نیست‌. با وجود این‌، سازمانهای‌ توانمند نه تنها برای تربیت‌ افراد سرمایه‌گذاری‌ می‌کنند بلکه‌ آن‌قدر برای‌ این‌ امر ارزش‌ قائلند که‌ فرد را از کارهای روزمره خود معاف ‌می‌کنند تا به آموزش‌ بپردازد. در فضای توانمندساز، افراد باتجربه‌تر مایلند نقش‌ انتقال تجربه را به افراد جدیدتر بر عهده‌ بگیرند تا سازگاری فرهنگی‌ در رفتارها ایجاد شود” (مالاک‌ و کورستد^[۹۵]، ۱۹۹۶، ص‌ ۸).
یکی از عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان، اطلاعات، دانش و مهارت شغلی است. باون و لاولر توانمندسازی را سهیم شدن کارکنان خط مقدم سازمان در چهار عنصر اطلاعات، دانش، پاداش و قدرت می دانند (باون و لاولر، ۱۹۹۲). توجه به این تعریف مشاهده میشود که یکی از عواملی که منجر به توانمندسازی کارکنان می گردد، دانش است. بنابراین با جمع آوری دانش و مدیریت آن می توان افراد را توانمند کرد. علاوه بر این ، دانش ضمنی به طور تدریجی ایجاد میشود، بنابراین نیازمند سپری شدن زمان است و باید از به هدر رفتن آن جلوگیری کرد. باید این دانش را به دانش آشکار تبدیل نمود و به کارکنان دیگر منتقل کرد و در راه توانمند کردن آنان استفاده نمود.
مفتخر (۱۳۷۵) آموزش را عبارت از تغییر و بهبود در دانش یا شناخت، مهارت و نگرش به شکلی که موجب افزایش کارایی، بهره وری و توانائی انجام کار بهتر و سریعتر، با عنایت به اهداف و راهبرد کلان سازمان و نظام ارزشی و فرهنگ سازمانی شود، میداند. سید جوادین (۱۳۸۳) آموزش را انجام یک سلسله عملیات مرتب، منظم و پشت سر هم، پیوسته و با هدف یا اهداف مشخص و معین می داند. آموزش فرآیندی است که طی آن ، فرد مهارتهای مورد نیاز برای انجام یک عمل یا وظایف یک شغل را کسب می کند یا این مهارتها در او توسعه مییابد (ساعتچی، ۱۳۷۹، ص ۱۷۲). “آموزش و بهسازی مجموعه کنشهای هدفمند ، از پیش اندیشده شده و طرح ریزی شده ای است که با هدف افزایش رفاه و اثربخشی فرد و سازمان ، به طور مداوم و نظام مند به بهبود و ارتقای سطح دانش ، مهارتها و نگرشهای معطوف به بهبود عملکرد شغلی حال و آینده کارکنان می پردازد” (عباس زادگان و ترک زاده ، ۱۳۸۱ ص ۳۴).
می توان چنین نتیجه گرفت که منظور از آموزش کارکنان کلیه مساعی وکوششهایی است که در جهت ارتقای سطح دانش، آگاهی، مهارتهای فنی حرفه ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می آید و آنان را آماده انجام وظایف و مسئولیت های شغلی خود مینماید (سید جوادین ،۱۳۸۳: ۸۰۳). آموزش کارکنان عبارت است از انجام یک سلسله عملیات مرتب، منظم، پشت سر هم، پیوسته و با هدف یا اهداف مشخص و معین که به منظور :
الف: ایجاد و یا ارتقای سطح دانش و آگاهی کارکنان
ب : ایجاد و یا ارتقای سطح مهارت های شغلی کارکنان
ج : ایجاد رفتار مطلوب و متناسب با ارزش های پایدار جامعه که در کارکنان به کار گرفته می شود ( ابطحی، ۱۳۷۳ ، صص ۱۸-۱۷) .
مورتن^[۹۶](۲۰۰۱) نیز اثربخشی برنامه های آموزشی را اندازه گیری صفات و ویژگی های فراگیران نظیر دانش، نگرش و مهارت میداند.
سرمایه انسانی به وسیله تعداد کارکنان موجود تعریف نمی شود بلکه آنچه که کارکنان قادر به انجام آن هستند مد نظر قرار می گیرد. وظیفه مدیریت در قبال این سرمایه ، مدیریت مجموعه دانشها، مهارتها و توانائیها جهت همگامی با ضرورتهای در حال تغییر مشاغل در جهت تحقق فلسفه وجودی سازمان است. ویژگی مهم سرمایه انسانی درونی بودن و نهفتگی در انسانها است. بنابر این سرمایه صرفاً بر مبنای ارائه دانش به فرد و ایجاد مهارت در او و در طول زمان قابل حصول است. (عباس زادگان ، ترک زاده ۱۳۸۱ صص۲۰-۱۳).
۲-۶-۲) تحقیقات داخلی
۲-۶-۲-۱)حوزه عمومی :
الف) تحقیقی با عنوان بررسی اثر بخشی ساختار سازمانی دانشگاه تربیت مدرس توسط فهیمه عربی زنجانی صورت گرفته است. هدف اصلی در این تحقیق بررسی اثربخشی ساختارسازمانی دانشگاه تربیت مدرس بوده است محقق در این تحقیق یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی به شرح زیر در نظر گرفته است:
فرضیه اصلی:
بین ساختار سازمانی دانشگاه تربیت مدرس و میزان اثر بخشی آن رابطه معنا داری وجود دارد
فرضیه اول: بین میزان پیچیدگی در ساختار سازمانی و اثربخشی ساختار دانشگاه رابطه معنی داری وجود دارد؛
فرضیه دوم: بین میزان تمرکز در ساختار سازمانی و اثر بخشی ساختاردانشگاه رابطه معنی داری وجود دارد؛
فرضیه سوم: بین میزان رسمیت در ساختار سازمانی و اثر بخشی ساختار دانشگاه رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین میزان یکپارچگی و انسجام درونی در ساختار سازمانی و اثربخشی ساختار دانشگاه رابطه معنی داری وجود دارد؛
در مرحله آزمون فرضیه ها، نظرات جامعه آماری از طریق پرسشنامه جمع آوری و تحلیل شده و بر اساس نتایج حاصل از آن دو فرضیه از چهار فرضیه تحقیق مورد تأیید قرار گرفته است (فرضیه های دوم و چهارم تأیید شده و فرضیه های اول و دوم رد شده است). نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ساختار فعلی دانشگاه تربیت مدرس اثر بخشی لازم را ندارد و دلایل مختلفی از قبیل: مشخص و شفاف نبودن اهداف، عدم تفویض اختیار به واحدها، نبودن کارکنان متخصص و کارآمد در واحد و ناهماهنگی میان اختیارات و مسئولیت ها به عنوان دلایل اصلی پایین بودن اثربخشی عنوان شده است.
ب)سرگرد چنگیز تیموری، تحقیقی با عنوان بررسی اثر بخشی دوره های کارورزی کارشناسی ناجا بر فعالیت های فارغ التحصیلان انجام داده است که هدف اصلی در این تحقیق بررسی اثر بخشی دوره های کارورزی بر فعالیت ها و عملکرد فارغ التحصیلان دانشگاه علوم انتظامی بوده است. در این تحقیق هفت فرضیه شامل یک فرضیه اصلی و شش فرضیه فرعی به شرح زیر بیان شده است:
فرضیه اصلی: اثربخشی دوره های کارورزی کارشناسی ناجا با فارغ التحصیلان رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
فرضیه اول: برنامه های دوره های کارورزی کارشناسی ناجا با نیازهای عملی فارغ التحصیلان رابطه معناداری دارد.
فرضیه دوم: برنامه های کارورزی با وظایف و مسئولیت های آتی فارغ التحصیلان رابطه معناداری دارد.
فرضیه سوم: گذراندن دوره های کارورزی با بهبود روابط شغلی کارورزان رابطه معناداری دارد.
فرضیه چهارم: گذراندن دوره های کارورزی بر افزایش اعتماد به نفس حرفه ای کارورزان مؤثر است.
فرضیه پنجم: رابطه معناداری بین برنامه های کارورزی با کاهش تعداد مراجعه های فارغ التحصیلان به سلسله مراتب آنها برای رفع مشکلات وجود دارد.
فرضیه ششم: بین گذراندن دوره های کارورزی و اطاعت و فرمانبرداری فارغ التحصیلان رابطه معناداری وجود دارد.
روش تحقیق در این پایان نامه به روش میدانی بوده است و جمع آوری اطلاعات با بهره گرفتن از پرسشنامه انجام شده و رؤسا و جانشینان کلانتری ها و مسئولان، معاونان و افسران ارشد مناطق سیزده گانه راهنمایی و رانندگی، آگاهی مرکز معاونت امنیتی به عنوان جامعه آماری تحقیق انتخاب شده اند. در بررسی اطلاعات از دو روش تحلیل آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده و نتایج تحقیق بعد از آزمون فرضیه ها، نشان می دهد که فرضیه اصلی تحقیق با ۹۵% اطمینان مورد تأیید است و از شش فرضیه فرعی نیز چهار فرضیه تأیید و فقط فرضیه های دوم و پنجم رد شده است. محقق در تحقیق خود به این نتیجه رسیده که گذراندن دوره های کارورزی و کارشناسی نیازهای عملی آنها جواب می دهد و سبب بهبود روابط شغلی و نیز افزایش اعتماد به نفس درمیان افسران فارغ التحصیل می شود.
ج) شهرام کاسب نواز، تحقیقی با عنوان “بررسی ادوار آموزشی داخلی ضمن خدمت (کاردانی ،کارشناسی ناپیوسته،کارشناسی ارشد) در عملکرد کارکنان ستاد ناجا انحام داده است که هدف اصلی در این تحقیق بررسی ادوار آموزشی داخلی ضمن خدمت ( کاردانی،کارشناسی ناپیوسته،کارشناسی ارشد) در عملکرد کارکنان ستاد ناجا بوده است در این تحقیق یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی به شرح ذیل بیان کرده است:
فرضیه اصلی:
آموزش ضمن خدمت (ادوار کاردانی،کارشناسی ناپیوسته،کارشناسی ارشد) در عملکردکارکنان ستاد ناجا تأثیر دارد.
فرضیه های فرعی:
۱) ادوار آموزشی ضمن خدمت (کاردانی،کارشناسی ناپیوسته،کارشناسی ارشد) در دانش افسران تأثیر دارد.

اما روش های نرم افزاری شامل طیف وسیعی از تدابیر و روش هایی است که از دسترسی و تغییرات غیر مجاز در داده های رایانه ای جلوگیری می کند مانند تعیین نام کاربر وگذر واژه، نصب فایروال. ^[۸۸]
بنابراین اگر کسی به قصد دسترسی به داده های سری در صدد نقض روش های گفته شده بر آید مجرم محسوب می شود مانند ورود غیر مجاز به اطاق محل نگهداری رایانه ها که داده های سری در آن نگهداری می شود و یا حدس زدن گذر واژه دیگران.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲) دسترسی به داده های سری یا تحصیل یا شنود آنها
تمامی این افعال در معنای دریافت اطلاعات است که در بند الف ماده ۳ آمده است. اما باید به این نکته توجه کرد که آوردن دسترسی، شنود داده های سری در این بند سبب تفاوت بین این افعال با شنود و دسترسی غیر مجاز داده های غیر سری مذکور در مواد ۱ و ۲ می شود در نتیجه هر جا سخن از دسترسی و شنود غیر مجاز داده های سری باشد جرم انجام شده ذیل عنوان جاسوسی رایانه ای قرار می گیرد.
برای روشن کردن رفتارهای مشخص شده در این بند توجه به این مطلب لازم است، که «جاسوسی» در معنای وسیع کلمه دو دسته اقدامات را شامل می شود: دسته اول، اقدامات مقدماتی که عبارت است از تفحص و تحصیل اطلاعات مخفی و دسته دوم، عملیات اجرایی که عبارت است از ایجاد ارتباط و رساندن اطلاعات مزبور به کسانی که باید از آن بهره برداری کنند. دسته اول ممکن است متضمن و قصد جاسوسی یا خیانت نباشد مثلاً متهم صرفاً از لحاظ کنجکاوی با میل به دانستن یا اینکه بر حسب غفلت و بی احتیاطی اقدام به تحصیل و تفحص اطلاعات کرده، اما دسته دوم همیشه کاشف از وجود اراده خاص بر آگاه کردن عوامل غیر مجاز صلاحیت دار است.^[۸۹]
از نحوه تنظیم بند الف و وجود نشانه هایی از جمله عدم مقید کردن اعمال غیر مجاز ذکر شده به رساندن این اطلاعات به افراد غیر صلاحیت دار (در بند الف) به این نتیجه می رسیم که اعمال ذکر شده در زمره اقدامات مقدماتی که قبلاً به آن اشاره شد قرار می گیرد. (یعنی قراین و اماراتی دال بر جاسوسی وجود نداشته باشد) اما آنچه دسترسی، تحصیل یا شنود محتوای سری را صبغه جرم می بخشد، ارتکاب آنها به صورت غیر مجاز است.^[۹۰]
دسترسی از نظر لغوی عبارت است از قدرت، توانایی، قدرت دست یافتن به چیزی با توجه به این معنی فردی که دسترسی غیر مجاز به داده های سری پیدا می کند، خود راساً این کار را می کند بدون آنکه از کسی یاری بگیرد، برای مثال با توسل به روش هایی مثل هک کردن،
داده های سری مزبور را جمع آوری می کند که تفاوت آن با تحصیل در این است که مجرمی که داده های سری را تحصیل می کند خود، ابتدا به ساکن امکان دسترسی مستقیم به این داده ها را ندارد بلکه برای مثال با ایجاد رابطه با کسی که این داده ها را در اختیار دارد ؛ این داده ها را برای خود فراهم می سازد. توجه به معنای لغوی تحصیل، استدلال فوق را تقویت می کند در فرهنگ فارسی^[۹۱] یکی از معنای تحصیل عبارت است از به دست آوردن یا کسب کردن. بنابر این طبیعی است که هر گاه هدف ما تحصیل دانش باشد، آن را از طریق معلم و استاد کسب می کنیم و هر گاه هدف تحصیل داده های سری باشد، آن را از طریق یک فرد مسئول در اداره یا مرکزی کسب می کنیم.
شنود نیز به معنای دزدیده گوش دادن، به مکالمات دیگران است. خلاصه آنکه جرم ذکر شده در بند الف جرمی مقید است. از این جهت برای تحقق آن، عملیات اجرایی مجرم جهت دسترسی، تحصیل شنود داده های سری باید منجر به حصول این داده ها گردد. درغیر اینصورت (عدم حصول) عمل مرتکب مشمول ماده ۴ خواهد بود .
۳) در دسترس قرار دادن داده های سری برای اشخاص فاقد صلاحیت
در اینجا می توان در دسترس قرار دادن را به دو فعل آگاه کردن و در اختیار قرار دادن تعبیر کرد. نکته قابل توجه در خصوص بند ب ماده ۳ این است که آیا کسی که داده های سری را در اختیار افراد فاقد صلاحیت قرار می دهد خود صلاحیت دسترسی به این اسناد را دارد یا ندارد؟
در این خصوص می توان دو تفسیر داشت، تفسیر اول این است که این بند فقط شامل ماموران دولت می شود که صلاحیت دسترسی به این داده ها را به مقتضای شغل خود دارا هستند، و تفسیر دوم این است که حتی اگر شخص اطلاع دهنده فاقد صلاحیت دسترسی به این داده ها باشد. باز هم با در دسترس قرار دادن این داه ها برای اشخاص فاقد صلاحیت سبب تحقق جرم شده است. درخلاصه می توانیم بگوئیم با توجه به اطلاق ماده و به کار رفتن واژه هر کس در ابتدای ماده تفسیر دوم ارجحیت دارد.
۴) افشاء یا در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها
در قوانین جزایی تعریف خاصی از افشاء به عمل نیامده اما مطابق ماده ۱۹ آئین نامه حفاظت از اسناد و مدارک طبقه بندی شده نیروهای مسلح مصوب ۱۳۷۵ ستاد کل نیروهای مسلح، افشاء عبارت است از: عرضه کردن مفاد اسناد یا اطلاعات طبقه بندی شده بطور شفاهی، کتبی، و یا هر طریقی که حفاظت و امنیت از آن سلب شود.
به نظر می رسد تفاوت افشاء با در درسترس قرار دادن این است که زمانی عمل فرد افشاء تلقی می شود که فرد راساً داده های سری را در اختیار افراد مذکور بگذارد لیکن ماهیت «در دسترس قرار دادن» انفعالی است. به این ترتیب زمانی عمل مرتکب در دسترس قرار دادن تلقی می شود که وی به نحوی از انحا موجبات دسترسی افراد مذکور را به داده های سری فراهم کند. بدون آنکه داده ها بطورمستقیم از طرف خود وی به آنها ارائه شود مانند آنکه مرتکبی «گذر واژه»^[۹۲] رایانه خود را عمداً در اختیار عوامل بیگانه قرار داده و آنها با ورود پنهانی به اطاق محل قرار گرفتن رایانه و وارد کردن گذر واژه مزبور وارد یارانه شده و داده های سری را برداشت کنند.^[۹۳]
اما افشاء در لغت به معنای آشکار کردن و افشاء کردن به معنای آشکار کردن و پراکنده کردن است^[۹۴].
با توجه به معنی فوق شاید بتوان بنا به نظر برخی افشاء را به معنای بیان آشکارا و گسترده محتوای داده های سری دانست. لذا این رفتار نسبت به اشخاص فاقد صلاحیت معنا ندارد و به همین دلیل این رفتار نسبت به دولت ها یا گروه های بیگانه پیش بینی شده است.
به عبارت دیگر، در دسترس قرار دادن چهره فردی یا دست کم گروهی دارد و مرتکب، داده ها را در اختیار فرد یا کسان ویژه ای قرار می دهد. ولی افشاء، چهره همگانی داشته و مرتکب محتوای داده ها را نسبت به همه بازگو می کند که چون در این میان دولتها یا گروه های بیگانه قبل و بیشتر از هر کس دیگری در پی اطلاعات هستند، رفتار افشاء نیز به واسطه آنها خطرناک است.^[۹۵]
در خصوص واژه بیگانه: که معمولاً به خارجیان اطلاق می شود، پر واضح است که استعمال آن به عنوان صفت دولت، سازمان، شرکت و یا حتی گروه ابهامی ایجاد نمی کند و شامل هر دولت، سازمان، شرکت و یا هر گروه غیر ایرانی می شود. اما ممکن است در رابطه با عاملان آنها این تردید ایجاد می شود که آیا آنان نیز باید لزوماً یک فرد خارجی و غیر ایرانی باشند؟ برای پاسخ باید به این مطلب توجه کرد که دولتها برای جاسوسی از یکدیگر معمولاً به صورت کاملاً پنهانی عمل می کنند و برای عادی سازی اقدامات خود، بسیار محتمل است که دست به استخدام عوامل ایرانی بزنند. بنابراین با توجه به فرایند پیچیده جاسوسی و پنهان کاری مختص آن، به نظر می رسد تفسیر صحیح آن است که چون یک ایرانی نیز می تواند عامل بیگانه باشد، پس افشا و در درسترس قرار دادن اطلاعات و داده های سری برای یک ایرانی نیز محتمل است و لزومی ندارد که عامل بیگانه یک فرد غیر ایرانی باشد.
اما در خصوص واژه «گروه بیگانه» ابهامی موجود است. در ادبیات حقوقی، برای واژه های دولت ؛ سازمان و شرکت تعاریف تقریباً مشخص وجود دارد. اما منظور از گروه چیست؟
آیا مراد گروه های غیر دولتی خارجی^[۹۶] هست که به منظور خاصی تشکیل می شوند؟ با توجه به حساسیت قانونگذار نسبت به حفظ داده های سری و اینکه افشای آن ها را موجب لطمه به امنیت ملی دانسته، چنین استنباط می شود که به هر صورت هر جا که عنوان گروه بر اجتماع یک یا چند نفر غیر ایرانی صدق کند می توان آن را به عنوان گروه قلمداد کرد و اگر داده های سری در دسترس آنها قرار گیرد یا برایشان فاش شود عمل فرد مشمول این بند خواهد بود و لزوماً نیاز نیست که این گروه یک گروه سازمان یافته و دارای تشکیلات باشد.^[۹۷]
۵) رفتار بعدی که به صورت غیر عمد انجام می گیرد در دسترس قرار دادن داده های سری برای اشخاص فاقد صلاحیت توسط ماموران آموزش دیده.
این رفتار هر چند به جهت ماهیت همان در دسترس قرار دادن داده های سری است ولی به جهت آنکه از روی عمد انجام نمی شود: قانونگذار از آن رفتار به «موجب دسترسی شدن» یاد می کند.
برای تحقق جرم موضوع ماده۵ وجود پاره ای شرایط عمومی ضروری است:
اولاً: ارتکاب این جرم به وسیله ماموران دولتی که دارای رابطه استخدامی اعم از رسمی، پنهانی، روز مزد، خرید خدمت و…. باشند ، پیش بینی شده است. از این رو شامل اشخاصی که مامور دولت نبوده ولی داده های سری یا سامانه های مزبور را به هر دلیل در اختیار دارند
نمی شود.
ثانیاً: مأموران باید مسئول حفظ داده های سری و سامانه های مذکور باشند ؛ به عبارت دیگر شغل دولتی آنها با داده های سری مرتبط باشد یا داده های سری در اختیار آنها قرار داده شده باشد.(به دلیل مرتبط بودن شغل آنها با داده های سری)
ثالثاً: آموزش لازم در خصوص حفظ داده های سری و سامانه های مزبور به این ماموران دولتی داده شده باشد. اما این ابهام باقی می ماند که آیا آن ماموری که به واسطه شغل اش داده های سری در اختیار او قرار گرفته و آموزش های لازم ندیده باشد، مشمول این ماده قرار می گیرد یا نه؟
با توجه به صراحت ماه حتی ماموران آموزش ندیده هم تحت شمول این ماده قرار
می گیرند.
البته در خصوص بزه موضوع ماده ۵ باید به این نکته توجه کرد که شخص مامور با رفتارش موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده های سری شده و این مسئله با تخلیه اطلاعاتی متفاوت است و نیازی به وجود جاسوس یا عامل دشمن درباره این بزه متصور
نمی شود.
البته در پایان باید گفته شود که عمل مرتکب جرم جاسوسی رایانه ای به شکل فعل مثبت مادی است بنابراین با ترک فعل عنصر رفتار فعل جاسوسی رایانه ای توسط مرتکب ساخته
نمی شود.
ب ) موضوع
موضوع بزه جاسوسی رایانه ای علیه امنیت، داده های سری است. طبق تبصره ۱ ماده ۳ قانون جرائم رایانه ای، داده های سری داده هایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می زند. سری بودن، ویژگی اطلاعات دارای ارزش سیاسی است. دلیل پیش بینی جاسوسی رایانه ای در قانون جرایم رایانه ای و حمایت از داده های سری خاموشی قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی (مصوب ۱۳۵۳) درباره داده های سری است. این قانون به اسناد پرداخته و تعریفی که از آنها ارائه شده داده های دارای ارزش اطلاعاتی را در بر نمی گیرد.
ماده یک قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی می گوید:
«اسناد دولتی عبارتند از هر نوع نوشته یا اطلاعات ثبت یا ضبط شده مربوط به وظایف و فعالیت های وزارت خانه ها و مؤسسات دولتی وابسته به دولت و شرکت های دولتی از قبیل مراسلات - دفاتر – پرونده ها – عکس ها- نقشه ها – کلیشه ها – نمودار ها – فیلم ها و میکرو فیلم ها و نوارهای ضبط صوت که در مراجع مذکور تهیه یا به آن مراجع رسیده باشد…..».
بنابراین قانون جرایم رایانه ای به پشتوانه قانون فوق الذکر داده های سری را تعریف کرده. بر پایه دنباله ماده یک قانون افشای اسناد محرمانه؛ اسناد دولتی و سری اسنادی است که افشای آن مغایر با مصالح دولت و یا مملکت باشد و اسناد دولتی محرمانه اسنادی است که افشای آنها مغایر با مصالح خاص اداری سازمانهای مذکور در این ماده باشد.
لازم به ذکر است که در آئین نامه طرز نگهداری اسناد سری و محرمانه دولتی و طبقه بندی و نحوه مشخص کردن نوع اسناد و اطلاعات مصوب ۱۳۵۴، بین اسناد سری و اسناد به کلی سری با توجه به طبقه بندی موجود در ماده ۱ این آیین نامه تفاوت قائل شده، اما در قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه مصوب ۱۳۵۳، اسناد دولتی سری عبارت است از اسناد سری و به کلی سری پس بر این اساس و به پشتوانه این قانون، داده های سری اعم اند از سری و بکلی سری.^[۹۸]
ج ) مرتکب
از مرتکب تحت عنوان «هر کس» یاد شده است. مقنن در قانون جرائم رایانه ای برای مرتکب قائل به هیچ شرطی نشده است، اعم از خارجی یا داخلی (مواد ۳ و ۴ قانون جرائم
رایانه ای) اما در ماده ۵ تنها شرط موجود همان ماًمور دولت بودن مرتکب است.
مقنن همچنین در مورد طرف جرم یعنی کسی که اطلاعات را دریافت می کند اشاره به عدم صلاحیت کرده است که ممکن است این اشخاص خارجی یا داخلی بوده باشند، البته در بند ج ماده ۳ به دولت بیگانه اشاره شده است. که ممکن است دولت دریافت کننده اطلاعات در حال جنگ با ایران باشد یا نباشد.(اگر در زمان جنگ باشد از علل تشدید مجازات می تواند باشد) خلاصه آنکه دریافت کننده می تواند هر شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی اما فاقد صلاحیت باشد که البته در بند ج ماده ۳ «بیگانه بودن» شرطی برای دریافت کننده اطلاعات است و نه در موارد دیگر.
بند دوم: شرایط تکوین رکن مادی جاسوسی رایانه ای با اهداف اقتصادی
متوقف بر چند عنصر همانطور که گفتیم در جاسوسی رایانه ای با اهداف اقتصادی نیز تکوین رکن مادی میباشد که در ذیل آنها را بیان می کنیم:
الف ) رفتار
عنصر مادی جرم رایانه ای با اهداف اقتصادی و تجاری با توجه به ماده ۶۴ قانون تجارت الکترونیک بر پایه سه رفتار شکل می گیرد.
۱- تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه ها برای خود در محیط دیجیتال.
۲- تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاهها برای اشخاص ثالث در محیط دیجیتال.
اما تحقق رکن مادی جرم مذکور در ماده ۷۵ ،به سه صورت محقق می شود.
۱- افشای اسرار شغلی که شخص طبق قرار داد استخدامی ملزم به حفظ آن بوده است.
۲- دست یابی غیر مجاز^[۹۹] به اسرار تجاری برای خود در بستر مبادلات الکترونیکی.
۳- دستیابی غیر مجاز به اسرار تجاری برای اشخاص ثالث در بستر مبادلات الکترونیکی.^[۱۰۰]
تحصیل در لغت به معنای بدست آوردن چیزی و دستیابی هم در لغت به معنای بدست آوردن است.^[۱۰۱]
پس می توان چنین پنداشت که میان رکن مادی بیان شده در هر دو ماده از حیث معنا تفاوتی نیست و هر دو ماده اشاره بر بدست آوردن اسرار تجاری دارند.
اما دستیابی غیر مجاز یا تحصیل غیر قانونی بر پایه ناخشنودی دارنده حاصل می شود در واقع وقتی دست یافتن غیر مجاز و غیر قانونی می شود که شخص مرتکب من غیر حق یا بدون توجیه قانونی بنا به تعریف شورای اروپا از جاسوسی رایانه ای اسرار تجاری را بدست آورد و «غیر مجاز» یا «غیر قانونی» هنگامی برجسته می شود که دست یافتن در راستای گردآوری دلایل اثبات یک رخداد کیفری به کار آید.
همچنین دستیابی از جمله رفتاری است که از سوی قانونگذار باز داشته شده است و مرتکب با انجام این رفتار، نهی قانونگذار را نادیده گرفته، از این رو دستیابی در زمره بزه های انجامی (فعلی) است و با ترک فعل رخ نمی دهد.

دشمنان اسلام پس از شکست در تضعیف رهبری الهی و ناتوانی در ساقط نمودن او از حاکمیّت سیاسی برای مبارزه با مبانی مکتب الهی آماده می­شوند تا دژ مستحکم آیین الهی را در برابر خودشان از بین ببرند. قرآن کریم، این موضوع را چنین می­فرماید:« یُرِیدُونَ أَنْ یُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ یَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَهُ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ»^[۶۰۹]: آن­ها مى‏خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند ولى خدا جز این نمى‏خواهد که نور خود را کامل کند، هر چند کافران ناخشنود باشند!

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

زمخشرى در تفسیر کشاف نوشته: این آیه حال اهل کتاب را در باطل کردن نبوت خاتم الانبیاء به وسیله تکذیب مثل زده به حال کسى که مى‏خواهد نور عظیمى را که همه آفاق را فرا­گرفته و خدا هم اراده کرده که روز به روز پرتوش بیشتر شود تا در اشراق و پرتوافکنى به نهایت درجه برسد، با فوت دهنش خاموش کند.^[۶۱۰] ­
علامه طباطبایی می­گوید: این آیه شریفه، هم حال دعوت اسلامى را بیان مى‏کند و آن را نورى عالم آرا معرفى مى‏نماید و هم این­که وعده و نوید مى‏دهد به این­که خداى­تعالى به زودى نور خود را به حد کمالش مى‏رساند.^[۶۱۱]
برخورد دشمن با دین و مذهب و مبانی مکتب نیز دارای شکل ثابتی نمی ­باشد. بلکه دشمن همواره در طول تاریخ حسابگرانه وارد عمل شده و در شرایطی که مذهب در رگ و پوست مردم ریشه دوانده است، دشمن برای ضربه زدن، خود را مزیّن به لباس مذهب می­ کند و اتهامات و برچسب­های گوناگون را به رهبر، مکتب و امت اسلامی بیان می­دارد. البته این شیوه ­ها خود نشان دهنده ضعف و زبونی دشمنان امت اسلامی است چون نمی ­توانند در قداست و عظمت اسلام و مسلمانان عیب و نقصی پیدا کند، به این شیوه ­ها متوسل می­شوند و برای تضعیف و تحریف مبانی مکتب اسلام و گمراه کردن پیروان حق، به راهکارهای گوناگونی ممکن است روی بیاورد که عبارت اند از:
۴-۱-۲-۱) استفاده از سوژه­های مذهبی:
دشمن گاهی با آراستگی به لباس مذهب و به نام مذهب برضدِّ مذهب به دشمنی برمی­خیزند. نمونه بارز آن ساختن مسجد ضرار است، قرآن این موضوع را این چنین بیان می­فرماید:
«وَ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ کُفْراً وَ تَفْرِیقاً بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا الْحُسْنى‏ وَ اللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ‏»^[۶۱۲]: (گروهى دیگر از آن­ها) کسانى هستند که مسجدى ساختند براى زیان (به مسلمانان) و (تقویت) کفر و تفرقه‏افکنى میان مؤمنان و کمینگاه براى کسى که از پیش با خدا و پیامبرش مبارزه کرده بود آن­ها سوگند یاد مى‏کنند که: «جز نیکى (و خدمت)، نظرى نداشته‏ایم!» امّا خداوند گواهى مى‏دهد که آن­ها دروغگو هستند!
صاحب تفسیر نمونه درمورد ماجرا مسجد ضرار می­نویسد: داستان مسجد ضرار درسى است براى عموم مسلمانان در سراسر تاریخ زندگیشان، گفتار خداوند و عمل پیامبر(ص) به روشنى نشان مى‏دهد که مسلمانان هرگز نباید آن­چنان ظاهر بین باشند که تنها به قیافه‏هاى حق به جانب نگاه کنند و از اهداف اصلى بى‏خبر و بر کنار مانند. مسلمان کسى است که نفاق و منافق را در هر زمان، در هر مکان و در هر لباس و چهره بشناسد حتى اگر در چهره دین و مذهب و در لباس طرفدارى از قرآن و مسجد بوده باشد! استفاده از«مذهب بر ضد مذهب» چیز تازه‏اى نیست، همواره راه و رسم استعمارگران و دستگاه‏هاى جبار و منافقان، در هر اجتماعى این بوده که اگر مردم گرایش خاصى به مطلبى دارند از همان گرایش براى اغفال و سپس استعمار آن­ها استفاده کنند و حتى از نیروى مذهب بر ضد مذهب کمک بگیرند.
اصولاً فلسفه ساختن پیامبران قلابى و مذاهب باطل همین بوده که از این راه گرایش­هاى مذهبى مردم را در مسیر دل خواهشان بیندازند.
بدیهى است در محیطى مانند مدینه آن هم در عصر پیامبر (ص) با آن نفوذ فوق­العاده اسلام و قرآن، مبارزه آشکار بر ضد اسلام ممکن نبود، بلکه باید لا مذهبى را در لفافه مذهب و باطل را در لباس حق به پیچند و عرضه کنند، تا مردم ساده دل جذب شوند و نیات سوء آن­ها لباس عمل به خود بپوشد.
ولى مسلمان راستین کسى نیست که آن­چنان سطحى باشد که فریب این­گونه ظواهر را بخورد، باید با دقت در عوامل و دست­هایى که براى این­گونه برنامه‏ها شروع به کار مى‏کند و بررسى قرائن دیگر به ماهیت اصلى پى ببرد و چهره باطنى افراد را در پشت چهره ظاهرى ببیند.
مسلمان کسى نیست که هر ندایى از هر حلقومى برخاست همین اندازه که ظاهراً حق به جانب باشد بپذیرد و به آن لبیک گوید، مسلمان کسى نیست که هر دستى به سویش دراز شد آن را بفشارد و هر حرکت ظاهراً دینى را مشاهده کرد با آن همگام شود و هر کسى پرچمى به نام مذهب برافراشت پاى آن سینه زند و هر بنائى به نام مذهب ساخته شد به سوى آن جذب گردد. مسلمان باید هوشیار، آگاه، واقع بین، آینده‏نگر و اهل تجزیه و تحلیل در همه مسائل اجتماعى باشد.
دیوان را در لباس فرشته بشناسد، گرگ­ها را در لباس چوپان تشخیص دهد و خود را براى مبارزه با این دشمنان ظاهراً دوست آماده سازد.
یک اصل اساسى در اسلام این است که باید قبل از همه چیز نیّات بررسى شود و ارزش هر عمل بستگى به نیّت آن دارد، نه به ظاهر آن، گرچه نیّت یک امر باطنى است، اما ممکن نیست کسى نیتى در دل داشته باشد، اثر آن در گوشه و کنار عملش ظاهر نشود، هر چند در پرده‏پوشى فوق­العاده استاد و ماهر باشد.
و از این­جا جواب این سؤال روشن مى‏شود که چرا پیامبر(ص) با آن عظمت مقام دستور داد مسجد یعنى خانه خدا را آتش بزنند و مسجدى که یک ریگ آن­را نمى‏توان بیرون برد ویران سازند و مکانى را که اگر آلوده شود باید فوراً تطهیر کنند مزبله گاه شهر سازند! پاسخ همه این سؤال­ها یک مطلب است و آن این که مسجد ضرار مسجد نبود در واقع بت خانه بود، مکان مقدس نبود کانون تفرقه و نفاق بود، خانه خدا نبود بلکه خانه شیطان بود و هرگز اسم و عنوان ظاهرى و ماسک‏ها، واقعیت چیزى را دگرگون نمى‏سازد. این بود درس بزرگى که داستان مسجد ضرار به همه مسلمانان براى همه اعصار و قرون داد.^[۶۱۳]
۴-۱-۲-۲) تهمت­های گوناگون:
یکی از حربه­های دشمن، روا داشتن اتهامات و برچسب­های گوناگون به رهبر، مکتب و امت اسلامی است. این شیوه، نشان دهنده نهایت ضعف و زبونی دشمن است. قرآن کریم به برخی از این تهمت­های دشمن اشاره می­ کند از جمله:
۴-۱-۲-۲-۱) ارتجاعی و افسانه دانستن سخنان پیامبر(ص):
« …یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»^[۶۱۴]: کافران مى‏گویند: این­ها فقط افسانه‏هاى پیشینیان است! در شأن نزول این آیه آمده است که ابو سفیان، ولید بن مغیره، عتبه، شیبه و نضر بن حارث، در کنار کعبه به تلاوت قرآن پیامبر گوش مى‏دادند، به نضر گفتند: چه مى‏خواند؟ گفت: به خداى کعبه نمى‏فهمم چه مى‏خواند، ولى چیزى جز افسانه‏ها و داستان‏هاى پیشینیان نیست، من مشابه این داستان‏ها را براى شما گفته‏ام. سپس این آیه نازل شد.^[۶۱۵]
۴-۱-۲-۲-۲) دروغ و افترا دانستن سخنان پیامبر(ص) و مسلمانان:
« أَمْ یَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَیْتُهُ فَلا تَمْلِکُونَ لِی مِنَ اللَّهِ شَیْئاً هُوَ أَعْلَمُ بِما تُفِیضُونَ فِیهِ کَفى‏ بِهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»^[۶۱۶]: بلکه مى‏گویند: «این آیات را بر خدا افترا بسته است!» بگو: «اگر من آن­را به دروغ به خدا نسبت داده باشم (لازم است مرا رسوا کند و) شما نمى‏توانید در برابر خداوند از من دفاع کنید! او کارهایى را که شما در آن وارد مى‏شوید بهتر مى‏داند همین بس که خداوند گواه میان من و شما باشد و او آمرزنده و مهربان است!
أم منقطعه است به معنى «بل» یعنى بلکه مى‏گویند: قرآن را به خدا افتراء بسته است. درباره افتراء نبودن قرآن در این آیه دو دلیل اقامه شده است اول: إِنِ افْتَرَیْتُهُ … یعنى: اگر من قرآن را به دروغ به خدا نسبت داده باشم خدا مرا معاقب مى‏کند و شما نمى‏توانید مرا از دست خدا بگیرید، پس چرا خودم را به خاطر شما در عذاب خدا قرار بدهم؟! و یا منظور آنست که: اگر چنین باشد خدا از پیشرفت من جلوگیرى مى‏کند شما نیز قدرت دفاع از من ندارید.^[۶۱۷]
و تهمت­های دیگر که به دلیل اجتناب از طولانی شدن بحث فقط به نام آن­ها اشاره می­کنیم از جمله: تخیّل و رؤیا دانستن سخنان پیامبر(ص)^[۶۱۸]، سطحی و بی­ارزش دانستن سخنان پیامبر(ص)^[۶۱۹]و…
۴-۱-۲-۳) شریعت سازی:
مسلمانان باید بسیار مواظب و مراقب اعمال خود باشند؛ چون این­که گاهى دشمن در لباس مذهب و با اسلحه دین به جنگ دین و مذهب مجهّز مى‏شود! از این رو، وقتى به تاریخ اسلام مراجعه مى‏کنیم با انبوهى از مذاهب ساختگى دشمن مواجه مى‏شویم که تنها براى ضربه زدن به «اسلام ناب» نهادینه شده‏اند. نمونه­ بارز این حرکت دشمن را می­توان در پیدایش و ظهور برخی از مکاتب و فرقه­هایِ نوظهور از جمله بهائیّت و وهابیّت که ساخته و پرداخته­ی دشمن است مشاهده نمود.
فرقه­ی بهائیّت در دامن روس‏ها متولّد شد و در آغوش انگلیس‏ها پرورش یافت و در خدمت آمریکایى‏ها قرار گرفت و الآن هم در حال حاضر چه دفاع سختى از سوى کنگره آمریکا از آن­ها مى‏شود و نشان مى‏دهد که تا چه حدّ مورد علاقه و حمایت آن­ها هستند.^[۶۲۰]
در یک قرن گذشته واقعه تلخى در سرزمین وحى روى داد که مسلمین را از آثار تاریخى اسلامى براى همیشه محروم ساخت و آن حادثه قدرت گرفتن وهّابیّت بود.
بذر نخستین فرقه­ی وهابیت در قرن ۷ هجری توسط ابن تیمیّه پاشیده، امّا رشد و ظهورش در قرن ۱۲ توسط محمد بن‏عبدالوهاب شد بدین صورت که بیش از ۲۵۰ سال پیش جاسوسی از انگلستان به نام مستر همفر مسیحی به عربستان رفته و پس از نفوذ در میان مسلمانان و تحریک محمد بن عبدالوهاب و همکاری محمد بن سعود در سال ۱۲۱۶ق، سعود بن عبدالعزیز به کربلا یورش برد و پنج هزار نفر از زوار بی‏دفاع از زن و کودک را کشتند و به منظور هتک حریم مقدس امام (ع) با اسب­ها وارد صحن شدند و ضریح را از جا کنده و صندوق قبر را شکستند و همان­جا هاون نهاده و قهوه کوبیدند و نوشیدند و تمام اشیاء قیمتی حرم را، حتی خشت­های طلای ایوان را کنده و بردند، قرآن­ها و کتاب­های حدیث را در کوچه و بازارها لگدکوب اسب­ها ساختند. در سال ۱۲۱۸ق، به منظور تصرف مکه و هدم قبور بزرگان اسلام به آن­جا رفتند. اهل مکه تسلیم شدند، آن­ها وارد حریم خدا شده و تمام قبه‏ها که حول و حوش کعبه بود از بین بردند سپس در سال ۱۲۲۱ق، دست به تخریب آثار اسلامی در مدینه و غارت اموال روضه رسول اکرم (ص) زدند و آن­چه که اشیاء قیمتی بود همه را بردند و قبه‏های قبور ائمه بقیع و سایر بزرگان را ویران کردند و مردم را از زیارت پیامبر(ص) منع کردند، ولی جرأت تخریب قبر مطهره رسول اکرم (ص) را نکردند.^[۶۲۱]
اکنون نیز تمام قراین و شواهد نیز نشان مى‏دهد که عمر «وهّابى‏گرى افراطى» به سرآمده و طرفداران و حامیان خود را به سرعت از دست مى‏دهد و به گذشته تاریخ سپرده مى‏شود و هم­اکنون آثار این فروپاشى نمایان شده است، زیرا در بطن اصول «وهّابیّت تندرو» امورى نهفته است که قابل بقا و دوام به خصوص در دنیاى امروز نیست.این اصول عبارتند از:
۱- خشونت فوق‏العاده‏
۲- تحمیل عقیده‏
۳- تعصّب شدید و افراطى‏
۴- عدم آشنایى به ارزش‏هاى فرهنگى‏
۵- جمود و مخالفت با هر پدیده نوین‏
۶- ضعف منطق و برداشت نادرست از شش واژه قرآنى‏.^[۶۲۲]
امام خمینی(ره)، در تبیین این شیوه پلید دشمنان چنین می­فرماید:
پیامبر اسلام(ص) نیازى به مساجد اشرافى و مناره‏هاى تزئیناتى ندارد. پیامبر اسلام(ص) دنبال مجد و عظمت پیروان خود بوده است که متأسفانه با سیاست­هاى غلط حاکمان دست نشانده به خاک مذلت نشسته‏اند. مگر مسلمانان جهان فاجعه قتل عام صدها عالم و هزاران زن و مرد فرقه‏هاى مسلمین را در طول حیات ننگین آل سعود و نیز جنایت قتل عام زائران خانه خدا را فراموش مى‏کنند؟ مگر مسلمانان نمى‏بینند که امروز مراکز وهابیّت در جهان به کانون هاى فتنه و جاسوسى مبدل شده‏اند، که از یک طرف اسلام اشرافیت، اسلام ابو سفیان، اسلام ملّاهاى کثیف دربارى، اسلام مقدس‏نماهاى بی­شعور حوزه‏هاى علمى و دانشگاهى، اسلام ذلت و نکبت، اسلام پول و زور، اسلام فریب و سازش و اسارت، اسلام حاکمیت سرمایه و سرمایه داران بر مظلومین و پابرهنه‏ها و در یک کلمه «اسلام امریکایى» را ترویج مى‏کنند؛ و از طرف دیگر، سر بر آستان سرورخویش، امریکاى جهانخوار، مى‏گذارند.
مسلمانان نمى‏دانند این درد را به کجا ببرند که آل سعود و «خادم الحرمین» به اسرائیل اطمینان مى‏دهد که ما اسلحه خودمان را علیه شما به کار نمى‏بریم! و براى اثبات حرف خود با ایران قطع رابطه مى‏کنند. واقعاً چقدر باید رابطه سران کشورهاى اسلامى با صهیونیست­ها گرم و صمیمى شود تا در کنفرانس سران کشورهاى اسلامى مبارزه صورى و ظاهرى هم با اسرائیل از دستور کار آنان و جلسات آنان خارج شود. اگر این­ها یک جو غیرت و حمیت اسلامى و عربى داشتند، حاضر به یک چنین معامله کثیف سیاسى و خود­فروشى و وطن­فروشى نمى‏شدند.^[۶۲۳]
امام خمینی(ره) در وصیتشان به عموم مسلمانان چنین می­فرمایند: « صهیونیسم و بهاییت به وجود آمده، که مردم را گمراه ‏کند و از احکام و تعالیم اسلام دور ‏سازد.(ای جوانان مسلمان) به داد اسلام برسید و مسلمانان را از خطر نجات دهید. اسلام را دارند از بین مى‏برند. به اسم احکام اسلام به اسم رسول اکرم (ص) اسلام را نابود مى‏کنند. مبلغین همه جوره داخلى و خارجى، چه آن­هایى که تبعه استعمارند و چه مبلغین داخلى و بومى آن­ها، به تمام دهات و بخش­هاى ایران رفته‏اند؛ و بچه‏ها و نوجوانان ما را، آن­هایى را که به درد اسلام مى‏خورند، منحرف مى‏کنند. به داد آن­ها برسید».^[۶۲۴]و هم­چنین می­فرماید: «و اخیراً قدرت­هاى شیطانى بزرگ به وسیله حکومت هاى منحرفِ خارج از تعلیمات اسلامى، که خود را به دروغ به اسلام بسته‏اند، براى محو قرآن و تثبیت مقاصد شیطانى ابرقدرت­ها قرآن را با خط زیبا طبع مى‏کنند و به اطراف مى‏فرستند و با این حیله شیطانى قرآن را از صحنه خارج مى‏کنند. ما همه دیدیم قرآنى را که محمد رضا خان پهلوى طبع کرد و عده‏اى را اغفال کرد و بعض آخوندهاى بی خبر از مقاصد اسلامى هم مداح او بودند. و مى‏بینیم که ملک فهد هر سال مقدار زیادى از ثروت هاى بى‏پایان مردم را صرف طبع قرآن کریم و محالّ تبلیغاتِ مذهبِ ضد قرآنى مى‏کند و وهابیت، این مذهب سراپا بى‏اساس و خرافاتى را ترویج مى‏کند؛ و مردم و ملت­هاى غافل را سوق به سوى ابرقدرت­ها مى‏دهد و از اسلام عزیز و قرآن کریم براى هدم اسلام و قرآن بهره‏بردارى مى‏کند»^[۶۲۵].
۴-۱-۲-۴) اقدامات ضدّ تبلیغی:
یکی از روش­های قدیمی دشمنان اسلام در طول تاریخ برای مبارزه با حق در راستای انحراف افکار مردم و خاموشی صدای منادیان حق این است که محیط را چنان ملتهب و پر جنجال می­ کنند که هیچ کس صدای حق­خواهان را نشنوند. قرآن کریم این موضوع را این چنین بیان می­ کند:
«وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ‏»^[۶۲۶]: کافران گفتند: «گوش به این قرآن فرا ندهید و به هنگام تلاوت آن جنجال کنید، شاید پیروز شوید!
مکارم شیرازی در تفسیر این آیه می­نویسد: جنجال کنید تا صداى دل نواز قرآن را نشنوند! به تناسب بحث­هایى که درباره بعضى اقوام پیشین، در آیات گذشته آمد و نیز به تناسب هم­نشینان بد­ ­سیرتى که حقایق را در نظر انسان وارونه جلوه مى‏دهند در این­جا گوشه‏اى از انحراف و بداندیشى مشرکان عصر پیامبر(صلّى اللّه علیه و اله) را مجسم ساخته، مى‏گوید: «و کافران گفتند: گوش به این قرآن فرا ندهید و به هنگام تلاوت آن جنجال کنید شاید غالب شوید»^[۶۲۷]
علامه طباطبایی می­نویسد: کلمه «الغوا» امر از مصدر«لغو» است و لغو به معناى هر چیزى است که اصل و ریشه‏اى نداشته باشد و در کلام به معناى آن گفتارى است که معنا نداشته باشد. وقتى گفته مى‏شود«لغى»، و« یلغو»،«لغوا» معنایش این است که کار لغو کرد و مى‏کند. و کلمه« هذا» که اشاره به قرآن است و دو باره نام قرآن را آوردن، «این قرآن»، دلیل بر این است که کمال عنایت را به قرآن و از بین بردن آن داشته‏اند و این آیه دلالت مى‏کند بر نهایت عجز کفار در مبارزه علیه قرآن، به­طورى که بعد از آن­که نتوانستند کلامى مثل آن را بیاورند و یا اقامه برهانى علیه آن بکنند، کارشان در بیچارگى به این­جا کشید که به یکدیگر سفارش کنند که گوش به قرآن ندهند و هر جا قرآن خوانده شود سر و صداهاى بى­معنا در آورند، تا صداى آن شخص به گوش کسى نرسد و در نتیجه اثرش لغو گردد. و منظور از جمله«باشد که شما غالب شوید» این غلبه است.^[۶۲۸]
۴-۱-۲-۵) بدگویی و عیب جویی:
«وَ إِنْ نَکَثُوا أَیْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقاتِلُوا أَئِمَّهَ الْکُفْرِ…»^[۶۲۹]: و اگر پیمان­هاى خود را پس از عهد خویش بشکنند و آیین شما را مورد طعن قرار دهند، با پیشوایان کفر پیکار کنید زیرا که آن­ها پیمانى ندارند شاید (با شدّت عمل) دست بردارند!
طعنه، نیزه را گویند که سوراخ می­ کند بدن را و طعن در دین القاء شبهه است در قلوب مؤمنین و رخنه در دین است که امروز مبلّغین سوء نسبت به ضعفاء اهل ایمان دارند و از این آیه استفاده می­ شود که واجب است با این­ها مقاتله نمود بالاخص کسانى که در شئونات ائمه القاء شبهه می­ کنند.^[۶۳۰]
۴-۱-۲-۶) تمسخر و تحقیر:
تحقیر و استهزاء و تمسخر از جمله شیوه ­های دشمنان در تمامی عصرها و نسل­ها بوده و می باشد. قرآن کریم در این­باره می­فرماید: « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَکُمْ هُزُواً وَ لَعِباً مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ الْکُفَّارَ أَوْلِیاءَ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ‏ وَ إِذا نادَیْتُمْ إِلَى الصَّلاهِ اتَّخَذُوها هُزُواً وَ لَعِباً ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْقِلُونَ»^[۶۳۱]:اى کسانى که ایمان آورده‏اید! افرادى که آیین شما را به باد استهزاء و بازى مى‏گیرند از اهل کتاب و مشرکان ولىّ خود انتخاب نکنید و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید! آن­ها هنگامى که (اذان مى‏گویید و مردم را) به نماز فرا مى‏خوانید، آن­را به مسخره و بازى مى‏گیرند این به خاطر آن است که آن­ها جمعى نابخردند.
راغب گفته است «هزو» به معناى مزاحى است که در غیاب کسى و یا پنهان از چشم او انجام شود و گاهى هم این کلمه اطلاق مى‏شود به شوخى‏هایى که نظیر مزاح علنى است.^[۶۳۲]

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد گرمسار
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
گروه زبان و ادبیات عرب
پایان نامه برای دریافت

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

درجه کارشناسی ارشد M.A.
عنوان:
مدح پیامبر ص در شعر شعرای عصر عباسی
استاد راهنما
دکتر حامد صدقی
استاد مشاور:
دکتر علی اصغر مقصودی
نگارش:
سوده اردیانی
پاییز ۱۳۸۹
ISLAMIC AZAD UNIVERSITY
Garmsar Branch
Faculty of Humanities
Arabic literatregroup
M.A.Thesis
Subject:
praise of prophet (peace be upon him) in the poems of poets in Abbasi priod
Thesis Advisor:
Dr: Hamed sedghi
Consulting Advisor:
Dr: Ali maqhsodi
Written By:
Soodeh Ardiani
Autumn 1389
سپاسگزاری
«مَن لَم یَشکُر المخلوق لم یشکُر الخالق»
«الحمدالله رب العالمین و الصلوه و السلام علی سیدنا محمد و آله الطیبین الطاهرین»
واژه ای را برای تقدیر و تشکر از اساتید محترمی که در طول مراحل تحصیل از وجود مبارکشان بهره مند شدم پیدا نمی کنم و بسیار پوزش می طلبم که کلمات و واژها نمی توانند ادای مطلب کنند و حق این عزیزان را به جا بیاورند اما ناگزیر باید جمله ای را برای تشکر پیدا کنم.
صمیمانه و با عشق فراوان از شما عزیزان سپاس گزارم:
از استاد بزرگوار و فرزانه جناب آقای دکتر حامد صدقی که راهنمایی اینجانب را پذیرفتند و صبورانه در تمامی مراحل پژوهش با عشق و علاقه مرا راهمایی کردند.
از استاد معظم و ارجمند جناب آقای دکتر علی اصغر مقصودی که در تمامی مراحل تحقیق از برکات مشورت با ایشان بهره مند شدم.
از استاد عالم و فاضل سرکار خانم کتایون فلاحی که در تمام مراحل تحصیل از برکات علمی و اخلاقی و در پایان نیز از برکت حکمیت و داوری ایشان بهره مند شدم.
و نیز سپاس فراوان دارم از استاد محترم و بزرگوارم سرکار خانم دکتر لیلا قاسمی حاجی آبادی که در تمام مراحل زندگی و تحصیل از مساعدت های ایشان بهره مند شدم.
و در پایان از همسر ارجمند و بزرگوارم که ناملایمات و سختی های ناشی از دوران تحصیل و به خصوص پژوهش را با صبر و متانت فراوان متحمل شد بسیار تشکر و سپاس گزاری می نمایم و بهترین توفیقات الهی را برای ایشان از خداوند منان آرزومندم.
تقدیم به:
حضرت دوست که هر چه داریم از اوست
فهرست مطالب