ویژگی‌ها عمده سیستم مدیریت به موقع موجودی‌ها در فرایند تولید به شرح زیر است:

۱٫ سرعت یکنواخت و هموار تولید. یکی از ‌هدف‌های‌ با اهمیت سیستم JIT، برقراری جریان تولید است که با خرید مواد و کالاها از فروشندگان شروع و با تحویل کالا به مشتریان تمام می‌شود. سرعت‌های در حال نوسان تولید، موجب تأخیر یا ایجاد موجودی‌های بیش از اندازه کالاهای در دست ساخت

می‌گردد. این هزینه های بدون ارزش افزوده^[۷۸]، در سیستم حذف می‌شوند یا به نحو چشمگیری کاهش می‌یابند.

۲٫ مراحل هماهنگ فرایند تولید در سیستم JIT کالاها درهریک از مراحل تولید تنها هنگامی ساخته می‌شود که در مرحله بعدی مورد نیاز باشد. در این صورت، موجودی کالاهای در دست ساخت بین مراحل تولید کاهش می‌یابد یا کلاً حذف می‌شود. در نتیجه، مدت انتظار و هزینه های بدون ارزش افزوده آن کاهش می‌یابد.

روش تولید مذکور دربالا از آخرین مرحله تولید شروع می‌شود. هنگامی که مواد قطعاتی در آخرین مرحله مونتاژ مورد نیاز است، پیامی به مرکز فعالیت ماقبل ارسال می‌شود تا مواد و قطعات مورد نیاز را ظرف چند ساعت آینده تحویل نمایند. این طرز کار در تمامی مراحل تولید تا اولین مرحله ادامه می‌یابد. ‌بنابرین‏، هیچ کالایی قبل از دریافت پیام از مرحله تولیدی مابعد ساخته نمی‌شود، موجودی‌ها اضافه نمی‌گردد و فرایند تولید جریانی همواره و یکنواخت خواهد داشت.

۳٫ خرید یا تولید مقدار نسبتا کم. در سیستم JIT کالاها به منظور ایجاد موجودی انبار خریداری یا ساخته نمی‌شوند و تنها هنگام ضرورت برای تهیه یا ساخت آن اقدام می‌گردد. نتیجه این کار، کاهش فضای انبار مورد نیاز و زمان عاطل و همچنین هزینه های بدون ارزش افزوده آن است.

۴٫ راه اندازی سریع و کم هزینه ماشن آلات. با توجه به تولید مقادیر نسبتا کم در هنگام ضرورت، لازم است که بتوان راه اندازی ماشین آلات را به سرعت انجام داد. فن آوری پیشرفته تولید و کنترل ماشین‌ها توسط کامپیوتر به دستیابی ‌به این سرعت کمک می‌کند.

۵٫ کیفیت بالا برای مواد اولیه و کالاهای ساخته شده. اگر قرار است کالاها و قطعات هنگام نیاز در دسترس قرار گیرد، لازم است که کیفیت آن نیز در سطحی قابل قبول باشد. زیرا در غیر این صورت، خط تولید دچار وقفه و مبالغ با اهمیتی از هزینه های بدون ارزش افزوده ایجاد می‌شود. علاوه بر این، چون موجودی بسیار کمی از کالاهای ساخته شده نگهداری می‌گردد لازم است که کیفیت آن نیز در سطح بالا و قابل قبول باشد. ‌به این دلیل، سیستم کنترل جامع کیفیت^[۷۹] غالبا با سیستم JIT همراه است.

۶٫ سیستم اثر بخش نگهداری تجهیزات. نظر ‌به این که کالاهای مورد نیاز مشتریان باید به موقع ساخته شود، نمی‌توان خرابی تجهیزات و توقف فرایند تولید را به آسانی تحمل کرد. با این ترتیب، ایجاد سیستم نگهداری مستمر و اثر بخش تجهیزات و ماشین آلات یک ضرورت محسوب می‌شود که به نوبه خود از خرابی تجهیزات و توقف تولید تا حد امکان جلوگیری می‌کند.

۷٫ بهبود سیستم تولید از طریق کار گروهی. حفظ توان رقابت در بازارهای جهانی ایجاب می‌کند که واحدهای تولیدی همواره در جستجوی راه‌هایی برای بهبود کیفیت محصولات، افزایش کارایی عملیات و حذف هزینه های بدون ارزش افزوده باشد. این دستاوردها به بهترین شکل ممکن می‌تواند از طریق کار گروهی حاصل شود و بسیاری از واحدهای تولیدی ازطریق ایجاد سیستم‌های انگیزش، این وضعیت را در واحد خود ایجاد می‌کنند.

۸٫ تنوع مهارت‌های کارکنان و انعطاف تجهیزات. اجرای سیستم JIT ایجاب می‌کند که تجهیزات تولید انعطاف لازم را برای تولید کالاهای متنوع داشته باشد و کارکنان نیز مهارت‌های متنوع را برای کار با این تجهیزات کسب نمایند. با دسته بندی ماشین آلات در واحدهایی که قادر است مجموعه ای از کالاها را با فن آوری مشابه تولید کند، کارگران دارای مهارت‌های متنوع نیز می‌توانند با این ماشین آلات کار نمایند. این دسته بندی غالبا با اصطلاح فنی آوری گروهی^[۸۰] مورد اشاره قرار می‌گیرد.

۲-۳-۶- سیستم مدیریت به موقع خرید

علاوه بر سیستم مدیریت به موقع موجودی‌ها در فرایند تولید، واحدهای انتفاعی می‌توانند سیستم مدیریت به موقع خرید^[۸۱] را نیز ایجاد کنند. در این سیستم، مواد و قطعات، هنگامی از فروشندگان خارج از واحد انتفاعی خریداری می‌شود که مورد نیاز باشد. با این ترتیب، از تحمل هزینه های غیر ضروری نگهداری موجودی‌های زیاد پرهیز می‌گردد.

ویژگی‌های عمده سیستم مدیریت به موقع خرید به شرح زیر است:

۱٫ فروشندگان معدود. خرید نیازمندی‌ها از تعداد معدود فروشندگان، موجب صرف وقت کمتر برای ایجاد ارتباط با فروشندگان می‌شود. تنها فروشندگان بسیار قابل اطمینانی انتخاب می‌شوند که بتوانند کالاهای با کیفیت مطلوب را به موقع تامین کنند.

۲٫ انعقاد قراردادهای بلند مدت با فروشندگان. انعقاد این قبیل قراردادها، هزینه های اداری و عقد قرارداد با فروشندگان را برای معاملات مختلف کاهش می‌دهد یا حذف می‌کند. زیرا بر اساس قراردادهای بلند مدت می‌توان نیازمندی‌ها را از طریق تلفن یا پیام‌های کامپیوتری به فروشندگان اعلام کرد. در این گونه قراردادها نیز قیمت، کیفیت و شرایط تحویل کالاها معین می‌شود.

۳٫ تحویل به موقع نیازمندیها با مقدار کم. این کار که در واقع اساس سیستم مدیریت به موقع خرید است موجب می‌شود که از صرف هزینه نگهداری موجودی‌ها پرهیز و نیازمندی‌ها هنگام نیاز تحویل و در فرایند تولید مصرف گردد.

۴٫ کم شدن زمان بازرسی کالاهای تحویلی. چون در قراردادهای بلند مدت، کیفیت کالاهای مورد نیاز آشکارا بیان شده است و فروشندگان نیز با توجه به قابلیت اطمینان آنان از لحاظ تحویل کالاهای مورد نیاز طبق استانداردهای تعیین شده انتخاب شده‌اند، لذا می‌توان انتظار داشت که زمان بازرسی محموله‌های تحویلی به نحوی چشمگیر کاهش یابد.

۵٫ کاهش هزینه های پرداخت. با توجه به قراردادهای بلند مدت می‌توان به جای پرداخت مبالغ مربوط به تحویل هر یک از محموله‌ها، این موارد را دسته بندی و یکجا نسبت به پرداخت مطالبات فروشندگان اقدام کرد. این روش موجب کاهش هزینهای اداری مربوط برای شرکت خریدار و شرکت فروشنده می‌شود.

سیستم مدیریت به موقع خرید در بسیاری از واحدهای انتفاعی کشورهای صنعتی اجرا می‌شود. در واحدهای تولیدی این کشورها نیز این سیستم دوش به دوش سیستم مدیریت به موقع موجودی‌های تولیدی اجرا می‌گردد. در شرکت‌های فعال در صنایع خدماتی و خرده فروشی، سیستم مدیریت به موقع خرید می‌تواند موجب کاهش هزینه های انبارداری و تسهیل انجام وظایف خرید بشود.

۲-۳-۷- ارزشیابی موجودی‌ها