طرح های پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه ها در مورد بررسی تحلیل تکوین جرم در ... |
ب - … » و همچنین در ماده ۳۰ همان قانون تأکید، بر ایجاد شعبی در دادگاه های نظامی نموده که دلالت بر نسخ آن ماده (۱۳۱ قانون جرایم نیروهای مسلح) دارد. لذا با توجه به شرح فوق ارکان جرم جاسوسی رایانهای را مورد بررسی قرار میدهیم.
گفتار اول) رکن قانونی جرم جاسوسی در قانون جرایم رایانهای
مواد ۳ تا ۵ قانون جرایم رایانهای رکن قانونی جرم جاسوسی رایانهای را تشکیل می دهند، در ماده ۳ بیان نموده « هر کس به بطور غیر مجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سازمانهای رایانهای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود به مجازاتهای مقرر محکوم خواهد شد:
الف – دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال، …
ب – در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت، …
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
ج – افشاء یا در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان انها، …»
و در ماده ۴ بیان نمود « هر کس به قصد دسترسی به داده های سری موضوع ماده (۳) این قانون، تدابیر امنیتی سامانههای رایانهای یا مخابرایتی را نقض کند، … »
و همچنین در ماده ۵ بیان شده « چنانچه مأموران دولتی که مسئول حفظ داده های سری مقرر در ماده(۳) این قانون یا سامانههای مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده ها یا سامانههای مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است بر اثر بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده ها، حاملهای داده یا سامانههای مذکور شوند، …»
الف) تعریف جرم جاسوسی در فضای مجازی
در لغت دهخدا جاسوسی به معنی « خبر از جایی به جایی بردن» [۶۶]۱ و همچنین به معانی دیگر نیز به کار رفته در فرهنگ واژگاه لغت نیز جاسوسی بدون قرینه، مطلق است وبه نفع و ضرر کشور استعمال می شود در فرهنگ حقوقی در تعریف جاسوسی چنین آمده است: « کسی که محرمانه یا تحت عنوان نادرست به نفع حصم در صدد تحصیل اطلاعاتی از نقشه و قوای طرف و مقاصد او برآید» [۶۷]۱ و همچنین برخی نیز جاسوسی را این چنین تعریف نموده اند: «جاسوس شخصی است که تحت عناوین غیر واقعی و مخفیانه به نفع خصم درصدد تحصیل اطلاعات یا اشیایی باشد.» [۶۸]۲ در این تعریف جاسوس دارای یک مرحله است و بر خلاف برخی از حقوق دانان خارجی دو مرحله نیست:
در تعریف دیگر جاسوسی در معنی وسیع کلمه دو دسته اقدامات را شامل می شود: دسته اول: اقدامات مقدماتی که عبارت از تافحص و تحصیل اطلاعات مخفی است، و دسته دوم عملیات اجرایی که ایجاد ارتباط و رساندن اطلاعات مزبور به کسانی است که باید از آن بهره برداری کنند.[۶۹]۳
دسته اول ( اقدامات مقدماتی جاسوسی) ممکن است متضمن قصد جاسوسی نباشد. مثلاً متهم صرفاً از لحاظ کنجکاوی، میل به دانستن یا این که اقدام به تحصیل اطلاعات محرمانه نموده تا بتواند مردم مملکت خود را آگاه سازد، نه خارجیان را ، اما دسته دوم ( عملیات اجرایی جاسوسی) همیشه کاشف از وجود اراده خاص به آگاه کردن یک کشور خارجی و اسرار کشور دیگر و انتفاع از آنها به ضرر کشور است.
در حقوق ایران معانی جاسوسی تا کنون با معنای دوم انطباق داشته است.
در قانون جرایم رایانهای، قانونگذار سیاست کیفری دیگری را برای خود انتخاب کرده و اموری را که حتی ممکن است متضمن جاسوسی نباشد از مصادیق جرم جاسوسی محسوب نموده است؛ به گونه ای که به خلاف دیگر قوانین کیفری ایران، مطابق بند «الف» ماده ۳ قانون اشاره چنانچه فردی صرفاً از روی کنجکاوی یا میل به دانستن ویا از روی غفلت و بی احتیاطی به دادههای سری دسترسی پیدا کند و یا آنها را شنود کند، جاسوس محسوب می شود. این موضوع با عدالت سازگان نیست.[۷۰]۴
ب) مرتکب جرم جاسوسی در فضای مجازی
جرم جاسوسی از جمله جرایم علیه امنیت محسوب می شود که در مواد ۳ و ۴ قانون جرایم رایانهای مشمول مرتکبین طبیعتاً اشخاص حقیقی بوده و دایره وسیعی از افراد حقیقی را در بر میگیرد و این افراد میتوانند ایرانی یا غیر ایرانی نیز باشند ولی در ماده ۵ همان قانون صرفاً مأمورین دولتی که مسؤل در حفظ دادههای سری هستند و در ثانی آموزش لازم را دیده باشند و بر اساس این آموزس خاص و لازم داده ها در اختیار آنها قرار گرفته باشد مشمول این جرم قرار میگیرند و مأمورین دولتی شامل کلیه خدمههایی میباشد که به صورت رسمی، قرار دادی و حتی روزانه و یا افتخاری در خدمت دولت قرار میگیرند، میباشد.
گفتار دوم) رکن مادی جرم جاسوسی رایانهای
یکی از قسمت های تشکیل دهنده جرایم رکن مادی جرم است که در جرم جاسوسی مانند سایر جرایم رکن مادی آن شامل چندین جزء بوده که آنها را بررسی میکنیم.
رفتار مجرمانه مرتکب
برای تحقق جرم مرتکب باید به داده های موضوع مواد ۳ و۴ قانون جرایم رایانهای دسترسی پیدا کند. دسترسی به دو صورت ممکن است حادث شود: روش اول بدین صورت است که مرتکب خودش از طریق رایانه یا ابزارهای فنی و مخابراتی مربوطه به اطلاعات و داده های سری موضوع مواد فوق دسترسی پیدا کند، یعنی تمام اعمال مادی جرم را یک شخص انجام میدهد و روش دوم بدین گونه است که شخص که اطلاعات و داده ها در دست اوست و آموزش لازم هم دیده باشد بر ااثر سهل انگاری و بی احتیاطی موجبات دسترسی سایر افراد فاقد صلاحیت را فراهم نموده باشد لذا می تواند گفت که رفتار مرتکب هم فعل بوده و هم ترک فعل.
موضوع جرم
بر اساس مواد ۳ و۴ و ۵ این قانون موضوع جرم داده های واجد ارزش اطلاعاتی برای امنیت داخلی و خارجی است و داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانههای رایانهای و مخابراتی است. که داده های سری در تبصره یک ماده ۳ بیان شده عبارتست از « داده های سری دادههایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه میزند» لذا مبناء سری بودن داده ها در تبصره ۲ همان ماده موکول به آیین نامهی نحوه تعیین و تشخیص داده های سری گردیده که ملاک و مبناء تشخیص خواهد بود و موضوع امنیت مندرج در تبصره ۱ ماده ۳ همان امنیت داخلی و خارجی بوده چرا که لفظ به صورت مطلق بهکار رفته است.
وسیله ارتکاب جرم
نوع وسیله در جرم جاسوسی کلاسیک بی تأثیر بود. و هر نوع وسیلهای که باعث ارتکاب گردد مشمول آن میگردد و در واقع وسیله بی تأثیر بوده ولی در جرم جاسوسی رایانهای از طریق وسایلی که بتوان با فضای مجازی بتوان ارتباط بر قرار نمود از قبیل رایانه و وسایل مخابراتی واقع می شود.
نتیجه جرم
جرم جاسوسی رایانهای بر خلاف جرم جاسوسی سنتی مطلق است و نتیجه جرم تأثیری در تحقق آن ندارد چون به جهت سنگین و عواقب جرم جاسوسی نباید آن را مستلزم ارتکاب رفتارهای مجرمانه دانست این چنین است که در بند الف ماده ۳ مقرر میدارد «هر کس به طور غیر مجاز نسبت به دادههای سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانههای رایانهای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود به مجازاتهای مقرر محکوم خواهد شد: الف) دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل آنها یا شنودی سری در حال انتقال … ».
گفتار سوم) رکن روانی جرم جاسوسی رایانهای
جرم جاسوسی رایانهای جرم عمدی محسوب می شود و مرتکب باید سوءنیت عام به ارتکاب این جرم داشته باشد و ارتکاب آن را اراده کرده باشد و با علم به اینکه داده های سری یا به طور کلی سری میباشند و او مجوز قانونی برای دسترسی به آن داده ها را ندارد اقدام نماید و از آنجا چون در بحث عنصر روانی جرایم قصد عام و خاص مطرح میباشد. در تحقق عنصر معنوی جرم موضوع بند «الف» ماده ۳ قانون جرایم رایانهای سوءنیت عام جهت احراز کفایت مینماید ولی در تحقق عنصر معنوی جرم جاسوسی رایانهای در سایر بندهای ماده ۳ علاوه به سوءنیت عام سوءنیت خاص (آگاهی از فاقد صلاحیت بودن و یا بیگانه بودن) لازم است.
از آنچه گفته شد معلوم می شود برخی از جرایم رایانهای در قانون فوق الذکر عمدی و برخی ئیگور نیازمند رابطه علیت میان واقعه (دسترسی افراد فاقد صلاحیت به داده های سری در سامانههای رایانهای و مخابراتی) و خطا مرتکب احراز شود.
فصل چهارم
جرایم علیه حیثیت معنوی در فضای مجازی
جرایم علیه حیثیت معنوی برخواسته از حقوق کیفری سایبری است که در کشورهای دیگر جا افتاده است که موضوع جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص، آبرو، حیثیت و اعتبار اشاخص میباشد از جمله جرایم این مجموعه میتوان هرزه نگاری نشر اکاذیب و افشای سر اشاره نمود که با اقدامات صورت گرفته از سوی تبهکاران در یک زمان بسیار کوتاه میلیونها کاربر رایانهای میتوانند نسبت به مشاهده و اطلاع از آن در فضای مجازی دسترسی پیدا کنند.
جرایم علیه حیثیت معنوی را نمی توان مترادف با عنوان جرایم علیه اشخاص به کار برد. زیرا عنوان جرایم علیه اشخاص، عنوان عامی میباشد که جرایم علیه تمایمت جسمانی را تیز در بر میگیرد. موضوع این دسته از جرایم، صحت و سلامت جسم افراد میباشد که جرایم علیه تمامیت جسمانی را تیز در بر میگیرد. موضوع این دسته از جرایم، صحت و سلامت جسم افراد میباشد. از جمله جرایم علیه تمامیت جسمانی میتوان به ایراد ضرب و جرح و قتل اشاره کرد. لذا ملاحظه میگردد که در فضای سایبری تا به حال امکان تحقق جرایم علیه تمامیت جسمانی وجود ندارد، چون ارتکاب این جرایم مستلزم وجود مرتکب و قربانی در محیط عینی میباشد. بنابراین وجه تمایز بین جرایم علیه حیثیت معنوی با جرایم علیه تمامیت جسمانی در این است که در اولی، آبرو، اعتبار و شخصیت قربانی دچار آسیب می شود در حالی که جسم او سالم است و لی در جرایم علیه تمامیت جسمانی به جسم و بدن قربانی آسیب وارد می شود.
لذا در این فصل سعی می شود انواعی از جرایم علیه حیثیت معنوی مورد بررسی قرار میگیرد.
مبحث اول) هرزه نگاری
در قوانین، تعریف قانونی از هرزه نگاری تا به حال به عمل نیامده و هر کس هر نوع رفتار مجرمانهای که مسائل اخلاقی در ان طرح نماید را تحت عنوان هرزه نگاری قلمداد مینمایند و تفسیری مرسع از آن به عمل میآورند. هر چند که هرزه نگاری عبور از خط قرمز اخلاق بوده و حرمتهای اخلاقی و عفت را از بین میبرد و مجرمانه بودن این اعمال بر کسی پوشیده نمی باشد ولی تفسیر وسیع از این موضوع به طوری که جرامی علیه عفت و اخلاق را معادل آن قرار دهند صحیح نمی باشد چرا که صرفاً بخشی از جرایم خلاف اخلاق و عفت را میتوان زیر مجموعه هرزه نگاری عنوان نمود از سوی دیگر خلاف عفت و اخلاق عمومی بودن هرزه نگاری محرز میباشد، چه اینکه در غیر این صورت برخی فعالیتهای هنری و پزشکی و … رانیز که در آنها عریانی نقش دارد را باید مشمول هرزه نگاری دانست که این صحیح نمی باشد و قانون مجازات اسلامی این موارد را مد نظر داشته است.
واژه هرزه در فرهنگ واژگان فارسی به معنی بیهوده، بیفایده، عیاش، فاسد، به کر میرود [۷۱]۱ و نگاری [۷۲]۲ از ریشه نگاریدن و نگاشتن به معنی نوشتن و نقاشی کرن است، اما در واقع این ترجمه لفظی موضوع را به سوی پورنوگرافی سوق میدهد. پورنوگرافی در واقع همان نمایش دادن بدن عریان انسان یا عمل جنسی که با هدف تحریک جنسی صورت بگیرد. که آثار هرزه نگاری بر همین اساس نمایش عریان بدن اسنان و یا عمل جنسی در قالب فیلم، تصاویر و … که با هدف تحریک جنسی تولید می شود، بود.
گفتار اول
الف: روشهای تولید هرزه نگاری
نقاشی
یکی از قدیمیترین روش ایجاد هرزهنگاری که حتی بر روی دیواره غارها در برخی کشورها وجود دارد، هرزه نگاری از طریق نقاشیها ایجاد شده بر روی آنها است.
متن
این روش نیز همانند نقاشی از روشهای قدیمی هرزه نگاری بوده که از واژه های تحریک آمیز معمولاً جهت این موضوع استفاده میکردند.
صوتی
با توسعه وسایل الکترنیکی و رایانهای وسایل صوتی نیز در ایجاد هرزه نگاری سهم عمدهای داشته به طوری که در کنار فیلم و عکس به عنوان مهمترین وسایل ایجاد هرزه نگاری میتوان از آنها یاد نمو
رایانه
با ورود رایانه در جوامع و گسترش جهانی آن و استفاده سریع و آسان توسط جوانان معمولاً افرادی که اقدام به ایجاد هرزه نگاری مینمودند، بهترین وسیله را رایانه ها شناسایی نمودند و فضای موجود در آن را جهت ایجاد هرزه نگاری مناسب دیده که سایر وسایل ایجاد هرزه نگاری از جمله صوت، تصویر، عکس را میتوانستند یک جا به کار ببرند وامروزه هرزه نگاران با پیشرفت نرمافزارهای رایانهای مطالب و محتویان خود را با آن هماهنگ مینمایند.
بازیهای کامپیوتری
نیز با ابداع آن مکان مجاری مناسبی برای هرزه نگاری افراد مجرم شناخته شد که امروزه توسعه این بازیها در فضاء مجازی به صورت انلاین افراد چند ملت همزمان و هماهنگ اقدام مینمایند.
هرزه نگاری گرافیکی (مجازی)
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1400-09-25] [ 03:51:00 ق.ظ ]
|