هر چند در خلال جنگ جهانی دوم ، کنوانسیون‌های موجوددرباره حمایت از قربانیان جنگ دارای اثرات مثبت فراوانی بود و توانست قشر زیادی از اسیران را شامل شده و تعدادی از اردوگاه های زندانیان جنگی را زیر پوشش خود قرار دهد بود ولی در عین حال نیاز به تجدید نظر و بسط قوانین جنگ در این خصوص بخوبی احساس می شد و این نیاز بر پایه دو اصل قرارداشت :

 

۱- دربسیاری ازحوزه ها حقوق موجود ناقص ومبهم بود .

 

۲ – حتی درحوزه هایی که وضوح بیشتری به چشم می‌خورد ، نقص‌های مکرر لزوم تدوین مکانیسم تازه‌ای را جهت رفع این نواقص می‌کرد .

 

گفتار دوم : وضعیت اسیران پس از جنگ جهانی دوم

 

درجریان جنگ جهانی دوم ‌در مورد تفسیر عبارت «کار در رابطه‌ ‌مستقیم با عملیات نظامی» مباحثات شدیدی در گرفت، زیرا خصیصه جنگ تام ۱۹۳۹ عملاً هر منبع اقتصادی متخاصمان را درجهت ‌هدف‌های‌ نظامی شامل می شد.

 

مشکلات ناشی از تفسیر عبارت مذکور و سایر ابهامات و نارسائیهای عهدنامه ۱۹۲۹ موجب گردید تا در مقررات عهد نامه سوم، قواعد دقیقی (در مواد ۴۹ تا ۵۷) در ارتباط با اشتغال به کار اسیران گنجانیده شود. در این عهدنامه، «برای آن که کار (مجاز برابر مقررات عهدنامه) تغییر ماهیت ندهد و به بهره کشی غیر انسانی یا مشارکت غیر اخلاقی جهت تقویت نیروی جنگی کشور اسیر کننده نینجامد ، نوع کاری که اسیران مکلف به انجام آنند دقیقاً مشخص و معین گردید : امور خدماتی اردوگاه ها، امور کشاورزی، امور صنایع تولیدی یا استخراجی یا کارخانه ای، امور حمل و نقل و بسته بندی کالاها، فعالیت‌های بازرگانی یا هنری، خدمات خانه داری و خدمات عمومی (مواد ۴۹ تا ۵۷).

 

هیچ یک از کارهای مذکور نباید دارای خصیصه یا هدف نظامی باشند. در مقابل به کارگیری اسیران در کارهای مضر، توهین آمیز و خطرناک (از جمله خنثی کردن مین) ممنوع است (ماده۵۲). مبادرت به عملیات خطرناک چنانچه با رضایت کامل شخص اسیر باشد، مجاز است. لیکن در این حالت اسیر باید یک دوره تخصصی را بگذراند و وسایل حمایت مناسب در اختیار داشته باشد.

 

پس از جنگ جهانی دوم ، تشکیل کمیته ی بین الملل بشردوستانه و قابل اجرا در برخورد های مسلحانه مورد نظر بود . در هفدهمین کنفرانس بین‌المللی صلیب سرخ که در۱۹۴۸ در استکهلم برگزار و مقرر شد، که متن حاصل در کنفرانس دیپلماتیک مطرح گردد . کنفرانس دیپلماتیک مذبور تحت عنوان (کنفرانس دیپلماتیک برای ایجاد کنوانسیون‌های بین‌المللی جهت حمایت ازقربانیان جنگ )‌ باحضورنمایندگان ۶۴ کشور هدف خود را چنین مطرح ساخت :

 

تجدید نظر ‌در کنوانسیون ۱۹۲۹ ‌در مورد بهبود وضع افراد بیمار و مجروح ارتش در جنگ

 

تجدید نظر در مواد کنوانسیون دهم ۱۹۰۷ لاهه

 

تجدید نظر در مواد کنوانسیون ۱۹۲۹ مرتبط با رفتار با اسیران جنگی

 

ایجاد کنوانسیونی جهت حمایت از افراد عادی در ایام جنگ .

 

تجدید نظر در موادکنوانسیون ۱۹۲۹ ، منجر به تدوین کنوانسیون سوم ژنو ‌در مورد اسیران و زندانیان جنگی شد . این کنوانسیون ، ضمن تجدید نظری که در تقسیم بندی اشخاص رزمنده کرد ، حق برخور داری از حقوق اسیران جنگی بودن را توسعه داد و ‌گروه‌های جدیدی را نیز محق به استفاده از این امتیازات دانست، که عبارتند از: کسانی که به دست دشمن اسیر شده اند ، ازجمله افراد غیر نظامی ، هواپیماهای نظامی ، افراد ساکن در مناطق اشغالی که با نیروهای اشغالگر در نبردند و… همچنین سربازان نیروهایی که حکومت‌های آنان مورد شناسایی دولت متخاصم قرار نگرفته است و… .

 

باتغییراتی که پروتکل موصوف در شرط های رزمنده بودن به وجود آورد ، به تبع تعداد ‌گروه‌های حائز شرایط برخورداری از وضعیت اسیران جنگی نیز افزایش یافت و قوانین و مقررات ناظر بر رفتارها و برخوردهای ملحوظ ‌در کنوانسیون سوم ژنو ‌در مورد اسیران جنگی را بهبود بخشید .

 

مبحث سوم : رویکرد اسلام به جنگ و خشونت

 

با مطالعه تاریخ در می‌یابیم که جنگ، خشونت و خونریزی واقعیت اجتناب‌ناپذیر حیات بشری بوده و تلاش‌های مصلحان برای مقابله با این پدیده مخرب و تهدیدگر حیات و شأن انسانی، در عمل به نتیجه نرسیده و نتوانسته است جنگ را منتفی کند.به جرئت می‌توان ادعا کرد ادیان الهی و مصلحان مذهبی از جدی‌ترین مدافعان نفی جنگ و خشونت هستند، به ویژه دین مبین اسلام و پیامبر عظیم‌الشأن که منادی وحی است و کلام و پیام خداوند را به مردم ابلاغ می‌کند و نیز تداوم دهندگان راه پیامبر یعنی امامان بزرگوار که رسالت هدایت را تمام و کمال به انجام رسانده و خواهند رساند.آیات، روایات و نیز سیره و سنت، همه نشان از نفی جنگ دارند. در قرآن به صراحت اعلام شده که خداوند تجاوزگر را دوست ندارد[۳۴]، به مخاطب قرآن دستور داده شده که آغازگر جنگ نباشد. پیامبرش را پیامبر رحمت و مودّت معرفی می‌کند، امین، نذیر، بشیر و … از القاب پیامبراست و نام دین را اسلام، به معنای صلح و دوستی انتخاب می‌کند؛ اسلام هدف را تعالی انسان و رهایی از بندگی می‌داند و …با این همه کسانی که دین و مذهب را عامل تهدیدکننده‌ای در مقابل منافع و مطامع خویش می‌بینند و تلاش در تخریب جامعه دینی و اعتقادات مذهبی افراد مومن و معتقد دارند، از شیوه ناپسند اتهام و هوچیگری بهره برده و از تمامی امکانات موجود استفاده می‌کنند تا اسلام را دینی جنگ طلب و حکومت اسلامی را حکومت مبتنی بر شمشیر و … معرفی کنند و با تکیه بر آیاتی از قرآن که موید ترغیب مؤمنان به جنگ[۳۵] و قتل مشرکان و اخراج آنان از وطن‌شان[۳۶] و … است، سعی در ارائه چهره خشن و ستیزه‌جویی از اسلام دارند.

 

در مقابل این تحرکات، آنچه به شناسایی و شناساندن چهره واقعی و اهداف اسلامی کمک می‌کند، مطالعه عمیق و دقیق منابع اسلامی است. آشنایی با علوم قرآنی و احاطه به شأن نزول و ترتیب نزول آیات و ارتباط آنان با یکدیگر، مقید و مشروط بودن آیات و … که دانش ویژه‌ای را می طلبد و نیز سیره‌شناسی و قدرت تحلیل و تفسیر وقایع و اتفاقات زمان پیامبر و ائمه و ارائه دلایل محکم و متقن بر اساس تطبیق موارد با اهداف عالی خلقت انسانی، گامی هرچند کوچک در جهت شناساندن چهره واقعی و اصیل اسلام به جامعه جهانی است.

 

گفتار اول : تعریف ، تاریخچه و انواع جنگ و مخاصمات مسلحانه

 

بند اول : تعریف جنگ

 

برای ورود به هر بحث نخست باید واژه های کلیدی و اصلی را تعریف کرد. در زمان‌های مختلف برای جنگ واژه های متفاوتی استفاده شده که به برخی از آن ها اشاره‌ای اجمالی خواهیم داشت.

 

واژه جنگ چنین تعریف شده است:«کشاکش و برخورد مسلحانه میان دو یا چند سو و در سیاست، کشاکش و برخورد مسلحانه میان دو یا چند دولت (جنگ خارجی)….[۳۷]

“

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...