فصل دوم: تاثیر محیط بر جرایم اطفال و نوجوانان
در این فصل ضمن بررسی تاثیر محیط بر جرایم ارتکابی اطفال و نوجوانان، نظریات مرتبط در این خصوص را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
فصل سوم: پیشگیری و محدودیت‌های آن
در این فصل ابتدا به مفهوم شناسی پیشگیری پرداخته و انواع پیشگیری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. سپس نظریات رجم شناختی پیشگیری را بررسی کرده و محدودیت های دخیل در امر پیشگیری را بررسی خواهیم نمود.
فصل چهارم:پیشگیری از جرایم اطفال و نوجوانان از طریق طراحی محیطی
در این فصل به بررسی نقش طراحی در پیشگیری یا کاهش جرایم ارتکابی از سوی اطفال و نوجوانان خواهیم پرداخت.
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
در این فصل نتیجه مطالب بیان شده در این پژوهش را ارائه خواهیم داد و سعی در بیان پیشنهاداتی در این خصوص خواهیم داشت.
فصل دوم: تاثیر محیط بر جرایم اطفال و نوجوانان
جرم و جنایت همواره در جوامع انسانی به طور مستمر و چشمگیر وجود داشته و جامعه شناسان و پژوهشگران حوزه اجتماعی همیشه به دنبال حل این معما بوده اند که چرا عده‌ای از افراد بالاخص اطفال و نوجوانان مرتکب جرم و بزه می شوند و هنجارها و قواعد اجتماعی را نادیده می پندارند. ضرورت توسل به روش‌های علمی جهت بررسی و شناخت عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم، سبب شده جامعه شناسان و جرم شناسان به ارائه نظریه‌های گوناگون برای تبیین عوامل مؤثر بر جرم و انحراف و ارائه راه حل های پیشگیرانه مبادرت ورزند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از نظر عده‌ای از اندیشمندان، مکان، انسان و زمان سه عنصر اصلی شکل گیری کجروی های اجتماعی است. بنابراین تفاوت در ساختار مکانی و خصوصیات رفتاری در کنار عامل زمان موجب می‌شود تا توزیع فضایی زمانی نوع و میزان جرایم ارتکابی در سطح شهر یکسان نباشد و در برخی محدوده ها به دلیل ویژگی های حاکم بر آن و خصوصیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنان آن، ارتکاب جرم بیشتر باشد(بیانلو و منصوریان:۱۳۸۸، ۱۰۲).
بر این اساس در این قسمت ابتدا به بررسی مطالعات صورت گرفته در خصوص جرم و محیط و سپس به چگونگی تأثیر محیط بر وقوع جرایم از سوی اطفال و نوجوانان می پردازیم.
۲-۱- تأثیر محیط برجرم: بررسی سیر مطالعات
در مقام مقایسه، تفاوت اساسی بین مطالعات قبلی در خصوص محیط و جرم و بررسی‌های کنونی مشاهده می‌شود. در مطالعات گذشته تأکید بیشتر برعوامل محیط طبیعی (آب، مواد، باد، دما،…) وتأثیر آن بر انسان بوده است. در حالی که در تحقیقات کنونی عوامل مربوط به محیط انسانی و شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی که انسان را در برگرفته است، بیشتر مورد توجه است. در این قسمت سابقه پژوش در زمینه بررسی‌های جرایم از گذشته تا به امروز در قالب محیط تشریح و در ادامه سیر تحول این بررسی ها و چگونگی تحلیل نظریات محیطی و روش‌های مختلف آن ذکر می گردد.
۲-۱-۱-مطالعات مبتنی بر محیط طبیعی
تأثیر عوامل محیط طبیعی چون آب، هوا، باد، دما، کوه، دشت، دریا،… در رابطه با کجروی های بشری بالاخص اطفال و نوجوانان، موضوع مطالعات مکانی جرم را در این دوره تشکیل می‌دهد. شاید بتوان گفت نخستین کسی که در رابطه با تأثیر محیط بر انسان اظهار نظر کرده است، بقراط پزشک بزرگ عصر باستان بوده است. وی به پزشکان توصیه می‌کرد که در اقلیم، فصول بادها، هوا،… تعمق بیشتری نمایند و ازتأثیر این عوامل غافل نمانند و از آن برای بهبود آدمیان درحداعلاء بهره مند گردند. ارسطو از جمله فیلسوفانی است که از مفهوم زیست شناختی سخن گفته و به بررسی تأثیر اقلیم، دما و اوضاع محیطی در رشد حیوانات پرداخته است. وی به تأثیر فراوان شرایط آب و هوایی در روان شناسی اجتماعی و اصول و قواعد در زندگی بشرتأکید کرده و حتی معتقد بود که عظمت یونانیان بیشتر به علت محیط طبیعی مساعد است که در آن به سر می‌برند(کی نیا:۱۳۹۰، ۳).
همچنین نظریات ارزشمند دیگری به وسیله اندیشمندان بزرگی چون ابن خلدون، ژان بودن، منتسکیو، ژان ژاک روسو،گت فرید، فن هردر و هانری توماس بوکل برجای مانده است که هر کدام به طریقی به اهمیت شرایط محیط بر بروز ناهنجاری های رفتاری پرداخته اند(رحمت:۱۳۹۱، ۷۱).
ابن خلدون که او را منتسکیو عرب نامیده اند، زندگی اجتماعی را چیزی جز یک پدیده طبیعی نمی‌داند و به استدلال او شرایط و احوال و دگرگونی‌های جوامع مختلف بیشتر از محیط طبیعی و آب و هوا سرچشمه می‌گیرد و به نظر وی محیط های جغرافیایی با آب و هوای گوناگون بر ساکنین آن که در شرایط متفاوت زندگی می‌کنند، تأثیر متفاوتی دارد(کی نیا:۱۳۹۰، ۴).
منتسکیو مؤلف کتاب روح القوانین نخستین فیلسوفی است که در تحقیقات اجتماعی، روش مشاهده، تجربه و استقراء را به کار برد. وی در پیدایش حقوق اهمیت زیادی برای عوامل طبیعی به خصوص آب و هوا قائل شده است. وی به این نتیجه رسید که قوانین هر کشور با طبیعت، آب و هوا و خصوصیات سرزمین، زندگی مردم، دین، ثروت، عادات و اخلاق متناسب است. وی تأکید داشت محیط جغرافیایی در صفات جسمانی و خصایل روانی انسان اثر فراوان دارد. اهالی سردسیر، بلغمی مزاج و بی‌حالند و در مقابل رنج نسبتاً بی‌حس هستند و شهوت جنسی کمی دارند، ولی در عوض از لحاظ نیروی جسمانی برتر از اهالی مناطق گرم سیرند و از حیث بنیه نیرومند تر بوده و به همین جهت دلیرتر و بی باک تر از آنان هستند. برعکس مردمی که در نواحی گرمسیر به سر میبرند طبیعتشان گرم است، احساسی و شهوت رانند ولی زیاد جاه طلب و حریص نیستند(کی نیا:۱۳۹۰، ۴۶۸).
ژان ژاک روسو از دیگر اندیشمندانی است که درباره تأثیر محیط در رفتار انسانی اظهار نظر کرده است. وی درسال ۱۷۷۰ در کتاب اعترافات نوشت: فصول، محیط، آهنگ، رنگها، تاریکی، روشنایی…. بر ساختمان جسمی بشر مؤثر است و روح او را تحت تأثیر خود تغییر می‌دهد(رحمت:۱۳۹۱، ۷۳).
لامارک نیز به یک سیستم بولوژیک اعتقاد داشت که در آن تأثیر و تفوق محیط برزندگی بشر نشان داده شده است. در این میان داروین و به دنبال او فردریک راتزن، بنیان گذار محیط گرایی و جبر جغرافیایی از جمله کسانی بوده اند که در رابطه با تأثیر عوامل تعیین کننده محیط طبیعی بر رفتار انسانی نظریات مهمی ارائه داده اند(رحمت:۱۳۹۱، ۷۳-۷۴).
به طورکلی مطالعات صورت گرفته در این دوره با رویکردی جبرگرایانه، ناهنجاری های اجتماعی را به عوامل اجتماعی نسبت می‌دهند.
۲-۱-۲-مطالعات اکولوژی اجتماعی
بررسی‌های متکی بر روش علمی و مبتنی بر اصول و روش‌های آماری پیرامون محیط جغرافیایی و جرم برای اولین بار در نیمه اول قرن نوزدهم به وسیله کتله و گری صورت گرفته است(کلانتری و قزلباش:۱۳۸۸، ۷۶).
آنها به تشریح میزان جرم در رابطه با شرایط اجتماعی و سکونتی مختلف پراختند. شاید بتوان گفت اولین نقشه‌های جرم به وسیله این دو نفر ترسیم شده است(بیانلو و منصوریان:۱۳۸۸، ۱۰۳).
کتله فیزیکدان و منجم بلژیکی به کمک اعداد و ارقام، همبستگی و ارتباط محیط جغرافیایی و جرم را نشان داد. به اعتقاد وی جرایم ارتکابی در یک جامعه و نوسانات متناوب آن مانند یک تابع ریاضی، وابسته به تغییرات شرایط اجتماعی واقتصادی و اجتماعی زمان و مکان است. تحقیقات کتله مورد توجه بسیاری از دانشمندان کشورهای مختلف جهان مانند(ایتالیا، فرانسه، آلمان) قرار گرفت. همین امر موجب بروز جنبش‌های علمی نوین و ایجاد رشته جدیدی در زمینه آمار جنایی به نام کتلیتیسم شد. تأثیر و اهمیت مطالعات و بررسی های «کتله» در زمینه جرم و محیط به حدی بود که در برخی منابع کتله را پدر آمار جنایی و از جمله پایه گذاران مکتب جغرافیای جنایی معرفی نموده‌اند گفته می‌شود تحقیقات او باعث شده است تا جرم به عنوان یک پدیده اجتماعی، تابع دو متغیر زمان و مکان شناخته شود(کی نیا:۱۳۹۰، ۵).
تقریبأ همزمان با کتله، گری به مطالعه در زمینه ارتباط محیط طبیعی و جرم پرداخت. وی در سال۱۸۳۳ در پنج ناحیه فرانسه به بررسی رابطه میان فقر، تراکم جمعیت و تعلیم و تربیت و انواع جرایم پرداخت. وی همچنین در رابطه با گرما و سرما و محیط به این نتیجه رسید که جرایم علیه اشخاص در نواحی جنوب و در فصل گرما بیشتر اتفاق می‌افتد و جرایم علیه اموال در نواحی شمال و در فصل سرما زیادتراست(نوربها:۱۳۸۹، ۴۹).
از دیگر کسانی که با الهام از مطالعات و نگرش کتله به بررسی جرم و شرایط محیطی پرداخته است، انریکو فری استاد حقوق کیفری دانشگاه رم است. فری اعتقاد داشت که اعمال انسان همواره محصول ارگانیسم فیزیولوژیکی و روانی او، فضای فیزیکی و اجتماعی که وی در آن زاده شده و زندگی می‌کند است. فری برای تقویت جنبه جبری اندیشه‌های خود قانون مشهور «اشباع جنایی» را که حاصل بررسی علمی آمار جنایی بود کشف کرد. او در این مورد چنین می‌نویسد: همانطور که در یک حجم معین آب و در دمایی معین، مقدار مشخصی از یک ماده شمیایی، نه یک ذره بیشتر نه یک ذره کمتر حاصل می‌شود، در یک محیط اجتماعی با شرایط فیزیکی معین، مقدار مشخصی جرم نه یکی بیشتر نه یکی کمتر به وقوع می پیوندد(ژان پرادل:۱۳۸۷، ۱۰۱).
در فرانسه دکتر لاکاسانی و مانووریه، براساس روش کتله به مطالعه عوامل محیط اجتماعی و بررسی تأثیر آنها در بروز جنایت پرداختند. طبق نظر لاکاسانی و مکتبی که وی بنا نهاد مجرم قربانی اجتماع است. محیط اجتماعی به مثابه محل کشت تبهکاری است که میکروب قابل کشت آن تبهکار و مجرم است. به نظر وی اهمیت این موضوع وقتی آشکار می‌شود که تبهکار محیط مناسب برای رشد خود را بیابد(رحمت:۱۳۹۱، ۷۵).
در زمینه تأثیر عوامل محیطی و همچنین شرایط اجتماعی در بروز جرم، تحقیقات توسط دانشمندان دیگری مانند پیناتل، ساترلند، استفانی،… نیز انجام شده است. در دهه۱۹۳۰ شاو و مک کی نقشه محل سکونت خلافکارن معروف شهر شیکاگو شهرهای دیگر آمریکا را تهیه کردند، برای این کار آنها از مدل منطقه ای شکل شهری پارک وبرگس استفاده کردند. آنها در مطالعات خود نشان دادند که محل سکونت تبهکاران بیشتر در مناطق اطراف بخش تجاری شهر متمرکز است(عبداللهی حقی:۱۳۸۹، ۳۴۵).
در سالهای ۱۹۲۶و۱۹۴۵ هانتینگتون، جغرافیدان برجسته آمریکایی، تحقیقاتی در زمینه نقش عوامل محیط در وقوع انوع جرم ها انجام داد، این محقق با بهره گرفتن از خصیصه‌های اکولوژیکی شهر به نتایج زیر دست یافت:

1. 1. بالاترین جرم وجنایت در محلاتی رخ می‌دهد که در آنها خانه های اجاره‌ای ارزان قیمت بیشتر باشد.

1. 1. در محلاتی که میزان جرم و جنایت فراوان است زنان محله نیز انواع جرایم را مرتکب می‌شوند.

1. 1. مجرمین غالبأ محلاتی را جهت سکونت خود انتخاب می‌کنند که مجرمان با سابقه در آنجا زندگی می‌کنند.

1. 1. در محلاتی که دانش آموزان مدارس از دبیرستان فرار کرده و وقت خود را بیرون از مدرسه بیهوده تلف می‌کنند، رقم جرم و جنایت افزایش میابد. در این محلات جرم و جنایت حتی میان گروه سنی میانسال بیشتر است.

1. 1. جرم و جنایت از الگوهای اجتماعی و فیزیکی شهر تبعیت می‌کند. به عبارت دیگر وجود نارسایی در تشکیلات پلیس و دادگستری و بخش‌های رو به ویران شهر، زمینه‌های مناسبی جهت ارتکاب جرم فراهم می‌کند(رحمت :۱۳۹۱، ۷۶).

همان طور که ملاحظه می شود مطالعات صورت گرفته در این دوره با دوره نخستین تفاوت فاحشی دارد. نظریات این دوره مبتنی بر اصول و روش های آماری در بررسی محیط جغرافیایی و جرم می باشد. براین اساس نظریات این دوره جنبه علمی‌تری به خود می‌گیرد.
۲-۱-۳- مطالعات نوین
از دهه۱۹۶۰ به بعد علاقه فزاینده‌ای نسبت به مطالعه نقش محیط در بزهکاری و در نقطه مقابل تأثیر شرایط محیطی در پیشگیری از جرم شکل گرفت(کلانتری و قزلباش:۱۳۸۸، ۷۷).
به نظر می رسد دلایل زیر مهم‌ترین عوامل این توجه بوده است:

1. 1. افزایش قابل توجه میزان جرم و ناهنجاری ها در شهرهای جهان

1. 1. پیشرفت‌های فنی ابزارهای پژوهش از جمله سیستم اطلاعات جغرافیایی در سال های اخیر موجب شد تا این ابزار در بررسی‌های ارتباط محیط در جرایم شهری در زمینه ذخیره‌سازی، تلفیق و تحلیل فضایی جرم به کار گرفته شود.

1. 1. توسعه علمی تئوری های مکانی جرم در بررسی های جرایم(رحمت:۱۳۹۱، ۷۶).

در سال ۱۹۶۴ دونالد تفت در زمینه پراکندگی جرم و جنایت به خصیصه های اجتماعی بیش از عوامل طبیعی تأکید می‌کند و وقوع جنایات بی شمار را در جامعه آمریکا ناشی از عوامل زیر می‌داند:

1. ارزش های برتری جوئی در جامعه امریکا