۲- حیوانی : قرمزدانه، صدف ارغوان
۳- معدنی : خاک سرخ، سولفات مس، …
گیاهان رنگدار در طبیعت بسیار زیادند، بشر در طول حیات خود آنها را شناخته و مورد استفاده قرار داده است، هر یک از گیاهان ممکن است به صورت مستقل، رنگی داشته باشند که آن را به لحاظ کیفیت طبیعی اش با درجات مختلف به رنگهای متعددی تقسیم کرده و در رنگرزی از آنها بهره مند می شوند، مثل ریشه گیاه روناس که می توان با درجات مختلف (غلیظ و روشن) از آن استفاده کرد. برخی از گیاهان نیز دارای رنگهای ضعیفی هستند که رنگ آنها را با رنگ های دیگر به صورت ترکیبی باید استفاده کرد.
با این همه باید به این نکته توجه داشت که همه گیاهان رنگدار در رنگرزی الیاف پشم قابل استفاده نیستند، زیرا رنگ این گروه گیاهان به راحتی و به خوبی جذب الیاف پشم نمی گردند، اگر بنا به دلایلی رنگ آنها مورد استفاده قرار گیرند، طبیعت آنها به گونه ای است که رنگ پایداری بدست نمی آید، گاهی رنگ این قبیل گیاهان ممکن است در مقابل شستشو و یا سایش دارای ثبات باشند ولی ممکن است در مقابل تابش نور خورشید مقاومت نداشته باشند و کیفیت خود را ببازند نظیر زردچوبه، بنابراین باید از گیاهانی در فن رنگرزی استفاده شود که پایداری آنها در مقابل شستشو و هم در مقابل تابش نور خورشید و استفاده زیر پا به اثبات رسیده باشد “وکیلی ،۱۳۸۲، ص ۱۵ - ۱۶".

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تاریخچه تعداد زیادی از مواد رنگزا با توسعه تکنیک های رنگرزی در هم پیچیده است “دین، جنی، ۱۳۸۵، ص۱۳ - ۱۴". در یک تقسیم بندی کلی رنگ های طبیعی را می توان به دو گروه اصلی رنگ های مازوج دار و رنگ های بدون مازوج تقسیم نمود. رنگ های مازوج دار به دلیل وجود مواد تاننی در آنها، نیازی به استفاده از دندانه به منظور افزایش جذب به الیاف و یا افزایش ثبات ندارند؛ بلکه استفاده از دندانه در آنها فقط خاصیت پلی ژنیتیکی دارد. کاربرد آنها بسیار ساده است. این مواد رنگزا غالبا سرشار از تانن هستند، این رنگزاها عبارتند از :پوست انار، پوست گردو، بلوط، هلیله، سماق، بنه، اکالیپتوس، گزنه و … “جهانشاهی افشار،۱۳۷۵، ص ۱۰۲".
رنگ های بدون مازوج رنگ هایی هستند که یا آنها مواد تاننی وجود ندارند و یا مقدار آنها خیلی کم است این رنگها را می توان به دو گروه تقسیم بندی نمود: رنگهایی که اساسا جذب پشم نمی شوند و یا مقدار جذب آنها بسیار ناچیز است و نیز رنگ هایی که جذب الیاف پشم می شوند ولی ثبات آنها بسیار ناچیز است. پس رنگ های گروه دوم یعنی رنگ های بدون مازوج، به منظور افزایش جذب و افزایش ثبات رنگی نیاز به استفاده از دندانه دارند. مواد رنگی بدون مازوج عبارتند از: روناس، اسپرک، نیل، انگور عسکری، وسمه، گلرنگ، پوست پیاز، سرخس عقابی، گل بابونه، برگ درخت توت، گل جعفری، برگ انجیر، گیاه گندل، غوزه پنبه، خون سیاوش و … “جهانشاهی افشار،۱۳۷۵، ص ۲۶".
دسته سوم را می توان گیاهان رنگزا غیر مرسوم نام گذاری کرد که به دلایل مختلفی مانند هزینه بالا استفاده از آنها یا نداشتن ثبات و … کمتر از آنها استفاده می شود. این گیاهان عبارتند از: گئیما، شوند، لرگ، زعفران، تیره سرخاب و … “جهانشاهی افشار،۱۳۷۵، ص ۱۳۴".
۲- ۲- ۱ تقسیم بندی مواد رنگزای گیاهی بر اساس قسمت های رنگده
رنگ در همه قسمت های یک گیاه وجود ندارد “وکیلی،۱۳۸۲، ص۱۷". این مواد رنگزا را می توان از گل، برگ، پوست، ریشه، قلب (مغز) چوب، میوه و دانه گیاهان استخراج کرد.گاهی مواقع نیز ممکن است تمامی قسمت های یک گیاه در رنگرزی مورد استفاده قرار بگیرد و یا یک قسمت از گیاه دارای خاصیت رنگزایی باشد. جدول شماره (۲-۱) تقسیم بندی گیاهان بر اساس بخش های رنگده را نشان می دهد “دین، جنی،۱۳۸۵ ، ص۱۶".
جدول۲- ۱.تقسیم بندی گیاهان رنگزا بر اساس قسمت های رنگده

قسمت های رنگده گیاه
برگ حنا، سماق، وسمه، نیل، توسکا، بابونه، اکالیپتوس، ون، گردو، قاصدک، نارون قرمز، مو، توت، انجیر
گل گل یاس، ختمی، بابونه، جعفری، نرگس زرد، کاسنی، قاصدک، زعفران، گل جعفری
گلبرگ گلرنگ (زرد، قرمز مایل به صورتی)
پوست میوه گردو، انار، پیاز، پوست جفت
پوست چوب آکاسیا (کاچ)، توسکا، زرشک، اکالیپتوس، ون، گیلاس، نارون قرمز
مغز چوب چوب برزیل، توت سفید، بقعم، توت آمریکایی، صندل
میوه سماق(قرمز روشن)، توسکا، آناتو، هلیله و تمشک
ساقه بابونه، سرخس عقابی، چنار، اسپرک، چوب زرد
شاخه توسکا، آلوچه، چنار، اسپرک، چوب زرد، سرخس عقابی
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...