۶-استان گلستان : در مناطق مختلف این استان وجود عناب گزارش شده است در مراجعه و بازدیدها در حومه شهر کلاله توده وسیع عناب به صورت خودرو مشاهده گردید این توده از نظر وسعت پراکنش و خودرو بودن در ایران منحصر به فرد و در حال حاضر به عنوان تنها ذخیره گاه طبیعی عناب در ایران مطرح می باشد .
۷-استان لرستان : عمده ترین منطقه پراکنش این گونه در استان لرستان، منطقه بزنوید از توابع شهرستان الیگودرز می باشد که توده ای از عناب در آنجا وجود دارد و مقدار بسیار زیادی میوه از آن برداشت می شود. ضمن اینکه تک در ختان عناب در حیاط منازل در شهرهای الیگودرز ، ازنا دورود و بروجرد وجود دارد که اغلب میوه خوبی تولید می نمایند .
۸-استان مازندران : شرایط اقلیمی و اکو لوژی این استان برای توسعه عناب مناسب است و درختان بیش از ۳۰ تا ۴۰ ساله در مناطقی از استان مشاهده گردید عمده ترین مناطق پراکنش عناب در اطراف روستای مقام ساری است که در آن چندین درخت عناب بزرگ و مسن با ارتفاع بیش از ۸ متر و عمر بیش از ۱۰۰ سال وجود دارد این درختان میوه زیادی تولید می نمایند هر چند این میوه ها از نظر اندازه ریز می باشند توده دیگر عناب در منطقه جویبار واقع است که درختان حتی روی ماسه های کنار دریا استقرار دارند تک درختان عناب در نزدیکی بهشهر وساری وجود دارند .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۹-استان مرکزی : تک درختان عناب کم و بیش در تمام قسمت های این استان از جمله شهرها و روستاهای دلیجان ، محلات ، خمین ، اراک ، تفرش و ساوه پراکنده هستند . پایه هایی از آن در باغها و حاشیه مزارع و یا منازل مسکونی مناطق مذکور مشاهده شد این درختان از نظر تولید پا جوش و میوه دهی شرایط متفاوتی داشتند .
۱۰- استان همدان : در این استان رویشگاه عناب وجود ندارد و منطقه دارستان شهرستان تویسرکان در یک باغ میوه پایه های عناب مشاهده شده البته این درختان از مناطق دیگر به کلکسیون گیاهان دارویی منتقل شده اند . در شهرها و روستاهای ملایر ، نهاوند ، تویسرکان و همدان تک درختان عناب در حیاط منازل وجود دارد که البته میوه دهی بسیار خوبی دارند.
۱۱-استان یزد : دراین استان تک درختان عناب در اکثر شهرهاو روستاها از جمله یزد ، مهریز ، تفت ، میبد ، اردکان ، در باغهای میوه و حیاط منازل وجود دارد که اغلب از دیگر مناطق منتقل شده است . (امیدبیگی، ۱۳۷۶).
۱-۱۶عملکرد عناب :
وسیعترین مساحت زیر کشت عناب در بیرجند می باشد که در سال ۱۳۶۷ حدود ۸۵ هکتار بوده است و در حال حاضر عملکرد عناب در حدود ۶۰۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. (رضایی وهمکاران،۱۳۸۱).
۱-۱۷ترکیبات شیمیایی عناب :
گونه های مختلف عناب دارای مقادیری اسید چرب ، استرول ، الکالوئید^[۲۰] شناسایی شده است . (ژائو و همکاران^[۲۱]، عبدل- ظاهر و همکاران^[۲۲]، بهارگاوا و همکاران^[۲۳]، ۲۰۰۵). آنها توانستند در میوه عناب مقدار زیادی ترکیبات فنولی نظیر اسید کلروژنیک ، اسید کافئیک وکاتچین و اپی کاتچین و روتین بیابند. (هودینا و همکاران^[۲۴]، ۲۰۰۸)
در برگ عناب ماده ای به نام زی زی فین وجود دارد از دیگر مواد تشکیل دهنده آن می توان به ساپونین- فلاوونوئیدها – موسیلاژ (لعاب ) – کربوهیدرات –خاکستر – فیبر خام – آهن – روی – مس – پتاسیم – سدیم –منیزیم –منکنز –نیاسین-اسید مالیک واسید سیتریک اشاره نمود (رضایی،وجایمند،۱۳۸۱). املاحی مانند کلسیم –فسفر- ویتامین های آ- ب۲ – ای-ث وجود دارد (پاریک^[۲۵]، ۲۰۰۲). عناب هم میوه ای خوشمزه و هم دارویی گیاهی مؤثر است که این میوه دارای لعاب فراوان حدود ۵ درصد مواد پروتیینی ،۴ درصد مواد قندی، شکر،کاروتنوئیدها ،توکوفرول ها و مقدار زیادی ویتامین ث است. در هسته عناب آلکالوئید وجود ندارد. روغن آن دارای اسیداولئیک و لینولئیک اسید و پالمتیک اسید و فیتوسترول است در گزارش دیگر در هر ۱۰۰ گرم قسمت قابل خوردن خام میوه عناب در حدود ۶۹ میلی گرم ویتامین ث وجود دارد. در عصاره چوب عناب اسید زی زی فوماتیک و اسید زی زی فیک وجود دارد و یک تانن به نام اسید زی زیفوتانیک^[۲۶] است این تانن در میوه عناب نیز مشخص شده است. در ضمن عناب دارای پکتین (به عنوان کلسیم پکتات )به عنوان فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون است. محتوای چربی کل میوه عناب بسیار کم است. نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالاست. بنابراین متخصصین تغذیه می توانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی افراد توصیه کنند. بدن انسان قادر به تولید تمامی اسیدهای چربی که به آن نیاز دارد می باشد وتنها بدن انسان قادر به تولیداسیدلینولئیک^[۲۷](امگا ۶) واسید آلفا لینولئیک (امگا ۳)نیست.( سیموپالاس^[۲۸]،۲۰۰۸) . بنابر این این اسیدهای چربی که بدن انسان قادر به تولید آنها نمی باشد باید توسط مواد غذایی تهیه شوند. در سال( ۲۰۰۴ )،گیل^[۲۹] و همکارانش توانستند ۱۳ نوع اسید چرب را در میوه عناب شناسایی نمایند و اعلام کردند که پروفیل های اسیدهای چرب میوه عناب تحت تاثیر مرحله رشد میوه قرار می گیرند به عبارت دیگر رشد میوه عناب با اسیدهای چرب رابطه مستقیم دارد.اطلاعات بسیار کمی درباره ترکیبات فنولی ، آلفا توکوفرول ،بتا کاروتن و اسیدهای چرب عناب وجود دارد که تمامی این ترکیبات نقش مهمی در سلامت انسان ایفا می نمایند.
ﻗﻨﺪﻫﺎﻱﺁﺯﺍﺩﺩﺭﻋﻨﺎﺏﺧﺸــﻚﺷﺪﻩﺷﺎﻣﻞﺳــﺎﻛﺎﺭﺯ(۵۰ﺩﺭﺻﺪ)،ﮔﻠﻮﻛﺰﻭﻓﺮﻛﺘﻮﺯﺍﺳــﺖﻛﻪﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕﺩﺭﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎﻱﻗﻬﻮﻩﺍﻱﺷﺪﻥﻏﻴﺮﺁﻧﺰﻳﻤﻲﻣﺎﻳﻼﺭﺩﻣﻲﺑﺎﺷــﻨﺪ.
ﺁﻣﻴﻨﻮﺍﺳــﻴﺪﻫﺎﻱﺁﺯﺍﺩﻛﻪﺑﺮﺭﻭﻱﺧﻮﺍﺹﭼﺸــﺎﻳﻲﻋﻨﺎﺏﺍﺛﺮﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪﺷــﺎﻣﻞﭘﺮﻭﻟﻴﻦ۲۵۰/۵ﻣﻴﻠﻲﮔﺮﻡﺩﺭﺻﺪ،ﺍﺳﻴﺪﮔﻠﻮﺗﺎﻣﻴﻚ،ﺗﻴﺮﻭﺯﻳﻦ،ﻣﺘﻴﻮﻧﻴﻦﻭﺗﺮﻭﻧﻴﻦﺍﺳــﺖ.ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕﻃﻌﻢﺯﺍﺩﺭﻣﻴﻮﻩعناب،ﺍﺳﻴﺪﺍﺳــﺘﻴﻚ،۱-ﻣﺘﻴــﻞﺑﻨﺰ،۳ﻣﺘﻴﻞ–۲ﭘﻨﺘﺎﻧﻮﻥ،۲ﻓﺮﻭﻛﺮﺑﻮﻛﺴــﻲﺁﻟﺪﺋﻴﺪ،(۲-۱)ﻓﻮﺭﺍﻧﻴﻞ-ﺍﺗﺎﻧﻞ،ﺑﻨﺰﺁﻟﺪﺋﻴﺪ،ﭘﻨﺘﺎﻣﺘﻴﻞ۱-ﻫﭙﺘﺎﻥﻭ۲ﻣﺘﻴﻞﺑﻨﺰﻥﻣﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ.ﻃﻌﻢ ﻳﻜﻲﺍﺯﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻫﺎﻱﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪﻩﻛﻴﻔﻴﺖﻣﻮﺍﺩﻏﺬﺍﻳﻲﺍﺳﺖﻛﻪﺷﺎﻣﻞﺍﺳﻴﺪﻫﺎﻱﺍﺭﮔﺎﻧﻴﻚﻓﺮﺍﺭﻭﻏﻴﺮﻓﺮﺍﺭﺁﻟﺪﺋﻴﺪﻫﺎ،ﻛﺘﻮﻥﻫﺎﻭﺍﻟﻜﻞﻫﺎﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.ﺍﻳﻦﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕﺩﺭﻃﻲﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎﻱﻗﻬﻮﻩﺍﻱﺷﺪﻥﻏﻴﺮﺁﻧﺰﻳﻤﻲ(ﻣﺎﻳﻼﺭﺩ)،ﻛﺎﺭﺍﻣﻠﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥﻭﺍﻛﺴﻴﺪﺍﺳﻴﻮﻥﻟﻴﭙﺪﻫﺎﺗﻮﻟﻴﺪﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ. ﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎﻱﺍﻛﺴﻴﺪﺍﺳــﻴﻮﻥﭼﺮﺑﻴﻬﺎﺩﺭﺍﻛﺜﺮﻣﻮﺍﺭﺩﺍﻳﺠﺎﺩﻃﻌﻢﻫﺎﻱﻧﺎﻣﻄﻠــﻮﺏﺩﺭﻣﻮﺍﺩﻏﺬﺍﻳﻲﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪﻭﺍﻳﻦﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎﺩﺭشرایطیﻛﻪﺭﻃﻮﺑﺖﻣﺎﺩﻩﻏﺬﺍﻳﻲﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﺍﺳﺖﺳﺮﻋﺖﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.
شکل ۱-۸ مصرف خوراکی میوه عناب
۱-۱۸مصارف خوراکی عناب :
در افریقا از عناب کیک ،ژله ، مربا ونان درست میکنندو عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان استفاده می شود .مصارف خوراکی عناب به شکل گلچین شده ، خشک شده و آب نباتهایی با اسانس عناب و به عنوان خوراکی یا همراه با چای عصرانه در بریتانیا صرف می شود.که در رنگهای سیاه وقرمز موجود است .شکل دود داده عناب طعم آن را افزایش می دهد. شربت شیرین میوه عناب درکشورهای کره ، تایوان و چین به طور عموم در دسترس مردم است.
در برخی مناطق نیز میوه عناب برای تهیه سرکه نیز کاربرد دارد. دربرخی قسمتهای جهان مردم شربت عناب را نیز می نوشند. اما کاربرد عناب در ایران ، هندوستان و پاکستان بیشتر به صورت میوه خشک شده است. (پریک^[۳۰] ۲۰۰۲)

شکل ۱-۱۰ چای عناب شکل۱-۹ مربای عناب شکل ۱-۱۱ آبنبات عناب

شکل ۱-۱۲ چای عناب در چین
۱-۱۸-۱میوه خشک شده عناب :
در بریتانیا عناب را به صورت خشک شده و یا به صورت آبنبات های طعم دار همراه با چای عصر میل می نمایند. در رنگ های سیاه و قرمز موجود است و همچنین عناب خشک رسیده به عنوان ملین عمل می کند. (کسرایی، ۱۳۸۸).
شکل ۱-۱۳ عناب خشک شده
۱-۱۹خواص دارویی عناب :
عناب به عنوان یک گیاه دارویی و با خواص غذایی بالا به صورت تازه و خشک مصرف میشود . میوه ، برگها ،دانه ها ،ریشه ها و پوست درخت عناب عمدتا در طب سنتی به عنوان منبع دارو بکار می رود.
(لی و همکاران^[۳۱] ۲۰۰۵، ظاهر و همکاران^[۳۲] ۲۰۰۵، بلفورد^[۳۳] ۱۹۹۴)
شی جگن^[۳۴] دانشمند چینی در قرن شانزدهم میلادی در کتاب داروهای گیاهی ذکر نموده که عناب در ۲۰۰۰ سال قبل مصرف دارویی داشته ودر کشورهای شرق آسیا از میوه ،بذر ، برگ ، پوست و ریشه آن برای معالجه بیماری ها از جمله کاهش تب استفاده می شده است. در هند از میوه عناب به عنوان دارویی لعاب دار و نرم کننده سینه و جلوگیری از خونریزی استفاده می شودو برای تصفیه خون و کمک به هاضمه تجویز می شود. جوشانده ریشه درخت عناب را برای کاهش تب به کار می بردند و گرد ریشه خشک آنرا روی زخم ها و جراحت های کهنه می ریزند در کل عناب التیام بخش است. پوست درخت عناب دارویی برای قطع اسهال است. (جانزاده ،۱۳۷۹).
در کشور کره از هسته آن به عنوان خواب آور ومخدر استفاده می شود. در چین از میوه عناب و مغز آن استفاده دارویی می شود و نیز از برگ ، پوست ،چوب و ریشه آن نیز در مواردی استفاده میشود. در این کشور عناب به عنوان ضد سم در موارد مسمومیت های حاصله در اثر اکونیت و ژانسیانا (هردو از گیاهانخیلی سمی هستند) به کار می رود.(جانزاده، ۱۳۷۹). در چین از میوه عناب و مغز هسته ان استفاده دارویی میشود.گلهای عناب چینی دارای مقدار زیادی شهد با کیفیت هستند وبرگهای آن به صورت چای مصرف می شوند. ژائو و همکاران^[۳۵]، ۲۰۰۸)عناب اثر و طعم داروهای محرک را کاهش می دهد. با این توضیح هر وقت از نظر دارویی لازم باشد که از گیاه اکونیت و ژانسیانا خورد بهتر است که تواما با عناب خورده شود زیرا اثر سمی و تحریکی آنها را حتی در حد مجاز مقدار مصرف می کاهد و باعث میشود که آثار مفید دو داروی فوق بدون خطر در بدن منعکس شود . عناب به عنوان داروی آرام کننده اعصاب و مقوی عمومی ،مقوی معده ، آرام بخش ،ملین ، ضد سرفه بکار میرود. عناب باعث از بین رفتن بی خوابی میشود. و خواب آور است. عرق شبانه را قطع میکند وبرای ضعف عمومی و به طور کلی احساس خستگی و ضعف شدید بسیار نافع است. از برگ ،ریشه و پوست درخت عناب برای قطع بعضی از انواع تب ، تسریع رشد موی سر و تهیه مایع شستشوی چشم استفاده میشود. عناب خون را تصفیه می کند و مولد خون صالح است یعنی از داروهای خون ساز می باشد. التهاب ، تشنگی ، حدت خون ، درد کلیه ،کبد و مثانه را تسکین می دهد. مالیدن آن به تنهاییی یا با هسته آن التهاب و ورم چشم را تسکین می دهد. آشامیدن آب خیس کرده آن یا دم کرده آن مخلوط با عرق کاسنی یا سکنجبین برای تسکین حدت صفرا و خون مفید است.مقدار خوراک میوه عناب تا ۵۰ عدد است . جوشانده مخلوط عناب ،انجیر ، کشمش و خرما به عنوان دارویی مفید برای درمان بیماری های سینه ،در طب عوام استفاده به عمل می آید . مصرف عناب هیچ گونه تحریکی در دستگاه هضم ایجاد نمی کند از این جهت برای اشخاصی که دستگاه هضم حساسی دارند مناسب است. عناب نا رس و سبز بی مزه و گس و لعاب دار است و قابل خوردن نمی باشد زیرا سنگین و خیلی دیر هضم است به همین دلیل خیلی سفارش شده که قبل از رسیدن مصرف نشود. علاوه بر خاصیت خنکی مادهای در عناب است که خلط آور بوده و برای درمان سرفه از قدیم مصرف می شده است. در مداوای بیماری سینه ،کبد، مثانه و رفع التهابات نافع است. جوشانده عناب بلغم را دفع میکند و برای رفع سوزش گلو مفید است. گرفتگی صدا را از بین می بردف خون را صاف می کند و برای شش ها و کمر درد مفید است(قهرمان ،۱۳۶۲).
اگر عناب را زیاد بخورند دیر هضم است و مصلح آن مویز و شکر است. ۱۰ تا ۱۵ دانه عناب خشک یا تازه برای خوراک در چند روز مداوا کافی است .برای درمان کلسترول خون ، کوبیده عناب خشک که یک شب در آب سرد خیس بخورد و صبح ناشتا آنرا بخورند برای شستشوی کلیه مفید است.
عناب را با هسته می سایند ، گرد بدست آمده زخم روده را مداوا میکند. از محل شکستگی شاخه درخت عناب یا ترک ها یی که به علتی روی تنه پیدا میشود شیره درخت به صورت صمغ ترشح میشود این صمغ همراه با کمی سرکه برای تقویت عمومی بدن خیلی مفید است. چوب درخت عناب دارای تانن فراوان است و اثر قابض دارد و در مداوای اسهال مفید است . عناب به دلیل داشتن لعاب فراوان نرم کننده سینه است. عناب ملین خوبی است و اگر آنرا با شیر وآب بجوشانیم بهتر است.ادرار را زیاد می کند. عناب آرام کننده اعصاب است . خون را تمیز میکند. ضد سرفه است. جوشانده پوست درخت عناب داروی ضد اسهال است. آسم و تنگی نفس را بر طرف می کند. رشد موی سر را زیاد میکند. حافظه را تقویت می کند. هر گاه که احساس غمگینی کرده و گریه می کنید یک فنجان دم کرده عناب لبخند را به لبهای شما می آورد. برایدرمان سرطان آب عناب را با کاهو بخورید. و بالاخره جوشانده برگ عناب را برای رفع گلو دردو خونریزی لثه ها غرغره می کنند و اگر آنرا به صورت موضعی بمالید درد مفاصل را بر طرف میکند.(امیدبیگی،۱۳۷۶).
و می توان از دیگر خواص دارویی عناب اشاره کرد به :
ضد آلرژی، آرامبخش، ضد بد خلقی است ونیز کمک به افزایش وزن بدن می کند و کم اشتهایی را بر طرف میکند. در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب میشود وتقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی است می کنند. همچنین عناب باعث روشنی پوست میشود و از بروز مشکلات قلبی جلوگیری می نماید.استفاده از مغز میوه در زخم ها و بریدگی ها سبب سرعت بخشیدن به بهبود آنها میشود.(بیگی،۱۳۷۶) عناب همچنین دندانها را در برابر پو سیدگی مقاوم می سازد،چای عناب دارای ماده ضد سرطانی ساپونینز است. این چای باعث ترمیم بافت های آسیب دیده و تقویت عضلات بدن می شود. (رضایی وجایمند ،۱۳۸۱) . ودر درمان نازایی هم موثر است. دانه عناب خاصیت دارویی مسکن را دارد. اگر با کره خورده شود از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می کند. مصرف آن در دوران بارداری به کاهش دردهای شکمی معروف است. ضمن اینکه در کاهش دردهای روماتیسمی نیز مفید است. خواص آنتی اکسیدانی عناب همچنین به جلوگیری از سرطان کمک می کند. البته به یاد داشته باشید که این میوه علاوه بر اینکه خون را تصفیه میکند موجب ازدیاد ویتامین کا میشود یعنی خون را سفت می کند و مصرف زیاد آن برای افرادی که دچار غلظت خون هستند توصیه نمی شود. مخلوط عناب با فلفل و نمک در بیماران مبتلا به سو هاضمه و حتی بیماری های صفراوی سودمند است. (جانزاده،۱۳۷۹).
۱-۲۰عناب در طب سنتی :
عناب تازه از نظر طبیعت طبق رای حکمای طب سنتی معتدل در حرارت و برودت و مایل به رطوبت و طبق نظر شیخ الرییس بو علی سینا کمی سرد است و از نظر خشکی در رطوبت معتدل است. در مورد خواص آن معتقدند که عناب از عوامل ملین و نرم کننده سینه است ویکی از ۴ میوه سینه ای می باشد. (عناب ، انجیر، مویز ، خرما ) (بیگی، ۱۳۷۶).
۱-۲۱مضرات عناب :
عناب در اشخاص سرد مزاج تولید گاز و نفخ می کند. این گونه اشخاص باید عناب را با مویز بخورند.به علاوه عناب ترشح اسپرم را کاهش می دهد ودر مردان نیروی جنسی را کم می کند و برای پرهیز از این عوارض باید عناب را مخلوط با داروهای محرک نظیر عسل خورد. اگر برگ عناب در دهان جویده شود تا چند دقیقه موجب بی حسی ذائقه می شود و طعم درک نمی شود.(زرگری ،۱۳۷۱).
۱-۲۲عصاره گیری از عناب :
گیاهان دارویی مانند گیاه عناب اگر چه از دیر باز برای آدمیان آشنا و در بسیاری از مواقع مرهم دردهای بشری بوده است . اما پیشرفت های علمی و فن آوری طی سه دهه اخیر اهمیت و نقش سازنده گیاهان دارویی را در تامین نیازهای بشر به ویژه در حیطه دارو و درمان دو چندان ساخته است. امروزه به مدد بهره گیری از روشها و فنون تخصصی ، ترکیبات موثره این گیاهان شناسایی واستخراج شده ودر ساخت انواع داروها وترکیبات شفابخش به کار گرفته می شود. بشر در حال حاضر در جستجوی داروهای برتر و موثرتر برای درمان بیماری هایی همچون سرطان با بهره گرفتن از عصاره گیاهان دارویی می باشد. با توجه به مراجع علمی نزدیک به ۷۰ درصد داروهای شیمیایی موجود از اجزای گیاهی و نباتات هستند و غالب اسانس های خوراکی و صنعتی ، رنگ ها و عصاره های مورد استفاده در صنایع غذایی دارای منشا گیاهی هستند.(میرحیدر ،۱۳۷۲).
۱-۲۲-۱عصاره آبی عناب :
عصاره های آبی فراورده هایی هستند که از تکه های خرد شده عناب تهیه شده و جهت مصرف فوری به کار برده می شود. بر حسب روش تهیه این عصاره ها انواع مختلف دم کرده ،انفوز وخیسانده شرح داده شده اند. اگر دستورالعمل های دیگری توصیه نشده باشد این عصاره ها را از یک قسمت عناب و ده قسمت آب تهیه می نمایند. فقط باید بانسبت ذکر شده در مراجع دارویی مربوطه تهیه گردد. علاوه بر این ظروفی که برای تهیه این عصاره ها به کار برده می شود باید از مواد اولیه خنثی تهیه شده باشد. عصاره های آبی به علت غیر مطمئن میزان ماده موثره و همچنین به دلیل میزان بالای میکروارگانیسم های تکثیر شونده نمی توانند با استانداردهای ذکر شده در GMT مطابقت نماید.
۱-۲۳شربت عناب :
عناب رسیده به صورت تازه و خشک قابل مصرف است. از آن شربت عناب نیز می سازند که در پزشکی استفاده می شود . ۸۰۰ گرم عناب خشک را در ۴ لیتر آب می جوشانیم تا بپزد سپس عناب ها را له می کنند مایع به دست آمده را صاف کرده و ۳ کیلو شکر در آن می ریزند ودوباره کمی می جو شانند ، شربت عناب بدست می آید . هنگام نیاز نیم استکان از این شربت را در یک لیوان آب خنک حل می کنند و می آشامند تمام خواص دارویی عناب در این شربت موجود می باشد .
۱-۲۴تهیه جوشانده عناب :
امروزه روش دم کردن یا جوشاندن استعمال چندانی در زمینه استخراج مواد متشکله گیاهان دارویی ندارد. این روش را در گذشته برای موادی بکار می بردند که معمولا در آب محلول بودند. حلال مورد مصرف آب بوده که ممکن است از آب سرد و یا جوشیده باشد. مشکل اساسی در این مورد هجوم باکتریها و قارچها می باشد که باعث آلوده کردن عصاره و در نتیجه تغییر مواد متشکله گیاه می گردد. به همین دلیل زمان عصاره گیری بیش از ۱۲ ساعت توصیه نمی شود .
برای تهیه دم کرده یا جوشانده عناب ،عناب را با توجه به اندازه ذره ای در آبی که بالاتر از ۹۰ درجه سانتی گراد حرارت داشته باشد ، وارد می نمایند. سپس ظرف محتوی عناب را بر روی حمام بخار قرار داده و ضمن هم زدن های مکرر مدت نیم ساعت در این حرارت باقی نگه داشته وسپس آن را به صورت گرم صاف می نمایند. اگر بعد از فشار دادن مختصر باقی مانده گیاهی وزن جوشانده تکمیل نگردد، آن را بر روی باقی مانده صاف شده گیاهی آب جوش میریزند تا پس از فشار دادن مختصر حجم کلی مایع حاصل به وزن تعیین شده قبلی برسد. در روش دیگر برای تهیه جوشانده عناب به طریقه زیر اشاره می شود :
ده دانه میوه خشک شده را می شکنند و همراه با یک قاشق سوپ خوری تخم گشنیز می جوشانند ، سپس دم می کنند پس از ساعتی آ ن را صاف می کنند به مایع به دست آمده که به اندازه یک لیوان معمولی بیشتر نیست کمی شکر قرمز می افزایند. شربت خوش طعم و مطبوع حاصل می شود که تب بر می باشد، رفع عطش می کند و ناراحتی های صفراوی را بر طرف می کند. میزان مصرف آن سه بار در یک هفته کافی است و معمولا آن را ناشتا یا (بین دو غذا ) عصر می آشامند ،جوشانده و شربت عناب برای کسانی که از غذاهایی چون سیر ،پیاز ، خرما ، سرخ کردنی ها ، غذاهای پر روغن و ادویه دار بیشتر استفاده کرده باشند داروهای طبیعی ، خوب و موثری است در گذشته به دلیل نبودن داروهای آرام بخش تفاله های جوشانده عناب را خشک می کرده اند و همراه با کوکنار ( گرز خشخاش ) و کمی تفاله چای خشک شده به جای تنباکو در غلیان دود می کردند و برای تسکین دندان درد از آن استفاده می کردند. از جوشانده قسمت چوبی ریشه برای رفع احساس سیری مفرط و کمک به هاضمه می خورند و اگر با گوشت بپزند وبا سوپ یا آش بخورند برای افزایش شیر و قطع خروج اختلاط خونی توام با سرفه از ریه نافع است . جوشانده شاخ و برگ عناب خارش و جوش های روی پوست بدن را رفع می کند. کمی شاخه جوان همراه با برگ تازه با خشک را بجوشانند و آب آن را بتدریج بنوشند ،خارش بدن بر طرف خواهد شد ولی خاصیت جنبی دارد و حس چشایی را از بین می برد ،پرزهای چشایی را از کار می اندازد و تشخیص مزه ها غیر ممکن می شود ولی موقتی است و به تدریج به حال اول بر می گردد . (باباخانلو،۱۳۷۷).