در سنجش تأثیر تحرک در بزهکاری به نظر می‌رسد که همگی محققان مفهوم واحدی از تحرک در نظر نگرفته‌اند. بعضی‌ها از تحرک این معنی را در نظر گرفته‌اند که نسل جدید نسبت به نسل‌های گذشته از عزلت و گوشه نشینی، به درآمده و به همین نسبت بر سطح جرایم او افزوده شده. در معنای اخیر باید با ساترلند هم عقیده بود که آمارها نمی‌توانند واقعیت تأثیر تحرک را در بزهکاری نشان دهند. مسلم نیست که فزونی جرایم بیگانگان، که آمار نشان می‌دهد، حقیقت داشته باشد.

در کشورهای در حال توسعه، مهاجرت روستائیان به جوامع شهری، در حقیقت انتقال فقر روستاها به شهرها است. این توده‌های انبوه انسانی که در مرحله تحول از زندگی روستایی به شهری قرار می‌گیرند، برای تطبیق و تثبیت وضع موجود خویش از نظر اقتصادی و اجتماعی ناگزیرند در حاشیه شهرها یا مناطق ارزان قیمت زندگی کنند ، در شهر قم می توان به محله های همچون شهر قائم ، شیخ آباد ، زند آباد ، علی آباد سعدگان و… اشاره کرد که بر اساس آمارهای موجود بیشترین جرایم ارتکابی مرتکبینش به چنین مناطقی تعلق دارند.

افزایش جمعیت مهاجرت بی رویه روستائیان را در پی دارد. این مهاجرتها مسائل و دشواریهای را به بار می‌آورد که به برخی از آن ها ذیلاً اشاره می‌شود :

1. 1. شغلهای کاذب و جاذبه‌های کاذب شهرها موجب فزونی مهاجرتهای بی رویه روستائیان به شهرهای بزرگ بخصوص شهرهای مرکزی استانها یا مرکز کشور می‌شود.

1. 1. روستائیان که به فرهنگ و زندگی ساده خود پشت پا زده، به نقاط شهری روی می‌آورند به خاطر نامتجانس بودن با شیوه زندگی شهری، هویت خود را کم و بیش از دست می‌دهند و در محیط‌های نا مأنوس شهری مرتکب جرم می‌شوند.

1. مهاجران و روستائیان که بدون برنامه ریزی قبلی به شهرها هجوم می‌آورند، با بیکاری نامحدود مواجه شده، ناچار به کارهای غیر قانونی و ضد اجتماعی چون خرید و فروش مواد مخدر، واسطه‌گری، سرقت و دلالی و امثال آن تن در می‌دهند.

مبحث ششم :نتیجه گیری و پیشنهادات :

نتیجه ای که در پایان این تحقیق خواهیم گرفت این است که با توصیه های پلیسی به مردم و افزایش سطح آگاهی آن ها در خصوص چگونگی وقوع انواع سرقت ها بتوانیم وقوع سرقت ها را به حداقل برسانیم و راهکارهایی را در خصوص جلوگیری از وقوع انواع سرقت ها مدنظر قرار دهیم و علاوه بر بررسی خصوصیات اخلاقی ـ جسمی و روانی مرتکبین این جرم (سرقت) مجازاتهایی را نیز برای مرتکبین این جرم (طبق قانون) در نظر گرفت تا میزان وقوع این جرم در جامعه ما به حداقل برسد.

گفتاراول : پیشنهادهایی جهت استفاده در طرح پیشگیری از سرقت:

۱- ارائه هشدارهای انتظامی ـ اجتماعی در قالب بروشور، اطلاعیه و … به مردم

۲- برگزاری جلسات توجیه، آگاه سازی توسط نیروی انتظامی جهت اقشار مختلف مردم

۳- افزایش گشتی ها در سطح شهر بویژه در مناطق آلوده به صورت آشکار (پیاده، موتورسوار خودرو) و استفاده از کارکنان موجب در گشت های پایان شب و هوشیاری کامل عوامل گشت.

۴- برخورد قاطع با سارقین بویژه اجرای حدود الهی و حتی الامکان در ملاء عام

۵- هماهنگی و همکاری ادارات و نهادهای مختلف از جمله اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، آموزش و پرورش و … با نیروی انتظامی جهت اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و جلوگیری از تجمل گرایی و مصرف گرایی و …

۶- هماهنگی ادارات و سازمان‌های متولی شهرسازی مثل شهرداری، مسکن و شهرسازی با نیروی انتظامی در زمینه صدور پروانه ساخت

۷- صدور پروانه کسب جهت واحدهای صنفی با اعلام نظر کارشناسی نیروی انتظامی مبنی بر رعایت مسائل ایمنی و حفاظتی

۸- جلوگیری از ورود یا تولید اسباب بازیهایی که سوء استفاده از آن ها متصور است مثل کلت و … و جمع‌ آوری آن ها در سطح کشور

۹- برخورد قاطع مقامات قضایی با مالخرها

۱۰- ارائه راهکارهای مناسب توسط مسئولین استان‌های محروم به منظور اشتغال زایی و جلوگیری از مهاجرت افراد بویژه جوانان آن استانها به استان قم و دیگر استانها

۱۱- افزایش میزان مشارکت مردمی، نیروهای بسیجی (اجرای طرح شبگرد محلات) در حفظ امنیت شهر

۱۲- ارتقاء سطح آگاهی شبگردها و نگهبان محله و …

۱۳ -نصب قفلهای فرمان مناسب در موتورسیکلتها توسط کارخانه‌ها سازنده موتورسیکلت مثل موتور دی.تی

۱۴-انشاء احکام تعلیقی جهت افراد مستعد جهت پیشگیری از سرقت مجدد

۱۵- ارائه راهکار مناسب جهت کاهش بیکاری افراد کارگر و جلوگیری از ورشکستگی کارخانه‌ها

۱۶- تعیین محل مناسبی توسط سازمان بهزیستی یا مؤسسات خیریه جهت افرادی که سرپناه ندارند و به خاطر نداشتن سرپناه در زمستان به سرقت دست می‌زنند.

۱۷- حضور مستمر قضات دادگستری در زندان و آشنایی با مشکلات زندانیان، عملکرد آن ها، نتایج حاصله از زندانی شدن و میزان تأثیر مجازات زندان و اثر بازدارندگی آن

۱۸- افزایش جلب مشارکت مردمی با نیروی انتظامی در زمینه ارائه اطلاعات و اخبار

۱۹- ایجاد زمینه مناسب جهت بازگشت سارقان به جامعه و شروع زندگی سالم

۲۰- هماهنگی ندامتگاه با نیروی انتظامی در زمینه اعلام زمان آزادی سارقان سابقه دار به منظور کنترل آنان

۲۱- آموزش تخصصی نیروهای پلیس از نظر فنی، حرفه و نیز آمادگی جسمانی

۲۲- افزایش مراکز مشاوره به ویژه مشاوره تلفنی و اطلاع رسانی در این زمینه به منظور افزایش استفاده مردم از آن

۲۳- الزام استفاده از دفترچه ثبت سریال اموال توسط خانواده ها

۲۴- بهره گیری بیشتر از مخبرین و تخصیص بودجه کافی در این زمینه

۲۵- کنترل و سرکشی از محل اقامت افراد غیر بومی که به صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند با رعایت موازین شرعی و قانونی

۲۶- همکاری بیشتر قضات با مأمورین نیروی انتظامی

۲۷- ایجاد سیستم مکانیزه جهت ارتباط بین آگاهیهای عمومی سراسر کشور ‌در مورد متهمین فراری و تحت تعقیب و دیگر اقدامات

۲۸- درج ماده ۶۲ مکرر قانون مجازات اسلامی در بروشورها جهت آگاهی مردم از سوء پیشینه و اثرات آن

۲۹- جایگزین کردن روش های اصلاحی و تربیتی دیگر به جای زندان. به عنوان مثال می توان به جای زندان های کوتاه مدت زندانیان را به انجام کارهای عام المنفعه در محل کار همیشگی خود و یا در محیط دیگری که از طرف مقامات قضایی تعیین می شود وادار نمود.

۳۰- تحت پوشش قرار دادن کامل کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست توسط بهزیستی و کمیته امداد امام (ره)

۳۱- فعال نمودن انجمن حمایت از زندانیان و اسکان زندانیان پس از آزادی بویژه زنان

اصلاح قانون کار

۳۲- تخصیص شعبه ویژه جهت رسیدگی به جرم سرقت در دادگستری

۳۳- آموزش همگانی مردم در خصوص حفاظت از اموال خود به صورت پخش برنامه های آموزنده در صدا و سیمابا دعوت از کارشناسان انتظامی

1. 1. Shackly, M ↑

1. 1. authenticity ↑

1. 1. Marwick 2001 ↑

1. 1. Halewood and Hanam 2001 ↑

1. 1. Novelty-seeking ↑

1. 1. Snepenger 1978 ↑

1. 1. page ↑

1. 1. Lesser, J.A. and Hughes, M.A(1986) ↑

1. 1. Economical shoppers ↑

1. 1. Personalized shoppers ↑

1. 1. Ethical shoppers ↑

1. 1. Apathetic shoppers ↑

1. 1. Finn et al1994 ↑

1. 1. Bloch et al 1994 ↑

1. 1. Jackson ↑

1. 1. Kewon ↑

1. 1. Jansenverbek ↑

1. 1. Graburn 1976 ↑

1. 1. Babine et al ↑

1. 1. Bellenger and Korgaonkar 1980 ↑

1. 1. Underhill 1999 ↑

1. 1. Prus, R and Dawson, L ↑

1. 1. Carr ↑

1. 1. West Edmonton Mall ↑

1. 1. R.W.Buttler ↑

1. 1. Sightseeing ↑

1. 1. McCormick ↑

1. 1. Jansen-Verbek,M ↑

1. 1. psychographic ↑

1. 1. demographic ↑

1. 1. Lindsay W. Turner , Yvette Reiseinger ↑

1. 1. Lehto et. al ↑

1. 1. Customer style preferences ↑

1. 1. Cross-border shopping ↑

1. 1. Euro ↑

1. 1. Geometric Borders ↑

1. 1. Natural Borders ↑

1. 1. Spatial Borders ↑

1. 1. Forward Borders ↑

1. 1. Adaptive Borders ↑

1. 1. abandon borders ↑

1. 1. geopolitics ↑

1. 1. The Middle East ↑

1. 1. heartland ↑

1. 1. Crippen ↑

1. 1. Ikat ↑

1. 1. Batik ↑

1. 1. Michael ↑

1. 1. Hudman and Hawkins ↑

1. 1. Houlihan 2000 ↑

1. 1. Free-tax goods ↑

1. 1. Weller, A ↑

1. 1. Jenner and Smith ↑

1. 1. Vakabaiashi ↑

1. 1. Tanzer ↑

1. 1. Begely 1999 ↑

1. 1. Lambert 1996 ↑

1. 1. Hunt2001 ↑

1. 1. Heung and Cheng 2000 ↑

1. 1. Tanzer and Tucker 1996 ↑

1. 1. Dhaliwal1998 ↑

1. 1. US department of commerce survey 1999 ↑

1. 1. Theme shopping destination ↑

1. 1. Theme shopping tourism destination ↑

1. 1. Shopping malls ↑

1. 1. Finn and Rigby , 1992 ↑

1. 1. Mega multi mall ↑

1. 1. Sargent 2002 ↑

1. 1. Themed street ↑

1. 1. West Edmonton mall 2002 ↑

1. 1. Finn and Erdem 1995 ↑

1. 1. Beck 1998 ↑

1. 1. Mall of America ↑

1. 1. Belsky 1992 ↑

1. 1. National task force on tourism data Canada 1986 ↑

1. 1. Felsenestein and Fleischer 2003 ↑

1. 1. Dubai Shopping Festival ↑

1. 1. Destination choice ↑

1. 1. Uysal 1998 ↑

1. 1. Koppelman1980 ↑

1. 1. Um and Crampton 1990 ↑

– مرسله جمیل بن دراج از یکی از صادقین علیهماالسلام که در آن آمده است : هرگاه کسی علیه خود به قتل ، اقرار نماید و شهودی علیه او نباشد کشته می شود ، پس اگر برگردد و بگوید انجام ندادم رها شده و کشته نمی شود . این حدیث می‌تواند موید الحاق قتل به رجم باشد ^[۵۴]

۵ . در زمینه اعمال قاعده درأ

این قاعده از مفاد حدیثی است که شیعه و اهل سنت ، به اتفاق از حضرت پیغمبر اکرم (ص) نقل ‌کرده‌است ، که فرمودند : « تدرأ الحدود بالشبهات » یعنی از حدود به وسیله شبهه ها جلوگیری می شود .

شبهه عبارت است از خطا و اشتباهی که در اثر ناآگاهی به حکم ، یا موضوع حکم و مشتبه شدن حلال و حرام ، و توهم حلیت و جواز و غیره برای مکلف پیش می‌آید . دو مورد مهم شبهه عبارتند از : شبه حکمی و شبهه موضوعی .

شبهه حکمی در جایی است که کسی به جهت ناآگاهی از قانون و حکم حرمت چیزی ، آن را مرتکب شود . مثل اینکه کسی از قانون زنا و نوشیدن شراب آگاهی ندارد و نمی داند که برای این دو عمل ، کیفری نیز مقرر شده است ، هرگاه مرتکب آن ها شود ، همین شبهه باعث سقوط حد از وی می شود . شبهه موضوعی این است که کسی فرضاً می‌داند که زنا و شرب خمر حرام بوده و جرم است و کیفر دارد ، اما موضوع برای او مشتبه شده است ، یعنی تصور می‌کند فلان زن همسر اوست ، یا تصور می‌کند فلان مایع آب است . ^[۵۵]

در قانون مجازات فعلی صراحتاً قاعده درأ نیامده است . هرچند در مواردی مانند مواد ۶۵ و ۶۶ قانون مجازات اسلامی نشان از پذیرش ضمنی این ماده دارد .

ماده ۶۵ قانون مجازات اسلامی : « هرگاه زن یا مردی حرام بودن جماع با دیگری را بداند و طرف مقابل از این امر آگاه نباشد و گمان کند ارتکاب این عمل برای او جایز است فقط طرفی که آگاه بوده است محکوم به حد زنا می شود . »

ماده ۶۶ قانون مجازات اسلامی : « هرگاه مرد یا زنی که با هم جماع نموده اند ادعای اشتباه و ناآگاهی کند در صورتی که احتمال صدق مدعی داده شود ادعای مذکور بدون شاهد و سوگند پذیرفته می شود و حد ساقط می گرد . »

ولی در چنین موادی نیز به صورت موردی مثال‌های آورده شده است . قانون‌گذار باید اصول و قواعد کلی را بیان کند و کار تطبیق آن بر مصادیق را به قضات واگذار نماید . برشمردن تمامی مصادیق ممکن نیست . به ویژه آنکه برخی مصادیق نوپدید هستند .

در لایحه جدید قاعده درأ به عنوان یکی از عوامل سقوط مجازات در باب کلیات آورده شده است . در لایحه آمده : هرگاه وقوع جرم یا برخی از شرایط آن و یا هر یک از شرایط مسئولیت کیفری مورد شبهه یا تردید قرار گیرد و دلیلی بر نفی آن یافت نشود حسب مورد جرم یا شرط مذکور ثابت نخواهد شد . در خصوص جرایم حدی در ماده ۱۲۰ لایحه اینطور مقرر شده است : در جرایم موجب حد به استثناء محاربه ، افساد فی الارض ، سرقت و قذف ، به صرف وجود شبهه یا تردید و بدون نیاز به تحصیل دلیل حسب مورد جرم یا شرط مذکور ثابت نخواهد شد .

شرایط مسئولیت کیفری که عبارتند از : بلوغ ، اختیار ،علم و قصد در صورت وقوع شبهه و تردید در آن ها مانع شکل گیری جرمی خواهد بود که مستلزم مجازات است . در قانون فعلی این قاعده فقط در حدود پیش‌بینی شده است که با تصویب قانون جدید در جرایم غیر حدی نیز راه یافته است .

شرایط وقوع شبهه در تعزیرات و حدود متفاوت از یکدیگر می‌باشد . به طوری که مطلق تعزیرات ، در صورت ثبوت شرایط ، مشمول قاعده درأ خواهد بود در خالی که در محاربه ، افساد فی اارض ، سرقت حدی و قذف ، وقوع شبهه بی تاثیر می‌باشد .

گفتار دوم : اعمال تفکیک مقررات ماهوی از مقررات شکلی

در دنیای امروزی در اغلب کشورهای جهان ، قوانین شکلی از قوانین ماهوی تفکیک شده است . این تفکیک که از حدود ۹۰ سال پیش در کشور ما نیز مرسوم می‌باشد ، آثار و نتایج عملی و نظری بی شماری دارد ، از جمله اینکه قوانین شکلی ، عطف به ماسبق می شود ، به طور موسع تفسیر می‌گردد ، اثر برون مرزی ندارد و فوری به موقع اجرا گذاشته می شود ، در حالی که قوانین جزایی ماهوی عطف به ماسبق نمی شود و امکان دارد گاهی جنبه بون مرزی پیدا کند و حتی اجازه دهد قوانین جزایی ماهوی خارجی در قلمرو قوانین­ملی اجراگردد، روشی که درقلمروقوانین جزایی شکلی ممنوع می‌باشد. برای اعمال دقیق خصوصیات هرکدام از این دو نوع قوانین، هر یک را در آن موردتفسیرقرار داده و اجرا نمایند . برای تفکیک قوانین جزایی ماهوی از قوانین شکلی چند ضابطه علمی وجود دارد که بر آن مبنا تفکیک صورت می‌گیرد . از جمله می توان به دو ضابطه مهم اشاره کرد : الف : هدف قوانین کیفری ؛ ب : موضوع قو.انین کیفری ؛

هدف قوانین جزایی ماهوی حفظ نظم اجتماع و تامین هر چه بیشتر آسایش جامعه است در صورتی که هدف قوانین آیین دادرسی کیفری صیانت حقوق و آزادی متهم می‌باشد . همین هدف باید مشخص قوانین شکلی از قوانین جزایی ماهوی به شمار آید . ایرادی که ‌به این نظریه وارد است زیرا بعضی از قوانین ماهوی فی حد ذاته مساعد به حال مجرم می‌باشد . مثلاً قوانین مربوط به کیفیات مخففه ، علل تبرئه کننده ، تعلیق اجرای مجازات با وجودی که از قوانین ماهوی محسوب می‌شوند معذلک مساعد به حال مجرم هستند . به عکس بسیاری از قوانین شکلی نه فقط نفعی برای متهم ندارند بلکه مضر به حال او نیز می‌باشند . مانند قوانینی که شرایط تعقیب را تسهیل می کند .

به موجب نظریه دیگر، ماهوی و یا شکلی بودن قوانین کیفری را باید به وسیله موضوع قانون تشخیص داد . مثلاً کلیه قوانینی که در زمینه تعریف جرم ، تعیین مسئولیت کیفری بزهکار و انشاء مجازات وضع و مقرر می‌گردد باید جزء قوانین ماهوی به شمار آورد و کلیه قوانینی را که برای حسن جریان محاکمات کیفری انشاء می شود جزئ قوانین شکلی محسوب داشت . اعم از اینکه به حال مجرم مساعد یا نامساعد باشد . ^[۵۶]

شکلی و ماهوی بودن قانون بر انشای مواد تاثیر می‌گذارد بدین معنا که در قوانین شکلی معمولاً مواد مفصل تر هستند و در آن ها با شرح و بسط بیشتری نحوه رسیدگی و حل و فصل امور بیان می‌گردد و به علاوه اصطلاحات پیچیده حقوقی در آن ها کمتر راه می‌یابد . برعکس در قوانین ماهوی اصل ایجاز و پر معنا بودن واژه های ماده اهمیت بسیار دارد و چون سخن از ماهیات حقوقی است ، کلام قانون‌گذار به سنگینی می گراید و از این رو کاربرد اصطلاحات در این گونه قوانین فراوان است . قانون‌گذار به هنگام وضع قانون باید ابتدا نوع قانون را مشخص سازد که شکلی است یا ماهوی و سپس وضع مواد را آغاز کند . شناخت این امر به او هم در انتخاب نحوه انشاء و نگارش مواد کمک می‌کند و هم او را از خلط کردن شکل و ماهیت باز می‌دارد و هم به او اجازه می‌دهد که در خصوص تعیین زمان اجرای قانون ، آن را به راحتی به پیش از زمان تصویب تعمیم دهد . ^[۵۷]

لکن با این حال کم نیستند مواردی که در آن ها قانون‌گذار این دو نوع قانون را خلط ‌کرده‌است . چنان که در قانون مجازات اسلامی که قانونی ماهوی می‌باشد امور شکلی بیان شده است .

الف : تشریح اختلاط در قانون مجازات اسلامی

1. 1. فساد اخلاقی

1. 1. ایجاد روحیه پرخاشگری

1. 1. بحران‌های اقتصادی و عواقب آن

1. 1. به وجود آمدن زمینه اضطراب

1. 1. به وجود آمدن زمینه وسواس و عدم امنیت

1. 1. بی قراری و فرار از منزل

1. 1. سوء ظن و حسادت

1. 1. انکار حقایق و وقایع

1. 1. ارضا نشدن نیازها و واکنش منفی نشان دادن

1. 1. فقدان انعطاف و صمیمیت

1. 1. روابط نامطلوب

1. 1. حصر و زندان

1. اعتیاد و ولگردی (همان منبع).

۵-۳-۱-۲- طلاق خاموش

تنها در جامعه، طلاق شرعی نداریم گاهی در خانواده ها طلاق عاطفی به وجود می‌آید و باعث ایجاد روابط عاطفی ضعیف در خانواده می شود که آثار منفی آن از طلاق بیشتر است و باعث گریزان شدن فرزندان از محیط خانواده می شود، زیرا بچه ها در طلاق به یک آرامش نسبی در محیط خانه دست می‏یابند. هر چه همبستگی و تعامل در محیط خانواده کاهش یابد فردگرایی بیشتر می شود و هر فرد هر کاری که می‌خواهد انجام می‌دهد در نتیجه میزان آسیب افزایش می‌یابد.

طلاق خاموش به عنوان یک طلاق غیررسمی، موذیانه در کمین روابط همسران نشسته است و شاید بیراه نباشد که بگوییم اصلی ترین قربانیان را از میان فرزندان خانواده انتخاب می‌کند. کودکان شاهد احترام متقابل بین پدر و مادر نیستند و محبت و عاطفه جای خود را به پرخاشگری داده است. در این شرایط، دور از انتظار نیست که کودکان هم مثل والدین، برای تحمل شرایط، به کناره گیری از روند زندگی عادی روی بیاورند و به گفته آسیب شناسان اجتماعی بیشترین افراد بزهکار جامعه را تشکیل می‌دهند. فرجاد در پژوهش خود نشان می‏ دهد در خانه هایی که والدین به طور مستمر با یکدیگر درگیری دارند؛ نبود روابط عاطفی بین والدین و خشونت عامل اصلی در بزهکاری نوجوانان و جوانان محسوب می شود.

۶-۳-۱-۲- آسیب شناسی طلاق بر زن و مرد:

اکثر تحقیقات که در سال‌های اخیر صورت گرفته نشان می‌دهد در خانواده هایی که یکی از والدین در آن حضور ندارد رشد عاطفی، اجتماعی و حتی عقلی کودکان آسیب دیده است. در احساسات کودکان خانواده گسسته، اضطراب و ناایمنی، بی اعتمادی و همچنین بدبینی و سوء ظن و احساس محرومیت دایم از پدر و مادردیده می شود. البته خانواده‏ی گسسته به خودی خود اثر مخرب ندارد بلکه کیفیت این جدایی مهم است، مثلاً اگر طلاق در سال‌های اول زندگی صورت گیرد تأثیرات سوء آن بیشتر از مرگ یکی از والدین خواهد بود.

مهمترین اثری که طلاق بر فرد مطلقه دارد احساس جدا شدن، تنهایی و منزوی شدن فرد است که این اتفاق احتمال سوء تعبیر و حتی خودکشی را افزایش می‌دهد در اینجا است که فرد از زندگی لذت نمی‌برد و احساس پوچی می‌کند. بااین احساس، بدبینی فرد نسبت به جنس مخالف و تعمیم آن نسبت به سایر افراد جامعه شکل می‌گیرد. یک عامل که باعث تشدید این حس می‏ شود، ترحم افراد جامعه نسبت ‌به این افراد است و یا برچسب هایی است که به آن ها می‏زنند. در نتیجه فرد احساس کمبود بیشتری کرده و تنهایی او تشدید می‌شود. از طرفی دلسوزی بیش از حد اطرافیان و جامعه نیز باعث مشکلات روحی در افراد مطلقه و احساس بی اعتمادی در آن ها می‌شود (شکرکن، ۱۳۸۵).

طلاق تأثیرات متفاوتی بر زن و مرد می‌گذارد و این تأثیر می‌تواند برحسب شرایط، متفاوت باشد و بستگی ‌به این دارد که علت طلاق چه بوده. مثلاً زنی که به علت اعتیاد همسرش از او جدا شده و حضانت و سرپرستی فرزندان را نیز بر عهده گرفته است طبیعی است که در خانه پدری جایگاه خوبی نداشته و مجبور است برای تأمین هزینه های زندگی خود و فرزندانشان از هر راهی کسب درآمد کند که متأسفانه عده ای از زنان مطلقه به باندهای فساد گرایش پیدا می‌کنند.یکی دیگر از تبعات و تأثیرات طلاق بر زندگی زنان مطلقه به وجود آمدن پدیده «قاچاق زنان» است زیرا هیچ نهاد و سازمانی در جامعه عهده دار مسئولیت حمایت مادی و معنوی از زنان مطلقه و کودکان طلاق نیست.

تأثیر طلاق بر روی مردان نیز به صورت ناهنجاری ها بروز می‌کند؛ به عبارت دیگر وقتی مردی از همسر خود جدا می شود با مشکلات و ناراحتی‌های روحی و روانی فراوانی روبه رو می‌شود، زیرا او دیگر حاضر نیست و نمی‌تواند برای ادامه زندگی به درون خانواده پدری خود بازگردد؛ ‌بنابرین‏ ترجیح می‏ دهد که در خانه ای به صورت تنها و مجردی زندگی کند. این گونه مردان معمولاً برای رهایی از تنهایی به دوستان ناباب پناه برده و به فساد اخلاقی گرایش پیدا می‌کنند. از سایر تبعات طلاق بر روی مردان می‏توان به گرایش آن ها به سوی استعمال مواد مخدر و الکل اشاره کرد. مردان تحت چنین شرایطی برای فراموش کردن مشکلات سعی می‌کنند از این گونه مواد به عنوان آرامش بخش و تسکین دهنده استفاده کنند. گرایش به سرقت، جیب بری و… از سایر تأثیرات طلاق بر روی مردان مطلقه است.

تحقیق ظهیرالدین و خدایی‏فر (۱۳۸۲)، در اصفهان نشان داد رفتارهای تعاملی، روابط مختل بین فردی، خلقبی‌ثبات، خودبیمار انگاری، بدگمانی، اختلال انطباق، افسردگی، انزوا، تفکر غیرمعمول، اضطراب، وسواس و هراس بیشترین یافته ها در نیمرخ شخصیتی مراجعین طلاق بود.

در تحقیقی به بررسی و مقایسه‏ سلامت روانی فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندان‏شان را دارند با فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندان‏شان از آن‏ها سلب شده است پرداخته شد،نتایج یافته ها نشان داد که:۱-بین سلامت روانی مادرانی که حضانت فرزندان‏شان را به عهده دارند با مادرانی که حضانت فرزندان‏شان از آن ها سلب شده است، به استثنای خرده مقیاس کنش اجتماعی، تفاوت معناداری وجود ندارد.۲-بین سلامت روانی فرزندانی که حضانت آن ها بر عهده‏ی مادران‏شان است با فرزندانی که حضانت آن ها از مادران‏شان سلب شده، تفاوت معناداری وجود دارد.۳-بین سلامت روانی مادران و سلامت روانی فرزندان آن ها تفاوت معناداری وجود دارد(حسینیان، ۱۳۸۲).

در پژوهش دیگری نشان داد که زوج‏هاى متقاضى طلاق از لحاظ سازگارى در زیر مقیاس‏هاى روان‏شناختى شامل جنبه شناختى، اجتماعى، رفتارى، عاطفى، رفتار جنسى و رفتار مذهبى(به عنوان یک مقیاس مستقل) با زوج‏هاى عادى تفاوت معنى‏دار داشته‏اند.این پژوهش تفاوتهاى معنى‏دار بین زوج‏هاى متقاضى طلاق وعادى، ‌در مورد همشهرى بودن یا نبودن، طول مدت ازدواج زوج‏ها، میانگین سنى زوج‏هاى متقاضى طلاق و زوج‏هاى عادى را نیز نتیجه‏گیرى ‌کرده‌است (شکرکن، ۱۳۸۵).

۷-۳-۱-۲- راه های کاهش وقوع طلاق

شاخه چهارم : مدیریت یا تنظیم هیجان‌ها : توانایی عمومی تسهیل و هدایت هیجان‌ها در جهت حمایت از یک هدف اجتماعی است . در این شاخه مهارتهایی مطرح می‌شوند که امکان برخورد گزینشی با هیجانات را به افراد می‌دهند.به عبارت دیگر به آن ها امکان می‌دهند تا هیجان ها را در خود ودیگران نظارت و مدیریت کنند.سالووی وگراول (۲۰۰۵ ) شاخه چهارم را شامل توانایی به قانون و نظم در اوردن احساسات هم در خود و هم در دیگران می دانند مثلاً زمانی که افراد وقت کوتاه دارند دستپاچه می‌شوند و کنترل خود را از دست می‌دهند ‌بنابرین‏ یک فرد با هوش هیجانی بالا می‌تواند به شدت هیجانات را کنترل کند و آن ها را برای دستیابی به اهداف خود تحت هدایت در اورد)مایرو و سالووی به نقل از شفیعی تبار، ۱۳۸۵).

مدل هوش هیجانی بار-اون

یکی دیگر از نظریه پردازان مدل‌های هوش هیجانی بار-اون است .هوش هیجانی به وسیله بار-اون ‌به این صورت تعریف شده است :یک دسته از مهارت‌ها، استعدادها، و توانایی‌های غیر شناختی که توانایی موفقیت فرد را در مقابله با فشارها و اقتضاهای محیطی افزایش می‌دهد (عرفان منش، ۱۳۸۶)مدل بار-اون یک فرایند است تا یک برون داد یا راندمان (پینز ، ۲۰۰۶)این مدل همچنین فرایند مدار است تا نتیجه مدار، در این مدل هوش هیجانی و مهارت‌های هیجانی طی زمان رشد می‌کنند . طی زندگی تغییر می‌کنند و می توان با اموزش و برنامه های اصلاحی مانند تکنیک های درمانی ان را بهبود بخشید.بار-ان برای نخستین بار در سال ۱۹۸۰ موضوع هوش هیجانی را مطرح کرد و در همان سال شروع به تهیه و تدوین پرسشنامه هوش هیجانی کرد .او در سال ۱۹۹۷ موفق به تهیه پرسشنامه ای برای سنجش هوش هیجانی شد.(احدی ،۱۳۸۶ )) .بار-ان به نقل علی زاده ،۱۳۸۵) هوش هیجانی را عامل مهمی در شکوفایی توانایی افراد برای کسب موفقیت در زندگی تلقی می‌کند و ان را با سلامت عاطفی و در مجموع سلامت روانی افراد مرتبط می‌داند.از دیدگاه وی هوش هیجانی را می توان با پنج مؤلفه‌ و ۱۴ عامل تشریح کرد. مؤلفه‌ های این مفهوم شامل :الف.مؤلفه‌ درون فردی شامل:)خوداگاهی هیجانی:توانایی برای فهم و بازشناسی احساسات شخصی .قاطعیت:توانایی برای بیان احساسات، باورها،افکار و دفاع از حقایق شخصی به شیوه غیر تخریبی ( مفید ) .عزت نفس: توانایی احترام و پذیرش خویشتن .خود شکوفایی: توانایی شکوفا ساختن ظرفیت‌های بالقوه شخصی .استقلال:توانایی برای خود راهبر شدن ( هدایت خویشتن) و خود کنترلی در فکر کردن و فعالیت‌ها و ازاد بودن از وابستگی هیجانی .(ب.مؤلفه‌ های میان فردی شامل:)همدلی:توانایی اگاه بودن و درک احساسات دیگران و ارزش دادن به آن ها .روابط بین فردی:توانایی ایجاد و حفظ روابط رضایت بخش متقابل که به وسیله نزدیکی عاطفی و صمیمیت ، محبت کردن و محبت گرفتن توصیه می شود .مسئولیت اجتماعی:توانایی بروز خود به عنوان یک عضو دارای حس همکاری مؤثر و سازنده در گروه(.

ج.مؤلفه‌ های سازگاری شامل: )واقع گرایی(ازمون واقعیت):یعنی توانایی ارتباط میان انچه عیناً تجربه می شود با انچه عیناً وجود دارد،سنجش میزان ارتباط واقعیت،شامل تحقیق ‌در مورد شواهد عینی برای تأیید،توجیه و اثبات احساسات ،ادراکات و اندیشه ها است.حل مسئله:توانایی شناسایی و تعریف مشکلات و یافتن راه حلهای ‌موثر برای آن.

د.مؤلفه‌ های خلق و خوی عمومی شامل ):خوش بینی :توانایی روشن دیدن زندگی و داشتن نگرش مثبت به هنگام بدشانسی که حاکی از امید به زندگی و رویکرد مثبت به ان است.شادمانی:توانایی رضایت از زندگی ، لذت بردن از خود و دیگران و شاد بودن که شامل رضایت از خود ، خشنودی کلی و توانایی لذت بردن از خود و دیگران و شاد بودن که شامل رضایت از خود ، خشنودی کلی وتوانایی لذت بردن از زندگی است.(

و: مؤلفه‌ های تنیدگی شامل: تحمل استرس یا تنیدگی : توانایی برای مقاومت در برابر حوادث دردناک و موقعیتهای تنش زا .کنترل تکانه:توانایی برای مقاومت یا به تأخیر انداختن یک تکانه ، کشاننده وسوسه انگیز. (احدی ، ۱۳۸۶).

مدل هوش هیجانی گلمن

تعریف گلمن روانشناس امریکایی (۱۹۹۵)، از هوش هیجانی بدین صورت است که دو شیوه متفاوت از اگاهی ودانستن را بیان می‌کند :شیوه عقلانی و شیوه هیجانی و زندگی روانی انسان را ناشی از تعامل کارکرد هر دو عامل می‌داند. او معتقد است به جای نادیده گرفتن هیجانات ، شخص باید به طور هوشمندانه با آن ها مواجه شود ؛ تنها با هوش هیجانی می توان خود را برای پایداری در مقابله با ناکامی برانگیخت . حالات روحی و خلق و خوی خود را تنظیم کرد و ارضای نیاز به تعویق انداخت و از غرق شدن تفکر در مسائل نارحت کننده اجتناب کرد یا با دیگران همدلی نمود (ابراهیمی، ۱۳۸۳ )گلمن هوش هیجانی را اینگونه تعریف می‌کند : (توانایی شناخت احساسات خود ودیگران برای ایجاد انگیزه در خودمان و ارتباطاتمان) هوش هیجانی هم شامل عناصر درونی است هم بیرونی : عناصر درونی: میزان خوداگاهی، خودانگاره، احساس استقلال و ظرفیت، خودشکوفایی و قاطعیت است.عناصر بیرونی: روابط بین فردی، سهولت در همدلی و احساس مسئولیت می شود .همچنین هوش هیجانی شامل ظرفیت فرد برای قبول واقعیات، انعطاف پذیری، توانایی حل مشکلات هیجانی و توانایی مقابله با استرس و تکانه ها می شود (احدی، ۱۳۸۶ ). هوش هیجانی را از هوش عقلی جدا کرده و به نظر او هوش هیجانی شیوه بهتر هوش عقلی را از طریق خود کنترلی ، اشتیاق و پشتکار و خود انگیزی شکل می‌دهد.گلمن می‌گوید : هوش هیجانی یعنی توانایی مهار تمایلات عاطفی و هیجانی خود، درک خصوصی ترین احساسات دیگران و رفتار ارام و سنجیده در روابط انسانی و خلاصه همان‌ طور که ارسطو گفته است : مهارت در بموقع عصبانی شدن در حدود و اندازه معقول ، در زمان مناسب و با دلیل موجه، به عبارت دیگر کسی که از هوش هیجانی بالا برخوردار است می‌تواند به خوبی احساسات خود را مهار کرده و آن ها را به شکل مناسب بیان کند . چنین فردی به دلیل داشتن احساس همدلی بالا و کنترل مناسب بر هیجانات خود در روابط بین فردی موفق تر است و در نتیجه از امکانات و موقعیتهای بهتری در زندگی برخوردار می شود. از نظر گلمن هوش هیجانی به پنج حوزه زیر تقسیم می شود .۱٫ خوداگاهی : توانایی فرد در درک و اگاه بودن از احساسات دیگران.

۲٫ کنترل هیجانات : این مهارت به افراد کمک می‌کند تا از یک راه مناسب اجتماعی به اهداف خود برسد .

۳٫خود انگیختگی : به افراد کمک می‌کند که از احساسات خود برای دستیابی به اهداف استفاده نمایند .

۴٫ همدلی : توانایی درک و چگونگی احساسات یک فرد که با احساس تالیف کردن فرق می‌کند فرد خود را به جای دیگران می‌گذارد . ۵٫ مهارت های اجتماعی یا کنترل روابط : چگونگی برخورد با دیگران در شرایط اجتماعی (ریکر^[۷۵] ، ۲۰۰۱ ).

مدل مبتنی بر شایستگی

این مدل برای پیش‌بینی موفقیت در محل کار طراحی شده ، در حقیقت این مدل نظریه ای ‌در مورد عملکرد است که بر مبنای هوش ایجاد شده است . این مدل ترکیبی از توانایی‌های ذهن و برخی ویژگی‌های شخصیتی است که متفاوت از مدل های مبتنی بر توانایی می‌باشد . شایستگی های هیجانی از نظر گلمن عبارت است از توانایی اموخته شده بر مبنای هوش هیجانی که منجر به عملکرد چشمگیر در کار می شود . یعنی مقدار هوش هیجانی توانایی بالقوه برای یادگیری مهارت های کاربردی می‌باشد ( سید جوادین ، ۱۳۸۶ )