معرفی عواطف

مجموعه ای از حالات مانند، خشم، تنفر، شادی، عشق، اندوه، آرزو، ترس و… احساسات هر فرد را تشکیل می‌دهند. همچنین عواطف، گرایش‌ها و احساساتی است که توجّه انسان را از خود به نفع غیر معطوف می‌دارد. عواطف، استعدادی است فطری و از سرمایه‌های مهم آدمی ‌است که در تربیت و کسب فضایل، نقشی اساسی ایفا می‌کند. زندگی انسان از حرارت عواطف گرم می‌گردد. احساسات و عواطف انسانی، زندگی را غنی و پربار ساخته، آن را قابل تحمّل نموده، از یک نواختی بیرون می‌آورد (اسماعیلی یزدی، ۱۳۸۳).
عواطف، یکی از جنبه‌های رفتار انسان است که نقش مهمی در زندگی انسانها دارد. بدون عواطف، زندگی بشر تقریباً خسته کننده و بی معنی می شود . انسان از طریق، همین عواطف است که دنیا را پر از معنی و سرشار از احساسات در می یابد (هریس، ۱۳۸۰).
عواطف، بخشی اساسی از نظام پویای شخصیت آدمی است. ویژگی‌ها و تغییرات عواطف، چگونگی برقراری ارتباط عاطفی و درک و تفسیر عواطف دیگران، نقش مهمی در رشد، سازمان شخصیت، تحول اخلاقی، روابط اجتماعی، شکل گیری هویت و مفهوم خود دارد(لطف آبادی، ۱۳۸۰).
واتسون وکلارک(۱۹۸۸) عواطف را به دو بعد عاطفی پایه تقسیم بندی می‌کنند. یکی عاطفه منفی است. بدین معنی که شخص تا چه میزان احساس ناخرسندی و ناخوشایندی می‌کند. عاطفه منفی یک بعد عمومی از یأس درونی و عدم اشتغال به کار لذت بخش است که به دنبال آن حالت‌های خلقی اجتنابی از قبیل خشم، غم، تنفر، حقارت، احساس گناه، ترس و عصبانیت پدید می‌آید. بعد عاطفی دوم، عاطفه مثبت است که حالتی از انرژی فعال، تمرکز زیاد و اشتغال به کار لذت بخش می‌باشد. عاطفه مثبت در برگیرنده طیف گسترده‌ای از حالت‌های خلقی مثبت از جمله شادی، احساس توانمندی، شور و شوق، تمایل، علاقه و اعتماد به نفس است.

عاطفه منفی

عاطفه منفی^[۱۵۴] با حالت‌ها و خلق و خو‌های احساسی منفی از قبیل شرم، عصبانیت و ترس همبستگی نزدیکی دارد (واتسون و کلارک، تله گن، ۱۹۸۸). افرادی که عواطف منفی بالایی دارند، رفتار‌های کاری غیر بهره وری از جمله رفتار‌های تهاجمی و توهین آمیز نسبت به همکاران، خراب کاری، سرقت و هدر دادن وقت از خود بروز می‌دهند (داگلاس و مارتینکو^[۱۵۵]، ۲۰۰۱).
یافته‌ها نشان می‌دهد که افراد ( با عاطفه منفی بالا) ممکن است از تاکتیک ارعاب و تهدید استفاده کنند و همچنین عصبانیت و عصبی بودن (یعنی یک مفهوم موازی با عاطفه منفی) رابطه مثبت معنی داری با به کار گیری رفتار‌های پی رفت و واپس زده دارد (باس^[۱۵۶]، گومز^[۱۵۷]، هیکنز^[۱۵۸]، لاترباچ^[۱۵۹]، ۱۹۸۷).
عاطفه منفی یک بعد عمومی از یاس درونی و عدم اشتغال به کار لذت بخش است که به دنبال آن حالت‌های خلقی اجتنابی از قبیل خشم، غم و تنفر، حقارت و … پدید می‌آیند. همچنین عاطفه منفی بیانگر مشغولیت ناخوشایند و احساس تحریک پذیری در برابر آرمیدگی است. عاطفه منفی بالا به صورت احساس ناخوشنودی، تحریک پذیری و عصبانیت وجود دارد. سیستم عاطفه منفی نیز برای خودش مبنای عصبی دارد و مسیر‌های ناقل عصبی در آنها سروتونین و آدرنالین است. انتظار رویداد‌های ناخوشایند این مسیر‌ها را فعال می‌کند. وقتی عاطفه منفی افراد پایین است معمولا احساس می‌کنند آرام و آرمیده هستند. عاطفه منفی بیانگر سیستم انگیزشی آزارنده است که تنبیه آن را بر می‌انگیزد و اصولا عاطفه منفی و خلق ناخوش به رفتار اجتنابی کمک می‌کند. عاطفه منفی بر طبق چرخه خواب،بیداری، نوسان و تغییر قابل توجهی ندارد(آرگام^[۱۶۰]، ۲۰۱۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عاطفه مثبت^[۱۶۱]

به نظر می‌رسد در اغلب مردم، این احساس وجود دارد که عاطفه (احساسات، هیجان) می‌تواند بر فرایند تصمیم گیری، و تفکّر آن‌ها، دست کم، در شرایط و رویدادهای معیّن اثر بگذارد. به هرحال، معمولا این گونه است که چنین تأثیری گاهی خلاف قاعده و غیرمعمول بوده و فقط احساسات قوی و نادر از چنین اثری برخوردارند و غالباً فقط احساسات منفی مانند خشم، غم و اندوه، یا ترس بر فرایند فکرکردن تأثیر می‌گذارند. علاوه بر این، بیشتر مردم ظاهراً وقتی عاطفه در فرایندهای تصمیم گیری آن‌ها وارد می‌شود، تأثیراتی مُخرّب بر جای می‌گذارد و تصمیم‌های آن‌ها را غیر عقلانی می‌سازد و با تصمیم‌های آن‌ها در حالت عادی فرق دارد. جالب است که تحقیقات فراوان و رو به افزایش نشان می‌دهند که حتی حالات ملایم و مثبت عاطفی به طور مشخص می‌توانند بر فرایند تفکّر روزمرّه اثر بگذارند، و قاعدتاً این گونه عمل می‌کنند.برای نمونه، مشخص شده که حضور احساسات مثبت نشانه اطلاعات مثبت در حافظه است؛ زیرا دست رسی به چنین تفکراتی را آسان‌تر می‌کند و بنابراین، آن را مناسب تر می‌سازد، به گونه‌ای که اطلاعات مثبت به ذهن وارد خواهند شد(ایزن^[۱۶۲]، ۲۰۰۱). این امر بیانگر این حقیقت است که اطلاعات در ذهن سازمان دهی شده و بر حسب ویژگی عاطفی مثبتشان قابل دست رسی اند و مردم به طور خودجوش، از عاطفه مثبت به عنوان شیوه‌ای برای سامان دهی تفکراتشان استفاده می‌کنند. بنابراین،شواهد حاکی از آنند که جدای از وجود تأثیر نادر بر فرایندهای تفکر،احساسات مثبت عمومی به طور بنیادی درگیر سازمان شناختی و فرایندسازی هستند. عاطفه مثبت حالتی از انرژی فعال، تمرکز زیاد و اشتغال به کار لذت بخش می‌باشد. عواطف مثبت را می‌توان به مفاهیمی مانند خوشی، وجد، رضایت، غرور، محبت و شور تقسیم بندی کرد. عاطفه مثبت در برگیرنده‌ی طیف وسیعی از حالت‌های خلقی مثبت از جمله شادی، احساس توانمندی، شور و شوق، تمایل، علاقه و اعتماد به نفس است. عاطفه مثبت یک ویژگی عاطفی آگاهانه بوده که رابطه مثبت و معنی داری با حالات و خلق و خو‌های احساسی مثبت از جمله اشتیاق و علاقه مندی دارد(واتسون، کلارک، ۱۹۸۸).
متخصصان علوم رفتاری به عاطفه مثبت در مقایسه با عاطفه منفی توجه کمتری کرده‌اند. شاید علت اصلی، فقدان داده‌های کافی در این مورد باشد.در شرایط طبیعی، عواطف مثبت منجر به رفتار‌های کاری غیر بهره ور نمی‌شوند (پیریوی و اسپکتور^[۱۶۳]، ۲۰۰۲). ذکر این نکته مهم است که تاثیر احساسات مثبت بر فرایند‌های تفکر و به ویژه بر نتایج حاصل از وظایف مقرر شده (مانند قضاوت، رتبه بندی، تنظیم و دسته بندی)به ویژگی‌های وظیفه و شرایط و وضعیت بستگی دارد. با این وجود، تاثیر مشخص، قابل اسناد و قابل درک است. بررسی تاثیر عاطفه مثبت بر روی ادراکات (مربوط به) شغل و رضایتمندی نیز نشان داد مردمی که در آن‌ها عاطفه مثبت ایجاد شده بود، روابط کاری آنها پرثمر تر و رضایت بخش تر است. عاطفه مثبت خلاقیت، ابتکار، آزادی اندیشه و شیوه‌های جدید نظر کردن به اشیا و امور، تنوع در اندیشیدن و تحقیق و تلاش برای یافتن چیزهای جدید را موجب می‌شود(تا جایی که وضعیت در معرض خطر قرار نداشته باشد).حتی در جایی که وضعیت نامعلوم یا دشوار است، به هر حال، عاطفه مثبت بسیاری از این نو آوری‌ها، جریانات آزاد را( هر چند خطر پذیر نباشد)،به وجود می‌آورد و بنابراین، سازگاری را به خوبی تسهیل می‌کند(واتکینز و همکاران^[۱۶۴]، ۲۰۰۶).
به طور کلی، احساسات مثبت عام،ظاهرا فعالیت‌هایی را به وجود می‌آورند که موجب لذت و تقویت آن احساسات می‌شوند، اما از راه‌های عقلانی،قابل پاسخ و مناسب. علاوه بر آن،این احساسات، منافع زیادی را (جدای از سعادت ذاتی آن‌ها) فراهم می‌کنند. آن‌ها انعطاف پذیری را افزایش می‌دهند و می‌تواند حل مسئله خلاق را آسان کنند، مردم را قادر سازند تا با بهره گرفتن از راه حل‌هایی، بر مسائل دشواری که دیگران در نهایت،حل آن‌ها برایشان سخت است، فائق آیند( در عین حال که از انجام کار‌های عادی کم نشود) و در بعضی موارد، مردم خواهند توانست راه حل‌هایی برای بر طرف کردن کشمکش‌های درون فردی پیدا کنند. یافته‌ها حاکی از آن هستندکه عاطفه مثبت مایه دقت در کار و نیز موجب ارتباطات شناختی گسترده در پاسخ به اطلاعات مربوط به انگیزه خنثی می‌شود(مادام که مانع تداعی کلمات منفی گونه نباشد). عاطفه مثبت قدرت انتخاب افراد را برای گزینش از مجموعه ای که اعضای مطمئن و لذت بخش دارد،افزایش می‌دهد. البته از لحاظ اجتماعی معروف است که عاطفه مثبت فرآیندهای مهم گوناگونی از سخاوت، سودمندی و مسئولیت را در اغلب شرایط و موقعیت‌ها ایجاد می‌کند(بری و‌ هانسن^[۱۶۵]، ۱۹۹۶).
تأثیر عاطفه بستگی دارد به اینکه فرد درباره چه چیزی فکر می‌کند، و این اثر تنها با حالت عاطفی مشخص نمی‌شود، بلکه با عاطفه مرتبط با جنبه‌های گوناگونِ وضعیت مشخص می‌گردد، و این دو با یکدیگر در اهداف،قضاوت‌ها و انتظارات فرد تأثیر می‌گذارند. نواحی مغز تحت تأثیر انتقال دهنده‌های عصبی( به ویژه دوپامین)مرتبط با عاطفه مثبت، در اثرات مربوط به احساسات نقش ایفا می‌کنند، اما این تنها یکی از چند تأثیری است که با یکدیگر، برایند فرایندهای شناختی و رفتار را معیّن می‌کنند. به رغم تعامل پیچیده عواملی که اثر غایی عاطفه را بر روی فرایندهای تفکر و رفتار مشخص می کند، چند نتیجه کلی نیز می‌توان ارائه داد: عاطفه مثبت موجب بازبینی و لذت بردن از ایده‌ها و احتمالات جدید و شیوه‌های جدیدِ نظر کردن به اشیاء ـ بخصوص در وضعیت‌های لذت بخش یا اطمینان آور ـ می‌گردد(ایروانی، ۱۳۷۱).

افزایش عواطف مثبت

داشتن احساس و عواطف مثبت، احساسی درونی است که بیشتر از طریق علایم و نشانه‌های غیر کلامی، حالت چهره، وضع بدن، حرکات چشم و لب نمایان می‌شودفرهنگ حاکم بر جامعه شیوه بروز احساسات منفی یا مثبت را در موقعیت‌های مختلف به افراد القا می‌کند. لحن صدا بهترین نشانه حالات احساسات منفی یا مثبت را در موقعیت‌های مختلف به افراد القا می‌کند. لحن صدا بهترین نشانه حالات احساسات فردی که نشان می‌دهد وی دارای عواطف منفی و مثبت است یا اینکه تظاهر به داشتن آن احساسات می‌کند. برای اینکه بفهمیم و مطمئن بشویم احساس دیگران چگونه و چیست باید بدانیم همه شواهد موجود در پیام‌هایی که می‌فرستد هماهنگ هستند یا خیر؟چهره بشاش اما سخنان مایوس کننده نشانه تظاهر و عدم صداقت است. سخنان خوشایند کسی که از چهره اش عواطف و احساسات مثبت هویدا نیست نیز نشانه طعنه و نیشخند است(هریس، ۱۳۸۰).
احساسات مثبت ترکیبی از عواطف مثبت از جمله خوشحالی، هیجان و برانگیختگی است در صورتی که احساسات منفی ترکیبی از عواطف منفی چون احساس ملال،بی علاقگی و افسردگی می‌باشد.نقش بازی کردن و خود نبودن، عواطف منفی را زیاد خواهد کرد. شناسایی افکار غیر منطقی و خطاهای شناختی و با آنها مقابله کردن. وقتی عاطفه مثبت افراد بالا است، معمولاً احساس می‌کنند علاقه‌مند، پر انرژی، هوشیار و خوش بین هستند،در حالی که وقتی عاطفه مثبت افراد پایین است، معمولاً احساس می‌کنند خموده، بی تفاوت و خسته هستند، عاطفه مثبت بیانگر سیستم «انگیزشی اشتیاقی» است که پاداش آن را بر می‌انگیزد.(واتسون و کلارک، ۱۹۸۸).

خلاصه فصل

در این فصل ابتدا به مسئله سومصرف مواد و سپس ملاک های تشخیصی سومصرف مواد در DSM-IV-TR پرداختیم. سپس توضیح مختصری در مورد مت آمفتامین و اثرات آن روی دستگاه عصبی مرکزی داده شد. همچنین به نقش دوپامین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی مهم در اعتیاد و ارتباط آن با مت آمفتامین پرداخته شد.اثرات کوتاه مدت و بلند مدت و آسیب های مغزی ناشی از سومصرف مت آمفتامین مطرح شد. سپس سبب شناسی وابستگی به مواد و عوامل موثر در آن و درمان های رایج در این زمینه گفته شد.
در ادامه به مبحث درمان وابستگی به مواد و روش تحریک مغزی و نواحی مغزی درگیر در این روش درمانی پرداخته شد. همچنین فاکتور های مهم در طراحی پروتکل درمان و نکات مراقبتی استفاده از این روش مطرح شد. سپس مبانی نظری ولع مصرف مواد و ابزارهای اندازه گیری آن با توجه به رویکرد تبیین کننده شان بطور مفصل بررسی شد. در آخر بحث خلق و خو و عواطف در ارتباط با وابستگی به مواد مطرح شد.

فصل سوم

روش پژوهش

در این فصل ابتدا به بررسی روش انجام پزوهش و بخش های مختلف آن پرداخته می شود. سپس جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری توضیح داده می شود. در ادامه ابزار های جمعع آوری داده ها و همچنین آزمون های به کار رفته جهت تحلیل داده ها توضیح داده می شود.

روش انجام پژوهش

پژوهش حاضر از حیث هدف جز پژوهش های کاربردی و از منظر روش، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه می باشد.

شرکت کنندگان

جامعه آماری پژوهش حاضر دربرگیرنده افراد وابسته به مت آمفتامین بین ۲۰ تا ۴۵ سال مقیم در مرکز اقامتی درمان اجتماع مدار رهایی بودند که در بازه زمانی اواخر فروردین ماه تا اواخر مرداد ماه ۱۳۹۴ اقامت داشتند.روش نمونه گیری از نوع در دسترس و داوطلبانه بود.به این صورت که پس از هماهنگی و ارائه توضیحات لازم به مسئولان مرکز اجازه ی ورود به مرکز و تعامل با مقیمان داده دشد.در طی یک جلسه که تقریبا تمام مقیمان حضور داشتند توضیحات لازم به منظور آگاه سازی آن ها از روند و ماهیت کار ارائه شد و سپس از افرادی که مایل به همکاری و شرکت در پژوهش بودند دعوت به عمل آمد. در نتیجه لیستی از اسامی شرکت کنندگان تهیه شد. سپس پژوهشگر با مراجعه به دفتر اداری مرکز پرونده پزشکی افراد حاضر در لیست را مطالعه و از افراد واجد شرایط دوازده نفر را انتخاب نمود.بر اساس آزمون ولع القایی افرادی که نمره ولع آنها کمتر از بیست بود از شرکت در پژوهش کنار گذاشته شدند که در این میان دو نفر از شرکت کنندگان مجبور به ترک پژوهش شدند.همچنین، دو نفر دیگر از شرکت کنندگان به دلیل نا مشخصی بعد از جلسه سوم درمان از ادامه شرکت در پژوهش انصراف دادند و در نهایت هشت نفر تا پایان پژوهش همکاری داشتند.
شرایط ورود به پژوهش عبارتند از:
الف- شرکت کننده بین بیست تا چهل و پنج سال باشد.
ب- فاقد هر گونه بیماری روانی تشخیص داده شده توسط متخصص باشد.
ج- سابقه تشنج و صرع نداشته باشد.
د- هیچ گونه شئی فلزی در ناحیه سر (ایمپلنت) نداشته باشد.
ه- راست دست باشد.
و- حداقل سابقه ی شش ماه مصرف مداوم مت آمفتامین (شیشه) به میزان یک چهارم گرم بصورت روزانه داشته باشد.
ز- علت مراجعه به مرکز درمانی صرفا مصرف شیشه باشد.
ح- تا یک ماه قبل در هیچ برنامه درمانی به غیر از برنامه خود مرکز شرکت نکرده باشند.
خ-به مدت حداقل یک ماه در مرکز اقامت داشته باشد.
ف- حداقل تحصیلات سیکل باشد.

ابزارهای پژوهش

آزمون ولع القایی با نشانه^[۱۶۶]

این آزمون بر اساس الگوی بازفعال سازی نشانه ساخته شده است. در این روش ها، که مبتنی بر نظریات شرطی سازی می باشند، از نشانه های عموماً تصویری مربوط به مصرف مواد، برای القاء ولع­ مصرف در بررسی ها بهره گرفته می شود.فرض اساسی روش های القای ولع­ مصرف، با بهره گرفتن از بازفعال سازی نشانه این است که الگوی پاسخ به محرک‌های القاکننده ی ولع­ مصرف، به عنوان عملکردی از تجارب اولیه فرد با آن محرک،برای افراد و شرایط مختلف،متفاوت است.به طور معمول،فرض این است که تفاوت در واکنش به محرک های مربوط به دارو، احتمالاً از تجارب شرطی شدن ایجاد می شود و ناشی از تاریخچه ی مصرف آن دارو توسط فرد است (مکری، اختیاری، عدالتی و گنجگاهی، الف۱۳۸۷).
برای ساخت این آزمون از نرم افزار سوپر لب پرو نسخه ۴ استفاده شد. تعداد ۲۰ تصویر که در چهار طبقه مختلف شامل ماده محرک(شیششه)،ابزار مصرف،کشیدن و نشانه های مرتبط با مصرف گنجانده شده بودند برای شرکت کننده نمایش داده می شد و ایشان می بایست میزان ولع القا شده توسط تصویر را در یک طیف ۰ تا ۱۰۰ درجه ای مشخص کند.تصاویر استفاده شده توسط اختیاری و همکاران در آزمایشگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد تهیه و نرم شده بودند (اختیاری و همکاران،۲۰۰۹).

مقیاس عاطفه مثبت و عاطفه منفی

این مقیاس توسط واتسن،کلارک و تلگن^[۱۶۷] (۱۹۸۸) ساخته شده است.ابزار خودسنجی ۲۰ آیتمی هستند و برای اندازه ­گیری دو بعد خلقی یعنی “عاطفه­ی منفی” و “عاطفه­ی مثبت” طراحی شده ­اند(واتسن و همکاران، ۱۹۸۸).هر خرده مقیاس ۱۰ آیتم دارد."مقیاس­های عاطفه­ی مثبت و عاطفه­ی منفی” یک ابزار خودسنجی است و با تغییر دستورالعمل می­توان هم شق “حالتی” آن را سنجید و هم شق “خصیصه­ای"؛ اگر چارچوب زمانی به هفته جاری اشاره کند شق حالتی عاطفه سنجیده می­ شود و اگر زمان طولانی­تر در نظر گرفته شود، شق خصیصه­ای سنجیده می­ شود. دامنه­ نمرات برای هر خرده مقیاس ۱۰ تا ۵۰ است.
شیوه نمره گذاری
آیتم­هاروی یک مقیاس پنج نقطه­ای(۱=به هیچ وجه، ۲=کمی، ۳=متوسط، ۴=زیاد، ۵=بسیار زیاد)از سوی شرکت کننده رتبه ­بندی می­شوند.
بررسی روایی و پایایی
“مقیاس­های عاطفه­ی مثبت و عاطفه­ی منفی"از ویژگی­های مطلوب روان­سنجی برخوردار است.ضرایب سازگاری درونی (آلفا) برای خرده مقیاس عاطفه مثبت، ۸۸/۰ و برای خرده مقیاس عاطفه منفی، ۸۷/۰ است.در اعتبار آزمون از راه بازآزمانی با فاصله ۸ هفته­ای برای خرده مقیاس عاطفه مثبت، ۶۸/۰ و برای خرده مقیاس عاطفه منفی، ۷۱/۰ گزارش شده است (واتسن و همکاران، ۱۹۸۸). از لحاظ روایی نیز همبستگی­های میان این خرده مقیاس­ها با برخی ابزارهای سنجش که سازه­های مرتبط با این عواطف را می­سنجند مانند اضطراب و افسردگی نیز بالا گزارش شده است. برای نمونه، همبستگی خرده مقیاس عاطفی منفی با سیاهه­ی افسردگی بک(BDI)، ۵۸/۰ و همبستگی خرده مقیاس عاطفه مثبت با این پرسشنامه، ۳۶/۰ و نیز همبستگی خرده مقیاس عاطفه منفی با مقیاس اضطراب آشکار پرسشنامه اضطراب آشکار- نهان، ۵۱/۰ و همبستگی خرده مقیاس عاطفه مثبت با مقیاس اضطراب آشکار، ۳۵/۰ گزارش شده است (واتسن و همکاران، ۱۹۸۸). در پژوهش گروئنوالد، ریف، مروزک و سینگر^[۱۶۸] (۲۰۰۸) ضریب آلفای کرونباخ هر دو مقیاس عاطفه مثبت و منفی برابر با ۸۶/۰ و ۹۱/۰ به دست آمد. بخشی­پور و دژکام (۱۳۸۴) اعتبار این دو خرده مقیاس را در یک نمونه­ دانشجویی برابر با ۸۷/۰ به دست آورد.بخشی، دائمی و آجیل­چی(۱۳۸۸)همسانی درونی این دو مقیاس را در یک نمونه دانشجویی ۸۵/۰ به دست آوردند که از اعتبار مطلوبی برخوردار بود.
دستگاه Activadose: این دستگاه ساخت آمریکا می باشد.دارای دو الکترود با پد های ۵*۷ می باشد. ماکزیمم شدت جریان وارد شده به بوسیله این دستگاه ۴ میلی آمپر می باشد.منبع تغذیه دستگاه باطری ۹ ولتی می باشد.

‏۰۱دستگاه تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز

۵-۶-۱ پیشنهادهای مبتنی بر نتایج تحقیق ۱۱۷
۵-۶-۲ پیشنهادها برای تحقیقات آتی ۱۱۹

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۷ خلاصه فصل ۱۲۰
منابع و مأخذ ۱۲۱
منابع فارسی ۱۲۲
منابع لاتین ۱۲۵
پیوست‌ها ۱۲۶
چکیده
افزایش سودآوری یکی از اهداف اصلی و مهم واحدهای اقتصادی است؛ شناسایی عوامل تاثیرگذار بر سودآوری می‌تواند مدیران مالی را در شناخت بهتر از واحد اقتصادی کمک کند. عوامل سودآوری بانک‌ها به دو عامل تحت کنترل مدیریت(داخلی) و خارج از کنترل مدیریت(خارجی) تقسیم بندی می‌شود.
در این تحقیق به اهم عوامل مؤثر تحت کنترل مدیریت بر سودآوری تاکید شده است و مورد مطالعه، مدیریت شعب^[۱] بانک نمونه^[۲] می‌باشد که برای سالهای ۱۳۹۱-۱۳۸۷ به مدت پنج سال، که ۳۰ مدیریت شعب مورد مطالعه قرار گرفته است. داده‌ها و اطلاعات تحقیق از طریق کتابخانه‌ای و مصاحبه گردآوری شده است؛ در این تحقیق شش عامل حجم سپرده، مدیریت تسهیلات، مدیریت نقدینگی، ریسک اعتباری، مدیریت هزینه و تعادل بین منابع و مصارف بعنوان متغیر مستقل و بازده داراییها (ROA) بعنوان متغیر وابسته تلقی گردیده که میزان تاثیرگذاری و معنی داری عوامل شش گانه بر سودآوری مورد آزمون قرار گرفته است؛ روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از: آزمون فرضیه‌ها، آزمون دوربین واتسون، آماره کولموگروف- اسمیرنف(K-S)، آزمون فیشر، همبستگی پیرسون، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون که با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS 20 می باشد.
نتایج این تحقیق حاکی از آن است که بین همه متغیرهای مستقل (به جز متغیر مدیریت تسهیلات) با سودآوری، همبستگی معناداری وجود دارد که متغیرهای مدیریت نقدینگی و تعادل بین منابع و مصارف رابطه مستقیم و متغیرهای حجم سپرده، ریسک اعتباری و مدیریت هزینه رابطه معکوس با سودآوری دارند. باتوجه به مدل رگرسیون خطی مطرح شده در تحقیق با دو متغیر مدیریت هزینه و مدیریت تسهیلات می‌توان تا میزان ۴/۸۴ درصد سودآوری را پیش بینی نمود.
واژه های کلیدی: سودآوری، تحت کنترل مدیریت، سپرده، تسهیلات، مدیریت نقدینگی، مصارف
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱مقدمه
انسان از بدو تولد تا پایان زندگی رابطه ای دوجانبه و تنگاتنگ با سازمان‌ها داشته امروزه در اقتصاد کشورها سهم قابل توجهی به بخش خدمات تعلق دارد و در بخش خدمات نیز بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری از نقش برجسته و ممتازی برخوردارند. هر فعالیتی که مستلزم کسب سرمایه و منابع مالی باشد، بی تردید به دخالت بانک‌ها و موسسات مالی نیازمند است. این نکته همواره مورد سوال بوده است، که بانک‌ها چگونه می توانند موثرتر و ثمر بخش‌تر ارائه خدمت نمایند و با بکارگیری چه شیوه‌ای از مدیریت می توانند به این مهم دست یابند.
هدف اصلی بانک‌ها و یا هر واحد اقتصادی علاوه بر ایفای مسئولیت‌های اجتماعی^[۳]، افزایش ارزش آن است. در راستای دستیابی به هدف اصلی بانک، نیل به افزایش کارآیی و بهره‌وری، افزایش سهم بازار، افزایش سودآوری، رشد و توسعه مورد توجه قرار می گیرد.
بانک‌ها، بنگاههای اقتصادی هستند که ریشه در ساخت و ساز اقتصادی بخش خصوصی دارند و مشابه دیگر بنگاههای تولیدی در اقتصاد، تحت برنامه و هدف حداکثر کردن سود می‌توانند خدمات خود را به صورت بهینه عرضه کنند. از نگاه مؤسسین و سهامداران، بانک یک موسسه تجاری است که برای کسب سود از طریق انجام معاملات پولی و اعتباری بوجود آمده است. از نظر این گروه کوشش مدیران بانک باید متوجه تأمین حداکثر منافع ممکن باشد. لذا بررسی عوامل مؤثر مالی در سودآوری بانک‌ها با توجه به گستردگی شعب بانک‌ها و رشد روزافزون بانک‌های خصوصی و مؤسسات مالی و اعتباری در سراسر کشور و به دنیال آن حضور در بازار رقابتی، امروزه به عنوان یک نیاز تلقی می‌گردد.
نیاز روز افزون موسسات و سازمانها به اطلاعات صحیح و بهنگام جهت بکارگیری در فرایند تصمیم گیری مدیران، مقوله‌ای اجتناب ناپذیر است. در این راستا سیستم اطلاعات حسابداری ، اطلاعات مالی متنوعی را در اختیار استفاده کنندگان این نوع اطلاعات، خصوصا “مدیران هر سازمان” قرار می دهد.
در این فصل به بررسی کلیات پژوهش پرداخته شده است. ابتدا مسئله اصلی پژوهش بیان می‌گردد و سپس به ضرورت انجام پژوهش و اهداف مربوطه پرداخته می‌شود. در ادامه به طور مختصر به چارچوب نظری پژوهش و سوال تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس به متعیرها و فرضیه‌های آن، پرداخته شده و در ادامه، به روش تحقیق، جامعه آماری، قلمرو تحقیق، روش های گردآوری داده ها، استفاده کنندگان از نتایج تحقیق، تعریف عملیاتی واژه‌ها و در نهایت به ساختار تحقیق و خلاصه‌ای از این فصل پرداخته می شود.
۱-۲ بیان مسأله
هر پژوهش در واقع با قصد پاسخگویی و راه‌حل‌یابی برای یک مساله‌ی اصلی که در قالب یک پرسش ظهور کرده است، آغاز می‌شود. هر پژوهش برای اینکه انسجام، هدف‌مندی و کاربردی بودن را حفظ کند باید بر حول یک مسأله‌ی اصلی سازماندهی شود. به عبارت دیگر، مسأله‌ی اصلی تحقیق باید یک مسأله علمی باشد. مسأله علمی عبارت از یک دغدغه ذهنی یا واقعی است که نیازمند به پاسخ از طریق فرایند علمی می‌باشد.
انتخاب یک مسأله و صورت‌بندی آن در قالب یک مسأله علمی و بررسی آن با بهره گرفتن از روش‌‌های علمی، شناسایی علل و روابط مربوط به آن و در نهایت برگرداندن آن از زبان علمی به زبان ساده‌تر به منظور ارائه راه ‌حل ‌ها و چاره‌جویی‌ها، وظایف اصلی یک پژوهشگر را تشکیل می‌دهد. بیان موضوع تحقیق به زبان علمی، در واقع همان طرح مسأله‌ی تحقیق در قالبی روشن و دقیق براساس ضوابط علمی است(محمدی،۱۳۹۲،ص۴۵).
بانک‌ها به عنوان واسطه منابع پولی از ارکان اصلی بازارهای مالی شمرده می شوند. آنها یکی از عوامل مهم سیاستهای پولی و مجریانی برای تصمیم‌های اقتصادی بانک مرکزی هستند. بانک ها با قبض و بسط اعتبارات بانکی و هدایت وجوه از بخشی به بخش دیگر، گذشته از کمک به تثبیت اقتصاد در سطح کلان، نقش موثری در تنظیم بخش های اقتصادی نیز عهده دارند. به دلیل عدم توسعه لازم بازار سرمایه در اقتصاد ایران، بانکداری از اهمیت بیشتری برخوردار است و در عمل این بانک‌ها هستند که عهده‌دار تامین مالی بلندمدت می‌باشند(شادکام،۱۳۸۰،ص۳۷).
بانک‌ها از طریق ارائه خدمات بانکی به مشتریان کسب درآمد می نمایند که این از طریق جذب سپرده‌های مردم با نرخ بهره پایین و اعطای تسهیلات با نرخ بهره بالاتر و نتیجه اختلاف دو نرخ، عایدی بانک می‌باشد که به آن حاشیه سود و بهره گفته می شود، صورت می پذیرد. بنابراین هر چقدر بانک بتواند از مقیاس‌های اقتصادی استفاده کند سود حاصل از این عمل بیشتر خواهد بود . اما سودآوری بانک‌ها تحت تاثیر عوامل داخلی قابل کنترل مدیریت بانک و عوامل و شرایط اقتصادی حاکم بر کشورها و عوامل محیطی که بر آن تاثیر می‌گذارند، می باشد. عوامل داخلی، قابل کنترل مدیریت بانک می باشند و آنها اساساً انعکاس اختلاف در سیاست‌های مدیریتی بانک و تصمیم گیری در توجه به منابع و استفاده از مدیریت پرتفوی دارایی‌ها و بدهی‌ها، کفایت سرمایه و مدیریت نقدینگی و هزینه‌ها هستند. انگیزه‌های بالای مدیریتی در انجام بهینه کارها در سودآوری بانک موثر است که می تواند به وسیله بررسی ترازنامه و حساب‌های صورت سود و زیان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. اقلام ترازنامه روشن کننده و بیان کننده تصمیمات و سیاست‌های مدیریت بانک در ارتباط با ترکیب منابع و استفاده از و جوه (مصارف) می‌باشد. هم‌چنین کارایی مدیریت در ایجاد درآمدها و کنترل هزینه‌ها در صورت سود و زیان منعکس می شود(باقری،۱۳۸۵،ص۲).
هدف از ارائه صورتهای مالی نشان دادن وضعیت مالی (ترازنامه)، عملکرد مالی (صورت سود و زیان) و انعطاف پذیری مالی (صورت جریان وجوه نقد) می باشد. برای ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد مالی توجه به سودآوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به منظور داشتن سودآوری مناسب شناسایی عوامل مؤثری که قابلیت کنترل و هدایت دارد مورد توجه مدیران مالی می باشد تا بتوانند طیفی از نقاط قوت و ضعف را شناسایی و در جهت بهبود کاستی‌ها حرکت نمایند.
لذا در این پژوهش به بررسی و تأثیر اهم عوامل مالی موثر بر سودآوری که قابلیت کنترل توسط مدیریت دارد، پرداخته می شود.
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
در این قسمت محقق در یک نگاه کلی اهمیت تحقیق خود را با نوع مساله ای که انتخاب کرده است بیان می کند. اما باید مشخص کند که این تحقیق در چه زمینه ای از اهمیت بیشتری برخوردار است.
محقق سعی می کند اهمیت تحقیق را از دو بعد زیر تشریح کند:
الف) اهمیت تحقیق از نظر تئوری: محقق باید با توجه با دانش و ادبیات موجود ضرورت انجام تحقیق خود را بیان کند.
ب) اهمیت تحقیق از نظر مدیران اجرایی و ضرورت های سازمانی: می توان از طریق ارائه خلاصه ای از نوشته های صاحب نظر و خبرگان آگاه که موضوع را مهم می دانند و خواستار تحقیق بر روی این مسائل هستند اهمیت تحقیق را به اثبات رسانید و یا درباره ی آن استدلال کرد(محمدی،۱۳۹۲،ص۵۲).
برای انجام رقابت در بازارهای خدمات مالی، توجه به سودآوری عملکرد مالی بانک‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد با شناسایی و بهبود عوامل تحت کنترل می توان موجبات افزایش توان رقابت پذیری را فراهم آورد.
سودآوری یکی از کارکردهای مهم بانک به عنوان واسطه مالی می باشد و از آنجا یی که یک بانک سودآور توان بیشتری برای مقابله با شوکهای منفی بازار را داراست، لذا توجه به شاخص سودآوری به عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد در بانک‌ها و اهمیت نقش آن در تصمیمات مرتبط با نحوه تجهیز منابع، تامین مالی و همچنین چگونگی تخصیص منابع، ضروری است (رستمی،۱۳۹۰،ص۶).
بانک‌ها هم در جهت بررسی و ارزیابی عملکرد مالی مدیریت شعب استانها به عاملی مهم بعنوان «سودآوری» توجه ویژه‌ای دارند به همین منظور اطلاع از عوامل موثر، که قابلیت کنترل و هدایت توسط مدیران مالی استانها در جهت سودآوری دارد، مفید بوده و در جهت حرکت صحیح و اعمال سیاست‌های مالی مناسب یاری می رساند.
لذا در این پژوهش به دنبال شناسایی و تجزیه و تحلیل عوامل مالی مؤثر بر سودآوری استانهای بانک نمونه بوده تا در جهت بهبود عملکرد مالی راهکارهای عملی ارائه گردد.
۱-۴ اهداف تحقیق
هدف تحقیق در واقع پاسخگویی به یک نیاز است ، نیازی که در ارتباط با مساله تحقیق است. در مساله تحقیق مجهولی نهفته است ، پاسخ به مجهول نیاز تحقیق تلقی می شود. هدف تحقیق پس از شناسایی دقیق مساله ، متغیرها ، دامنه مطالعه و پیشینه تحقیق بطور روشن بیان می شود(محمدی،۱۳۹۲،ص۵۴).
شناسایی عوامل مالی تحت کنترل مدیریت بر سودآوری مدیریت شعب استانهای کشور
ارائه راهکارهای عملی جهت بهبود وضعیت عملکرد مالی مدیریت شعب
بررسی وضعیت سودآوری مدیریت شعب بانک نمونه
بررسی شاخص‌های اصلی موثر بر سودآوری
هدف آرمانی در این تحقیق پیاده سازی راهکارهای پیشنهادی و در نتیجه مشاهده بهبود عملکرد مالی و افزایش سودآوری در مدیریت شعب بانک نمونه می باشد.
۱-۵ مروری بر ادبیات و مبانی نظری فرضیه های تحقیق
عوامل مختلفی در سودآوری بانک‌ها نقش دارند که در این پژوهش سعی شده است اهم عوامل مالی اثر گذار بر سودآوری بانک‌ها که قابلیت کنترل و ارتقا توسط مدیریت دارند، مورد مطالعه قرار داده شده است.
مدیریت تسهیلات پرداختی:وظیفه اصلی بانک‌ها واسطه‌گری وجوه است، به این معنی که از یک‌سو وجوه را از سپرده‌گذاران دریافت کرده و از سوی دیگر، این وجوه را در قالب تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌کنند. هدف اصلی از اعطای تسهیلات به مشتریان کسب درآمد و پوشش هزینه‌های تامین مالی می‌باشد.
حجم سپرده‌ها :منظور از سپرده بانکی، سپرده نقدی است که نزد بانک ها ودیعه گذاشته می‌شود و بانک ها نیز متعهد می‌شوند که هنگام درخواست مشتری یا بر اساس شروط معینی معادل آن را برگردانند. جریان حرکت و فعالیت بانک‌ها مستلزم جذب سپرده می باشد و با افزایش جذب سپرده‌ها می‌توان کسب درآمد نمود و موجب سودآوری شوند.
مدیریت داراییها: دارایی در واقع به اموال یا منابع اقتصادی متعلق به یک واحد تجاری اطلاق می‌شود. در حسابداری برای این که یک قلم بتواند دارایی محسوب شود باید: (الف) منبع اقتصادی باشد یعنی برای واحد تجاری منافع آتی داشته باشد، (ب) در تسلط مالکانه واحد تجاری باشد و (ج) قابل تقویم به پول باشد. بنابراین برای استفاده مناسب و بهینه از داراییها، افزایش در داراییهای درآمدزا باعث سودآوری بانک‌ها می‌شود.
نقدینگی: مدیریت نقدینگی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که سیستم بانکداری با آن روبرو است. دلیل اصلی این چالش این است که بیشتر منابع بانک‌ها از محل سپرده‌های کوتاه‌مدت تامین مالی می‌شود. علاوه بر این تسهیلات اعطایی بانک‌ها صرف سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی می‌شود که درجه نقد‌شوندگی نسبتاً پایینی دارند.
مدیریت هزینه: مدیریت هزینه در یک بیان ساده عبارت است از به کارگیری مطلوب و توام با کارآیی منابع سازمان در جهت ارزش آفرینی برای مشتریان. این تعریف بر این نکته محوری تاکید دارد که سودآوری و رشد بنگاه از طریق خلق ارزش برای مشتریان تحقق می یابد. منشا ثروت زایی بنگاه های اقتصادی و سازمان ها مشتریان هستند و تنها مشتریان رضایتمند و خشنود وفادار می مانند و به صورت پایدار به ایجاد ثروت در سازمان ها ادامه می دهند. رضایتمندی مشتریان نیز به آن بستگی دارد که ما تا چه میزان در مقایسه با رقبا محصول و خدمات ارزشمند و دارای کیفیت را با قیمت مناسب و در زمان مناسب به آنان عرضه می کنیم.
ریسک اعتباری^[۴]: ریسک اعتباری از این واقعیت ریشه می‌گیرد که طرف قرارداد، نتواند یا نخواهد تعهدات قرارداد را انجام دهد. ضرر‌های ناشی از ریسک اعتباری ممکن است قبل از وقوع نکول واقعی طرف قرارداد رخ دهند. به طور کلی‌تر ریسک اعتباری را می‌توان به عنوان ضرر محتمل که در اثر یک رخداد اعتباری اتفاق می‌افتد، بیان کرد.
رعایت بین منابع و مصارف: جذب منابع(سپرده‌ها) و به اندازه مصرف کردن آنها در جهت سودآوری یکی از عوامل بسیار مهم در مدیریت بانک‌ها می‌باشد یعنی منابع به صورتی مصرف شود که هم موجب سودآوری و هم موجب پاسخگویی به نیاز مشتریان و حفظ نقدینگی در شعب باشد.

تبصره۱-مستخدمان دستگاه های حکومتی در صورت محرومیت از حقوق اجتماعی،خواه به عنوان مجازات اصلی و خواه مجازات تکمیلی یا تبعی،حسب مورد در مدت مقرر در حکم یا قانون،از خدمت منفصل می شوند.
تبصره۲- هر کس به عنوان مجازات تبعی از حقوق اجتماعی محروم گردد پس از گذشت مواعد مقرر در ماده(۲۵) این قانون اعاده حیثیت می شود و آثار تبعی محکومیت وی زائل می گردد مگر در مورد بند های(الف)،(ب) و (پ) این ماده که از حقوق مزبور به طور دائمی محروم می شود.
در خصوص مامورین مسلح غیر از موضوع ماده ۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح به موجب ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲دادگاه می تواند فردی راکه به حدقصاص یامجازات تعزیری ازدرجه شش تادرجه یک محکوم کرده است بارعایت شرایط مقرردر این قانون ،متناسب باجرم ارتکابی وخصوصیات وی به یک یاچندمجازات ازمجازات های تکمیلی زیرمحکوم نماید.
همچنین ماده ۱۲ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مقرر داشته «اعضای ثابت نیروهای مسلح که به موجب احکام قطعی دادگاه ها در جرایم عمدی به مجازات های زیر محکوم می شوند.از زمان قطعیت حکم از خدمت اخراج می گردند»
الف) محکومیت یا محکومیت های( در صورت تعدد)به حبس غیر تعلیقی زاید به پنج سال.
ب)محکومیت به حدود.
ج) محکومیت به سبب ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور.
د) محکومیت به قصاص نفس یا قطع عضو.
تبصره۱: در صورت وجود شرایط خاص خدمتی و عدم مصلحت اخراج از خدمت با تقاضای فرمانده مربوط یا دادستان، دادگاه می تواند با ذکر دلایل و تصریح در متن حکم اجرای اثر تبعی حکم را طبق مقررات تعلیق در قانون مجازات اسلامی مصوب ۲/۳/۱۳۷۷ معلق نماید.
تبصره۲: به خدمت اعضای پیمانی یا قراردادی نیروهای مسلح به محض قطعی شدن محکومیتهای فوق پایان داده خواهد شد.
تبصره۳: در صورتی که کارکنان پایور نیروهای مسلح به حبس از دو تا پنج سال محکوم شوند ،اخراج از خدمت(انفصال، بازخریدی یا بازنشستگی)با توجه به نوع جرم و با رعایت مقررات استخدامی نیروهای مسلح با رای کمیسیون های انضباطی نیروهای مسلح خواهد بود و ماده ۱۳ قانون مذکور مقرر داشته« عفو محکومان نظامی شامل آثار تبعی آن نمی گردد مگر اینکه تصریح شده باشد.»
با توجه به شق دوم ماده ۴۱ قانون مذکور که مقرر داشته«… در صورتی که منجر به قتل یا جرح شود علاوه بر مجازات مذکور حسب مورد به قصاص یا دیه محکوم می گردد»به این معنی است که در چنین مواردی باید ضوابط و مقررات ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ رعایت گردد.
ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ مقرر داشته: قتل در موارد زیر قتل عمدی است:
الف)هر گاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع ان جنایت یا نظیر آن بشود،خواه نشود.
ب) هر گاه مرتکب،عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن،می گردد،هر چند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود.
پ) هر گاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و یا کاری را هم که انجام داده است،نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمی شود لکن در خصوص مجنی علیه،به علت بیماری،ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود مشروط بر آنکه مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنی علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.
ت)هر گاه مرتکب قصد ایراد جنایت واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد،بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد، و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود،مانند اینکه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.
تبصره۱- در بند (ب) عدم آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی است مگر جنایت واقع شده فقط به علت حساسیت زیاد موضع آسیب،واقع شده باشد و حساسیت زیاد موضع آسیب نیز غالباً شناخته شده نباشد که در این صورت آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات شود و در صورت عدم اثبات،جنایت عمدی ثابت نمی شود.
تبصره۲- در بند(پ) باید آگاهی و توجه مرتکب به اینکه کار نوعاً نسبت به مجنی علیه، موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن می شود ثابت گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.
قانون مجازات اسلامی تعریفی از قتل عمدی ارائه نکرده است.
محقق حلی(ره)در تعریف قتل عمدی می فرماید:«و هو ازهاق النفس المعصومه المکافئه عمداً و عدواناً.^[۷۵]
یعنی قتل عمدی عبارت است از اخراج نفس و روح انسان به نحو عمد و عدوان بوسیله شخص دیگر.
و مرحوم شهید ثانی نیز با ارائه همین تعریف۲ قصد سلب حیات را از شخص معین با انجام کاری برای تحقق قتل عمدی لازم می داند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

و استاد دکتر ایرج گلدوزیان تعریف پیشنهادی خود از قتل عمدی را چنین ارائه کرده است:«قتل عمدی عبارت است از: رفتار بدون مجوز قانونی عمدی و آگاهانه یک انسان به نحوی که منتهی به مرگ انسان دیگر شود.»^[۷۶]
در تعریف فقهی قتل عمد موجب قصاص عبارت است از: اخراج نفس محترم و برابر به طور عمد و عدوان.در این تعریف منظور از اخراج نفس سلب حیات است که تعبیری مجازی است زیرا نفس داخل در بدن نمی باشد تا قاتل با جنایت خویش آن را خارج سازد ،بلکه منظور قطع تعلق روح از بدن است.آنچه در تعریف فوق از بیان مقصود می گردد آنست که مقتول محقون الدم بوده یا برابر مقررات قانونی و شرعی جان وی مصون از تعرض باشد و منظور از مکافئه تساوی قاتل و مقتول در اسلام و دیگر اعتبارات است.
با قید عدوان نظر به احتراز از مواردی است که قتل مشروع بوده، قانوناً روا دانسته شده است مانند موردی که مقتول قصاصاً کشته شود برخی قید اخیر را حذف کرده و مفهوم آنرا داخل در قید عصمت
دانسته اند.چنانکه ملاحظه می گردد فقها معمولاً در تعریف خود نظر بر شرایط قصاص داشته اند و بطور کلی در تحلیل و بررسی امر به جنایتی توجه کرده اند که موجب قصاص است و نه مطلق قتل عمد وبه همین دلیل مباحث مطروحه درخصوص موضوع راتحت عنوان « کتاب القصاص» بررسی کرده اند.^[۷۷]در صورتی که مامورین مسلح در حین خدمت یا ماموریت بر خلاف مقررات و ضوابط عمداً به سوی هدف(اعم از انسان ووسایل نقلیه)تیراندازی نمایند تیراندازی آنان از نوع تیراندازی های غیر قانونی عمدی تلقی خواهد شد. به عبارت دیگر در صورتی که مامور مسلح هم قصد فعل(تیراندازی کردن بر خلاف مقررات )و هم قصد نتیجه (کشتن یا مجروح کردن)را داشته باشد به موجب بند الف ماده ۲۹۰ ق مجازات اسلامی ۱۳۹۲ مرتکب قتل و جرح عمدی گردیده و در صورتی که مامورین فقط قصد فعل(تیراندازی کردن بر خلاف مقررات)نسبت به شخص را داشته باشند و قصد نتیجه را نداشته باشند با توجه به اینکه تیراندازی با سلاح نوعاً کشنده است و باعث قطع عضو و جرح می گردد به موجب بند ب ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲مرتکب قتل و جرح در حکم عمدی گردیده است .بعنوان مثال:مامورین در حین تعقیب و گریز متهم به منظور جلوگیری از ادامه فرار متهم بدون رعایت مقررات قانون بکارگیری سلاح نقاط حساس بدن متهم از قبیل سر و قلب را هدف قرارگرفته و اقدام به تیراندازی می نمایند(قصد انجام فعلی که نوعاً کشنده میباشد.) و گلوله به قلب متهم اصابت کرده و منجر به قتل وی می گردد.با عنایت به مراتب فوق چون مامور قصد تیراندازی به سوی نقاط حساس بدن متهم را داشته است و اصابت گلوله نیز به نقاط حساس بدن نوعاً کشنده می باشد بنابراین مامور قصد انجام فعلی را داشته است که نوعاً کشنده بوده است.(هر چند قصد کشتن متهم را نداشته باشد) و اینگونه تیراندازی های غیر قانونی به موجب بند ب ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی در حکم عمدی تلقی می گردد.
درتیراندازی های عمدی مامورین منجر به قتل موضوع بندهای الف ،ب،پ،ت ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ که موجب قصاص هستند شرایط قصاص بایدرعایت گردد..
و در صورتی که تیراندازی عمدی مامورین منجر به قطع عضو و یا جرح آن گردد به موجب ماده ۲۹۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ موجب قصاص و حسب مورد مجنی علیه می تواند با اذن ولی امر جانی را با شرایطی که ذکر خواهد شد قصاص نماید .
۲-۲- تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی
برابر ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲جنایت درموارد زیرشبه عمدی محسوب می شود.
الف)هر گاه مرتکب نسبت به مجنی علیه قصد رفتاری را داشته لکن قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می گردد،نباشد.
ب)هر گاه مرتکب،جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی شی یا حیوان و یا افراد مشمول ماده (۳۰۲) این قانون است به مجنی علیه وارد کند،سپس خلاف آن معلوم گردد.
پ)هر گاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر اینکه جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.
در تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی عمل تیراندازی توسط مامورین به جهت یکی از مصادیق چهارگانه فوق که منجر به جرح یا قتل می گردد به نحوی که اگر آن مقررات رعایت می شد حادثه ای اتفاق نمی افتاد به عبارت دیگر فاعل تیراندازی دارای قصد فعل می باشد بدون اینکه قصد نتیجه را داشته باشدبعنوان مثال:ماموری در حین تعقیب و گریز متهم به منظور جلوگیری از ادامه فرار متهم بدون رعایت مقررات قانون بکارگیری سلاح پای متهم را هدف گرفته و اقدام به تیراندازی می نماید(قصد تیراندازی به پای متهم) و پس از تیراندازی معلوم می گردد که به دلیل عدم مهارت مامور و یا … گلوله به قلب متهم اصابت کرده و منجر به قتل وی گردیده است.با عنایت به مراتب فوق چون مامور فقط قصد تیراندازی به سوی پای متهم را داشته است که نوعاً کشنده نمی باشد،بنابراین مامور قصد فعلی داشته است که نوعاً کشنده نبوده است و به جهت اینکه هدف از تیراندازی توسط مامور جلوگیری از ادامه فرار متهم بوده است بنا براین قصد کشتن متهم نیز مد نظر مامور نبوده است فلذا قتل واقع شده در حکم شبه عمدی تلقی میگردد و مرتکب مسئولیت پرداخت دیه مقتول را مستنداً به ماده ۴۶۲ ق مجازات اسلامی ۱۳۹۲داشته و ظرف مدت دو سال از زمان وقوع قتل و جرح می بایست مستنداً به بند ب ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ دیه را پرداخت نماید و علاوه بر پرداخت دیه به مجازات مقرر در ماده ۴۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح به سه ماه تا یکسال حبس محکوم خواهد شد.
ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰مقرر داشته«در صورتی که قتل غیر عمد به واسطه بی احتیاطی یا بی مبالاتی و یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود مسبب به حبس از یک تا سه سال و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیاء دم محکوم خواهد شد مگر اینکه خطای محض باشد.»
ماده ۴۱ فوق الذکر در خصوص مامورین نیروهای مسلح یک قانون خاص است و در صورتی که یک مامور نظامی در حین خدمت یا ماموریت بر خلاف مقررات و ضوابط عمداً مبادرت به تیراندازی نماید و به علت یکی از موارد تقصیر موضوع ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰مرتکب قتل غیر عمد گردد(شبه عمدی)در این صورت نمی توان با این استدلال که فعل واحد دارای عناوین مجرمانه متعدد است با لحاظ مجازات جرم اشد (ماده ۶۱۶) مامور نیروهای مسلح را مجازات کرد.بلکه این مامورین با توجه به اینکه مقررات ماده ۴۱ به عنوان یک قانون خاص بوده و در مقام خاص و عام قانون خاص قابل اعمال است. به استناد ماده ۴۱ ق.م.ن.م باید مجازات شوند. و ماده ۶۱۶ ق.م.ا قابل اعمال نمی باشد.ولی سایر مامورین مسلح به جز مامورین نظامی نیروهای مسلح با استناد ماده ۶۱۶ ق.م.ا قابل مجازات می باشند. هم چنین مستنداً به ماده ۸۳ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح هر نظامی که به علت اهمال یا تفریط موجب نقص یا تضییع اسلحه و مهمات یا وسایل و لوازم نظامی متعلق به دولت یا در اختیار دولت که بر حسب وظیفه به او سپرده شده بشود. به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می گردد و همچنین اگر به علت اهمال یا تفریط موجب نقض یا تضییع اموال مذکور در ماده ۸۴ قانون مذکور شود و خسارات وارده بیش از ده میلیون ریال گردد به حبس از سه ماه تا دو سال محکوم می شود فلذا چنانچه مامور بر اثر اهمال و تفریط در تیراندازی موجب نقض یا تضییع اموال مذکور گردد به مجازات های مقرر مزبور محکوم خواهد شد.
مستنداً به ماده ۴۷۴ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ که اشعارمیدارددرجنایت شبه عمدی درصورتی که به دلیل مرگ یافراربه مرتکب دسترسی نباشد،دیه ازمال اوگرفته می شودودرصورتی که مال او کفایت نکند،دیه ازبیت المال پرداخت می شود.
۳-۲-تیراندازی های غیر قانونی خطای محض
گاهی اوقات مامورین بر خلاف مقررات قانونی اقدام به تیراندازی می نمایند ولی این تیراندازی آنان به سمت افراد یا وسیله نقلیه خاصی است ولی تیر شلیک شده آنان به شخص دیگری که نه قصد جنایت نسبت به او داشته و نه قصد فعل واقع شده را اصابت می نماید و قتل و جرح یا نقص عضو به طور خطای محض صورت می گیرد.
ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲دربندپ مقرر داشته«قتل یا جرح یا نقص عضو که به طور خطای محض واقع می شود و آن در صورتی است که جانی نه قصد جنایت نسبت به مجنی علیه را داشته باشد و نه قصد فعل واقع شده به او را مانند آنکه تیری را به قصد شکاری رها کند و به شخصی برخورد نماید.»
لذا در این صورت چنانچه ماموربر خلاف مقررات تیراندازی نماید و اشخاصی مجروح گردند و به قتل برسند مامور علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۴۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح در صورتی که قتل خطای محض با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود پرداخت دیه مستنداً به ماده ۴۶۳ قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ بر عهده عاقله است و اگر با اقرار قاتل یا نکول او از سوگندیا قسامه ثابت شود بر عهده خود اوست. و مستنداً به ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲عاقله مکلف به پرداخت دیه جنایت های کمترازموضحه نیست هرچندمرتکب نابالغ یامجنون باشد..
برابر ماده۴۶۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲عاقله فقط عهده دار پرداخت جنایت های حاصل از جنایت های خطای محض از قتل تا موضحه است.وبه موجب ماده ۴۶۵و۴۶۶ق م ج اسلامی ۱۳۹۲عاقله مکلف به پرداخت دیه جنایت هایی که شخص بر خود وارد می سازد نیست و همچنین ضامن اتلاف مالی که به طور خطایی تلف شده است نمی باشد.
۲_ مسئولیت کیفری مامورین تیرانداز از منظر آراء محاکم و دیوان عالی کشور
مسئولیت کیفری مامورین تیراندازدر تیراندازی های غیر قانونی عمدی و شبه عمدی و خطای محض مورد بررسی قرار دادیم حال آراء محاکم دیوان عالی کشور را در این خصوص مورد ملاحظه قرار می دهیم.
۱-۲- تیراندازی های غیر قانونی عمدی:
در خصوص ماموری که در حین نگهبانی با اسلحه کلاش که در اختیار وی بوده است، عمداً مبادرت به تیراندازی بر خلاف مقررات و قتل عمدی دو نفر و جرح یک نفر می نماید و پرونده در دادگاه بدوی مورد رسیدگی و متهم برای دو فقره قتل عمد به دو بار قصاص محکوم می گردد که رای صادره مورد اعتراض و تجدید نظر خواهی متهم و وکیل وی قرار گرفته که پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع و در شعبه ۳۱ آن دیوان مورد رسیدگی که به موجب دادنامه شماره ۳/۷۳۴۵/۲۱ مورخه: ۱۶/۶/۱۳۷۹ مورد تائید قرار گرفته است.^[۷۸] (پیوست شماره ۵).
همچنین شعبه دوم دادگاه نظامی یک استان سیستان و بلوچستان به موجب دادنامه شماره: ۸۹۰۹۹۷۹۱۸۷۲۰۰۱۹۱ مورخ: ۰۲/۰۲/۱۳۸۹ در خصوص تیراندازی بر خلاف مقررات منجر به قتل عمدی برای قاتل قصاص نفس و جبران خسارت وارده(پرداخت قیمت یک تیر فشنگ کلاش)صادر نموده که مورد اعتراض متهم قرار گرفته و به موجب دادنامه شماره: ۸۹۰۹۹۷۰۹۰۸۷۰۰۳۲۹ مورخ: ۰۳/۰۷/۱۳۸۹ شعبه ۳۱ دیوان عالی کشور تائید و ابرام گردیده است.
سربازی در حین انجام خدمت و در حین نگهبانی با این ادعا که به وی اهانت شده است بر خلاف مقررات قانونی عمداً به سوی اهانت کننده تیراندازی و او را به قتل رسانده که پرونده در شعبه دوم دادگاه نظامی یک استان سیستان و بلوچستان مورد رسیدگی و سرباز مورد نظر از جهت ارتکاب قتل به قصاص نفس و از جهت تیراندازی بر خلاف مقررات به شش ماه حبس محکوم گردیده است. به رای صادره اعتراض که پرونده در شعبه سی و یک دیوان عالی کشور مورد رسیدگی و رای صادره به موجب دادنامه شماره ۹۰۰۹۹۷۰۹۰۸۷۰۰۵۶۵ مورخ: ۲۶/۷/۹۰ مورد تائید و ابرام قرار گرفته است(پیوست شماره ۶).
۲-۲ تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی
در صورتی که مامورین بر خلاف مقررات اقدام به تیراندازی نمایند و به علت بی احتیاطی و بی مبالاتی و یا عدم مهارت و عدم رعایت ضوابط و مقررات قانونی باعث قتل یا جرح گردند و یا خساراتی وارد نمایند مسئول خواهند بود و محاکم در رسیدگی خود با توجه به موارد قانونی مربوطه که شرح آن گذشت، اقدام به رسیدگی و صدور حکم می نمایند لذا یک نمونه از آراء مذکور که مامور بر اثر بی احتیاطی باعث تیراندازی و در نتیجه قتل و ایراد خسارت گردیده و رای مورد نظر برابر دادنامه شماره:۲۲/۷۴۱۱- ۳۱مورخ: ۹/۹/۱۳۷۹ شعبه سی و یکم دیوان عالی کشور مورد تائید گردیده است (پیوست شماره ۷).
همچنین به موجب دادنامه شماره۹۰۰۹۹۷۹۱۸۷۲۰۰۳۸۳ مورخ: ۳۰/۷/۱۳۹۰ شعبه دوم دادگاه نظامی یک سیستان و بلوچستان در خصوص مامورین که به علت عدم آموزش کافی و عدم رعایت ضوابط و مقررات ماده ۶ قانون بکارگیری سلاح به سمت خودرویی که هیچ یک از موارد شش گانه ماده مذکور را نداشته و اقدام به تیراندازی نموده و در نتیجه منجر به جرح گردیده است. مامورین را از جهت جنبه عمومی و خصوصی جرم محکوم به جزای نقدی بدل از حبس و دیه نموده است.
۳-۲. تیراندازی های غیر قانونی خطای محض
در صورتی که مامور در تیراندازی خود نه قصد جنایت نسبت به مجنی علیه را داشته باشد و نه قصد فعل واقع شده را، قتل از نوع خطای محض محسوب می شود و همچنین به موجب ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی بندپ ۱۳۹۲ اشعارمیداردجنا یتی که درآن مرتکب نه قصدجنایت برمجنی علیه راداشته باشدونه قصدایرادفعل واقع شده براورا،مانندآنکه تیری به قصدشکار رها کند وبه فردی برخوردنماید. عمل او خطای محض محسوب می شود .هر چند تشخیص بین تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی و خطای محض در بسیاری از موارد کار مشکلی است. بخصوص در مواردی که کسی به علت بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم مهارت که از مصادیق تیراندازی های غیر قانونی شبه عمدی می باشد باعث می شود تا گلوله رها شده از اسلحه مامور به افراد بی گناهی که مامور نه قصد فعل واقع شده نسبت به آنان را داشته و نه قصد نتیجه را به قتل رسیده یا مجروح گردد، و در اینگونه موارد تیراندازی هم جنبه شبه عمدی و هم خطای محض به خود می گیرد و لذا یک نمونه از آراء صادره که دادگاه نظامی یک یکی از استانها به موجب دادنامه شماره: ۸۲/۷۷۳ مورخ: ۱۵/۱۱/۱۳۸۲ صادر نموده و نظر به شبه عمدی داشته و شعبه سی و یکم دیوان عالی کشور به موجب دادنامه شماره: ۴۶۰/۳۱ مورخ: ۱۶/۷/۸۳ نظر به خطای محض داشته است به شرح پیوست شماره ۸ در پایان مرقوم می گردد.
همچنین شعبه دوم دادگاه نظامی یک استان سیستان و بلوچستان طی دادنامه شماره: ۹۱۰۹۹۷۹۱۸۷۲۰۰۰۹۰ مورخ: ۱/۳/۱۳۹۱ ماموری که به سمت گالن های سوخت تیراندازی و آنها را سوراخ کرده و تیر او به فرد دیگری که در نیزار بوده اصابت و به قتل رسیده با رد کیفر خواست دادسرا(مبنی بر قتل شبه عمدی)قتل را خطای محض و متهم را محکوم نموده است (پیوست شماره ۹).
متهم یک حادثه ای، جریان حادثه ای را چنین تعریف می کند: «من از گشت برگشته بودم وقتی به پاسگاه آمدم مقتول از دستشویی بیرون آمد، من خواستم به وی دست بدهم و اسلحه روی دوشم بود، با دست چپ قنداق را گرفتم و با دست راست می خواستم بند اسلحه را بگیرم و نمی دانستم اسلحه مسلح است و روی ضامن نیست و یک مرتبه دستم روی ماشه رفت و تیر شلیک شد و به مقتول اصابت کرد و من قصد نداشتم و هیچ گونه اختلافی با مقتول نداشتم و به او ایست ندادم» اولیاء دم ادعا کردند که قاتل به مقتول ایست داده و به او شلیک کرده است دادگاه کیفری یک این قتل را شبه عمد دانسته است اما شعبه ۲۷ دیوان عالی کشور در رای شماره ۴۱۴-مورخه ۲۸/۱۲/۱۳۷۰ آن را خطای محض به حساب آورده است.
۳-مسئولیت کیفری مامورین تیرانداز از منظر دیدگاه های حقوقی
با توجه به قوانین موضوعه و آراء صادره از محاکم دیوان عالی کشور و قواعد فقهی و فتاوی معتبر علمای علم حقوق نیز نظرات موثر و قابل توجهی را ارائه که در تعیین مسئولیت کیفری مامورین و ایجاد یک رویه مناسب در محاکم حائز اهمیت است.لذا دیدگاه های حقوقی مورد نظر را در تیراندازی های غیر قانونی عمدی و شبه عمدی و خطای محض به شرح زیر بیان می کنیم.

۶۴۲۵۰$-۳۱۸۵۱

۱۱۰۱۰۰$-۴۲۶۵۱

۲۸ درصد

۱۶۰۸۵۰$-۷۷۱۰۱

۱۹۵۸۵۰$-۱۲۸۵۰۱

۹۷۹۲۵$-۶۴۲۵۱

۱۷۸۳۵۰$-۱۱۰۱۰۱

۳۳ درصد

۳۴۹۷۰۰$-۱۶۰۸۵۱

۳۴۹۷۰۰$-۱۹۵۸۵۱

۱۷۴۸۵۰$-۹۷۹۲۶

۳۴۹۷۰۰$-۱۷۸۳۵۱

۳۵ درصد

بیشتر از ۳۴۹۷۰۱$

بیشتر از ۳۴۹۷۰۱$

بیشتر از ۱۷۴۸۵۱$

بیشتر از ۳۴۹۷۰۱$

ایران
اما در مورد کشور ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به مسائل مستحدثه سیاسی- اقتصادی لازم بود مجموعه قوانین کشور به صورت یکپارچه بازنگری گردد به طوری که اصلاح یک قانون در تناقض با مفاد دیگر قوانین واقع نشود.
قوانین و مقررات مالیاتی ایران همانند بسیاری از قوانین و مقررات جاری در هر کشوری می بایست پاسخگوی نیاز های حال و آینده باشد. قوانین کهنه و نامناسب در شرایط حاضر نه تنها آثار مثبتی در رونق فعالیتهای اقتصادی به بار نخواهد آورد، چه بسا زمینه ساز بروز فعالیتهای یاد شده و بروز فسادهای مالی و اقتصادی می باشد. قوانین مالیاتی شفاف و متناسب با شرایط اقتصادی امکان بروز خطا(فرار مالیاتی) را از بین می برد رانت های اقتصادی را محدود می سازد و دولت را از درآمد مطمئن برخوردار می سازد. در همین حال زمینه گسترش اختلاف طبقاتی در جامعه را محدود و به توزیع مجدد درآمد کمک خواهد کرد. قوانین و مقررات مالیاتی ایران مربوط به چندین دهه گذشته بوده و با شرایط کنونی اقتصاد کشور و اهداف اقتصادی آینده (جهان گرایی و ادغام در اقتصاد و تجارت بین الملل) منافات داشته و در همین حال راه فرار مالیاتی را تا حدی باز گذارده بود به گونه ای که تداوم اجرای آنها نه تنها مانع از رونق فعالیتهای اقتصادی مولد در جامعه بود بلکه فراگیری محدودی داشت که براین اساس طبق اهداف برنامه سوم توسعه اقتصادی اصلاح قانون مالیات های مستقیم به منظور جذب سرمایه گذاری و تامین سودآوری بیشترفعالیتهای کشاورزی، صنعتی و معدنی و امور تحقیقاتی، آموزشی و فرهنگی و خدمات درمانی و جلو گیری از تمرکز سرمایه گذاری در بخشهای غیر تولیدی، توسط دولت تهیه و به مجلس شورای اسلامی ارائه گردید و به تبع آن اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم به مجلس شورای اسلامی ارائه و در بهمن ماه سال ۱۳۵۸ به تصویب شورای اسلامی رسید. قوانین مالیاتی که تا کنون پیگیری شده، فعالیتها اقتصادی مولد(در بخش های صنعت،معدن، جهانگردی و…) را تشویق نمی کرد و به زعم بسیاری از دست اندرکاران تولید و کارشناسان اقتصادی، خود مانعی برای رشد اقتصادی کشور تلقی می شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

درقانون جدید بحث معافیتهای مالیاتی در راستای حمایت واقعی از فعالیتهای اقتصادی پویا، رونق سرمایه گذاری در مناطق محروم کشور، اشتغال زایی، تقویت بنیه رقابت بنگاه های اقتصادی و … شکل گرفته است که می تواند ضامن رشد سرمایه گذاری و اقتصادی کشور باشد.از سوی دیگر کاهش نرخ های مالیاتی به عنوان ابزار برای تشویق سرمایه گذاری و تقویت بنیه مالی بخش های تولیدی- خدماتی منظور شده است. تغییرات عمده و اساسی اصلاحیه قانون مالیات مورخ ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ نسبت به اصلاحیه مورخ اسفند ماه ۱۳۷۸ در خصوص مالیات بر درآمد شرکت ها در جدول ۲-۳ به صورت خلاصه بیان گردیده است)هادی نژاد، ۱۳۸۷، ۳۴(.
جدول ۲-۳) تغییرات قانون مالیات های مستقیم مربوط به درآمد شرکت ها مصوب بهمن ۱۳۸۰ نسبت به اصلاحیه اسفند ماه ۱۳۷۸

مواد قانونی تغییر یافته

اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ۱۳۷۸

اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوب بهمن ۱۳۸۰

ماده ^[۱۹]۱۰۵

نرخ مبنای محاسبه مالیات براساس نرخ تصاعدی ماده ۱۳۱٫

نرخ مبنای محاسبه مالیات براساس نرخ ثابت %۲۵٫

ماده ۱۰۸

اندوخته هایی که مالیات آنها پرداخت نشده در صورت تقسیم سود یا انتقال آن به حساب سرمایه یا سود زیان به درآمد مشمول مالیات سال تقسیم یا انتقال اضافه می شود.

اندوخته هایی که مالیات آنها تا تاریخ لازم الاجرا شدن این اصلاحیه پرداخت نشده در صورت انتقال به حساب سرمایه مشمول مالیات نخواهد بود، لیکن در صورت تقسیم یا انتقال به حساب سودزیان یا کاهش سرمایه معادل اندوخته اضافه شده به حساب سرمایه، به درآمد مشمول مالیات سال تقسیم یا انتقال یا کاهش سرمایه اضافه می شود.

ماده ۱۴۳

شرکت هایی که سهام آنها طبق قانون مربوط از طرف هیات پذیرش سهام برای معامله در بورس قبول می شود از سال پذیرش تا سالی که فهرست نرخ ها در بورس حذف نشده در صورتی که کلیه نقل و انتقال سهام از طریق کارگزاران بورس انجام و در دفاتر مربوط ثبت گردد از پرداخت %۱۰ مالیات شرکت موضوع بند “د” ماده ۱۰۵ این قانون معاف می باشد.

شرکت هایی که سهام آنها طبق قانون مربوط از طرف هیات پذیرش سهام برای معامله در بورس قبول می شود از سال پذیرش تا سالی که فهرست نرخ ها در بورس حذف نشده در صورتی که کلیه نقل و انتقال سهام از طریق کارگزاران بورس انجام و در دفاتر مربوط ثبت گردد معادل %۱۰ مالیات آنها بخشوده می شود.

کوه با داود گشته همرهی
لحن داودی به سنگ و کُه رسید

هر دو مطرب مست در عشق شهی^[۳۴۸]
گوش آن سنگین دلانش کم شنید^[۳۴۹]

۲۴-۴٫ تسخیر و هم‌نوایی مرغان هوا با داود(علیه السلام)

افزون بر همراهی کوه­ها با داود در تسبیح خداوند، پرندگان آسمان نیز هم­نوای صدای محبوب او بودند تا میخ­های زمین و مرغان هوا تسبیح خویش را با اوراد آن ولی خدا به جای آورند« سَخَّرْنا مَعَ داوُدَ الْجِبالَ یُسَبِّحْنَ وَ الطَّیْر:… و مرغان را [نیز رام کردیم‏]».^[۳۵۰]

کوه و مرغان هم رسایل با دمش
لحن داودی چنان محبوب بود

هر دو اندر وقت دعوت مَحْرمش^[۳۵۱]
لیک بر محروم بانگ چوب بود^[۳۵۲]

۲۴-۵٫ تسخیر باد

تندبادی که سفر یک ماهه را به اندک زمانی انجام می­داد رام و مسخر سلیمان بود هر جا که تصمیم می‌گرفت به فرمان او نرم و روان می‌شد که هر اندازه و گونه که بخواهد آن را تنظیم کند و به این سو آن سو رهبری کند:« لِسُلَیْمانَ الرِّیحَ عاصِفَهً تَجْری بِأَمْرِه…: و براى سلیمان باد تندرو را [رام کردیم‏] که به فرمان او به سوى سرزمینى روان مى‏شد که در آن برکت نهاده‏ایم‏».^[۳۵۳] اما امروزه که در دوران پست مدرن به سر می‌بریم بادها چنان بی اختیار بیابان‌ها و خیابان‌ها را در می نودند و ویرانه به جای می‌گذارند
و در کشتی‌های بزرگ را به تلاطم می‌افکنند که مجالی برای اندیش در مهارش نمی‌گذارند چه

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رسد به رام کردنش. و از این رو کار سلیمان آن لی پر توان خدا امری فرامعمول و خارق عادت به شما می‌رود.

باد حمال سلیمانی شود
صرصرى مى‏برد بر سر تخت شاه

بحر با موسی سخن دانی شود^[۳۵۴]
هر صباح و هر مسا یک ماهه راه‏‏^[۳۵۵]

کوتاه اینکه، عالمی در دست سلیمان نبیّ(علیه السلام) بود. ابر و باد و جن و انس و حیوان در تسخیر یک ولیّ خدا و پیامبری پادشاه­گونه از اموری است که به­مثل آن در تاریخ نیامده است.

۲۵٫ نرم شدن آهن در دستان ولیّ خدا

آهن نماد سخت و نشکن بودن است و مایه جنگ و ستیز^[۳۵۶] به گونه ای که «برای برابر ساختن کوه‌ها از آن بهره می‌برند.»^[۳۵۷] اما در دستان دوستان خدا همچو موم نرم خواهد شد: «أَلَنَّا لَهُ الْحَدید: آهن را برایش نرم کردیم‏»^[۳۵۸] چرا که با نزدیکی به قدرت مطلق توانی الهی یافته‌اند. کاری شگفت که داوود پیامبر(علیه السلام) انجام می‌داد امری که جز ولیّ خدا را نشاید.
صنعت زره­سازی با دستان این ولیّ خدا آغاز شد.^[۳۵۹]
آهن اندر دست تو چون موم شد چون زره سازی ت را معلوم شد^[۳۶۰]

۲۶٫ شگفتی‌هایی از برخی حیوانات

تا به اینجا همه گفته­ها در بیان نیروها و کارهای حیرت­آور آدمی بود. اما متعال تقدیر خداوند
متعال، گاه بر این مقدر شده است که حیوانی مجرای امری اعجاز­آور شود و در قرآن کریم نمونه­ایی
از این دست یافت می­ شود.

۲۶-۱٫ کارهای شگفت هدهد

پیغام­بری هدهد، درک مسئله­ دقیق توحید و نیز گزارش موحد نبودن ملکه سبأ و اهل دیارش به حضرت سلیمان همراه با استدلال(علیه السلام)، چیزی فرای از منطق­الطیر حضرت سلیمان(علیه السلام) است، که سخن از فهم یگانگی خداوند متعال است که آدمی را در حیرت بیشتری می­نهد: «وَ تَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقالَ ما لِیَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ…: و [سلیمان‏] از حال مرغان پرس و جو کرد، آن گاه گفت: مرا چه شده است که «هدهد» را نمى‏بینم یا [اینکه‏] غایب است…‏»« وَجَدْتُها وَ قَوْمَها یَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدُون: او و قومش را [چنان‏] یافتم که به جاى خدا براى خورشید سجده مى‏کنند و شیطان کارهایشان را برایشان آراسته، و آنان را از راه [خدا] باز داشته است، پس آنان راه نمى‏یابند»^[۳۶۱]

۲۶-۲٫ بازماندن سگ اصحاب کهف پس از صدها سال

با اینکه سگ از منفورترین جانداران در نزد آدمیان جلوه نموده است اما فرمان الهی به شگفتی­ساز بودن همین موجود رقم خورده است و این حیوان را با آن مردان خدا سالم و زنده نگه داشته است و چه شیرین ترسیم می­ کند این صحنه را قرآن کریم، آنجا که می­فرماید: «وَ کَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصید: و سگشان دو دستش را بر آستانه­ در گشاده بود.»^[۳۶۲]

۲۶-۳٫ کار شگفت‌انگیز پرندگان در زمین‌گیر کردن اصحاب فیل

در سال­های پیش از اسلام، آنگاه که خداوند نیرنگ فیل­بانان را به تباهی کشاند، بدین وسیله که: