تیلور^[۴۲](۲۰۰۱) در پژوهش خود تحت عنوان ” ارزیابی رابط کاربر راکول” در ابتدا دو مورد از تکنیک های ارزیابی رابط کاربر(تحلیل مکاشفه ای^[۴۳] و پرسه زنی شناختی ^[۴۴] را که به زعم وی دارای ساختار و بنیان بسیار خوبی هستند شرح داده و سپس از آن ها برای ارزیابی رابط کاربر پروژه”جامعه آموزش گیرندگان پیشرفته ایالتی ” استفاده می‌کند. تیلور از تحقیق خود این گونه نتیجه گیری می‌کند که کاربران به راحتی می‌توانند مراحل و گام های لازم برای ‌برآوردن نیازهای خود در این نظام را یاد بگیرند اما اعمال برخی تغییر و تنظیمات در آن ضروری به نظر می‌رسد.

ویلار وزومر^[۴۵] (۲۰۰۵)، در پژوهشی با عنوان ” مقایسه و ارزیابی رابط کاربر های مجلات الکترونیکی”رابط کاربر مربوط به پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت^[۴۶]، ابسکوهاست^[۴۷] و امرالد^[۴۸] را ‌بر اساس ۳ جدول ویژگی های عمومی رابط، انتخاب پایگاه و فرمول بندی جستجو و فرمول بندی مجدد و دستکاری نتایج و گزینه ی کمک،مورد مقایسه و بررسی قرار دادند. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به تجاری بودن هر ۳ نظام اطلاعاتی، شباهت های زیادی بین رابط کاربر این پایگاه ها وجود دارد.ولی تفاوت هایی نیز دیده می شود. در مقوله ویژگی های عمومی رابط، امکانات رابط کاربری ساینس دایرکت و پروکوئست دایرکت بیشتر است. در مقوله انتخاب پایگاه و فرمول بندی جستجو و فرمول بندی مجدد، امکانات و گزینه های پایگاه اطلاعاتی امرالد دیده می شود. در مقوله دستکاری نتایج و گزینه کمک، بار دیگر ساینس دایرکت و پروکوئست دایرکت در جایگاه اول قرار می گیرند. پژوهشگران در نهایت در یافته های خود اشاره می‌کنند که به رغم تفاوت ها، رابط کاربری هر ۳ نظام بازیابی اطلاعات بررسی شده دارای کیفیت بالایی بودند.

یاشیانا و وایدیواتی عبدل^[۴۹](۲۰۰۷) در پژوهش خود تحت عنوان” ارزیابی اکتشافی کارآمدی رابط کاربر تحت وب اپک” به بررسی کارایی محیط کاربر اپک تحت وب دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی ( UIIM ) به روش مکاشفه ای پرداخته‌اند. همچنین در این پژوهش قابل اعمال بودن ارزیابی مکاشفه ای در طراحی کاربر میانی اپک نیز بررسی شده است. روش پژوهش بر اساس ده مؤلفه‌ نیلسن با تمرکز بر روی فقط سه مؤلفه‌ آن شامل: قابلیت رویت پذیری، انطباق بین کاربر و جهان واقعی و طراحی زیبایی شناختی و وضعیت ساده بودن، نتایح مطالعه نشان داد که ارزیابی مکاشفه ای کاربر اپک بیش از ۷۰ درصد مشکلات کارآمدی را کشف کرد. علاوه بر این نشان داد که ارزیابی مکاشفه ای هم در کتابخانه ها و هم در رابط کاربر میانی فهرست های پیوسته قابل استفاده است.

.

فصل سوم

روش شناسی پژوهش

مقدمه

در هر تحقیق پژوهشگر تلاش می‌کند تا مناسب ترین روش ها را انتخاب کند. وجود روش های مختلف انواع پژوهش‌ها را از همدیگر جدا و متمایز می‌سازد، یعنی هر نوع پژوهش، روش خاص خود را ایجاب می‌کند. در واقع می‌توان گفت از عوامل مهم تفاوت بین پژوهش های مختلف، وجود همین روش های متفاوت آن ها‌ است (سرمد، حجازی و بازرگان،۱۳۹۰).

این پژوهش جهت رسیدن به هدف اصلی که، تحلیل محتوای نرم افزارهای آموزشی ‌بر اساس شاخص های واسط کاربر می‌باشد و پاسخ دادن به سوالات :۱- آیاشاخص های واسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۲-آیا شاخص کنترل سیستم توسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۳-آیا شاخص کاهش بار حافظه کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۴-آیا شاخص سازگاری واسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟می‌باشد تدوین شده است. برای نمونه گیری از روش خوشه ای استفاده شد. بدین صورت که ابتدا مقطع ابتدایی و سپس نرم افزارهای دروس ریاضی، علوم و فارسی انتخاب شدند و تمام درس ها (علوم،۱۱٫ریاضی،۷٫فارسی،۱۸ درس) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

در این فصل توضیحاتی درباره روش اجرای پژوهش شامل طرح نمونه و جامعه مورد بررسی، روش نمونه گیری، ابزارهای به کارگرفته شده، تعیین روایی و پایایی آزمون، چگونگی اجرای پژوهش ارائه شده است.

روش اجرای پژوهش

در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد. تجزیه تحلیل محتوا یک روش علمی برای ارزشیابی و تشریح عینی و منظم پیام­های آموزشی است (شعبانی،۱۳۸۹). تحلیل محتوا به هر روش استنباطی اطلاق می‌گردد که به صورت منظم و عینی به منظور تعیین ویژگی­های پیام به کار برده می­ شود. در این روش، پیام ها و اطلاعات به گونه ­ای منظم کدگذاری و به نحوی طبقه ­بندی می‌شوند که پژوهشگر بتواند آن ها را به صورت کمی تجزیه و تحلیل کند. این روش برای هر شکل از ارتباطات انسانی – از اشارات تا کتاب های درسی و از تخته اعلانات تا پیام­های تجاری تلویزیونی – به کار برده می­ شود (دلاور،۱۳۸۹). در این روش محتوای آشکار و پیام­ها به طور نظام­مند و کمی توصیف می‌شوند. از این­رو روش را ‌می‌توان روش تبدیل داده ­های کیفی به داده ­های کمی قلمداد کرد. تحلیل محتوا روشی مناسب برای پاسخ دادن به سوال­هایی ‌در مورد محتوای یک پیام است (سرمد، بازرگان و حجازی ۱۳۹۰).

در تحلیل محتوا، تحلیل‌گر باید بر اساس یک ‌روند منظم و منطقی پیش برود. چراکه رسیدن به نتایج مطلوب نیازمند همچنین فرایندی است. صاحب‌ نظران مختلف برای تحلیل محتوا مراحل متفاوتی قائل شده‌اند. بیابانگرد برای تحلیل محتوا ۱۰ مرحله،” صورت‌بندی سوالات یا فرضیه‌های تحقیق، تعریف جامعه‌ مورد پژوهش، انتخاب نمونه مناسب از جامعه، انتخاب و تعریف واحد تحلیل، مقوله‌بندی محتوای مورد تحلیل، طراحی یک نظام کمی سازی، آموزش کدگذاران و انجام یک مطالعه‌ مقدماتی، کدگذاری محتوا طبق تعاریف به‌عمل‌آمده، تحلیل داده های جمع‌ آوری‌شده و نتیجه‌گیری” را برشمرده است (بیابانگرد،۱۳۸۹). روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می‌باشد .تحلیل محتوا فنی برخاسته از ارتباطات است)کریپندورف، ۱۳۷۸ ؛ به نقل ازمحمدحسنی،۱۳۹۰(که از نظر شکل، باید آن را فنی برای دستیابی به استنتاجات قابل بازیابی و معتبر از داده های متن و زمینه آن ها دانست. استفاده از این روش درمطالعات علوم سیاسی و جامعه شناسی از اوایل دهه ۱۹۳۰ معمول گردید. هارولدلاسول یکی از اولین اندیشمندان علوم سیاسی بود که از این روش در تحقیقات علوم سیاسی استفاده نمود. مهمترین انواع روش تحلیل محتوا عبارتند از:

تجزیه و تحلیل کیفی

تجزیه و تحلیل تکرار

تجزیه و تحلیل شدت

تجزیه و تحلیل ارتباط(لاریجانی،۱۳۸۷؛ به نقل از محمد حسنی،۱۳۹۰)

در هر تحلیل محتوایی قبل از انجام کدگذاری باید واحدهایی را در کل محتوا مشخص کنیم که این واحدها به قرار زیر است:

واحد نمونه گیری

واحد ثبت یا واحد کدگذاری

واحد متن یا واحد زمینه ای

واحد تحلیل

مراحلی که در این پژوهش مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد، مراحلی هست که جعفری هرندی، نصرومیرشاه جعفری (۱۳۸۷)، ارائه داده‌اند، این مراحل عبارت‌اند از: بیان مسئله و تعیین اهداف تحقیق، تعیین سؤال‌ها و فرضیه‌های تحقیق، تعیین محتوای موردنظر برای تحقیق و انتخاب نمونه از آن، تدوین فهرستی از موضوع و تعیین مقوله‌ها، انجام تحلیل محتوا و تعیین فراوانی مقوله‌ها، تجزیه ‌وتحلیل نتایج به دست‌آمده.

جامعه مورد پژوهش